Sygn. akt VIII U 2238/22
Decyzją z 8 marca 2022 roku, z urzędu, Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020 r. poz. 723 z późn. zm. dalej jako ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy) oraz na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 22 lutego 2021 roku w sprawie VIII U 2240/20 i wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 stycznia 2022 roku, w sprawie AUa 943/21, od dnia 1 X 2017 r., tj. od daty obniżenia świadczenia ponownie ustalił wysokość emerytury L. J.. Wysokość świadczenia od 1 kwietnia 2022 roku wynosi 3.375,40 zł. Świadczenie przeliczono z uwzględnieniem wszystkich przysługujących waloryzacji. Jednocześnie naliczono wyrównanie za okres od 1 X 2017 roku do 31 III 2022 roku w kwocie 39.778,80 zł. Wysokość świadczenia została ustalona w następujący sposób: podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota 4.500,53 zł. Emerytura stanowi 75% (decyzja w aktach MSWiA).
Odwołanie od w/w decyzji złożył wnioskodawca wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ponowne przeliczenie emerytury wnioskodawcy za okresy pozostawania w służbie z pominięciem nieobowiązującego art. 15b ustawy (odwołanie k.4-6).
W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, wskazując w uzasadnieniu, iż przedmiotem orzeczenia Sądu Okręgowego w Łodzi było jedynie zastosowanie art. 15c cytowanej ustawy. Na mocy tego wyroku zostały przywrócone prawa wnioskodawcy sprzed 1 października 2017 roku, a zatem wysokość świadczenia winna zostać obliczona według zasad obowiązujących przed ta datą (odpowiedź na odwołanie k.10-11).
Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:
Wnioskodawca – L. J., urodził się (...) (okoliczność bezsporna).
Ubezpieczony miał przyznane zostało wnioskodawcy prawo do emerytury milicyjnej, od 1 kwietnia 190 roku, na mocy decyzji z dnia 9 maja 1990 roku (decyzja w aktach MSWiA).
Decyzją z dnia 14 grudnia 2009 roku na podstawie art. 15b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin przeliczono wysokość emerytury wnioskodawcy, od 1 stycznia 2010 roku (decyzja w aktach MSWiA).
Od powyższej decyzji wnioskodawca odwołał się do Sądu Okręgowego w Warszawie, który wyrokiem z dnia 2 grudnia 2011 roku oddalił to odwołanie. Wyrok jest prawomocny (wyrok w sprawie XIII U 4967/10 w aktach MSWiA).
Decyzją z dnia 3 czerwca 2017 roku Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ponownie ustalił wysokość emerytury i renty policyjnej wnioskodawcy od 1 października 2017 r. na podstawie art.15c cytowanej ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708, z późn. zm. dalej jako ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy) oraz otrzymanej z IPN Informacji z dnia 29 marca 2017 r. (decyzja w aktach MSWiA).
Wnioskodawca odwołał się od powyższej decyzji (okoliczność bezsporna).
Prawomocnym wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2021 r., sygn. akt VIII U 2440/20, Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał Dyrektora Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji do przeliczenia policyjnej emerytury wnioskodawcy z pominięciem art. 15c ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin - od 1 października 2017 roku. Wniesiona od wyroku apelacja organu rentowego została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 25 stycznia 2022 roku w sprawie III AUa 943/21(wyroki w aktach MSWiA).
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności wskazać należy, że materiał dowodowy w n/n sprawie jest kompletny, pozwala na ustalenie wszystkich istotnych okoliczności i nie wymaga uzupełnienia, a stanowiska stron zostały jasno sformułowane. W tych stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 148 1 § 1 k.p.c. uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.
Merytorycznie natomiast odwołanie podlega oddaleniu.
Na wstępie, gwoli przypomnienia, należy wskazać, że zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, co do zasady emerytura dla funkcjonariusza, który pozostawał w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby i wzrasta min. o 2,6% podstawy wymiaru - za każdy dalszy rok tej służby.
Jednakże, obowiązujący do 30 IX 2017 r. art. 15b w/w ustawy, przewidywał, że w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi 0,7% podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990, przy czym ust. 2 nakazuje stosować odpowiednio art. 15.
Przepis art. 15b ustawy zaopatrzeniowej, został uchylony z dniem 1 października 2017 r. przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin(Dz.U. poz. 2270 dalej: ustawa zmieniająca).
Jednocześnie, ustawa zmieniająca wprowadziła do ustawy zaopatrzeniowej art. 15c.
Adresatem norm prawnych wynikających z treści art. 15b oraz art. 15c ustawy zaopatrzeniowej jest organ emerytalno-rentowy, który ustala świadczenie.
W n/n sprawie zasadnicze znaczenie ma treść prawomocnych wyroków Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2011 roku w sprawie XIII U 4967/10 oraz Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 22 kwietnia 2021 r., sygn. akt VIII U 2440/20.
Wskazać zatem należy, że wyroki te są prawomocne i wiążą nie tylko strony i sąd, który go wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej (art. 365 § 1 K.P.C.).
Wyroki te nie mogą być zatem ignorowane przez sąd rozpoznający sprawę o wysokość świadczenia w niniejszej sprawie.
Treść wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi jednoznacznie wskazuje, że Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i nakazał pominięcie art. 15c ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jednolity Dziennik Ustaw z 2020 roku pozycja 723), co oznacza konieczność przeliczenia emerytury policyjnej wnioskodawcy według zasad uprzednio obowiązujących od daty wskazanej w zaskarżonej decyzji, tj. od 1 października 2017 r.
Co więcej, również wnioskodawca skarżył decyzję jedynie w tej części i wnosił o przyznanie świadczenia w dotychczasowej wysokości.
Dodać należy, że z ugruntowanego orzecznictwa sądów, jak i doktryny wynika, że w sprawach z odwołania od decyzji organu rentowego, jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. W postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, zgodnie z systemem orzekania w sprawach z tego zakresu, rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji. W sprawie, w której wniesiono odwołanie od decyzji organu rentowego, przedmiot sporu nie może więc wykraczać poza treść tej decyzji. Zgodnie z treścią art. 477 14 § 2 K.P.C. w przypadku uwzględnienia odwołania sąd zmienia w całości lub w części zaskarżoną decyzję organu rentowego lub zaskarżone orzeczenie wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności i orzeka co do istoty sprawy. Orzeczenie, co do istoty sprawy, o którym mowa w art. 477 § 2 K.P.C. polega na sformułowaniu sentencji wyroku w taki sposób, aby zastępowała decyzję organu rentowego. (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 25 kwietnia 2018 r., III AUa 199/17, Legalis nr 2242317).
W niniejszej sprawie, w/w prawomocny wyrok Sądu Okręgowego nakazał ponowne przeliczenie emerytury policyjnej wnioskodawcy według zasad uprzednio obowiązujących od daty wskazanej w zaskarżonej decyzji, tj. od 1 października 2017 r., przy czym nie było sporne, że do 30 IX 2017 r. wysokość emerytury policyjnej wnioskodawcy obliczona była z zastosowaniem art. 15b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.
Innymi słowy - powyższy prawomocny wyrok zmienił o tyle zaskarżone decyzje, że nakazał przeliczenie świadczenia odwołującego, nie według zasad obowiązujących od 1 X 2017 r., gdy art. 15 b został uchylony, ale według stanu prawnego obowiązującego do tej daty – czyli według stanu prawnego obowiązującego do 30 IX 2017 r., kiedy to art. 15b w/w ustawy obowiązywał - tak by przywrócić skarżącemu na dzień 1 X 2017 r. świadczenie w jego dotychczasowej wysokości, tzn. sprzed jej obniżenia od dnia 1 X 2017 r. na podstawie art. 15c, decyzjami (...) r., o co zresztą sam wnioskodawca wprost wnosił, żądając zmiany zaskarżonych decyzji w taki sposób by od 1 X 2017 r. pobierał świadczenie w dotychczasowej kwocie. Należy w tym miejscu przypomnieć, że decyzja z dnia 14 XII 2009 r., na mocy której organ emerytalny dokonał ustalenia wysokości emerytury, na podstawie art. 15b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji była również przedmiotem rozpoznania przez Sąd. W wyniku odwołania wnioskodawcy został wydany prawomocny wyrok przez SO w Warszawie, mocą którego odwołanie zostało oddalone.
Skoro, zatem, Sądy, prawomocnymi wyrokami, odpowiednio uznały, iż obniżenie wysokości świadczenia na mocy art. 15 b jest prawidłowe i z drugiej strony nakazały przeliczyć emeryturę odwołującego się, według zasad obowiązujących do 30 IX 2017 r., na dzień 1 X 2017 r. – przeto, należy uznać, że organ rentowy, w sposób prawidłowy, wykonał ten wyrok, zaskarżoną decyzją.
Podkreślić zaś trzeba, że przed sądem odwołujący się może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, nie może natomiast żądać czegoś, o czym organ nie decydował, a tym bardziej nie może podważać kwestii prawomocnie przesądzonych.
Postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem odrębnym, które cechuje się znaczną odmiennością od zwykłego postępowania cywilnego. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd nie bada całokształtu okoliczności łączących strony postępowania, a jedynie bada kwestię prawidłowości i zasadności wydanej decyzji. W odwołaniu wnioskodawca może jedynie żądać korekty tego stanowiska i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu, objętego zaskarżoną decyzją. Odwołujący się nie może żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Zarzuty mają ukierunkowywać czynności sądu zmierzające do zbadania zasadności decyzji organu rentowego (M. K., Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, Lex 2013).
W niniejszej sprawie ramy postępowania sądowego wyznacza decyzja z dnia 8 marca 2022 roku, której przedmiotem było wykonanie wyroków Sądu Okręgowego. Przedmiotem wskazanej decyzji nie było zaś ograniczenie wysokości emerytury w oparciu o art.15b cytowanej ustawy, bowiem było ono przedmiotem innej decyzji z dnia 16 listopada 2009 r. Sąd nie może badać innych decyzji ani roszczeń ubezpieczonego z nimi związanych, a jedynie prawidłowość zaskarżonej decyzji. Trafnie wskazuje się bowiem w orzecznictwie, iż w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, to jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Zatem tylko na tym obszarze sąd dokonuje jej kontroli zarówno pod względem jej formalnej poprawności, jak i merytorycznej zasadności (zob. postanowienia SN z dnia 13 maja 1999 r., II UZ 52/99, OSNP 2000/15/601; z dnia 3 lutego 2010 r., II UK 314/09, Legalis nr 348966; z dnia 18 lutego 2010 r., III UK 75/09, OSNP 2011/15-16/215; z dnia 2 marca 2011 r., II UZ 1/11, Legalis nr 492250; z dnia 22 lutego 2012 r., II UK 275/11, Lex nr 1215286 i z dnia 19 grudnia 2018 r., III UK 77/18, Legalis nr 1865838).
W tej sytuacji argumentacja odwołania odnosząca się wyłącznie do ograniczenia wysokości emerytury w myśl art. 15b cytowanej ustawy, nie może mieć w tej sprawie znaczenia, skoro nie to było przedmiotem zaskarżonej w sprawie decyzji. Sąd ubezpieczeń społecznych nie działa w zastępstwie organu rentowego i choć samodzielnie oraz we własnym zakresie rozstrzyga wszelkie kwestie objęte treścią zaskarżonej decyzji, to jego rozstrzygnięcie odnosi się właśnie do tej decyzji (art. 477 § 2, art. 477 14 § 2 i art. 477 14a k.p.c.).
Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 1 K.P.C., oddalił odwołanie.
W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz.265) i przyznał wynagrodzenie według norm przepisanych w kwocie 180,- zł.