Sygn. akt III AUa 201/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 października 2022 r. w S.

sprawy P. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o rentę

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie

z dnia 3 lutego 2022 r., sygn. akt IV U 512/21

1.  oddala apelację,

2.  przyznaje adwokatowi G. W. od Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w S. kwotę 120 (sto dwadzieścia złotych) powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 201/22

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z 11 czerwca 2021 r., odmówił ubezpieczonemu P. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że orzeczeniem z 27 kwietnia 2021r. Lekarz Orzecznik ZUS ustalił, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy od 13 stycznia 2009r. do 30 kwietnia 2022 r. jednakże w dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku tj. od 16 marca 2011 r. do 15 marca 2021 r. nie udowodnił on żadnego okresu składkowego i nieskładkowego, a w dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy, tj. 13 stycznia 1999 r. do 12 stycznia 2009 r. udowodnił 1 rok, 9 miesięcy i 8 dni. Ubezpieczony nie udowodnił zatem wymaganego 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego w dziesięcioleciu przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Natomiast łączny okresy zatrudnienia ubezpieczonego (okres składkowy) wyniósł 9 lat, 2 miesiące i 5 dni. Organ rentowy nie uwzględnił następujących okresów zatrudnienia:

od 10 marca 1982r. do 1 lutego 1983r. - brak informacji czy ubezpieczony był członkiem spółdzielni czy był zatrudniony jako pracownik;

od 12 maja 1987r. do 31 października 1990r. - ubezpieczony był członkiem spółdzielni i brak jest informacji o ilości przepracowanych dni;

od 23 stycznia 1991r. do 6 maja 1991r. - brak zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego;

od 16 listopada 1993r. do 1 lutego 1994r. - brak podpisu osoby upoważnionej do podpisania świadectwa pracy.

Z kolei decyzją z 11 sierpnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., ponownie odmówił P. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując po raz kolejny, że nie udowodnił on wymaganego 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego w dziesięcioleciu przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Ustalony w tej decyzji łączny okres zatrudnienia ubezpieczonego (okres składkowy) wyniósł 12 lat, 8 miesięcy i 19 dni. Organ rentowy nie uwzględnił następujących okresów zatrudnienia:

od 10 marca 1982r. do 1 lutego 1983r. - brak informacji czy ubezpieczony był członkiem spółdzielni czy był zatrudniony jako pracownik;

od 23 stycznia 1991r. do 6 maja 1991r. - brak zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego;

Wskazano, że na podstawie przedłożonych dokumentów poświadczających dni przepracowane w Rolniczym Kombinacie Spółdzielczym w N., do stażu pracy uwzględniono okresy: 12 maja 1987 r. do 23 grudnia 1987 r., od 1 stycznia 1988 r. do 5 grudnia 1998 r. i od 1 stycznia 1989 r. do 10 października 1990 r. Natomiast na podstawie świadectwa pracy w Przedsiębiorstwie (...) przyjęto okres od 16 listopada 1993 r. do 1 lutego 1994 r. Doliczone okresy pozostały jednak bez wpływu na prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odwołania od powyższych decyzji wniósł P. M.. Domagał się zmiany zaskarżonych decyzji poprzez przyznanie mu prawa do renty, ponieważ jest osobą po trzech zawałach serca oraz posiada wszczepiony rozrusznik. Stan jego zdrowia nie pozwala mu zatem na podjęcie zatrudnienia. Wskazał, że posiada wymagany 5-letni okres składkowy i nieskładkowy w dziesięcioleciu przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, ponieważ od 2015 r. otrzymuje zasiłek stały z GOPS w M.. Podniósł, także że jego dotychczasowy przebieg zatrudnienia oraz pobyty w zakładach karnych pozwalają na uznanie, że legitymuje się odpowiednim okresem składkowym i nieskładkowym.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołania wniósł o ich oddalenie wskazując, że ubezpieczony nie spełnił warunków ustawowych do otrzymania wnioskowanego świadczenia.

Na postawie art. 219 k.p.c. Sąd Okręgowy w Koszalinie postanowił połączyć obie sprawy celem łącznego ich rozpoznania i rozstrzygnięcia i prowadzić je dalej pod sygnaturą IV U 512/21.

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2022 r. Sąd Okręgowy w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołania i przyznał od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Koszalinie) na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokata G. W. w K. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych), powiększoną o należną stawkę podatku VAT, tytułem pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

P. M. urodził się (...) Posiada wykształcenie zawodowe o kierunku budowlanym.

W przebiegu zatrudnienia pracował na stanowiskach:

pracownika grupy remontowo-budowlanej w Gminnej Spółdzielni (...) w K. od 15 lutego 1983 r. do 11 lipca 1983 r.;

murarza w Przedsiębiorstwie (...) w M. od 8 sierpnia 1983 r. do 26 stycznia 1984 r.;

murarza w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym w S. od 6 marca 1984 r. do 15 września 1984 r.;

murarza w Kombinacie Budowlanym (...) (...) G. od 26 września 1984 r. do 29 listopada 1984 r.;

murarza w Zakładzie (...) mgr inż. B. D. od 1.02.1986 r. do 10.08.1986 r;

murarza w Zakładzie (...) od 1.09.1986 r. do 17.02.1987 r.;

pracownika grupy remontowo-budowlanej w Rolniczym Kombinacie Spółdzielczym w N. od 12 maja 1987 r. do 23 grudnia 1987 r., od 1 stycznia 1988 r. do 5 grudnia 1998 r. i od 1 stycznia 1989 r. do 10 października 1990 r.;

murarza-tynkarza w Zakładach (...) Sp. z o.o. w K. od 12 maja 1992 r. do 13 sierpnia 1992 r.;

murarza-tynkarza i glazurnika w Zakładzie Usług Budowlanych i (...) mgr inż. T. S. od 19 sierpnia 1992 r. do 9 września 1992 r.;

murarza-tynkarza w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w K. od 12 czerwca 1993 r. do 27 października 1993 r.;

murarza-tynkarza w Przedsiębiorstwie Produkcyjnym (...) Sp. z o.o. w K. od 16 listopada 1993 r. do 1 lutego 1994 r.;

murarza-tynkarza w Przedsiębiorstwie Budowlano- (...) inż. K. S. od 3 kwietnia 1995 r. do 17 lipca 1995 r.;

murarza-tynkarza od 1 sierpnia 1995 r. do 6 listopada 1995 r. w Zakładzie (...) W. B.;

murarza w Zakładzie Usług Budowlanych (...) od 1 sierpnia 1996 r. do 30 listopada 1996 r.;

pracownika ogólnobudowlanego w (...) w K. od 2 grudnia 1996 r. do 24 stycznia 1997 r.;

murarza-tynkarza od 12 maja 1997 r. do 14 marca 15 marca 1999 r. w Przedsiębiorstwie Budowlanym i Hurtowni (...) W. B.;

murarza-tynkarza od 14 kwietnia 1999 r. do 30 kwietnia 1999 r. w (...) Sp. z o.o. w K.;

pracownika ogólnobudowlanego od 7 lipca 1999 r. do 21 września 1999 r. w (...) Sp. z o.o. w K.;

robotnika budowlanego od 1 października 1999 r. do 31 października 1999 r. w Przedsiębiorstwie (...) mgr inż. J. M.;

murarza-glazurnika od 1 kwietnia 2008 r. do 30 maja 2008 r. w Zakładzie (...);

pracownika wykonującego mury z materiałów budowlanych od 1 sierpnia 2008 r. do 31 sierpnia 2008 r. w W. A. S..

W trakcie przerw pomiędzy kolejnymi okresami zatrudnienia ubezpieczony pobierał zasiłek dla osób bezrobotnych w okresach: 23 marca 1994 r. do 22 marca 1995 r., 8 listopada 1995 r. do 18 kwietnia 1996 r. i od 15 lutego 2000 r. do 16 listopada 2000 r. Dzień 31 sierpnia 2008 r. był ostatnim dniem ubezpieczenia społecznego P. M..

P. M. pozbawiony wolności był w następujących okresach: 3 kwietnia 1993 r. do 10 kwietnia 1993 r., 31 stycznia 1994 r. do 12 marca 1994 r., od 23 października 2001 r. do 20 sierpnia 2002 r., od 2 października 2003 r. do 2 marca 2005 r., od 15 grudnia 2006 r. do 29 grudnia 2006 r., od 5 lipca 2007 r. do 11 stycznia 2008 r., od 16 marca 2010 r. do 26 kwietnia 2010 r.

Ubezpieczony posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności od 19.02.2009 r. (symbol: 07-S). Obecnie, umiarkowany stopień niepełnosprawności ustalony jest na stałe.

Od sierpnia 2015r. pobiera zasiłek stały przyznany przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w M. oraz ma opłacane przez GOPS składki na ubezpieczenie zdrowotne.

P. M. w dniu 16 marca 2021 złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. W związku ze złożonym wnioskiem skierowany został na badania lekarskie wykonywane przez Lekarza Orzecznika ZUS, który orzeczeniem z 27 kwietnia 2021 r. stwierdził, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy od 13 stycznia 2009 r. do 30 kwietnia 2022 r.

Decyzją z 11 czerwca 2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. odmówił ubezpieczonemu P. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, albowiem nie udowodnił wymaganego 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego w dziesięcioleciu przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Natomiast decyzją z 11 sierpnia 2021 r. organ rentowy ponownie odmówił P. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując po raz kolejny, że nie udowodnił on wymaganego 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego w dziesięcioleciu przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Ustalony w tej decyzji łączny okres zatrudnienia ubezpieczonego (okres składkowy) wyniósł 12 lat, 8 miesięcy i 19 dni.

Sąd Okręgowy uznał odwołania za nieuzasadnione podnosząc, iż zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy;

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4)  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Z kolei warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat, jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat (art. 58 ust. 1 pkt 5 ustawy). Wskazany okres powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej (art. 58 ust. 2 ustawy). Warunku tego nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 58 ust. 4 ustawy).

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż w niniejszej sprawie P. M. domagał się przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy podnosząc, że posiada wymagany 5-letni okres składkowy i nieskładkowy w dziesięcioleciu przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, gdyż od sierpnia 2015 r. otrzymuje zasiłek stały przyznany przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w M., jak również jego dotychczasowy przebieg zatrudnienia oraz pobyty w zakładach karnych pozwalają na stwierdzenie, że legitymuje się odpowiednim okresem składkowym i nieskładkowym. Organ rentowy podnosił z kolei, że ubezpieczony nie posiada wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, zaś ostatni okres przed powstaniem niezdolności do pracy, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy, ustał z dniem 31 sierpnia 2008 r. P. M. na przestrzeni całego życia udokumentował okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące 12 lat, 8 miesięcy i 19 dni.

Sąd meriti podkreślił, iż postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem cywilnym i obowiązują w nim wszystkie reguły procesowe również te dotyczące rozkładu ciężaru dowodu oraz terminów do składania wszelkich wniosków dowodowych. Przepis art. 6 k.c. ustanawia bowiem podstawową regułę dowodową, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Reguła ta pozostaje w ścisłym związku z przepisami kodeksu postępowania cywilnego o dowodach (art. 232 k.p.c.) To zatem na ubezpieczonym, jako odwołującym się od decyzji ZUS, ciążył obowiązek wykazania w procesie, wszystkich okresów składkowych i nieskładkowych niezbędnych do wykazania przesłanek prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a przede wszystkim na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach organu rentowego (m.in. liczne umowy o pracę, umowa zlecenie oraz zaświadczenie z P.U.P), Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że P. M. nie legitymuje się wymaganym 5-letnim okresem składkowym i nieskładkowym w dziesięcioleciu przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę (16 marca 2021 r.) lub przed dniem powstania niezdolności do pracy (12 stycznia 2009 r.).

Sąd ten wskazał, że okresy zatrudnienia, które nie zostały uwzględnione ubezpieczonemu do okresu składkowego, w tym zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w K. (od dnia 23 stycznia 1991r. do 6 maja 1991r.), nie mogą być zaliczone do 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, gdyż wykraczają poza wskazane dziesięciolecia.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, także za okres składkowy lub nieskładkowy nie można uznać także okresu pobierania przez P. M. zasiłku stałego przyznanego od sierpnia 2015 r. przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w M..

Sąd ten wyjaśnił, że kwestie ubezpieczenia zdrowotnego osób pobierających zasiłek zostały uregulowane w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Stosownie do art. 66 ust. 1 pkt 26 tej ustawy obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego (wyłącznie) podlegają osoby pobierające zasiłek stały z pomocy społecznej niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Natomiast w przepisach prawa brak jest podstawy prawnej, która umożliwiałaby opłacanie składek emerytalno-rentowych za osobę pobierająca zasiłek stały. Nie można zatem uznać okresu pobierania zasiłku stałego wypłacanego przez GOPS ani za okres składkowy, ani nieskładkowy.

Sąd meriti wskazał, że zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 4 ww. ustawy, za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze Państwa Polskiego kary pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie oraz w czasie tymczasowego aresztowania - w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy. Tymczasem ubezpieczony ograniczył się jedynie do stwierdzenia, że w czasie pobytów w zakładach karnych korzystał z ubezpieczenia zdrowotnego. Zatem nie wykazał, że w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania ubezpieczony był zatrudniony w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy. Stąd też żaden z okresów pozbawienia wolności P. M. nie mógł zostać uwzględniony jako składkowy.

W ocenie Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie nie zachodzi także przesłanka określona w treści art. 58 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym, przepisu ust. 2 (tj. wymagającego przepracowania w realiach niniejszej sprawy okresu pięciu lat w ostatnim dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy lub przed złożeniem wniosku) nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. P. M. niewątpliwie nie spełnia warunku posiadania 30 lat okresów składkowych, co jednoznacznie wynika z akt ZUS.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd pierwszej instancji na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu (punkt II sentencji) postanowiono na podstawie § 4 ust. 1 i 3 oraz § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, zasądzając na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokata G. W. kwotę 180 zł (odwołania od dwóch decyzji wydanych przez ZUS), powiększoną o należną stawkę podatku VAT.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się ubezpieczony zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.: art. 233 k.p.c., tj. poprzez ocenę zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie w taki sposób, że Sąd oddalił odwołania ubezpieczonego od odmownych decyzji organu rentowego ubezpieczonemu z wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy w sytuacji, gdy w ocenie ubezpieczonego, spełnił on wymagania formalne uprawniające do otrzymania tego świadczenia.

Apelujący wniósł zmianę skarżonego wyroku, poprzez ustalenie renty z tytułu niezdolności do pracy na rzecz ubezpieczonego zgodnie z wnioskiem oraz o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika ubezpieczonego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za postępowanie przed Sądem II instancji oświadczając, że koszty te nie zostały uiszczone w całości, ani w części.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny, a swe ustalenia oparł na należycie zgromadzonym materiale dowodowym, którego ocena nie wykraczała poza granice wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd pierwszej instancji wywiódł prawidłowe wnioski z poprawnie dokonanej analizy dowodów stanowiących podstawę rozstrzygnięcia. Stąd też Sąd Apelacyjny ustalenia tego Sądu w całości uznał i przyjął jako własne.

Sąd odwoławczy nie stwierdził przy tym naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa materialnego, w związku z czym poparł rozważania tego Sądu również w zakresie przyjętych przez niego podstaw prawnych orzeczenia.

Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się zarzucanych Sądowi pierwszej instancji błędów w zakresie postępowania dowodowego. Przeciwnie, stwierdzić należy, iż Sąd meriti bardzo starannie zebrał i szczegółowo rozważył wszystkie dowody oraz ocenił je w sposób nienaruszający swobodnej oceny dowodów, uwzględniając w ramach tejże oceny zasady logiki i wskazania doświadczenia życiowego. Wobec tego nie sposób jest podważać adekwatności dokonanych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń do treści przeprowadzonych dowodów. W tym miejscu należy przywołać stanowisko Sądu Najwyższego, przyjmowane przez Sąd odwoławczy jako własne, wyrażone w orzeczeniu z dnia 10 czerwca 1999 r. (II UKN 685/98 OSNAPiUS 2000/17/655), że normy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. W ocenie Sądu odwoławczego brak jest w niniejszej sprawie podstaw do uznania, iż Sąd pierwszej instancji postąpił wbrew którejkolwiek ze wskazanych wyżej reguł.

Nie można zapominać, że postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem cywilnym i obowiązują w nim wszystkie reguły procesowe również te dotyczące rozkładu ciężaru dowodu oraz terminów do składania wszelkich wniosków dowodowych. Art. 6 k.c. ustanawia bowiem podstawową regułę dowodową, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Reguła ta pozostaje w ścisłym związku z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego o dowodach. To na ubezpieczonym ciążył obowiązek wykazania w procesie, że posiada wymagany przepisami prawa staż ogólny oraz okres 5 lat ubezpieczenia w dziesięcioleciu przypadającym przed powstaniem niezdolności do pracy lub przed złożeniem wniosku o rentę. Obowiązkowi temu ubezpieczony jednak nie sprostał ponieważ, jak prawidłowo wskazał to Sąd Okręgowy, nie udowodnił wystarczającego okresu ubezpieczenia. Nie zdołał również podważyć ustaleń Sadu w złożonej apelacji.

Sąd Apelacyjny wskazuje, iż nie jest ani okresem składkowym, ani nieskładkowym czas pobierania przez ubezpieczonego zasiłku stałego przyznanego od sierpnia 2015 r. przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w M. ponieważ zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 26 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązkowi (wyłącznie S.A.) ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby pobierające zasiłek stały z pomocy społecznej niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Rację ma zatem Sąd pierwszej instancji uznając, że brak jest podstawy prawnej, która umożliwiałaby opłacanie składek emerytalno-rentowych za osobę pobierająca zasiłek stały. Nie można zatem uznać okresu pobierania zasiłku stałego wypłacanego przez GOPS ani za okres składkowy, ani nieskładkowy.

Sąd Okręgowy słusznie również nadmienił, że zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 4 ustawy emerytalnej, za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze Państwa Polskiego kary pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie oraz w czasie tymczasowego aresztowania - w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy. Ubezpieczony nie udowodnił jednak w niniejszym procesie, że w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności pracował w wymiarze nie niższym niż połowa etatu. Stąd też żaden z okresów pozbawienia wolności nie mógł zostać uwzględniony jako składkowy.

Biorąc pod uwagę powyższą ocenę, Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że Sąd Okręgowy zasadnie uznał, że ubezpieczony nie spełnił łącznie warunków wymaganych do przyznania świadczenia rentowego określonych w art. 57 oraz art. 58 ustawy emerytalnej.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do wydania orzeczenia zgodnego z wnioskiem apelacji i na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu (punkt II sentencji) postanowiono na podstawie § 16 ust. 1 pkt 2 oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r. poz.18), przyznając na rzecz adwokata G. W. kwotę 120 zł powiększoną o należną stawkę podatku VAT.

Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk