Sygn. akt I Ns 274/22
Dnia 13 lipca 2023 roku
Sąd Rejonowy I Wydział Cywilny w G. w składzie :
Przewodniczący: SSR Janusz Supiński
Protokolant: Irina Nizińska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20.06.2023r. sprawy
z wniosku J. N.
z udziałem P. N. (1)
o podział majątku
postanawia:
I. Dokonać podziału majątku zgromadzonego w trakcie trwania związku małżeńskiego wnioskodawczyni J. N. z uczestnikiem postępowania P. N. (1), zawartego w dniu 28.07.2007r. w W., a rozwiązanego przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie z dnia 08.08.2019r. sygn. akt III C 1728/18, w skład którego to majątku wchodzą:
1. nieruchomość gruntowa zabudowana położona w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,6201 ha, oznaczona numerami geodezyjnymi (...), zapisana w księdze wieczystej nr (...);
2. nieruchomość gruntowa położona w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,0969 ha, oznaczona numerem geodezyjnym (...), zapisana w księdze wieczystej nr (...)
3. udział do ¼ części we współwłasności nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,0126 ha, oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zapisanej w księdze wieczystej nr (...), stanowiącej drogę dojazdową do nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...), opisanej w pkt I.2
w ten sposób, że:
a) przyznać na wyłączną rzecz wnioskodawczyni J. N. nieruchomość gruntową zabudowaną położoną w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,6201 ha, oznaczoną numerami geodezyjnymi (...), zapisaną w księdze wieczystej nr (...) o wartości 186.000,00 zł;
b) zarządzić sprzedaż nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,0969 ha, oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zapisanej w księdze wieczystej nr (...) oraz udziału do ¼ części we współwłasności nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,0126 ha, oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zapisanej w księdze wieczystej nr (...), stanowiącej drogę dojazdową do nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...), ustalając, iż podział środków uzyskanych ze sprzedaży nastąpi proporcjonalnie do wielkości udziałów J. N. i P. N. (1) w majątku wspólnym tj. po połowie.
II. Zasądzić od wnioskodawczyni J. N. na rzecz uczestnika postępowania P. N. (1) kwotę 93.000,00 (dziewięćdziesiąt trzy tysiące) złotych tytułem spłaty, płatną w terminie 90 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek zwłoki w płatności.
III. W celu zabezpieczenia wierzytelności uczestnika postępowania P. N. (1) wynikającej z pkt II postanowienia obciążyć nieruchomość gruntową zabudowaną położoną w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,6201 ha, oznaczoną numerami geodezyjnymi (...), zapisaną w księdze wieczystej nr (...) hipoteką na rzecz P. N. (1) do kwoty 150.000,00 zł.
IV. Oddalić pozostałe wnioski zainteresowanych.
V. Ustalić wartość przedmiotu podziału majątku na kwotę 205.000 złotych.
VI. Ustalić, że strony ponoszą koszty postępowania we własnym zakresie.
VII. Nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Giżycku) od zainteresowanych J. N. i P. N. (1) kwoty po 500,34 zł każda tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo ze środków budżetowych.
Sygn. akt I Ns 274/22
Wnioskodawczyni – J. N. – wniosła o dokonanie podziału majątku dorobkowego, zgromadzonego w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej wnioskodawczyni z uczestnikiem postępowania P. N. (1). W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że w skład majątku dorobkowego wchodzą: -nieruchomość gruntowa zabudowana położona w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,6201 ha, oznaczona numerami geodezyjnymi (...), zapisana w księdze wieczystej nr (...); - nieruchomość gruntowa położona w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,0969 ha, oznaczona numerem geodezyjnym (...), zapisana w księdze wieczystej nr (...) i udział do ¼ części we współwłasności nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,0126 ha, oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zapisanej w księdze wieczystej nr (...), stanowiącej drogę dojazdową do nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...). Nadto wnioskodawczyni wskazała, iż w skład majątku dorobkowego wchodzi samochód osobowy m-ki M.. Wnioskodawczyni wniosła o przyznanie na jej rzecz nieruchomości gruntowej zabudowanej, oznaczona numerami geodezyjnymi (...), zapisanej w księdze wieczystej nr (...). Co do pozostałych nieruchomości objętych wnioskiem wnioskodawczyni wniosła o pozostawienie ich we współwłasności stron lub ich sprzedaż.
Uczestnik postępowania – P. N. (1) – wniósł wprawdzie w odpowiedzi na wniosek o oddalenie wniosku o dokonanie podziału majątku dorobkowego jako oczywiście bezzasadnego, ale jednocześnie też, w tej samej odpowiedzi na wniosek, potwierdził, iż w skład owego majątku wchodzą nieruchomości wymienione we wniosku pierwotnym inicjującym postępowanie oraz domagał się dokonania podziału tegoż majątku. Po pierwszych zmianach swojego stanowiska, ostatecznie uczestnik wniósł o dokonanie sprzedaży wszystkich trzech nieruchomości. Nadto zaprzeczył, by jakikolwiek pojazd mechaniczny objęty był wspólnością majątkową małżeńską, a to wobec zbycia ostatniego wspólnego auta w roku 2018. Wreszcie uczestnik wniósł o zasądzenie na jego rzecz od wnioskodawczyni kwoty 24.000 zł stanowiącej ½ część roszczenia wobec K. W. (1) tytułem nielegalnego oraz bezumownego zamieszkiwania w budynku na działce nr (...) od dnia jego czasowego zameldowania w dniu 16.10.2020r. do dnia 30.11.2022r. Uczestnik zakwestionował również podane przez wnioskodawczynię wartości poszczególnych składników przedmiotowego majątku.
Sąd ustalił co następuje:
Wnioskodawczyni J. N. i uczestnik postępowania P. N. (1), zawarli związek małżeński w dniu 28.07.2007r. w W.. Związek ten został rozwiązany przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie z dnia 08.08.2019r. sygn. akt III C 1728/18.
dowód: bezsporne
W trakcie trwania związku małżeńskiego zainteresowani zgromadzili niżej wymienione prawa i przedmioty, wchodzące w skład majątku małżeńskiego:
4. nieruchomość gruntowa zabudowana położona w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,6201 ha, oznaczona numerami geodezyjnymi (...), zapisana w księdze wieczystej nr (...);
5. nieruchomość gruntowa położona w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,0969 ha, oznaczona numerem geodezyjnym (...), zapisana w księdze wieczystej nr (...);
6. udział do ¼ części we współwłasności nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości Ż. gmina K. o powierzchni użytkowej 0,0126 ha, oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zapisanej w księdze wieczystej nr (...), stanowiącej drogę dojazdową do nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...).
Wartość przedmiotu podziału majątku dorobkowego zainteresowanych zamyka się kwotą 205.000 zł.
dowód: zeznania wnioskodawczyni k 77v+78
zeznania uczestnika k 183v
zeznania świadka K. W. k 75-76
zeznania świadka R. M. k 76v
zeznania świadka S. J. k 77
zeznania świadka G. N. k 77
odpis k 7-24, 43-47, 71-72, 88-91
opinia biegłej k 93-167
Zainteresowani od wielu lat przebywają na terenie Irlandii. Wnioskodawczyni J. N. pracuje na ½ etatu w charakterze sprzątaczki w restauracji. Nadto zajmuje się wychowaniem dwojga dzieci, w tym autystycznego syna A.. Uzyskuje łącznie dochody na poziomie 1.000 Euro. Mieszka z ojcem uczestnika. W domu położonym w Ż. na działce nr (...) zamieszkuje świadek K. W. (1), który początkowo tj. od roku 2012 zajmował się na prośbę wnioskodawczyni okazjonalną opieką nad zabudowaniami, zaś od roku 2014 , za zgodą wnioskodawczyni przebywa tam stale wraz z matką wnioskodawczyni. Od roku 2020 K. W. (1) jest też zameldowany czasowo w w/w nieruchomości. Uczestnik P. N. (1) sprzedał samochód osobowy marki M. w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej.
dowód: zeznania wnioskodawczyni k 77v+78
zeznania uczestnika k 183v
zeznania świadka K. W. k 75-76
zeznania świadka R. M. k 76v
zeznania świadka S. J. k 77
zeznania świadka G. N. k 77
odpis k 7-24, 43-47, 71-72, 88-91
Sąd zważył co następuje:
Bezspornym w sprawie jest ustalony wyżej skład majątku dorobkowego zainteresowanych, wartość owego majątku oraz sytuacja bytowa stron. Powyższe ustalenia wynikają zarówno z treści bezsprzecznych dokumentów, niekwestionowanych zeznań stron i świadków K. W., R. M., S. J., G. N., jak i opinii biegłej J. K.-N.. Mając na uwadze korelację zeznań stron i świadków, oczywiście co do głównych okoliczności, istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, należało dać wiarę tym zeznaniom. Na uwagę zasługuje też brak jakichkolwiek zastrzeżeń stron do opinii biegłej J. K.-N., która dokonała wyceny wartości nieruchomości, objętych postępowaniem. Uwzględniając dodatkowo fakt, że Sąd również nie dopatrzył się w owej opinii żadnych braków i błędów, które podważałyby opracowanie biegłej J. K.-N., należało przyznać pracy biegłej przymiot fachowości i rzetelności. Tym samym opinia ta może w ocenie Sądu stanowić solidną podstawę orzeczenia.
Przechodząc do kwestii spornych należy dostrzec dwa zasadnicze pola, wokół których koncentrowały się rozbieżności zainteresowanych. Pierwsze z takich zagadnień to sposób dokonania podziału majątku. O ile bowiem wnioskodawczyni domagała się przyznania na jej rzecz nieruchomości obejmującej działki nr (...) i dopuszczała sprzedaż pozostałych działek, o tyle uczestnik wnioskował o zarządzenie sprzedaży wszystkich składników majątku wspólnego. Pochylając się nad tą kwestią Sąd dostrzegł przede wszystkim treść art. 211 – 214 kc i wyrosłego na tym polu stanowiska doktryny. „Kodeks cywilny preferuje zniesienie współwłasności przez podział rzeczy wspólnej. Wynika to wyraźnie z postanowień art. 211, art. 212 § 2 i art. 214 k.c. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na podstawie orzeczenia sądowego, sąd powinien więc przede wszystkim brać pod rozwagę ten sposób wyjścia ze wspólności, chyba że współwłaściciele żądają przyznania rzeczy wspólnej jednemu z nich w zamian za spłatę udziału albo sprzedania jej stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego. W wypadku niezgłoszenia takich żądań, sąd powinien ustalić, czy istnieje fizyczna i prawna możliwość podziału, a dopiero, gdy podział jest niedopuszczalny - a przedmiotem podziału jest nieruchomość - znieść współwłasność w sposób określony w art. 212 § 2 bądź art. 214 k.c.” [Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2016 r. V CSK 252/15]. „Ustawodawca daje prymat zniesieniu współwłasności przez podział fizyczny rzeczy. Wyrazem tego jest treść art. 211 k.c., według którego każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałoby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.” [tak: Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2015 r., IV CSK 575/15].
W realiach niniejszej sprawy odnotować należy stanowisko wnioskodawczyni domagającej się podziału fizycznego, tu rozumianego jako przyznanie niektórych nieruchomości na jej rzecz i sprzedaży pozostałych, skoro taka jest wola uczestnika. Brak jest zatem zgodnych oświadczeń stron co do ewentualnie jedynego rozwiązania czyli sprzedaży działek. W takiej sytuacji, skoro możliwy jest podział działek, należało tak uczynić. W efekcie Sąd orzekł jak w pkt Ia postanowienia. Nadto Sąd dokonał rozliczenia wartościowego ustalonego podziału majątku, przyjmując, iż w chwili obecnej należy dokonać rozliczenia jedynie nieruchomości oznaczonej numerami geodezyjnymi (...), co wynika z definitywności orzeczenia w tej mierze. Kwestia bowiem rozliczenia kwot, uzyskanych wskutek sprzedaży pozostałych nieruchomości, uaktywni się dopiero po sfinalizowaniu transakcji i w związku z tym wystarczającym rozstrzygnięciem Sądu w tej materii pozostaje to zawarte w pkt Ib postanowienia. Skoro zatem wskazana nieruchomość oznaczona numerami geodezyjnymi (...) warta jest 186.000 zł, to wysokość spłaty przysługującej uczestnikowi winna wynosić połowę czyli 93.000 zł i tak też orzeczono w pkt II postanowienia. Termin płatności powyższej kwoty Sąd określił na 90 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia, a to wobec faktu, iż wnioskodawczyni nie posiada oszczędności, pozwalających na natychmiastową spłatę i zapewne będzie musiała posiłkować się środkami zewnętrznymi. Do uzyskania takich środków natomiast, uwzględniając choćby stopień sformalizowania procedur bankowych, wystarczającym będzie trzymiesięczny okres. Wreszcie Sąd stanął na stanowisku, iż wspomniany brak oszczędności po stronie wnioskodawczyni i związane z tym obawy uczestnika, przewidującego konieczność prowadzenia postępowania egzekucyjnego, nakazują dokonanie zabezpieczenia interesów owego uczestnika. Stąd też Sąd orzekł jak w pkt III postanowienia, uznając, że taki rodzaj zabezpieczenia będzie w zupełności środkiem adekwatnym do sytuacji stron i jednocześnie skutecznym w zapobiegnięciu jakichkolwiek i czyichkolwiek prób utrudniania zaspokojenia wierzytelności uczestnika postępowania.
W tym miejscu należy jeszcze odnieść się do drugiej z kwestii spornych, wspomnianych wyżej, tj. roszczenia uczestnika postępowania o zasądzenie na jego rzecz kwoty 24.000 zł stanowiącej ½ część roszczenia wobec K. W. (1) tytułem nielegalnego oraz bezumownego zamieszkiwania w budynku na działce nr (...) od dnia jego czasowego zameldowania w dniu 16.10.2020r. do dnia 30.11.2022r. Analizując to zagadnienie trzeba przede wszystkim dostrzec okoliczności w jakich świadek K. W. (1) zamieszkał w spornym budynku mieszkalnym. Z zeznań wnioskodawczyni oraz współbrzmiących z nimi zeznań samego świadka K. W. wynika, że do zamieszkania świadka wraz z matką wnioskodawczyni doszło za pełną wiedzą i zgodą J. N., która wszak była w owym czasie współwłaścicielką domu. Oznacza to, że pomiędzy wnioskodawczynią i świadkiem K. W. doszło do zawarcia dorozumianej umowy użyczenia spornego domu, umowy, która w niezmienionym kształcie trwa do dnia dzisiejszego. Co więcej – uczestnik postępowania posiadał pełną wiedzę o zamieszkaniu K.W. w feralnym domostwie i pomimo upływu wielu lat, nie podjął żadnych kroków prawnych w kierunku zmiany tego stanu rzeczy. Innymi słowy ujmując – brak jakichkolwiek działań ze strony uczestnika przy jednoczesnej pełnej wiedzy o tym, że K. W. zamieszkuje w domu w Ż. oznacza, że tenże uczestnik zaakceptował fakt zawarcia przez wnioskodawczynię z K.W. umowy użyczenia, choć uczynił to w sposób całkowicie nieformalny. Prowadzi to do wniosku, iż wbrew twierdzeniom uczestnika, świadek K. W. zajmuje sporny dom legalnie i na podstawie wiążącej umowy użyczenia, której wszak istotą jest bezpłatność (oczywiście w określonym wymiarze). Skoro zatem uczestnik domaga się obecnie rozliczenia jedynie wynagrodzenia za korzystanie przez K. W. z domu w Ż., to uznać należy owo roszczenie za całkowicie bezzasadne. Zupełnie zresztą na marginesie wskazać jeszcze trzeba, że tego typu roszczenia podlegają reżimowi art. 6 kc, a uczestnik w żaden sposób nie podjął się wykazania zasadności swojego żądania co do jego wysokości. Gdyby zatem nawet przyjąć, że roszczenie uczestnika byłoby uzasadnione co do zasady, to i tak brak dowodów na potwierdzenie wysokości roszczenia, uniemożliwia jego uwzględnienie.
Na drugim marginesie wskazać jeszcze trzeba, że przedstawione przez uczestnika dowody, w tym zeznania świadków R. M., S. J., G. N. potwierdziły wersję P. N. co do pojazdu mechanicznego marki M.. Skoro zatem auto to zostało zbyte w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, to nie wchodzi ono w skład masy podlegającej podziałowi.
O kosztach postępowania należało orzec w pkt VI, po myśli art. 520 § 1 kpc, a to wobec stanowisk zajmowanych przez zainteresowanych w toku postępowania oraz istoty zasady ogólnej, wyrażonej we wspomnianym przepisie. Nadto – w pkt VII zostały rozliczone sumy wydatkowane w toku procesu tymczasowo ze środków budżetowych. Koszty bowiem sporządzenia opinii biegłej przekroczyły wysokość uiszczonych zaliczek. Zgodnie z dyspozycją art. 113 ust. 1 Ustawy z dnia 28.07. 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Skoro zatem Skarb Państwa wydatkował tymczasowo kwotę 1.000,68 zł, to przy zastosowaniu wskazanych powyżej zasad w zakresie stosunkowego wskaźnika rozłożenia tych wydatków pomiędzy stronami, posiadającymi wszakże równe udziały w majątku dorobkowym, dokonano obliczeń stricte rachunkowych, uzyskując rezultat odzwierciedlony w pkt VII postanowienia. budżetowych.