UZASADNIENIE

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w K. domagała się zobowiązania Gminy Miasta K. do złożenia oświadczenia woli o ustanowieniu na rzecz powoda prawa wieczystego użytkowania działek nr (...) o pow. 345 m2, objętej księgą wieczystą KW nr (...), prowadzoną przez Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego (...)w K. oraz nr (...) o pow. 296m2, objętej księgą wieczystą KW nr (...), prowadzoną przez Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego (...) w K. na okres 99 lat, bez obowiązku wniesienia pierwszej opłaty za wieczyste użytkowanie. Ponadto strona powodowa wnosiła o zasądzenie od pozwanej Gminy kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu wyjaśniono, że powodowa spółdzielnia jest następcą prawnym (...) Spółdzielni Mieszkaniowej. Na Spółdzielnię Mieszkaniową (...) przeszły uprawnienia wynikające z przejętego majątku, w tym posiadanie nieruchomości i wynikające z tego posiadania prawa, w szczególności uprawnienia do żądania ustanowienia użytkowania wieczystego nieruchomości. Przedmiotowe działki stanowią części działek powstałych w wyniku podziału działek nr (...), które były objęte decyzją z dnia 24 listopada 1982 r., nr (...). Decyzją tą (...) Zarząd (...) zarządził oddanie w użytkowanie wieczyste na okres 99 lat, licząc od daty zawarcia umowy notarialnej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w K. nieruchomości państwowe położone w dzielnicy P. b.gm.kat. K., m. in. stanowiące działki: 39 o pow. 666m2, 41 o pow. 586 m2. Urząd Miasta K. od 1983 r. wydawał decyzje o opłatach za wieczyste użytkowanie działek (...), które przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową były systematycznie wnoszone, a od roku 1991 wnoszone przez powodową spółdzielnię. Aktu notarialnego ustanawiającego wieczyste użytkowanie tych działek do tej pory jednak nie sporządzono, pomimo, że powodowa spółdzielnia występowała z wnioskiem o jego sporządzenie już w roku 1993. Gmina M. K. odmówiła, twierdząc, że decyzja powyższa nie jest prawomocna. W piśmie tym jednak pozwana Gmina oświadczyła, że po uzyskaniu przez nią prawa własności tych działek, czynności zmierzające do zawarcia umowy notarialnej będą kontynuowane. W innym piśmie dotyczącym przedmiotowej decyzji Gmina oświadczyła, że nie posiada ona klauzuli ostateczności. W 2001 i 2002 r. Gmina M. K., jako przyczynę odmowy ustanowienia prawa wieczystego użytkowania wskazywała na fakt istnienia pawilonów handlowych, twierdząc jednocześnie, że ich użytkownikom, jako posiadaczom zależnym, przysługuje prawo do żądania ustanowienia na ich rzecz wieczystego użytkowania. Jako podstawę roszczeń, strona powodowa wskazała art. 207 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W pisemnej odpowiedzi na pozew z dnia 5 stycznia 2004 r. [k. 36 ] pozwana Gmina (...) K. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swego stanowiska strona pozwana podniosła, że roszczenie jest bezzasadne, ponieważ powód nie wykazał następstwa prawnego po (...) Spółdzielni Mieszkaniowej, wskazał też nieruchomości o innej powierzchni, niż posiadają działki wskazane w pozwie, ponadto na działkach tych znajduje się pawilon handlowy wybudowany przez osoby fizyczne J. S. i M. W. (1) na podstawie pozwoleń na budowę. Osoby te złożyły u pozwanego wnioski o przekazanie im w użytkowanie wieczyste działek, o które toczy się postępowanie. Poza tym strona powodowa nie spełniła, zdaniem pozwanego, warunków z art. 207 ustawy o gospodarce nieruchomościami, co skutkowało wydaniem przez Prezydenta Miasta K. zarządzenie z dnia 22 maja 2003 r. w sprawie odmowy uznania roszczeń powoda.

Pismem z dnia 21 stycznia 2004 r. wstąpił do postępowania w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanej J. S., który podniósł, iż to jemu, a nie stronie powodowej przysługuje prawo domagania się od pozwanego realizacji roszczenia z art. 207 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, ponieważ był posiadaczem przedmiotowych działek w dniu 5 grudnia 1990 r. i nadal w dniu 1 stycznia 1998 r. Interwenient wyjaśnił, że działki objęte żądaniem pozwu zostały przez niego zabudowane na podstawie zezwoleń Urzędu Miasta K..

Wyrokiem z dnia 25 listopada 2004 r. Sąd Okręgowy wK.oddalił powództwo w całości. Wyrokiem z dnia 27 października 2005 r. Sąd Apelacyjny w K., rozpoznając apelację strony powodowej, uchylił zaskarżony wyrok sądu I instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego [ k. 182 ].

W toku ponownego postępowania przed sądem I instancji strona powodowa zmodyfikowała żądanie pozwu pismem z dnia 27 lutego 2006 r., domagając się zobowiązania strony pozwanej do złożenia oświadczenia woli: 1) o ustanowieniu na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. prawa wieczystego użytkowania na okres 99 lat następujących działek: nr (...), powstałych w wyniku podziału działki nr (...), powstałej z działki nr (...) położonych w K. j. ewid. K., objętych księgą wieczystą nr (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (...) w K., nr (...), położonych w K., j. ewid. K., powstałych w wyniku podziału działki nr (...), powstałej z działki nr (...), objętych księgą wieczystą nr (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (...)w K.oraz, że pierwsza opłata za wieczyste użytkowanie wymienionych działek została już wniesiona; 2) o sprzedaży Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. części budynku oznaczonego na mapie ewidencyjnej lit. „g”, położonej na działce nr (...), obr. (...) w K., szczegółowo opisanej w pkt 1, za cenę ustaloną przez sąd, przy zaliczeniu na poczet tej ceny kwoty odpowiadającej wartości przysługujących Spółdzielni Mieszkaniowej (...) nakładów poniesionych na wzniesienie tej części budynku; 3) o sprzedaży Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. części budynku oznaczonego na mapie ewidencyjnej jako (...), położonej na działce nr (...), obr. (...) w K., szczegółowo opisanej w pkt 1 , za cenę ustaloną przez sąd, przy zaliczeniu na poczet tej ceny kwoty odpowiadającej wartości przysługujących spółdzielni nakładów poniesionych na wzniesienie tej części budynku, ustalonych przez Sąd Okręgowy; 4) o sprzedaży Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. części budynku oznaczonego na mapie ewidencyjnej jako (...), położonej na działce (...), obr. (...) w K., szczegółowo opisanej w pkt 1, za cenę ustaloną przez Sąd Okręgowy, przy zaliczeniu na poczet tej ceny kwoty odpowiadającej wartości przysługujących stronie powodowej nakładów poniesionych na wzniesienie tej części budynku ustalonych przez sąd.

Kolejny raz strona powodowa zmodyfikowała żądanie pozwu pismem z dnia 12 grudnia 2014 r., a następnie pismem z dnia 24 września 2020 r., precyzując treść oświadczenia woli, którego złożenia się domagała, przy uwzględnieniu wartości nieruchomości ustalonej w wyniku postępowania dowodowego oraz oznaczając nieruchomość zgodnie z aktualnymi danymi [ k. 956-957, k. 1299-1301 ].

Pozwana Gmina M. K. konsekwentnie domagała się oddalenia powództwa, podtrzymując dotychczasowe stanowisko i dodatkowo podnosząc w dniu 12 grudnia 2005 r. zarzut przedawnienia [ k. 212 ]. Interwenient uboczny również podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 20 stycznia 2022 r. sygn. akt (...) oddalił powództwo (pkt I), zasądził od powoda Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. na rzecz pozwanej Gminy M. K. kwotę 7.200zł tytułem kosztów procesu (pkt II) oraz zasądził od powoda Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. na rzecz interwenienta ubocznego J. S. kwotę 4.817zł tytułem kosztów procesu (pkt III).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 listopada 1982 r. (...) Zarząd (...) w K. wydał decyzję nr (...), którą zarządził oddanie w użytkowanie wieczyste na okres 99 lat, licząc od daty zawarcia umowy notarialnej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w K. nieruchomości państwowe położone w dzielnicy P. b.gm.kat. (...)m. in. stanowiące działki: (...) o pow. 666m2, (...) o pow. 586 m2. W punkcie 4 decyzji wskazano, że przed podpisaniem aktu notarialnego (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w K. wpłaci na wyżej podane konto opłatę za okres faktycznego użytkowania od dnia 25 XI 1982 r. do dnia 31 XII 1982 r. w kwocie 14.844 zł. W punkcie 6 decyzji wskazano, że ustanowienie użytkowania wieczystego nieruchomości wymienionych w pkt 1 nastąpi w formie umowy notarialnej, do zawarcia której (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa zgłosi się w Państwowym Biurze Notarialnym w K., ul. (...), w terminie do dnia 28 II 1983 r. Decyzja, wobec niezaskarżenia, stała się ostateczna.

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w K. dokonała w dniu 11 kwietnia 1983 r. wpłaty na rzecz (...) Zarządu (...) w K. kwoty 152.680 zł tytułem należności wynikającej z decyzji nr (...).

Do podpisania aktu notarialnego ustanowienia użytkowania wieczystego na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej nie doszło.

W 1986 r. Kierownik Wydziału (...)Urzędu Miasta K. wydał decyzję nr (...), którą ustalił cenę gruntu państwowego położonego w K. na osiedlu (...), w którego skład wchodziły m.in. działki (...), przyjmując że nieruchomość ta znajduje się w użytkowaniu wieczystym (...) Spółdzielni Mieszkaniowej, pomimo braku umowy w formie aktu notarialnego,.

Na podstawie decyzji z dnia 4 sierpnia 1987 r. w sprawie pozwolenia na budowę segmentu w pawilonie handlowym branży gastronomicznej J. S. i M. W. (1) wybudowali na ówczesnych działkach nr (...) budynek pawilonu handlowego. W dniu 22 grudnia 1989 r. J. S. uzyskał decyzję o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego – pawilonu nr (...) w zespole handlowym. J. S. i M. W. (1) zawarli w 1987 r. ze (...) Spółdzielnią Mieszkaniową umowy dzierżawy terenu, na którym zlokalizowano pawilon gastronomiczny, następnie przekształcony w handlowy. Budynek ten jest usytuowany na kilku działkach ewidencyjnych, oznaczonych numerami: (...),(...), (...) (według aktualnego oznaczenia w ewidencji gruntów).

J. S. opłaca podatek od nieruchomości od działek nr (...), obr. (...) P. w K..

Następcą prawnym (...) Spółdzielni Mieszkaniowej jest powstała w 1992 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...).

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w K. zwracała się kilkakrotnie do Urzędu Miasta K. o zawarcie umowy ustanowienia użytkowania wieczystego na nieruchomości opisanej w pozwie.

W piśmie z dnia 24 lutego 1993 r. Kierownik Biura (...)Urzędu Miasta K. poinformował Spółdzielnię Mieszkaniową (...) , że decyzja nr (...) (...) (...) (...) nie jest prawomocna i na jej podstawie nie można zawrzeć aktu notarialnego.

W odpowiedzi na kolejne pisma, pismem z dnia 21 listopada 1995 r. Urząd Miasta K. poinformował Spółdzielnię Mieszkaniową (...), że wykonanie decyzji nr (...).(...) (...) (...) jest w chwili obecnej niemożliwe, gdyż objęte decyzją działki uległy kilkakrotnie podziałowi geodezyjnemu i nie są objęte księgą wieczystą. Poza tym decyzja ta nie posiada klauzuli ostateczności, a zgodnie z pkt 6 decyzji (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa nie zgłosiła się do Państwowego Biura Notarialnego w wyznaczonym terminie, tj. do dnia 28 lutego 1983 r. celem zawarcia aktu notarialnego. Stanowisko to Urząd Miasta K. podtrzymał w kolejnym piśmie z dnia 31 stycznia 1997 r.

W dniu 22 maja 2003 r. Prezydent Miasta K. odmówił uznania roszczeń Spółdzielni Mieszkaniowej (...) o oddanie w użytkowanie wieczyste w trybie bezprzetargowym zabudowanych nieruchomości oznaczonych jako działki ewidencyjne nr (...), położonych w jednostce ewidencyjnej (...).

W dniu 30 stycznia 2003 r. Gmina M. K. zawarła ze Spółdzielnią Mieszkaniową (...) umowę oddania gruntu w użytkowanie wieczyste oraz przeniesienia własności budynków, która dotyczyła innych nieruchomości, niż objęte niniejszym postępowaniem, położonych w obrębie K..

W dniu 8 września 2003 r. Prezydent Miasta K. wprowadził zmianę w operacie ewidencji gruntów dla obrębu (...) K., polegającą na zmianie powierzchni i oznaczenia, bez zmiany konfiguracji działek: działki nr (...) o pow. 0,0345 ha na działkę nr (...) o pow. 0,0349 ha, działki nr (...) o pow. 0,0290 ha na działkę nr (...) o pow. 0,0288 ha. Następnie decyzją z tego samego dnia Prezydent Miasta K. zatwierdził projekt podziału tych nieruchomości, tj. działki nr (...) na działki nr (...) oraz działki nr (...) na działki nr (...).

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) aktualnie nie wnosi opłat z tytułu użytkowania wieczystego działek nr (...), obr. (...) w K..

W roku 2006 Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) rozliczyła się z M. W. z tytułu nakładów poniesionych na dzierżawiony od spółdzielni grunt, wypłacając kwotę 40.000 zł.

Z J. S. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) nie rozliczyła się z tytułu jego nakładów, polegających na wybudowaniu z własnych środków pawilonu na nieruchomościach oznaczonych numerami działek (...).

Obecnie dla nieruchomości oznaczonej jako działka (...) w obrębie (...) K. prowadzona jest księga wieczysta (...). W dziale II – Własność, w charakterze właściciela, wpisana jest Gmina K. na podstawie decyzji Wojewody (...) z dnia 25 maja 2001 r. nr (...) (...).

Dla nieruchomości oznaczonej jako działka (...) w obrębie (...) K. prowadzona jest księga wieczysta (...). W dziale II – Własność, w charakterze właściciela, wpisana jest Gmina K. na podstawie decyzji Wojewody (...) z dnia 18 września 2000 r. nr (...) (...).

W 2003 r. J. S. złożył w Urzędzie Miasta K. wniosek o oddanie mu w użytkowanie wieczyste działek oznaczonych aktualnie numerami ewidencyjnymi (...), obr.(...) K., na których znajduje się fragment wzniesionego przez niego budynku pawilonu handlowego. Wniosek do chwili obecnej nie został rozpatrzony z uwagi na toczące się niniejsze postępowanie przez Sądem Okręgowym w Krakowie.

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że powództwo podlega oddaleniu. Sąd pierwszej instancji nie zakwestionował związania oceną prawną wyrażoną przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 października 2005 r., natomiast zwrócił uwagę, że fakt związania ocena zawarta w uzasadnieniu wyroku Sądu drugiej instancji nie przesądza sposobu rozstrzygnięcia. W toku ponownego rozpoznania sprawy strona pozwana podniosła bowiem skutecznie zarzut przedawnienia. Sąd Okręgowy odwołał się do art. 117§1 k.c. i 120 § 1 k.c., i zwrócił uwagę, że decyzja nr (...) (...) (...) (...) w punkcie 6 wskazywała, że ustanowienie użytkowania wieczystego nieruchomości wymienionych w pkt 1 nastąpi w formie umowy notarialnej, do zawarcia której (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa zgłosi się w Państwowym Biurze Notarialnym w terminie do dnia 28 II 1983 r. Brak jest wprawdzie w aktach sprawy decyzji z klauzulą ostateczności, niemniej Sąd podkreślił, że decyzję tę doręczono (...) Spółdzielni Mieszkaniowej. Z pokwitowania zapłaty należności wynikającej z tej decyzji, opatrzonego datą 11 kwietnia 1983 r. wskazano numer decyzji, co oznacza, że w tej dacie decyzja musiała być już stronie znana, a więc uprzednio doręczona, zatem stała się ona ostateczna najpóźniej w kwietniu 1983 r. Termin przedawnienia rozpoczął więc swój bieg albo w dniu 28 lutego 1983 r., jeżeli decyzja do tej daty była już ostateczna (tylko taka, co do zasady, wywołuje skutki prawne), albo nieco później w bliżej nieustalonym dniu marca lub kwietnia 1983 r. Zastosowanie do biegu przedawnienia miał przepis art. 118 k.c., w brzmieniu, obowiązującym do dnia 1 października 1990 r. , który stanowi, że w stosunkach między jednostkami gospodarki uspołecznionej, które podlegają państwowemu arbitrażowi gospodarczemu, termin przedawnienia wynosi jeden rok, chyba że dla roszczeń danego rodzaju przewidziany jest krótszy termin. Roczny termin przedawnienia miał zastosowanie o ile oba podmioty podlegały w myśl ówczesnego ustawodawstwa, państwowemu arbitrażowi gospodarczemu (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa stanowiła jednostkę gospodarki uspołecznionej w rozumieniu ówcześnie obowiązujących przepisów, albowiem art. 33 § 1 k.c., w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 października 1990 r., wprost zaliczał do jednostek gospodarki uspołecznionej spółdzielnie i ich związki. Taką jednostka był też między innymi adresat roszczenia tj. Skarb Państwa. Stosownie do art. 3 ustawy z dnia 23 października 1975 r. o Państwowym Arbitrażu Gospodarczym (Dz.U.1975 Nr 34 poz. 183 ze zm.) Państwowy Arbitraż Gospodarczy rozpoznawał spory, w których stronami były m.in. państwowe jednostki organizacyjne oraz spółdzielnie i ich związki. Ponadto, w myśl art. 4 ust. 1 tej ustawy Państwowy Arbitraż Gospodarczy - poza wypadkami przewidzianymi w przepisach szczególnych – rozpoznawał m.in. spory o zawarcie, zmianę lub rozwiązanie umowy, jeżeli jedna ze stron odmawia zgody na zawarcie, zmianę lub rozwiązanie umowy, a odmowa może narazić gospodarkę narodową na stratę. Na tle tej regulacji oczywiste dla Sądu Okręgowego było, że zarówno podmiot, któremu przysługiwało roszczenie, jak również adresat roszczenia o złożenie oświadczenia woli podlegali państwowemu arbitrażowi gospodarczemu, co przesądza o rocznym terminie przedawnienia dochodzonego roszczenia. Termin ten upłynął najpóźniej w 1984 r. Nie doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia przy uwzględnieniu treści art. 123 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 1 października 1990 r. Żaden zaś z przepisów intertemporalnych, wprowadzanych przy okazji kolejnych nowelizacji przepisów o przedawnieniu nie przewidywał zniweczenia skutków upływu terminu przedawnienia roszczeń już przedawnionych przed wejściem w życie nowych regulacji (zob. w szczególności art. 8 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U.1990 Nr 55 poz. 321).

Z przedstawionych względów, na mocy art. 117 § 2 k.c., w pierwotnym brzmieniu, Sąd Okręgowy oddalił powództwo zwłaszcza, że nie ujawniły się żadne szczególne okoliczności, które nakazywałyby nie uwzględnić skutku upływu terminu przedawnienia z mocy art. 5 k.c.

Jako podstawę rozstrzygnięcia powołano art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz art. 107 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniósł interwenient uboczny jednak jego apelacja została odrzucona postanowieniem z dnia 31 maja 2022 r.

Apelację wniosła także strona powodowa, zaskarżając orzeczenie w całości, zarzucając:

I. naruszenie przepisów postępowania a to:

1) art. 386§ 6 k.p.c. przez dokonanie rozstrzygnięcia sprzecznie z oceną prawną zawartą w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 27 października 2005 r. sygn. akt I ACa 1144/05,

2) przepisu art. 233 §1 k.p.c. przez:

-pominięcie części materiału dowodowego obejmującego decyzje wydane przez Prezydenta Miasta K.: z dnia 21 października 2008 r. nr (...). (...) (...),i z dnia 18 kwietnia 2019 r. nr (...). (...).(...) w sprawie decyzji (...) (...) (...) z 24 listopada 1982 r., |

- pominięcie okoliczności wskazujących na istnienie odpowiedzialności Gminy (...) K. za niewykonanie decyzji (...) (...) (...) (...) z 24 listopada 1982 .,

3) naruszenie przepisu art. 110 k.p.a. przez jego niezastosowanie do oceny skuteczności zarzutu przedawnienia roszczenia o wykonanie decyzji (...) (...) (...) (...)z 24 listopada 1982 r.. |

2. naruszenie prawa materialnego a to: .

a) art.87 ust.2. ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości z 29 kwietnia 1985 r., ( t.j. z 1991 r. Dz.U. nr 30 poz. 127) przez jego pominięcie w ocenie skuteczności decyzji (...) (...) (...) (...) z 24 listopada 1982 r.,

b) §12 rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 18 maja 1970r. w sprawie trybu oddawania w użytkowanie wieczyste terenów państwowych i sprzedaży położonych na nich budynków ( Dz.U. z 1970 r. nr 13 poz. 120 ) przez jego niezastosowanie w ocenie skuteczności decyzji (...) (...) (...) (...) z 24 listopada 1982 r.,

c) § 26 ust.1. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 września 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu oddawania w użytkowanie wieczyste gruntów i sprzedaży nieruchomości państwowych... , ( tj. Dz.U. z 1989 r.nr 14 poz. 75) przez jego niezastosowanie w ocenie skuteczności decyzji (...) (...) (...) (...) z 24 listopada 1982r.,

d) art. 118 k.c. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 1990 r. przez jego niewłaściwe zastosowanie,

e) przepisu art. 5 k.c. przez jego niezastosowanie do zarzutu przedawnienia podniesionego przez Gminę (...) K.,

Strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uwzględnienie powództwa oraz o zasądzenie od Pozwanej Gminy (...) K. na rzecz Powodowej Spółdzielni kosztów postępowania za obie instancje wraz kosztami zastępstwa prawnego , ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Krakowie i pozostawienie temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego. Ponadto skarżąca wniosła o przeprowadzenie dowodu z opinii Biegłego W. K. do spraw wyceny nieruchomości na okoliczność ustalenia aktualnej szacunkowej wartości rynkowej nieruchomości objętej pozwem i wartości budynków znajdujących się na tej nieruchomości.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego. Pozwana podniosła, że przedstawiona przez Sąd Apelacyjny ocena prawna dotyczy kwestii uznania, że ostateczna decyzja z dnia 24 listopada 1982r. (...) (...) (...) (...) stanowi podstawę dochodzenia zawarcia umowy, co nie jest jednolicie traktowane w orzecznictwie. Skoro jednak przyjęto, że możliwe jest konstruowanie roszczenia cywilnoprawnego wynikającego z decyzji administracyjnej to podlega ono przedawnieniu, Nie mogło więc dojść do naruszenia art. 118 k..c. Zdaniem pozwanej nie doszło też do naruszenia art. 5 k.c.

Interwenient uboczny również wniósł o oddalenie apelacji i o zasądzenie na rzecz interwenienta ubocznego kosztów postępowania apelacyjnego kwestionując fakt wydania w dniu 24 listopada 19823. decyzji przez (...) Zarząd (...), podtrzymując stanowisko, że roszczenie o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste przysługuje jemu a to w związku z wybudowaniem pawilonu wyłącznie ze środków własnych.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego i zważył co następuje:

Ani podnoszona przez interwenienta ubocznego treść zarządzenia nr (...)o zniesieniu z dniem 30 listopada 1982r (k.1590) ani też brak oryginału decyzji (...) z dnia 24 listopada 1982r. nie tworzy podstaw do kreowania domniemania, że decyzja ta nie mogła została wydana. Dokonana więc przez Sąd Okręgowy ocena wskazująca na możliwość zaginięcia oryginału była logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego. Niezasadnie jednak stron powodowa kwestionuje ustalenie dotyczące upływu terminu przedawnienia.

Zgodnie z art. 386§ 6 k.p.c. ocena prawna wyrażona w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiąże zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Z uzasadnienia wyroku tut. Sądu z dnia 27 października 2005r. sygn.. akt(...) wynika związanie oceną prawną następstwa prawnego powodowej spółdzielni po związkowej spółdzielni mieszkaniowej w K., ocena braku podstaw do zastosowania art. 207 i 208 u.g.n., oraz ocena skuteczności decyzji z dnia 24 listopada 1982r. (...). (...) (...) (...), jako podstawy roszczenia o zawarcie umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, przy przyjęciu bezsporności ostateczności tej decyzji. Przypisana art. 386 § 6 k.p.c. funkcja nie dotyczy jednak stanu faktycznego wynikającego z oceny dowodów. Należy podkreślić, że sąd pierwszej instancji ponownie rozpoznając sprawę na skutek uchylenia jego wyroku, może dokonać ustaleń faktycznych i to nawet odmiennych od dotychczasowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2018 r. I CSK 195/17 niepubl.). W tym zaś wypadku Sąd Apelacyjny rozpoznając poprzednio sprawę w ogóle nie oceniał kwestii daty wymagalności roszczenia, a w konsekwencji nie mógł ocenić ani kwestii wygaśnięcia roszczenia z uwagi na ówczesną treść art. 117 §2 k.c. ani też nie mógł ocenić skuteczności zarzutu przedawnienia, który wówczas jeszcze nie był podnoszony. Sąd Apelacyjny nie mógł więc uwzględnić z urzędu skutków przedawnienia, szczególnie przy uwzględnieniu, że przyznanie dotyczyło jedynie faktu a nie daty ostateczności decyzji. Zauważyć zaś należy, że z twierdzeń wówczas podnoszonych wynikało, że jeszcze w 1993r. decyzja miała nie być jeszcze ostateczna. Sąd Apelacyjny nie mógł więc przy poprzednim rozpoznaniu sprawy oceniać z urzędu kwestii upływu rocznego terminu przedawnienia. Na ówczesnym etapie nie podnoszono także zarzutu przedawnienia roszczenia. Zarzut taki ma charakter materialnoprawny i mógł zostać podniesiony aż do uprawomocnienia się wyroku a więc także na etapie postępowania przed Sądem Okręgowym przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

Niewątpliwie natomiast wiąże Sąd Apelacyjny ocena, wyrażona przy poprzednim rozpoznaniu, że ostateczna decyzja wywołuje skutki z niej wynikające. Zgodnie z §12 Rozporządzenia z dnia 18 maja 1970 r. w sprawie trybu oddawania w użytkowanie wieczyste terenów państwowych i sprzedaży położonych na nich budynków (Dz.U.1970.13.120) jeżeli osoba uprawniona na podstawie decyzji do otrzymania terenu w użytkowanie wieczyste i nabycia domu (budynku) lub lokalu położonego na tym terenie bez należytego uzasadnienia nie stawi się mimo wezwania w państwowym biurze notarialnym w oznaczonym dniu i godzinie celem zawarcia umowy, organ gospodarki komunalnej i mieszkaniowej może uchylić ostateczną decyzję przyznającą prawo otrzymania terenu w użytkowanie wieczyste i nabycia domu (budynku) lub lokalu. Powołana wyżej Decyzja (...) nie została uchylona. Z przepisu art. 16 § 1 k.p.a. wynika zasada trwałości decyzji administracyjnych w swoim formalnym aspekcie wyraża się w tym, że ostateczne decyzje obowiązują tak długo, dopóki nie zostaną uchylone lub zmienione przez nową decyzję opartą na odpowiednim przepisie prawnym. Jest to tzw. domniemanie mocy obowiązującej decyzji. Zasada trwałości decyzji administracyjnej powinna skutkować honorowaniem stanu prawnego wynikającego z ostatecznej decyzji (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 stycznia 2016 r. I OSK 994/14 niepubl.). Decyzja ta stworzyła podstawę do zawarcia umowy i wywołała podstawę do żądania przez adresata decyzji złożenia oświadczenia woli. Tylko więc w zakresie oceny powstania roszczenia o zawarcie umowy wyrażono oceną prawną a wskazania co do dalszego postępowania związane były z ustalonym stanem faktycznym. Wskazania, o których mowa w art. 386 § 6 k.p.c., nie mogą zaś ingerować w przyznany sądowi orzekającemu, wynikający z art. 233 § 1 k.p.c., zakres swobody w ocenie przeprowadzonych dowodów przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

Wynikający z art. 110 k.p.a. obowiązek respektowania rozstrzygnięcia zawartego w decyzji oraz wynikające z tego ustabilizowanie sytuacji administracyjnoprawnej jednostki, której dotyczy decyzja nie oznacza więc braku możliwości uwzględnienia materialnoprawnych skutków przedawnienia roszczenia wynikających z art. 117§2 k.c. w zw. z art. 8 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny Dz.U.1990.55.321.

Sąd Okręgowy uwzględniając domniemania faktyczne ustalił kiedy doszło najpóźniej do doręczenia decyzji stronie i w konsekwencji ocenił logicznie, kiedy strona powodowa mogła najwcześniej dochodzić roszczenia. Zasada autonomii orzecznictwa sądowego i administracyjnego nie pozbawia sądu powszechnego możliwości ograniczonej kontroli w zakresie legalności i skuteczności ostatecznej decyzji administracyjnej w celu sprawdzenia, czy jest ona rzeczywiście prawomocna (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2006 r. II CK 335/05 ZNSA 2007/1/75). Apelacja nie przedstawia argumentów pozwalających zakwestionować ocenę Sądu pierwszej instancji w zakresie daty wymagalności roszczenia. W konsekwencji nie można przyjąć naruszenia art. 117 §2 k.c. w brzmieniu poprzednio obowiązującym.

Sąd Apelacyjny podziela również w całości rozważania Sądu pierwszej instancji w odniesieniu do biegu terminu przedawnienia jaki w odniesieniu do braku podstaw do uznania, że termin ten został przerwany. Przy ustaleniu, że doszło do upływu terminu zaskarżenia decyzji z dnia 24 listopada 1983r. najpóźniej w kwietniu 1983r. należało uznać, że z tą chwilą (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w K. mogła dochodzić zawarcia umowy. Od tego czasu więc należało liczyć początek biegu terminu przedawnienia, którego termin określał art. 118 k.c. w ówczesnym brzmieniu, a którego

upływ nastąpił pod rządami art. 117§2 k.c. w brzemieniu sprzed wejścia w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny. Dz.U.1990.55.321.

Nie ma podstaw do uznania naruszenia art. 5 k.c. Tu jednak trzeba zwrócić uwagę, że przepis art. 117§3 k..c w poprzednim brzmieniu wskazywał, że państwowa komisja arbitrażowa lub inny organ powołany do rozpoznawania spraw danego rodzaju mógł nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia, jeżeli termin przedawnienia nie przekraczał lat trzech, a opóźnienie w dochodzeniu roszczenia było usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami i nie było nadmierne. Norma ta dotyczy także roszczeń, które wygasały na podstawie §1 tego przepisu. Uchylenie przez ustawę z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy — Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321) przepisu art. 117 § 3 k.c. spowodowało, że także sąd powszechny mógł na tej podstawie nie uwzględnić upływu przedawnienia, jednak w orzecznictwie wskazywano, że dotyczy to jedynie sytuacji całkowicie wyjątkowej, gdy zarzut przedawnienia, jako sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, stanowi nadużycie prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2011 r. III CSK 100/11 niepubl.). Skoro jednak ustalono, że dochodzenie roszczenia było możliwe już w 1983r. to oczekiwanie na dochodzenie roszczenia w tym przypadku świadczy o nadmiernym opóźnieniu.

Niezależnie od tego także na gruncie art. 5 k.c. uznaje się, że podniesienia zarzutu przedawnienia za nadużycie prawa jest możliwe całkowicie wyjątkowo, w wypadkach szczególnie rażącego nadużycia prawa i wtedy, gdy indywidualna ocena okoliczności sprawy wskazuje, że opóźnienie w dochodzeniu przedawnionego roszczenia nie jest nadmierne i było usprawiedliwione szczególnymi przyczynami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2019 r. IV CSK 503/17 niepubl.).

W tym przypadku takie szczególne okoliczności nie zostały wykazane. Strona powodowa nie wykazała by perturbacje związane z likwidacją (...) wpłynęły na możliwość wykonania obowiązku tym bardziej, że wiadomo było jaki organ przejął te obowiązki. Termin zawarcia umowy wskazany w decyzji z dnia 28 II 1983 r. obiektywnie nie mógł zostać dochowany przy przyjęciu, że decyzja miała stać się ostateczna później, niemniej nie wykazano by to podmiot zobowiązany do wykonania decyzji swoim zachowaniem doprowadził do upływu terminu. Ponadto brak jest podstaw do uznania, że pozwana Gmina przyczyniła się w jakikolwiek sposób do upływu terminu przedawnienia w sytuacji, gdy Gmina (...) K. do chwili wejścia w życie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych Dz.U.1990.32.191 nie miała zdolności do czynności zmierzających do zawarcia umowy. Działania zaś jej organów w latach dziewięćdziesiątych dotyczące kwestii odmowy potwierdzenia prawomocności nie mogły już wpłynąć na bieg terminu. Niezależnie od tego potwierdzenie ostateczności następuje w trybie zaświadczenia w trybie art. 217 k.p.c. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 lipca 2021 r. I OSK 377/19
Odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę
ubiegającą się o nie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie (art. 219 k.p.a.) Strona powodowa nie wykazała by ten tryb wyczerpała. Także odmowa zawarcia umowy sama w sobie nie stanowi podstaw do uznania nadużycia prawa podmiotowego. Kwestia ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej czy też rozliczenia nakładów nie ma żadnego znaczenia dla realizacji dochodzonego w sprawie obowiązku. Bezprzedmiotowy jest więc dowód z opinii biegłego.

Z tych względów apelację jako niezasadną oddalono na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 374 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie ar. 98§1i §1¹k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c. i w zw. z § 2 pkt 7 i §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018r. poz. 265).

Brak było podstaw do zasądzenia kosztów postępowania apelacyjnego na rzecz interwenienta ubocznego albowiem jego stanowisko złożone na etapie postępowania apelacyjnego nie miało wpływu na rozstrzygnięcie. Dodatkowo jego apelacja została odrzucona. Zasądzenie kosztów na rzecz interwenienta ubocznego od przeciwnika strony, do której interwenient przystąpił, jest wyjątkiem i nie istnieje obligatoryjny obowiązek zwrotu kosztów interwencji (art. 107 k.p.c. ). Z tych względów wniosek J. S. o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego oddalono.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE