UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 11 grudnia 2020 r. powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. N. kwoty 91.748,16 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie od dnia 26 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty, liczonymi od kwoty niespłaconego kapitału, który na dzień wniesienia powództwa wynosił 80.623,85 zł według stopy procentowej wynoszącej czterokrotność oprocentowania kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego z uwzględnieniem ograniczenia wynikającego z art. 481 § 2¹ k.c. wraz z kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm prawiem przepisanych i opłatą skarbową od złożonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 13 kwietnia 2015 r. zawarł z pozwanym umowę o kredyt obrotowy – operacyjny ratalny nr BG/KR- (...) na kwotę 110.000 zł. Pozwany – zgodnie z umową – był zobowiązany m.in. do dokonywania spłat kredytu w ratach, zgodnie z obowiązującym harmonogramem oraz do utrzymywania na rachunku bieżącym i kredytowym wpływów w określonej wysokości. Pozwany nie wywiązywał się z warunków wskazanej umowy i nie dokonywał terminowych spłat zadłużenia. Powód wzywał pozwanego do dobrowolnej spłaty zaległych należności oraz poinformował pozwanego o możliwości ubiegania się o restrukturyzację zadłużenia. Mimo tego, pozwany nie uregulował zadłużenia.

W związku z powyższym powód skierował do pozwanego wypowiedzenie umowy kredytu. W związku z upływem okresu wypowiedzenia, wierzytelności została postanowiona w stan wymagalności w dniu 13 czerwca 2019 r.

Powód wyjaśnił, że na żądaną pozwem kwotę składa się wymagalny niespłacony kapitał w kwocie 80.623,85 zł, odsetki umowne (kapitałowe) w kwocie 3.370,31 zł, odsetki umowne za opóźnienie w wysokości 7.464 zł oraz kwota 90 zł stanowiąca należność za trzy wezwania do zapłaty i kwota 200 zł za monit z tytułu niespełnienia warunku wymaganych obrotów na rachunku w I kwartale 2019 r.

W dniu 31 grudnia 2020 r. Bankowy Fundusz Restrukturyzacyjny rozpoczął przymusową restrukturyzację (...) Bank S.A., a z dniem 3 stycznia 2021 r. zastosował instrument przymusowej restrukturyzacji w formie przejęcia przedsiębiorstwa w ten sposób, że Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wstąpił w miejsce podmiotu w restrukturyzacji. Bank (...) S.A. stał się tym samym stroną niniejszego postępowania.

Nakazem zapłaty z dnia 7 stycznia 2021 r. Referendarz Sądowy del. do Sądu Okręgowego w Poznaniu uwzględnił w całości żądanie pozwu.

Z kolei postanowieniem z dnia 16 lipca 2021 r., z uwagi na niemożność doręczenia pozwanemu wydanego nakazu zapłaty z tej przyczyny, że miejsce jego pobytu nie było znane, Referendarz Sądowy zawiesił przedmiotowe postanowienie na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 kpc.

Następnie, na wniosek powoda postanowieniem z dnia 22 września 2021 r. Referendarz Sądowy podjął zawieszone postępowanie, zaś zarządzeniem z dnia 22 września 2021 r. ustanowił dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego kuratora.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 8 grudnia 2021 r., złożonym przez ustanowionego kuratora, kurator wniósł:

a) o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, a także o przyznanie kuratorowi wynagrodzenia w stawce minimalnego wynagrodzenia za czynności adwokackie przewidzianego w § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w związku z § 1 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej, tj. kwoty 5.400,00 zł, powiększonej o należny podatek od towarów i usług (...),

b) ewentualnie o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 18.149,02 zł stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą kapitału pozostałego do spłaty, a kwotą uiszczonych przez pozwanego 55 wpłat tytułem opłaty abonamentowej pakiet płynnościowy,

c) ewentualnie o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 23.713,54 zł stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą kapitału pozostałego do spłaty, a kwotą uiszczonych przez pozwanego 43 wpłat tytułem opłaty abonamentowej pakiet płynnościowy.

Argumentując swoje stanowisko kurator pozwanego podniósł następujące zarzuty:

1) dowolnego dokonywania przez powoda rozliczeń wpłat dokonywanych przez pozwanego,

2) narzucenie w § 5 ust. 8 umowy za każdy dzień korzystania z kredytu jako 1/360 stopy procentowej, przez co naliczone w ten sposób odsetki przekraczały zastrzeżoną wysokość oprocentowania maksymalnego,

3) uruchomienie przez powoda kredytu już następnego dnia po podpisaniu umowy, mimo wątpliwości co do spełnienia szeregu warunków, od których to uruchomienie było uzależnione,

4) zabezpieczenie kredytu w postaci pakietu płynnościowego, które w istocie stanowiło obejście przepisów o maksymalnym oprocentowaniu i było nieważne, a zatem kwota uiszczona przez pozwanego tytułem opłat na tenże pakiet, winna zostać zaliczona na poczet spłaty rat kredytu,

5) niezaliczenie przez powoda na poczet spłaty przedmiotowego kredytu szeregu wpłat, które widnieją w historii rachunku dołączonej do pozwu.

Podnosząc powyższe zarzuty, kurator pozwanego stwierdził, że pozwany wywiązał się w całości lub w znacznej części ze zobowiązania wynikającego z przedmiotowej umowy kredytu.

Wyrokiem z dnia 12 maja 2022 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu:

I. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 91.748,16 zł (dziewięćdziesiąt jeden tysięcy siedemset czterdzieści osiem złoty szesnaście groszy) wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności oprocentowania kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego ograniczonymi jednak do odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 80.623,85 zł od dnia 26 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty;

II. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 10.005 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III. przyznał ze Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Poznaniu na rzecz adwokat M. S. wynagrodzenie w kwocie 6.642 zł (5.400 zł + 23 % VAT) za pełnienie funkcji kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego.

Następnie postanowieniem z dnia 3 czerwca 2022 r. Sąd I instancji uzupełnił postanowienie zawarte w punkcie II wyroku przez zasądzenie dodatkowo od pozwanego na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu kwoty 1.440 zł.

Podstawą rozstrzygnięcia stały się następujące ustalenia faktyczne:

(...) Bank S.A. i pozwany M. N. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...), byli przedsiębiorcami.

Przedmiotem działalności powoda jest m.in. świadczenie usług kredytowych. Zaś pozwany, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zajmował się produkcją wyrobów stolarskich i ciesielskich dla budownictwa.

W dniu 10 kwietnia 2015 r. pozwany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zawarł z powodem umowę kredytu „Kredyt Obrotowy – operacyjny ratalny” o numerze BG/KR- (...). Całkowita kwota kredytu wynosiła 110.000 zł. Umowa została zawarta na okres 120 miesięcy.

Kredyt był przeznaczony na cel operacyjny – bieżące finansowanie. Kredyt miał być spłacany w systemie równych rat. Termin ostatecznej spłaty kredytu wynosił 120 miesięcy od dnia spłaty pierwszej raty zgodnie z harmonogramem spłat.

Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło sumę marży kredytowej i stawki referencyjnej 12M WIBOR dla waluty kredytu tj. PLN. Indeks bazowy dla banku dla waluty 12M WIBOR z dnia sporządzenia przedmiotowej umowy kredytu wynosił 2,04%. Wysokość raty kapitałowo – odsetkowej, przy założeniu uruchomienia całości kredytu w dniu 10 kwietnia 2015 r., wynosiłaby 1.452,94 zł.

Zgodnie z pkt VII ppkt 10 postanowień dodatkowych umowy, pozwany był zobowiązany do spłaty rat kredytu do 7. dnia każdego miesiąca kalendarzowego. Spłaty rat miały być dokonywane przez pozwanego w terminach i kwotach oraz na rachunek wskazany w aktualnym Harmonogramie Spłat.

Zgodnie z pkt V, przedmiotowa umowa została zabezpieczona:

1)oświadczeniem kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji do kwoty 220.000 zł,

2)pakietem płynnościowym, udostępnianym w oparciu o umowę o świadczenie usług, zawartą przez pozwanego z (...) S.A., z zastrzeżeniem, że kwota limitu w pakiecie płynnościowym stanowiącego zabezpieczenie umowy kredytu wynosiła 110.000 zł,

3)gwarancją Banku (...) w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis do kwoty 66.000,00 zł.

Zgodnie z pkt VI umowy, uruchomienie kredytu miało nastąpić po spełnieniu przez kredytobiorcę następujących warunków:

a)zawarcia z (...) S.A. umowy o pakiet, na podstawie której (...) S.A. udostępni kredytobiorcy kompleksowe rozwiązanie zabezpieczające ryzyko płynnościowe kredytobiorcy,

b)podpisania przez kredytobiorcę oświadczenia o poddaniu się egzekucji,

c)podpisania przez kredytobiorcę oświadczenia o ryzyku stopy procentowej,

d)złożenia poprawnie wypełnionej „Dyspozycji uruchomienia środków”,

e)weryfikacja limitu wykorzystania przez kredytobiorcę pomocy de minimis,

f)przedłożenie przez kredytobiorcę wniosku o udzielenie przez Bank (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis,

g)przedłożenie przez kredytobiorcę formularza informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis,

h)przedłożenie przez kredytobiorcę weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową na rzecz (...),

i)przedłożenie przez kredytobiorcę oświadczenia o ochronie danych osobowych na rzecz (...),

j)upoważnienie (...) Bank S.A. do przekazania (...) S.A. danych identyfikujących kredytobiorcę oraz informacji o zawarciu umowy kredytu,

k)zawarcia z (...) Bankiem S.A. umowy rachunku rozliczeniowego,

l)podpisania prze kredytobiorcę karty informacyjnej.

Bank miał prawo wypowiedzieć umowę kredytu w przypadku niewykonania lub nieterminowego regulowania przez pozwanego zobowiązań wobec banku, w szczególności w przypadku, gdy pozwany zalegał w całości lub części z zapłatą dwóch rat kredytu i pomimo wezwania do zapłaty nie spłacił zaległości w terminie 7 dni od dnia otrzymania rzeczonego wezwania. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – 7 dni (§ 8 ust. 1 lit. b oraz ust. 2 Części Ogólnej Umowy kredytu).

W myśl § 9 ust. 4 lit. b I Części Ogólnej Umowy przedmiotowego kredytu, pozwany zobowiązał się do spłaty kredytu wraz z odsetkami oraz opłatami i prowizjami wynikającymi z umowy kredytu oraz Tabeli Opłat i Prowizji (stanowiącej załącznik do umowy kredytu) w oznaczonych terminach spłaty, oraz wywiązywania się z pozostałych postanowień umowy kredytu. Stosowanie zaś do § 13 ust. 1 integralną część umowy kredytu stanowiły między innymi (...) Banku S.A. oraz (...) Bank S.A.

Wysokość oprocentowania była określona w umowie kredytu. Zgodnie z umową bank mógł naliczać odsetki za każdy dzień korzystania przez kredytobiorcę z kredytu, począwszy od dnia wypłaty kredytu, aż do dnia spłaty włącznie w wysokości 1/360 stopy procentowej, mającej zastosowanie w danym dniu do kredytu. Odsetki miały być płatne w cyklu miesięcznym. Z kolei w wypadku niespłacenia przez pozwanego w terminie raty spłaty wynikającej z umowy kredytu lub harmonogramu spłat lub wierzytelności powoda z tytułu umowy kredytu po upływie okresu wypowiedzenia umowy kredytu, niespłacona kwota stawała się zadłużeniem przeterminowanym, kwota kapitału stanowiła kapitał przeterminowany. Wysokość stopy procentowej dla kredytów przeterminowanych wynosiła czterokrotność oprocentowania kredytu lombardowego (§ 19 lit. B (odsetki) pkt 1 – 5 Regulaminu (...) Banku S.A., § 5 ust. 8 – 10 umowy).

Na podstawie dyspozycji uruchomienia kredytu, powód postawił do dyspozycji pozwanego w dniu 14 kwietnia 2015 r. kwotę 110.000 zł.

Pozwany dokonywał spłat rat kredytu w kwotach i terminach odbiegających od przyjętego przez strony harmonogramu spłaty. W konsekwencji powód naliczał odsetki karne od należności przeterminowanych.

Pismem z dnia 2 kwietnia 2019 r. powód ostatecznie wezwał pozwanego do natychmiastowego uregulowania całości zadłużenia w kwocie 2.972,06 zł w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy kredytu. Jednocześnie powód poinformował pozwanego, że istnieje możliwość ubiegania się o restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu. Wniosek taki należało złożyć w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania.

Powyższe pismo zostało pozwanemu doręczone w dniu 8 kwietnia 2019 r.

Pozwany nie spłacił zadłużenia w terminie wskazanym w wezwaniu do zapłaty, ani nie złożył wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

W związku z powyższym, pismem z dnia 6 maja 2019 r. powód wypowiedział pozwanemu przedmiotową umowę kredytową z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia.

Przeterminowane zadłużenie w dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu wynosiło 4.440,34 zł. (...) Bank S.A. poinformował pozwanego, że brak wpłaty przeterminowanego zadłużenia w okresie wypowiedzenia umowy spowoduje, że po upływie 30-dniowego okresu cała należność kapitałowa w kwocie 80.623,85 zł stanie się natychmiast wymagalna wraz z należnymi odsetkami, a umowę kredytową uważać się będzie za wypowiedzianą w trybie art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe.

Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało pozwanemu doręczone w dniu 13 maja 2019 r.

Pozwany nie uiścił w terminie wypowiedzenia zadłużenia wobec kredytodawcy, w związku z tym umowa kredytu łącząca pozwanego z (...) Bank S.A. z dnia 10 kwietnia 2015 r. uległa rozwiązaniu z dniem 12 czerwca 2019 r.

Pismem z dnia 24 kwietnia 2019 r. (...) Bank S.A. wezwał pozwanego do spłaty całości należnego wymagalnego zadłużenia w kwocie 84.604 zł w terminie 14 dni od daty doręczenia wezwania. Nadto bank wskazał, że brak wpłaty powyższej kwoty w wyznaczonym terminie spowoduje podjęcie wszelkich przysługujących kroków prawnych celem ich odzyskania.

Pozwany odebrał ww. pismo w dniu 1 lipca 2019 r. i w terminie w nim wyznaczonym, nie dokonał spłaty zadłużenia wynikającego z przedmiotowej umowy kredytu.

W dniu 26 sierpnia 2020 r. (...) Bank S.A. wystawił wyciąg ze swoich ksiąg rachunkowych. Wysokość zobowiązania pozwanego wobec (...) Bank S.A. na ten dzień wynosiła 91.748,16 zł, w tym:

1.kapitał w kwocie 80.623,85 zł;

2.odsetki od należności nie spłaconej w terminie do dnia 25 sierpnia 2020 r. w kwocie 10.834,31 zł;

3.koszty (koszty + opłaty + prowizje) w kwocie 290,00 zł.

Mając na uwadze poczynione w ten sposób ustalenia sad I instancji uznał roszczenia pozwu za uzasadnione, powołując się na następującą argumentacje prawną:

W rozpoznawanej sprawie powód jako następca prawny (...) Bank S.A. domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 91.748,16 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie od dnia 26 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty, liczonymi od kwoty 80.623,85 zł według stopy procentowej wynoszącej czterokrotność oprocentowania kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego z uwzględnieniem ograniczenia wynikającego z art. 481 § 21 k.c.

Roszczenie powoda, według twierdzeń pozwu, odpowiadało zadłużeniu pozwanego wobec banku – kredytobiorcy z tytułu umowy kredytu „Kredyt Obrotowy – operacyjny ratalny” o numerze BG/KR- (...) z dnia 10 kwietnia 2015 r., której integralną częścią były załączniki w postaci „Regulaminu kredytowania (...) Banku S.A.” oraz „Taryfa opłat i prowizji”.

Na żądaną kwotę składał się wymagalny niespłacony kapitał w kwocie 80.623,85 zł, odsetki umowne (kapitałowe) w kwocie 3.370,31 zł, odsetki umowne za opóźnienie w wysokości 7.464 zł oraz kwota 90 zł stanowiąca należność za trzy wezwania do zapłaty i kwota 200 zł za monit z tytułu niespełnienia warunku wymaganych obrotów na rachunku w I kwartale 2019 r.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 128), zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Z przepisu tego wynika, że zobowiązanie z umowy kredytu sprowadza się do tego, że na banku ciąży obowiązek przekazania kredytobiorcy określonej kwoty, zaś na pozwanym spoczywa obowiązek zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty.

Na wstępnie rozważań należy podkreślić, że w postępowaniu cywilnym udowodnienia wymagają jedynie fakty, które są pomiędzy stronami sporne, fakty niesporne nie wymagają dowodzenia. By dana okoliczność stała się sporna i w konsekwencji wymagała przeprowadzenia dowodu niezbędne jest, aby przeciwnik procesowy zaprzeczył twierdzeniom drugiej strony o danym fakcie. Brak wypowiedzenia się co do twierdzeń strony przeciwnej o danym fakcie, przy uwzględnieniu wyniku całej rozprawy, powoduje, że dany fakt może być uznany za przyznany (art. 230 kpc). Gdy jedna ze stron zaprzecza określonym twierdzeniom strony przeciwnej, winna uczynić to w sposób wyraźny, a także jednoznaczny. Jednocześnie powinna przytoczyć własne twierdzenia odnośnie spornej kwestii. Jedynie takie konstruktywne zaprzeczenie twierdzeniom strony, czyni zadość obowiązkowi wynikającemu z przepisu art. 210 § 2 kpc.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy podkreślić trzeba, że pozwany nie zaprzeczył twierdzeniom powoda dotyczącym faktu zawarcia przez strony umowy kredytu nr BG/KR- (...) z dnia 10 kwietnia 2015 r., ani twierdzeniom dotyczącym wykonania przez powoda zobowiązania wynikającego z tej umowy w postaci udostępnienia pozwanemu kredytu w umówionej wysokości, ani wreszcie twierdzeniom powoda dotyczącym braku regulowania przez pozwanego zobowiązania w ustalonych w harmonogramie terminach i kwotach.

Wprawdzie w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany zarzucił, że mimo zastrzeżenia w umowie szeregu warunków po spełnieniu których, bank miał wypłacić pozwanemu kwotę kredytu, już następnego dnia po zawarciu umowy, kwota ta została postawiona do dyspozycji pozwanego. Nadto pozwany wskazał, że harmonogram spłat nie został przez powoda przedłożony wraz z pozwem, a z historii operacji na rachunku kredytowym wynika, że wpłaty te były dokonywane przez powoda dowolnie, z całkowitym pominięciem założonego w umowie systemu spłaty w równych ratach.

Odnosząc się do pierwszego zarzutu, to był on gołosłowny i nie poparty żadnymi dowodami świadczącymi o tym, że mimo niespełnienia przez pozwanego warunków opisanych w pkt VI części szczegółowej umowy, kwota kredytu została mu wypłacona. Poza tym warunki te sprowadzały się w większości do złożenia oświadczeń lub podpisania dokumentów, które z reguły nie są czasochłonne, zaś z dokumentów znajdujących się na k. 240 – 254 akt wynika, że zostały one przez pozwanego spełnione. Zresztą, nawet gdyby rzeczywiście któryś z warunków uruchomienia kredytu nie został przez pozwanego spełniony, a mimo to bank postawiłby do jego dyspozycji całą kwotę wynikającą z umowy, należałoby to ocenić jako rezygnację przez bank z niektórych z tych warunków, co nie w ocenie sądu nie mogłoby działać na niekorzyść powoda. A z całą pewnością nie wpłynęłoby to na ważność i skuteczność zawartej umowy, tym bardziej, że umowa była przez strony przez pewien czas po jej zawarciu wykonywana (pozwany spłacał raty kredytu, a powód przyjmował te raty i zaliczał na poczet spłaty kredytu).

Z kolei jeśli chodzi o harmonogram spłat, to powód wraz z odpowiedzią na sprzeciw pozwanego, przedłożył obowiązujące w czasie trwania umowy harmonogramy (k. 229 – 238 akt). Zaś z harmonogramu spłat rat (k. 95 akt) wynika, że wysokości wpłat dokonywanych przez pozwanego, pokrywają się z wysokością rat wynikających z harmonogramów spłat. Wynika z tego, że harmonogramy te obowiązywały pozwanego, który o nich bez wątpienia wiedział, bo aż do października 2018 r. dokonywał terminowych spłat rat w datach i wysokościach wynikających z tychże harmonogramów.

Wbrew twierdzeniom pozwanego, dowód z przedmiotowych harmonogramów spłat nie mógł zostać także uznany za spóźniony. Wprawdzie art. 458⁵ § 1 stanowi, że powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany – w odpowiedzi na pozew. Przepis ten ma służyć koncentracji materiału dowodowego przez strony i szybkości postępowania oraz zapobiegać jego przewlekaniu poprzez składanie wniosków dowodowych aż do zamknięcia rozprawy. Jednakże w niniejszej sprawie przewodniczący na podstawie art. 205³ § 1 i 2 kpc zarządził wymianę pism (k. 220 akt) i doręczając sprzeciw, zobowiązał pełnomocnika powoda do podania wszelkich twierdzeń i dowodów w terminie 21 dni pod rygorem pominięcia ich w dalszym toku postępowania. W tym stanie rzeczy zgłoszenie przez powoda wniosków dowodowych na zarządzenie przewodniczącego i w reakcji na sprzeciw pozwanego, nie mogło zostać uznane za spóźnione.

Za gołosłowny i niewykazany należało uznać także zarzut pozwanego co do dowolności i nieprawidłowości rozliczania wpłat dokonywanych przez pozwanego. Powód w piśmie z dnia 14 lutego 2022 r. wyjaśnił w jaki sposób księgowano wpłaty pozwanego (zgodnie z § 17 Regulaminu kredytowania, który był integralną częścią umowy, który pozwany – co wynika z § 9 ust. 4 pkt c ppkt II części ogólnej umowy – otrzymał przy zawieraniu umowy, z którym się zapoznał i którego warunki zaakceptował). Pozwany natomiast podnosząc powyższy zarzut, nie wskazał jednocześnie w jaki sposób (w myśl łączącej strony umowy i obowiązującego harmonogramu) wpłaty te miały być rozliczane. Takie zaś niekonstruktywne zaprzeczenie powodowało, że zarzut nie mógł odnieść zamierzonego skutku w postaci oddalenia powództwa w jakiejkolwiek części.

Odnosząc się z kolei do zarzutu jednostronnego narzucenia przez powoda postanowień § 5 ust. 8 umowy, dotyczącego odsetek, a przez to jego nieważności, należało stwierdzić, że w § 9 ust. 4 pkt c ppkt I części ogólnej umowy pozwany oświadczył, że postanowienia umowy kredytu, zostały z nim indywidualnie uzgodnione, i że je rozumie oraz akceptuje. Trudno w takiej sytuacji zasadnie twierdzić, że postanowienie dotyczące odsetek zostało przez bank udzielający kredytu jednostronnie narzucone. Nadto w przypadku umów kredytu, Prawo bankowe nie przywiduje przepisu analogicznego do art. 52 ust. 3, który stanowi, że w przypadku umów rachunku bankowego, do obliczania należnych odsetek od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku przyjmuje się, że rok liczy 365 dni. Przy czym także w przypadku tego typu umów, cytowany przepis nie jest bezwzględnie obowiązujący, albowiem w dalszej części przewiduje, że konkretna umowa może stanowić inaczej. Stąd zapis § 5 ust. 8 części ogólnej umowy będącej przedmiotem niniejszego postępowania, był ważny i obowiązujący strony.

Nie zasługiwał na uwzględnienie także zarzut dotyczący konieczności zaliczenia wpłat dokonywanych przez pozwanego na tzw. Pakiet płynnościowy, na poczet umowy kredytu nr BG/KR- (...) z dnia 10 kwietnia 2015 r.

Prawdą jest, że jednym z zabezpieczeń przewidzianych w umowie kredytu i warunkiem jego uruchomienia, było zawarcie przez pozwanego z (...) S.A. odrębnej umowy o pakiet, na podstawie której (...) S.A. udostępni kredytobiorcy kompleksowe rozwiązanie zabezpieczające ryzyko płynnościowe kredytobiorcy. Bezsporne było także, że pozwany miał uiszczać miesięczną opłatę abonamentową z tytułu tej umowy na rzecz (...) S.A. w wysokości 1.353 zł. Należy jednak zaznaczyć, że przedmiotem tego postępowania było zobowiązanie kredytowe pozwanego wynikające z umowy zawartej z (...) Bankiem S.A. Natomiast kwestionowana przez pozwanego umowa o Pakiet płynnościowy, została przez niego zawarta z innym podmiotem (...) S.A. Zatem ewentualna nieważność (w całości lub w części) umowy zawartej z tym podmiotem, powinna być rozpatrywana w innym, zainicjowanym przez pozwanego postępowaniu, w którym pozwany mógłby się domagać zwrotu kwot wpłaconych przez niego na poczet tej umowy. Sąd orzekający w tym postępowaniu tych okoliczności nie rozpatrywał. Albowiem nawet w przypadku uznania niektórych postanowień lub całości umowy zawartej przez pozwanego z (...) S.A. za nieważne, wpłaty przez niego dokonane na rzecz tego podmiotu, nie mogłyby w ocenie sądu zostać zaliczone na poczet zobowiązania pozwanego z tytułu umowy kredytu nr BG/KR- (...) z dnia 10 kwietnia 2015 r. Takiego skutku nie przewidywała przedmiotowa umowa kredytu, ani żaden przepis ustawy.

Chybiony okazał się także zarzut dotyczący niezaliczenia przez (...) Bank S.A. niektórych wpłat dokonywanych przez pozwanego na poczet przedmiotowej umowy. Powód wyjaśnił bowiem, że w tym samym czasie łączyło go z pozwanym kilka umów kredytu (których treść dołączył do pisma z 14 lutego 2022 r.), w związku z tym niezaliczone na poczet przedmiotowego kredytu wpłaty, zostały zaliczone na poczet innych umów. Pozwany powyższym twierdzeniom nie zaprzeczył, ani nie twierdził, ani tym bardziej nie wykazał, że wpłaty zaliczone na poczet innych umów zawartych z pozwanym, powinny być zaliczone na poczet umowy kredytu nr BG/KR- (...) z dnia 10 kwietnia 2015 r. W związku z tym opisywany zarzut należało uznać za gołosłowny i niewykazany.

Odnosząc się do ostatniego zarzutu pozwanego, dotyczącego bezpodstawności dochodzonej kwoty 290 zł tytułem kosztów i opłat, należało ponownie odwołać się do treści § 9 ust. 4 pkt c ppkt II części ogólnej umowy, zgodnie z którym pozwany oświadczył, że przy zawieraniu umowy kredytu otrzymał m.in. Tabelę Opłat i Prowizji, zapoznał się z nimi i zaakceptował warunki z nich wynikające.

Należy także wskazać, że dowodem na wysokości należności dochodzonej pozwem z tytułu opisanej wyżej umowy kredytu, był przedstawiony przez powoda wyciąg z ksiąg (...) Bank S.A. z dnia 26 sierpnia 2020 r. W dokumencie tym precyzyjnie określono, że zadłużenie pozwanego wobec banku obejmuje kwotę wymagalnego kapitału wynoszącą 80.623,85 zł, odsetki od tej należności w łącznej kwocie 10.834,31 zł, jak również koszty wezwań do zapłaty i upomnienia w kwocie 290 zł.

Odnosząc się do wartości i mocy dowodowej wskazanego wyżej wyciągu zauważyć trzeba, że wyciąg z ksiąg banku nie ma obecnie waloru dokumentu urzędowego w postępowaniu cywilnym. Wynika to wprost z art. 95 ust. 1a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Co za tym idzie dowód ten nie korzysta z domniemań, o których mowa w art. 244 § 1 kpc. Niewątpliwie jednak wyciąg z ksiąg banku stanowi dokument prywatny w rozumieniu art. 245 kpc i może być podstawą ustaleń faktycznych w postępowaniu cywilnym. Należy przy tym podkreślić, że pozwany nie zaprzeczył prawdziwości, ani autentyczności wyciągu z ksiąg (...) Banku SA z dnia 28 sierpnia 2020 r. Nie twierdził również, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która go podpisała, od niej nie pochodzi. W tym przypadku zatem zbędne było zastosowanie art. 253 kpc.

Zresztą dochodzona kwota została w ocenie sądu wykazana przez powoda także za pomocą innych dokumentów, historii rachunku pozwanego, historii rat i historii odsetek (k. 39 – 101 akt).

Powód wykazał zatem, że posiada w stosunku do pozwanego wymagalne roszczenie o zapłatę kwoty dochodzonej pozwem. W tym stanie rzeczy Sąd w punkcie I wyroku uwzględnił w całości roszczenie zgłoszone w pozwie i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 91.748,16 zł.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie § 5 ust. 10 umowy oraz art. 481 § 21 kc i zasądził je zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od kwoty wymagalnego kapitału w wysokości 80.623,85 zł od dnia wystawienia wyciągu z ksiąg banku, tj. od dnia 26 sierpnia 2020 r., w wysokości czterokrotności oprocentowania kredytu lombardowego NBP z ograniczeniem do odsetek maksymalnych za opóźnienie.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc, obciążając nimi pozwanego, jako stronę przegrywającą w całości spór w instancji. Na zasądzoną na rzecz powoda kwotę 10.005 zł składała się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 4.588 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 5.400 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika procesowego została ustalona na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

W pkt. III wyroku Sąd przyznał ze Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Poznaniu na rzecz adw. M. S. wynagrodzenie za sprawowanie funkcji kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego w wysokości 6.642 zł (5.400 zł + 23 % VAT), co znajdowało uzasadnienie w treści § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U z 2018 r., poz. 536). Jednocześnie Sąd uznał, że w sprawie występowały określone w § 1 pkt 3 rozporządzenia przesłanki do podwyższenia należnego kuratorowi wynagrodzenia.

Wyrok ten (wraz z uzupełniającym go postanowieniem z dnia 3 czerwca 2022 r.) został w całości zaskarżony przez pozwanego, który zarzucił w apelacji:

1)naruszenie art. 458⁵ KPC oraz art. 205³ w zw. z art. 13 § 2 KPC poprzez bezpodstawne uznanie, iż prawidłowym jest spóźnione przedstawienie dokumentów będących integralną częścią umowy, od których to zależała bezpośrednio treść zobowiązania Stron oraz istniała podstawa do dopuszczenia przez Sąd w ramach dyskrecjonalnej władzy sędziego do ich złożenia w późniejszym terminie, wskutek czego Sąd nie dopełnił swojego obowiązku i nie pominął powołanych z naruszeniem przepisów twierdzeń i dowodów, pomimo iż powód zobowiązany był do ich przedstawienia już wraz z pozwem, tym samym Sąd dopuścił się niezgodnego z obowiązującymi przepisami dopuszczenia spóźnionych twierdzeń i dowodów zawartych w piśmie z dnia 14.02.2022r.,

2)naruszenie art. art. 132 §1 zd. 3 KPC poprzez jego niezastosowanie i brak zwrotu oraz dopuszczenie przez Sąd twierdzeń i dowodów w sprawie złożonych przez powoda reprezentowanego przez profesjonalnego pełnomocnika w piśmie z dnia 14.02.2022r., którego to odpis pisma pomimo istniejącego obowiązku nie został przez Powoda doręczony pozwanemu, w którego imieniu występuje adwokat pełniący funkcję kuratora, a także w piśmie tym brak było wymaganego prawem oświadczenia,

3) naruszenie art. 232 KPC, a także art. 236 §1 oraz art. 235² § 1 pkt 1), 3) oraz 6) w zw. z art. art. 235¹ KPC, poprzez bezpodstawne dopuszczenie jako dowód dokumentów złożonych ze znacznym opóźnieniem, których pominięcia wymagały obowiązujące przepisy, a co więcej dokumentów nie przedstawiających żadnej wartości dowodowej, albowiem te stanowiły wyłącznie wydruki z wewnętrznych systemów powoda, które w żaden sposób nie stanowiły i nie mogły stanowić rzekomych załączników do umowy, gdyż te (jak to jednoznacznie wynika z ich treści) zostały wytworzone na potrzeby postępowania dopiero dnia 14.02.2022r. i nie zostały w żaden sposób zaakceptowane przez pozwanego jako załącznik do umowy będącej podstawą sporu, a także w zakresie których strona powodowa nie złożyła wymaganego i odpowiedniego wniosku dowodowego, a co za tym idzie naruszenie podstawowych zasad równości stron, kontradyktoryjności i bezstronności,

4)naruszenie art. 230 w zw. z art. 210 § 2 KPC poprzez bezpodstawne uznanie, iż rzekomo pozwany nie zaprzeczył twierdzeniom powoda odnoszącym się do wysokości roszczenia, a także okoliczności braku regulowania zobowiązania w bliżej nieznanej sądowi wysokości i terminach oraz spóźnionym twierdzeniom powoda dotyczącym zaliczenia wpłacanych kwot na poczet innych zobowiązań/umów,

5)naruszenie art. 233 § 1 KPC poprzez przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie jej całkowicie błędnie, wbrew podstawowym zasadom logiki i doświadczenia życiowego, dowolnie i nadzwyczaj wybiórczo, co znalazło wyraz w nadzwyczaj błędnych ustaleniach i wydaniu nieprawidłowego rozstrzygnięcia,

6)błąd w ustaleniach faktycznych, tj. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu I instancji z zebranym w sprawie materiałem w zakresie, w jakim Sąd poprzez dowolne, bezpodstawne i niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, uznał, iż:

a. strona pozwana rzekomo nie zaprzeczyła twierdzeniom powoda co do regulowania kwot oraz wysokości zobowiązania, podczas gdy wprost pozwany wskazywał na brak harmonogramu, nieprawidłowe ustalenie wysokości rat, a także nieprawidłowe ich rozliczanie,

b. pozwany rzekomo dokonywał samodzielnych spłat w nieprawidłowym terminie i wysokości, podczas gdy wprost z zebranej dokumentacji wynika, iż wszelkich przesunięć na koncie pozwanego w zakresie spłaty zobowiązania objętego sporem dokonywał sam powód w imieniu pozwanego, bez jakiegokolwiek jego udziału czy wiedzy, w oparciu o zgodę zawartą we wzorcu umownym powoda,

c. wskazywana przez powoda kwota stanowi realne zadłużenie pozwanego podczas gdy ten nie przedstawił żadnych wiarygodnych dokumentów na tę okoliczność,

d. umowa faktoringu pełniąca funkcję zabezpieczenia i warunku zawartej umowy kredytu stanowi rzekomy odrębny stosunek prawny, podczas gdy umowa ta była oczywistą fikcją, która nigdy nie była wykonywana i stanowiła dodatkowe wynagrodzenie powoda poprzez świadczenie na rzecz podmiotu bezpośrednio kapitałowo powiązanego, co miało na celu obejście prawa,

e. brak było postanowień umownych pozwalających na rozliczenie kwot uiszczanych tytułem (fikcyjnej) umowy faktoringu na poczet zawartej umowy kredytu, podczas gdy podstawa ta bezpośrednio wynikała z zawartych przez strony dokumentów,

7)naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 58 KC w zw. z art. 69 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. prawo bankowe - poprzez jego bezpodstawne niezastosowanie i w konsekwencji uznanie, iż mimo że umowa faktoringu mająca stanowić rzekome zabezpieczenie i warunek zawarcia umowy kredytu będącej przedmiotem sporu, nie miała wpływ na treść zobowiązań stron i ich spełnienie oraz że jej nieważność powinna zostać stwierdzona w innym postępowaniu, podczas gdy wyłącznie z samej treści umowy będącej przedmiotem sporu jednoznacznie wynika nieważność z mocy samego prawa zastrzeżonego w niej zabezpieczenia w postaci umowy faktoringu, bowiem umowa ta nie mogła stanowić i służyć realnie zabezpieczeniu umowy kredytu i realnie stanowiła bezprawne (obchodzące prawo) dodatkowe wynagrodzenie powoda. Co za tym idzie w obliczu przedmiotowej sprawy możliwym i całkowicie uzasadnionym było uznanie, iż cała przedmiotowa umowa będąca podstawą roszczenia powoda była nieważna, a dokonywane wpłaty na rzecz powoda winny być zaliczone na poczet spłaty kwoty zobowiązania.

8)naruszenie art. 98 § 1 KPC będące bezpośrednią konsekwencją błędnego merytorycznego rozstrzygnięcia, poprzez jego błędne zastosowanie i obciążenie pozwanego kosztami postępowania, podczas gdy w przypadku prawidłowego rozstrzygnięcia Sąd powinien kosztami postępowania obciążyć Powoda w całości, a co najmniej w części w jakiej wniesione powództwo zdaniem pozwanego jest nieuzasadnione,

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku oraz postanowienia, poprzez oddalenie powództwa w całości i obciążenie Powoda kosztami postępowania obu instancji w całości.

Z ostrożności procesowej pozwany w przypadku nieuznania w pełni jego argumentacji przez Sąd Il instancji wniósł o rozstrzygnięcie sprawy zgodnie z jego wnioskami ewentualnymi zawartymi w punktach 7 lub 8 sprzeciwu od nakazu zapłaty z dnia 08.12.2021r. i obciążenie Powoda kosztami obu instancji stosownie i proporcjonalnie do wyniku sprawy.

Bez względu na wynika sprawy kurator wniósł o zasądzenie na jego rzecz wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu w toku postępowania drugoinstancyjnego według norm przepisanych, ze stosownym powiększeniem przyznanej kwoty wynagrodzenia o należny podatek VAT zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2021r. wydaną w sprawie III CZP 68/20.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył , co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Ustalenia faktyczne sądu I instancji nie budzą wątpliwości i dlatego Sąd Apelacyjny przyjmuje je w pełni za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Zostały one poczynione w oparciu o wszechstronne rozważenie całego zebranego w sprawie materiału dowodowego, którego ocena, przeprowadzona w pisemnym uzasadnieniu wyroku, jest pełna, zgodna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Ustalenia te nie zostały w przekonujący sposób podważone w apelacji, w ramach podniesionych w niej w niej zarzutów procesowych, w szczególności naruszenia art. 233 § 1 kpc.

Sprowadzają się one do przedstawienia przez skarżącego własnej, korzystnej dla niego wersji stanu faktycznego, opartej o konkurencyjną ocenę mocy i wiarygodności poszczególnych dowodów.

Nie jest to jednak wystarczające do skutecznego postawienia zarzutów błędnych ustaleń faktycznych, sprzeczności tych ustaleń z materiałem dowodowym, czy też naruszenia art. 233 § 1 kpc.

W świetle ugruntowanego stanowiska judykatury do naruszenia tego przepisu mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. zasadom logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 grudnia 2005 r. w spr. III CK 314/05, LEX nr 172176), co w realiach sprawy nie miało miejsca.

Podobnie, zarzut błędnych ustaleń faktycznych nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego, ustalonego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów, choćby ocena ta również była logiczna i zgodna z doświadczeniem życiowym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2005 r. w spr. IV CK 387/04, LEX nr 177263).

Jeżeli bowiem, jak w rozpoznawanej sprawie, z materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to taka ocena sądu nie narusza prawa do swobodnej oceny dowodów, choćby w równym stopniu, na podstawie tego samego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (zob. np.. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2005r w spr. IV CK 122/05, LEX nr 187124).

Bliższa analiza zarzutów apelacji, określanych przez pozwanego jako procesowe, prowadzi przy tym do wniosku, że w przeważającej części nie tyle zmierzają one do podważenia konkretnych ustaleń faktycznych sądu I instancji, ale raczej stanowią próbę zakwestionowania poprawności przeprowadzonego przez ten sąd procesu subsumcji ustalonego stanu faktycznego pod przepisy prawa oraz wiążących strony postanowień umownych.

Wymaga bowiem podkreślenia, że istotny dla sprawy stan faktyczny został oparty wyłącznie w oparciu o treść wytworzonych z udziałem stron dokumentów, których prawdziwość formalna i materialna nie mogła budzić wątpliwości i nie była przez strony podważana.

Pozwany twierdził bowiem jedynie, że z treści tej dokumentacji nie wynika istnienie po stronie banku dochodzonego pozwem roszczenia.

W zasadzie jedynym ustaleniem, kwestionowanym w apelacji w sposób czytelny, jest przyjęcie przez sąd, że pozwany otrzymał wiążące go harmonogramy spłaty kredytu.

Tymczasem stanowisko takie zostało przez Sąd Okręgowy w sposób logiczny uzasadnione.

W związku z argumentacją pozwanego można dodać, że było oczywiste, iż harmonogram spłat rat kredytowych nie mógł powstać równocześnie z zawarciem samej umowy kredytu.

Obowiązek jego doręczenia przez bank aktualizował się bowiem dopiero po złożeniu przez kredytobiorcę dyspozycji wypłaty kredytu (por. § 12 ust. 9 zd. 1 Regulaminu kredytowania).

Nie doszło także do naruszenia innych przepisów prawa procesowego, w tym art. 458⁵ kpc w zw. z art. 205³ kpc a także art. 132 § 1 zd. 3 kpc.

W szczególności potrzeba dołączenia dokumentacji wraz z pismem powoda z 14 lutego 2022 r. powstała wyłącznie w związku z wątpliwościami pozwanego co do interpretacji dokumentów dołączonych do pozwu, podniesionymi w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

Przede wszystkim jednak dokumenty te nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Wszystkie konieczne dokumenty, pozwalające na odtworzenie treści łączących strony stosunków zobowiązaniowych oraz pozwalające na dokonanie rozliczenia kredytu, zostały bowiem dołączone do pozwu, a pozwany nie przeprowadził jedynie ich właściwej analizy.

Z tych też przyczyn bez znaczenia jest, czy powód, zgodnie z treścią art. 132 § 1 kpc, miał obowiązek w/w pismo doręczyć bezpośrednio do rąk kuratora pozwanego, będącego jednocześnie adwokatem, jakkolwiek, wbrew poglądowi skarżącego, wykładnia wspomnianego przepisu nie jest w tym zakresie jednoznaczna.

Nie można przy tym pomijać, że doręczenie pisma pozwanemu z wyłączeniem tego trybu nastąpiło na wyraźne polecenie sądu (por. zarządzenie z dnia 5 stycznia 2022 r. k. 220).

Gdyby nawet zatem doszło tu do uchybienia po stronie sądu, to niewątpliwie nie mogłoby to skutkować ujemnymi skutkami procesowymi dla powoda.

Wbrew zarzutom apelacji sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu wyroku prawidłowo ustalił, które twierdzenia powództwa nie zostały przez pozwanego zaprzeczone (por. str. 7 akapit 5 uzasadnienia).

W konsekwencji nie doszło także do naruszenia przez sąd orzekający jakichkolwiek przepisów prawa materialnego, przede wszystkim art. 58 kc oraz art. 69 prawa bankowego.

Jak już wspomniano, dokumentami dołączonymi do pozwu powód w sposób precyzyjny wykazał stan zadłużenia.

W szczególności złożone zostały wyciągi z rachunku głównego pozwanego (k. 39 – 94) oraz rachunku otwartego wyłącznie dla obsługi kredytu, którego dotyczy niniejsze postępowanie (k. 96 – 97).

Powód przedstawił też w sposób czytelny, w jaki sposób zostały rozliczone poszczególne spłaty (por. k. 95 oraz k. 99 – 101 akt).

Wreszcie, stan zobowiązań pozwanego został określony w wyciągu z ksiąg rachunkowych banku, obrazującym ich aktualne zapisy w związku z udzielonym kredytem.

Nie do przyjęcia jest w związku z tym zarzut, powielany w apelacji, iż powód nie wykazał w sposób właściwy wysokości swoich wierzytelności.

Trudno wskazać, jakie jeszcze dowody powinien przedłożyć bank dla wykazania zasadności swojego roszczenia.

Należy podkreślić, że, co do zasady, nie ma podstaw do obciążania strony obowiązkiem udowadniania tzw. „faktów negatywnych”, w tym przypadku wykazywania przez bank, że kredytobiorca nie spełnił, w całości lub w części, świadczenia wzajemnego z tytułu spłaty kredytu.

Natomiast prawidłowy rozkład ciężaru dowodu w sprawie z powództwa banku dochodzącego roszczeń z tytułu zwrotu kredytu polega na obciążeniu powoda obowiązkiem wykazania, że doszło do zawarcia z pozwanym ważnej umowy, że swoje zobowiązanie z tej umowy wykonał oraz wskazanie aktualnej kwoty zadłużenia z odwołaniem się do zapisów analitycznych z księgowości.

Pozwany natomiast, tym bardziej reprezentowany profesjonalnie, o ile nie zgadza się z przedstawionym bilansem wykonania umowy, ma obowiązek podnieść przeciwko niemu merytoryczne zarzuty, przez przedstawienie konkurencyjnego rozliczenia.

Należy podkreślić, przenosząc to na realia sprawy, że pozwany jako kredytobiorca dysponował ku temu wszystkimi niezbędnymi danymi.

Znał on bowiem treść umowy kredytu i wynikającą z niej stopę oprocentowania a także zasady zaliczania wpłat na poszczególne kategorie należności (kapitał, odsetki umowne, odsetki karne, prowizje itp.).

Dysponował także, co oczywiste, historią dokonanych przez siebie wpłat na poczet wykonywania umowy.

Dokonanie tego rodzaju rozliczenia sprowadza się do prostych działań arytmetycznych i nie wymaga korzystania z wiadomości specjalnych, a jedynie poświęcenia temu pewnej ilości czasu.

Tymczasem pozwany swoją obronę w tym zakresie, w tym także na etapie postępowania apelacyjnego, ograniczał do prostego negowania en bloc prawidłowości przedstawionego przez powoda rozliczenia kredytu, co, z przyczyn o których była wyżej mowa, było niewystarczające.

Nie było także podstaw do uznania nieważności umowy kredytu z uwagi na jej postanowienie wprowadzające jako jedno z zabezpieczeń zawarcie umowy faktoringu z osobnym podmiotem, czyli (...) S.A.

Tego rodzaju zabezpieczenie nie jest sprzeczne z przepisami prawa, w tym w szczególności ustawy – prawo bankowe..

Z kolei w tym postępowaniu nie podlegała badaniu, co oczywiste, hipotetyczna nieważność umowy faktoringu.

Gdyby rzeczywiście dotknięta ona była tego rodzaju wadliwością, to, co najwyżej pozwanemu przysługiwałyby stosowne roszczenia przeciwko (...) S.A. (lub jej następcy prawnemu).

Nie ma w każdym razie jakichkolwiek podstaw do przyjęcia stanowiska skarżącego, zgodnie z którym świadczenia wpłacane, za pośrednictwem powoda, na podstawie zlecenia pozwanego (por. pkt. VII e części szczególnej umowy kredytu), na rzecz podmiotu trzeciego, nawet powiązanego kapitałowo, bank miałby obowiązek zaliczać na poczet należności wynikających z zawartej między stronami umowy.

Z tych przyczyn na podstawie art. 385 kpc Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

O należnych powodowi kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym orzeczono (punkt 2. wyroku) na podstawie art. 98 § 1, 1¹ i 3 kpc oraz art. 99 kpc w zw. z art. 391 kpc, przy uwzględnieniu przepisów § 10 ust. 1 pkt 2) w zw. z § 2 pkt. 6) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2023.1935).

Z kolei o wynagrodzeniu należnym reprezentującego pozwanego w postępowaniu apelacyjnym kuratora orzeczono w punkcie 3. wyroku na podstawie przepisów § 1 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. 2018.536).

Bogdan Wysocki

Niniejsze pismo nie wymaga podpisu na podstawie § 100a ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym.

Starszy sekretarz sądowy

S. S.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE