UZASADNIENIE

wyroku z dnia 28 maja 2024 roku

Powódka M. F. w pozwie z dnia 16 czerwca 2023 roku domagała się zasądzenia od strony pozwanej Towarzystwa (...) spółki akcyjnej w W. kwoty 5200 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 20 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu tytułem brakującej części odszkodowania z polisy OC za naprawę pojazdu marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) uszkodzonego wskutek zdarzenia drogowego z 12 maja 2021 roku (5000 zł) oraz zwrotu poniesionych kosztów w związku ze sporządzeniem kalkulacji prywatnego rzeczoznawcy (200 zł).

Strona pozwana w odpowiedzi na pozew domagała się oddalenia powództwa, uznając swoją odpowiedzialność za skutki zdarzenia co do zasady, podnosząc jednak, że szkoda została już naprawiona przez wypłatę odszkodowania ustalonego w kwocie 8589,44 zł brutto. Strona pozwana stoi na stanowisku, że była uprawniona do pomniejszenia ceny części do poziomu, po jakich możliwe były one do nabycia od współpracującego ze stroną pozwaną podmiotu, bowiem dała powódce możliwość nabycia części i materiału lakierniczego taniej (z rabatami). Strona pozwana wskazała także, że umożliwiła powódce naprawę przy uwzględnieniu stawki 100 zł za rbg oraz podniosła, że skoro pojazd został naprawiony to znany jest koszt realnie przeprowadzonej naprawy.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące fakty:

Wskutek kolizji drogowej z 12 maja 2021 roku uszkodzeniu wskutek kolizji drogowej uległ pojazd marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), należący do M. F..

Sprawca był objęty ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych oferowanym przez Towarzystwo (...) spółkę akcyjną w W..

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego Ubezpieczyciel przyznał poszkodowanej odszkodowanie z tytułu kosztów naprawy pojazdu w łącznej kwocie 8589,44 zł. Decyzja ostateczna została wydana przez Ubezpieczyciela 19 sierpnia 2021 roku.

/fakty bezsporne/

Przed zdarzeniem z 12 maja 2021 roku pojazd marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) był ogólnie w bardzo dobrym stanie, części w nim zamontowane były oryginalne.

Dowód: przesłuchanie powódki (k. 71).

M. F. po otrzymaniu decyzji o przyznaniu przez Ubezpieczyciela odszkodowania w wysokości 4296,54 zł (decyzja z dnia 22 czerwca 2021 roku) zleciła podmiotowi trzeciemu sporządzenie kalkulacji naprawy uszkodzonego pojazdu. Koszt tej kalkulacji wyniósł 200 zł.

Dowód: kalkulacja naprawy (k. 20 – 23), faktura (k. 26).

Koszt naprawy pojazdu marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) usuwającej skutki zdarzenia z 12 maja 2021 roku to 13386,85 zł brutto.

Dowód: opinia biegłego (k. 85 – 114).

Powyższe fakty Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów, w przeważającej mierze opierając się na opinii sporządzonej przez biegłego z zakresu techniki motoryzacyjnej i kosztorysowania napraw pojazdów. Sąd sporządzoną opinię uznał za mogącą stanowić podstawę ustaleń w sprawie. Biegły potwierdził twierdzenia powódki, że w wyniku kolizji zostały uszkodzone części oryginalne, dlatego też Sąd przyjął kwotę 13386,85 zł jako koszt naprawy przywracający pojazd do stanu sprzed zdarzenia.

Zarzuty strony pozwanej do opinii biegłego były niezasadne – strona pozwana podniosła zarzut braku uwzględnienia przez biegłego rabatów strony pozwanej na materiał lakierniczy oraz na części oryginalne. Sąd nie znalazł jednak podstaw do uwzględnienia w ramach określenia wysokości szkody rabatów na części oraz na materiały lakiernicze, jakimi posłużyła się strona pozwana w sporządzonej przez siebie kalkulacji, o czym w dalszej części uzasadnienia. Z tego względu Sąd na podstawie art. 235²§ 1 pkt 5 k.p.c. postanowił pominąć wniosek strony pozwanej o zlecenie biegłemu sądowemu uzupełnienia opinii w sposób wskazany w piśmie z dnia 20 lutego 2024 roku.

Sąd rozważył, co następuje:

W myśl przepisu art. 436 § 1 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch mechanicznego środka komunikacji, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Zgodnie z przepisem art. 822 § 1 k.c. ubezpieczyciel przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym (art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych).

Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Odpowiedzialność kierującego ubezpieczonym pojazdem – sprawcy kolizji, a co za tym idzie odpowiedzialność strony pozwanej jako ubezpieczyciela OC za szkodę z dnia 12 maja 2021 roku na podstawie powołanych przepisów w zw. z umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej łączącą stronę pozwaną z posiadaczem pojazdu sprawcy szkody nie była kwestionowana i nie budziła wątpliwości.

W myśl przepisu art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła, w powyższych granicach naprawienie szkody obejmuje w szczególności straty, które poszkodowany poniósł. Strata obejmuje zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów poszkodowanego, a więc rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do niego w chwili zdarzenia.

Naprawienie szkody powinno nastąpić stosownie do dyspozycji przepisu art. 363 § 1 k.c., według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Przepis art. 363 § 1 k.c. ustanawiający zasadę wyrównania szkody w naturze nie zawiera żadnych ograniczeń, co do postaci, w jakiej ma nastąpić przywrócenie stanu poprzedniego. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny, restytucja naturalna charakteryzuje się tym, że zmierza do naprawienia poszczególnego naruszonego dobra lub konkretnego interesu i może przybrać różnorodne postaci w zależności od charakteru naruszonego dobra i rodzaju szkody. Rekompensata oznacza nie tylko przywrócenie stanu poprzednio istniejącego, lecz również stworzenie takiego stanu, który w przybliżony sposób zaspokajałby, jak poprzednio, naruszone potrzeby poszkodowanego. Także Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia 12 kwietnia 2012 r. sygn. III CZP 80/11 (OSNC 2012/10/112) wskazał, że naprawienie szkody przez ubezpieczyciela może polegać tylko na zapłacie odpowiedniej sumy pieniężnej, nawet więc gdy poszkodowany wybiera naprawienie szkody przez przywrócenie do stanu poprzedniego, to świadczenie zakładu ubezpieczeń sprowadza się do wypłaty sumy pieniężnej. Skoro ma ona jednak pełnić taką samą funkcję jak przywrócenie do stanu poprzedniego, to wysokość tego odszkodowania powinna pokryć wszystkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki niezbędne do przywrócenia stanu poprzedniego.

Nie budzi wątpliwości, że w niniejszej sprawie właścicielka pojazdu marki F. (...) w związku ze zdarzeniem doznała szkody (straty) polegającej na uszkodzeniu elementów należącego do niej pojazdu.

Wysokość odszkodowania z tytułu uszkodzenia pojazdu odpowiada realnemu kosztowi doprowadzenia go do stanu sprzed zdarzenia. Ustalając koszt naprawy pojazdu Sąd posilił się opinią biegłego sporządzoną w sprawie.

Szkoda w majątku poszkodowanej, do której naprawienia zobowiązana jest strona pozwana, powstała w chwili zdarzenia drogowego. Późniejsze zdarzenia nie mają na wysokość tej szkody wpływu. Z tego względu na wysokość należnego powódce odszkodowania nie ma wpływu fakt naprawy pojazdu (która to naprawa nie musiała być wcale naprawą przywracającą pojazd do stanu sprzed szkody). Poszkodowana miała prawo uszkodzony pojazd naprawić, częściowo naprawić, nie naprawiać, czy też sprzedać uszkodzony lub naprawiony i nie ma to wpływu na wysokość poniesionej przez nią wskutek zdarzenia szkody.

Nie można też uznać by powódka przyczyniła się do zwiększenia szkody przez nieskorzystanie z rabatów oferowanych przez stronę pozwaną. Obowiązek współdziałania poszkodowanej nie rozciąga się na obowiązek dokonywania naprawy we wskazany przez ubezpieczyciela sposób, czy też we wskazanym zakładzie lub z wykorzystaniem wskazywanych przez ubezpieczyciela części i materiałów. Jak wskazano powyżej, poszkodowana nie miała w ogóle obowiązku naprawiania pojazdu. Dopóki koszt naprawy pozostaje kosztem rynkowym, nie można mówić o przyczynieniu się do zwiększenia szkody. Rynkowym kosztem naprawy pojazdu jest zaś koszt wskazany przez biegłego bez uwzględnienia rabatów teoretycznie dostępnych dla ubezpieczyciela.

Skoro całkowity koszt możliwej do przeprowadzenia naprawy przywracającej pojazd do stanu sprzed szkody to 13386,85 zł brutto, a Ubezpieczyciel wypłacił już 8589,44 zł, wysokość należnego poszkodowanej odszkodowania z tytułu kosztów naprawy pojazdu należało ustalić na kwotę 4797,41 zł, a więc niższą niż żądana z tego tytułu przez powódkę (5000 zł).

Odnośnie do roszczenia o zasądzenie kwoty 200 zł tytułem sporządzenia prywatnej kalkulacji naprawy uznać należy, że wniosek ten jest uzasadniony. Koszt ten pozostaje w normalnym związku przyczynowym w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. ze zdarzeniem drogowym, a jej koszt wchodzi w określony w art. 361 § 2 k.c. zakres szkody objętej należnym odszkodowaniem od ubezpieczonego i tym samym od ubezpieczyciela, jeżeli w stanie faktycznym sprawy, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności, zlecenie ekspertyzy, jak i jej koszt były celowe, niezbędne, konieczne, racjonalne oraz wystarczająco uzasadnione z punktu widzenia efektywnej realizacji roszczenia odszkodowawczego.

Dokonanie prywatnej ekspertyzy było w ocenie tut. Sądu celowe, konieczne i racjonalne w celu dokonania przez powódkę weryfikacji zaistniałej szkody oszacowanej przez ubezpieczyciela i wypłaconej na jej rzecz w początkowej wysokości – tj. 4296,54 zł (decyzja k. 13). Odebranie powódce możliwości wykonania kalkulacji i załączenia jej do pozwu czyniłoby w praktyce utrudnienie w dochodzeniu roszczeń od strony pozwanej. Z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie nie wynika, aby powódka posiadała wiedzę techniczną umożliwiającą dokonywanie wycen wartości pojazdów czy kalkulacji ich napraw. Co więcej, wysokość kosztów sporządzenia opinii prywatnej w wysokości 200,00 zł (faktura k. 26) jest w ocenie Sadu adekwatna oraz optymalna - w żadnym wypadku nie stanowi kwoty wygórowanej czy tez nadmiernej.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Jedynie w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego (art. 14 ust. 2 cytowanej ustawy).

W niniejszej sprawie zweryfikowanie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń i wysokości szkody z tytułu kosztów naprawy pojazdu było możliwe i powinno było nastąpić do dnia wydania ostatecznej decyzji z dnia 19 sierpnia 2021 roku (k. 4). Od dnia następnego uznać należy, że strona pozwana opóźnia się ze spełnieniem świadczenia.

Stosownie do dyspozycji przepisu art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie (art. 481 § 2 k.c.).

W punkcie pierwszym wyroku, na podstawie powołanych powyżej przepisów zasądzono na rzecz powódki dochodzoną, brakującą część kwoty odszkodowania z tytułu kosztu naprawy pojazdu w wysokości 4797,41 zł oraz kwotę 200 zł tytułem kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji (łącznie 4997,41 zł) wraz z odsetkami należnymi za opóźnienie w zapłacie w wysokości ustawowej (ustawowymi odsetkami za opóźnienie) zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 20 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty.

W punkcie drugim wyroku oddalono powództwo w pozostałym zakresie.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie trzecim na podstawie art. 100 zd. drugie w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając na rzecz powoda wszystkie koszty celowego dochodzenia praw, jako że uległ jedynie w bardzo niewielkim zakresie (wygrana w 96%). Na koszty procesu po stronie powoda złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 400 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem ustalone na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia MS z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie w kwocie 1800 zł oraz zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego 400 zł, łącznie 2617 zł. Na podstawie art. 98 § 1¹ k.p.c. kwotę tę zasądzono wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W punkcie czwartym na podstawie art. 83 ust. 1 ust. 1 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. należało ściągnąć od strony przegrywającej sprawę wydatki poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 409,17 zł – postanowienie z dnia 15 marca 2024 roku.

Sygnatura akt I C 1030/23/P upr

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE