UZASADNIENIE

T. P., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...), wniósł pozew przeciwko (...) S.A. w S. o zapłatę kwoty 11883,80zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4.07.2023r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, holowania i parkingu, w związku z kolizją drogową z dnia 24.04.2023r., której sprawca ubezpieczony był u strony pozwanej od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Podał, że w związku z likwidacją szkody w swoim pojeździe, poszkodowany w okresie od 24.04. do 12.06.2023r. (49 dni) wynajął od powoda samochód zastępczy, uzgadniając stawkę dobową za najem w wysokości 200 zł netto, co odpowiadało cenom rynkowym. Kwota, której domaga się powód, również z tytułu kosztów holowania i parkowania uszkodzonego pojazdu, została pomniejszona o wypłaconą dotychczas kwotę, wobec uznania przez pozwaną swojej odpowiedzialności. Powód podał, że nabył wierzytelność na podstawie umowy cesji z dnia 15.06.2023r.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Zarzuciła, że wypłaciła odszkodowanie po zweryfikowaniu stawki dobowej do kwoty 103 zł za dobę oraz okresu najmu do 17 dni. Podniosła, że zaproponowała poszkodowanemu bezgotówkowy najem pojazdu zastępczego od współpracującego z pozwaną podmiotu, wg tej stawki. Poszkodowany nie skorzystał z tej oferty i wynajął pojazd za cenę przewyższającą ofertę pozwanej, czym doprowadził do nieuzasadnionej eskalacji rozmiaru szkody.

Stan faktyczny:

W dniu 24.04.2023r. w kolizji drogowej uszkodzony został samochód marki V. (...), nr rej. (...), będący własnością M. S., zamieszkałego w K.. Pozwany był ubezpieczycielem sprawcy wypadku z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Po zgłoszeniu szkody strona pozwana wydała w dniu 15.05.2023r. decyzję o wypłacie odszkodowania za uszkodzony samochód (tzw. szkoda całkowita) otrzymał w dniu 17.08.2022r.

Na czas likwidacji szkody, poszkodowany wynajął od powoda samochód zastępczy marki T. (...), z którego korzystał w okresie od 14.04. do 12.06. 2023r.

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, pozwany wypłacił odszkodowanie w kwocie 1751 zł, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego (17 dni x 103 zł), zwrócił koszty holowania uszkodzonego pojazdu do kwoty 277,98 zł oraz koszty parkowania do kwoty 492 zł.

Bezsporne.

Sąd ustalił:

W umowie najmu pojazdu zastępczego, łączącej poszkodowanego z powodem, wskazano cenę 200 zł netto za dobę. Samochód zastępczy został wydany poszkodowanemu w dniu 24.04.2023r. i zwrócony w dniu 12.06.2023r. Poszkodowany został poinformowany przez powoda, że zawarł umowę z wypożyczalnią, która nie współpracuje z ubezpieczycielem sprawcy wypadku, a jest podmiotem świadczącym usługi na wolnym rynku.

Dowód: umowa najmu (k-12), oświadczenia poszkodowanego (k-16-18).

Uszkodzony samochód poszkodowanego nie nadawał się do dalszej jazdy, został odholowany na parking powoda w B. 79C, gdzie był przechowywany w okresie od 24.04. do 31.05.2023r. (38 dni), tj. do chwili sprzedaży wraku firmie (...) Sp. z o.o. z/s w W. i jego odebrania przez nabywcę.

Czynnościami, związanymi z holowaniem pojazdu zajął się powód. Koszt holowania wyniósł 481,18 zł, w tym:

dojazd do poszkodowanego: 5,80 zł x 7,6km = 44,08 zł netto

przewóz samochodu: 6,20 zł x 7,6 km = 47,12 zł netto

czynności załadunkowe i rozładunkowe 150 zł netto x 2.

Koszt parkowania wyniósł 1520 zł netto (40 zł x 38 dni).

Dowód: formularz usług pomocy drogowej (k-19); pismo pozwanego – decyzja z 15.05.2023r. (k-72); zeznania świadka M. S. (k- 119).

W piśmie, wysłanym w dniu 25.04.2023r. pocztą elektroniczną na adres upoważnionego przez poszkodowanego powoda, strona pozwana zawarła informację na temat pojazdu zastępczego, proponując najem z wypożyczalni, współpracującej z pozwaną, oraz wskazując, że w razie samodzielnego wynajęcia samochodu, za wyższą stawkę, pozwana pokryje te koszty jedynie do wysokości wskazanej stawki zaakceptowanej.

Poszkodowany upoważnił powoda do bezgotówkowego rozliczenia wynajmu pojazdu zastępczego w Towarzystwie ubezpieczeniowym sprawcy, w tym do wglądu w akta szkody, otrzymywania wszelkich informacji w zakresie likwidacji szkody, załatwienia wszelkich spraw formalnych w zakresie likwidacji szkody oraz wynajmu auta zastępczego oraz do odbioru odszkodowania.

Dowód: pismo pozwanej (k-53); upoważnienie z 24.04.2023r. (k-15)

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 15.06.2023r. poszkodowany sprzedał powodowi wierzytelność z tytułu kosztów najmu w.w. pojazdu zastępczego, kosztów holowania i parkowania, w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 24.04.2023r.

Dowód: umowa cesji (k-13).

Pismem z dnia 19.06.2023r. (doręczonym w dniu 23.06.2023r.) powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 14404,78 zł, tytułem odszkodowania zgodnie z doł. fakturą nr (...).

W odpowiedzi pozwana – pismem z dnia 3.07.2023r. – poinformowała powoda o przyznania odszkodowania w kwocie 2520,98 zł, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego (1751 zł), holowania (277,98 zł), parkowania (492 zł). Poinformowano powoda o uznaniu 17 dni najmu oraz o weryfikacji stawki dobowej do 103 zł.

Pismem z dnia 10.07.2023r. (doręczonym w dniu 17.07.2023r.) powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 11883,80 zł, tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego, holowania i parkingu (które zostały zwrócone jedynie w części).

Dowód: pisma powoda z potwierdzeniem nadania/odbioru; decyzje w sprawie szkody (k-22-31).

Sąd zważył, co następuje:

Kwestia odpowiedzialności pozwanej za skutki wypadku z dnia 12.04.2023r. nie była sporna. Powód uzasadnił swoją legitymację wobec pozwanego ubezpieczyciela tym, że nabył wierzytelność o wypłatę odszkodowania, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, od poszkodowanego, na podstawie umowy cesji (art. 509 kc).

Należność dochodzona w pozwie obejmowała różnicę między kosztami wynajmu samochodu zastępczego, kosztami holowania i parkowania pojazdu uszkodzonego, naliczonymi przez powoda, a wysokością odszkodowania, wypłaconego przez pozwanego ubezpieczyciela. Sporna była wysokość stawki za dobę najmu pojazdu, okres najmu oraz wysokość kosztów holowania i parkowania.

Odnośnie stawki dobowej najmu, wskazać na wstępie należy, że poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki. Wystarczy, aby stawki najmu pojazdu nie odbiegały rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym.

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana zarzuciła, że oferowała poszkodowanemu bezgotówkowy wynajem pojazdu zastępczego w jednej ze współpracujących z nią wypożyczalni, bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek opłat, za cenę 103 zł za dobę, a poszkodowany nie skorzystał z tej oferty, wynajmując pojazd zastępczy od powoda za dużo wyższą cenę. Informacja o możliwości organizacji pojazdu zastępczego została wysłana na adres powoda (e-mail z dnia 25.04.2023r., k. 53), upoważnionego przez poszkodowanego (k.15)

Powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc), strona pozwana wykazała, że przedstawiła poszkodowanemu realną ofertę organizacji pojazdu zastępczego - w sposób umożliwiający zapoznanie się z jej treścią (art. 61 kc) - która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 103 zł za dobę.

Poszkodowany, niezwłocznie po zgłoszeniu szkody, ale już po zawarciem umowy najmu z powodem, został poinformowany przez ubezpieczyciela sprawcy wypadku o dopuszczalnej wysokości stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego, warunkach najmu, i okresie, w którym może korzystać z takiego pojazdu.

Po przedstawieniu poszkodowanemu stosownej propozycji organizacji najmu pojazdu zastępczego po niższej stawce, odszkodowanie z tego tytułu powinno być liczone wg stawki, akceptowanej przez stronę pozwaną.

Powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc), strona pozwana wykazała, że przedstawiła poszkodowanemu ofertę, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 103 zł za dobę. Poszkodowany mógł skorzystać z oferty pozwanego począwszy od dnia 26.04.2023r., w tym dniu była bowiem realna możliwość podstawienia mu samochodu zastępczego przez podmiot, współpracujący z pozwanym (następnego dnia po złożeniu takiej propozycji przez pozwanego). Należało przyjąć, że w dniach 24 i 25.04.2023r. poszkodowany był uprawniony do korzystania z pojazdu, wynajętego od powoda po wyższej stawce (246 zł). Natomiast począwszy od kolejnego dnia, tj. 26.04.2023r. - ekonomicznie nieuzasadnionym było korzystanie przez poszkodowanego z pojazdu, którego czynsz najmu był dużo wyższy i niewspółmierny do jakości usług, oferowanych przez oba podmioty, przez co takie działanie doprowadziło do zwiększenia rozmiarów szkody. Sąd miał na uwadze, że poszkodowany zapewniany był, że nie ponosi żadnych kosztów w związku z wypożyczeniem auta zastępczego od powoda. Z tego punktu widzenia wybór poszkodowanego oferty powoda był racjonalny, korzystał z podstawionego samochodu nie ponosząc żadnych kosztów najmu, przy czym został zapewniony, że wszystkie koszty pokrywa zakład ubezpieczeń. Oczywiście takie zachowanie powoda nie kreuje obowiązku odszkodowawczego i jego zakresu. W dalszym ciągu zakład ubezpieczeń odpowiada tylko w granicach art. 361 kc. Odszkodowanie ma zrekompensować szkodę, nie może służyć wzbogaceniu powoda.

Rację miał pozwany, powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc). Skorzystanie z oferty, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 103 zł za dobę, gwarantowałoby wypełnienie tego obowiązku. Jeśli jednak poszkodowany skorzystał z innej oferty i kontynuował najem u powoda bez uzasadnienia szczególnymi okolicznościami, to wówczas wyższe koszty tej usługi obciążają poszkodowanego, niezależnie od tego, że stawka powoda nie była rażąco wygórowana w porównaniu z cenami innych wypożyczalni na rynku. Nie kwestionując uprawnienia poszkodowanego do wyboru wypożyczalni, wskazać należy, że w sytuacji, gdy dokonał on wyboru, nie kierując się kryterium celowym i ekonomicznym (nie uiścił wynagrodzenia za najem pojazdu w gotówce, lecz w formie cesji wierzytelności, w konsekwencji nie był zainteresowany negocjowaniem cen najmu, skoro i tak, to nie on ponosił ten koszt), to taka decyzja nie może wpływać na obowiązek odszkodowawczy pozwanego. Oferta pozwanego kompensowałaby bowiem szkodę. Powód nie wykazał, że jakość lub zakres usługi, proponowanej przez pozwanego, były gorsze od oferty powoda. Skorzystanie z droższej oferty powoda nie było uzasadnione szczególnymi okolicznościami, nie wynika to również z zeznań świadka. Wynajęcie auta za dużo wyższą stawkę, bez względu na zakres i jakość usług, prowadzi do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiarów szkody i nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 826 § 1 kc, w razie zajścia wypadku, ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Oznacza to zarazem, że poszkodowany nie powinien swoim zachowaniem doprowadzać do zwiększenia rozmiarów szkody. Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań, zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego ubezpieczyciela, zobowiązanego do naprawienia szkody (por. uz. uchwały SN z dnia 22.04.1997r. III CZP 14/97, OSNC 1997, z. 8, poz. 103; uchwała SN z dnia 16.10.1998r., III CZP 42/98; wyrok SN z dnia 26.11.2002r., I CKN 1993/00).

Strony stosunku najmu samochodu zastępczego, nie mogą w sposób dowolny i z mocą wiążącą dla osób trzecich ustalać wysokości opłat za wynajem. Zgodnie z powołanym art. 826 § 1 kc, ubezpieczający ma obowiązek użycia dostępnych mu środków w celu m.in. zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Ubezpieczyciel, odpowiedzialny za szkodę, może oczekiwać od wierzyciela zachowania, zmierzającego do zminimalizowania szkody. Dlatego, ubezpieczyciel nie ma obowiązku zwrócić uprawnionemu każdej kwoty, wskazanej w fakturze, dokumentującej wartość szkody. Zgodnie z art. 354 § 1 kc, dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno - gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2). Nie oznacza to, jak już wyżej wskazano, że uprawniony ma obowiązek poszukiwać najtańszej oferty na rynku. Nie można jednak zaakceptować stanowiska, że kwestia wynajmu i jego kosztów pozostaje poza kontrolą czy też możliwością zajęcia stosownego stanowiska przez ubezpieczyciela. Wybór podmiotu, świadczącego usługę najmu należy do poszkodowanego, jednak decyzja w tym zakresie nie może powodować wzrostu zobowiązania ubezpieczyciela ponad niezbędny, uzasadniony zakres kosztów najmu.

Jako uzasadniony w rozpoznawanej sprawie okres najmu należało przyjąć 49 dni, tj. od dnia wypadku 24.04.2023r. do dnia otrzymania przez poszkodowanego odszkodowania za wrak uszkodzonego w wypadku samochodu, tj. 5.06.2023r. plus 7 dni organizacyjnych potrzebnych na zakup nowego auta, tj. do dnia 12.06.2023r.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów w zw. z art. 822 kc i art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 kc, art. 361 § 1 i 2 kc, art. 363 § 1 i 2 kc, należne powodowi odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego obejmuje okres 49 dni, w tym: 2 pierwsze dni wg stawki powoda 246 zł za dobę i kolejne 47 dni wg stawki 103 zł za dobę (492 + 4841 zł = 5333 zł). Zasądzona z tego tytułu kwota została pomniejszona o dotychczas wypłaconą bezsporną kwotę 1751 zł (różnica: 3582 zł). W dalszej części powództwo w zakresie żądania zwrotu kosztów najmu podlegało oddaleniu.

Odnośnie kosztów holowania pojazdu uszkodzonego w wypadku, powód przedstawił szczegółowe wyliczenie kosztów holowania (k-19), a pozwana nie wykazała, aby były one rażąco zawyżone (art. 6 kc). Nie przedstawiła też żadnego dowodu na okoliczność, że stawki, stosowane przez powoda nie mieściły się w granicach stawek rynkowych. Zauważyć przy tym należy, że sama pozwana, podejmując decyzję o wypłacie odszkodowania, zastosowała stawki za holowanie (5 zł netto na km, 150 zł netto załadunek/rozładunek), ustalone arbitralnie i jednostronnie bez wskazania jakichkolwiek podstaw do jej wyliczenia.

Należne z tego tytułu odszkodowanie wynosi zatem, zgodnie z żądaniem powoda, 481,18 zł, a zasądzoną z tego tytułu kwotę obniżono o dotychczas wypłaconą bezsporną kwotę 277,98 zł (różnica: 203,20 zł).

Stanowiska pozwanego nie można także podzielić odnośnie wysokości kosztów parkowania – przy czym konieczność pakowania uszkodzonego pojazdu w okresie od 24.04. do 31.05.2023r. (38 dni), tj. do chwili sprzedaży pozostałości po uszkodzonym samochodzie, przechowywanym w tym czasie na parkingu powoda, i wydania wraku przedstawicielowi (...) Spółki z o.o. została wykazana za pomocą dowodu z zeznań świadka M. S. (k. 72 i 119). Strona pozwana nie przedstawiła żadnych zarzutów, odnośnie tego, aby poszkodowany swoim zawinionym zachowaniem doprowadził do nieuzasadnionego wydłużenia okresu parkowania pojazdu uszkodzonego, a przez to do zwiększenia rozmiaru szkody. Bezzasadnie zarazem obniżyła wypłacone powodowi odszkodowanie z tego tytułu powołując się „ miesięczny abonament”, bez wyjaśnienia sposobu jego obliczenia. Strona pozwana nie wykazała też, aby stawka za parkowanie, naliczona przez powoda, była rażąco wygórowana (art. 6 kc). Na sporną okoliczność nie zaoferowała żadnych wniosków dowodowych. W tej sytuacji, zasadnym było zasądzenie na rzecz powoda kwoty, stanowiącej różnicę pomiędzy kosztami dochodzonymi z tego tytułu (wynikającymi z dokumentów w postaci formularza usług pomocy drogowej i faktury) a kwotą dotychczas wypłaconą przez pozwanego (1869,60 zł – 492 zł = 1377,60 zł).

Odsetki ustawowe za opóźnienie, zgodnie z żądaniem pozwu, zasądzono od dnia 4.07.2023r., tj. po dniu wydania przez pozwaną decyzji w tym przedmiocie, dołączonej do akt niniejszej sprawy na karcie 25. Jak ustalono, powód zgłosił roszczenie i wezwał pozwaną do zapłaty, w oparciu o dołączoną fakturę, w piśmie doręczonym w dniu 23.06.2023r. Strona pozwana przyznała świadczenie w zaniżonej wysokości na podstawie decyzji z dnia 3.07.2023r. Zatem, zgodnie z żądaniem powoda, od dnia następnego należało uznać, że pozwana była w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia, co skutkowało obowiązkiem zapłaty odsetek (art. 481§1 i 2 kc w zw. z art. 455 kc).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów w zw. z art. 822 kc i art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 kc, art. 361 § 1 i 2 kc, art. 363 § 1 i 2 kc, orzeczono jak w pkt I i II wyroku.

Orzeczenie w pkt II oparto na przepisach art. 100 zd. 1 kpc i art. 108§1 kpc.