Sygn. akt: I C 142/24 upr
Dnia 5 czerwca 2024 roku
Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący: |
Sędzia Sylwia Piasecka |
Protokolant: |
p.o. protokolanta sądowego Ilona Szczepańska |
po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2024 roku w Człuchowie
na rozprawie
sprawy
z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.
przeciwko I. N.
o zapłatę
oddala powództwo.
Sygn. akt I C 142/24
Powód - (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie w postępowaniu upominawczym od pozwanego I. N. kwoty 6.985,00 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 31 sierpnia 2023 roku do dnia zapłaty, kwoty 68,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 21 lutego 2022 roku powódka zawarła ze stroną pozwaną umowę pożyczki nr (...). W umowie tej pozwana zobowiązała się do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy kwoty 15.660,00 złotych tytułem całkowitej kwoty do zapłaty.
Powód zaznaczył, że na kwotę zobowiązania składa się całkowita kwota pożyczki w wysokości 6.500,00 złotych, opłata przygotowawcza w wysokości 340,00 złotych oraz wynagrodzenie prowizyjne w wysokości 5.847,00 złotych i odsetki umowne w wysokości
2.660,00 złotych. Dodatkowo pożyczkobiorca zdecydował się na zakup usługi (...)' za kwotę 0,00 złotych. W związku z tym całkowity koszt pożyczki wyniósł 9.160,00 złotych.
Powód zaznaczył, że kwota zobowiązania miała zostać spłacona w 36 ratach po 435,00 złotych do 26 - go dnia każdego miesiąca, począwszy od marca 2022 roku - co wynika z treści umowy, a także harmonogramu spłat stanowiącego jej integralną część, bowiem kwota zobowiązania stanowi sumę rat w nim wyszczególnionych, jak również, że w wykonaniu umowy pozwanemu została wypłacona kwota 6.500,00 złotych.
Powód podkreślił, że gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości, w terminie 7 dni od otrzymania wezwania pożyczkodawca zobowiązany jest do zachowania 30 — dniowego okresu wypowiedzenia warunków umowy. W związku z tym, ze strona pozwana zalegała z płatnością rat powód pismem z dnia 26 czerwca 2023 roku wezwał ja do spłaty zaległości wyznaczając 7 dniowy termin do zapłaty pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki.
Wobec bezskuteczności wezwania, pismem z dnia 26 lipca 2023 roku zatytułowanym „wypowiedzenie umowy pożyczki” powód postawił pożyczkę w stan natychmiastowej wymagalności w naliczył należne jej zgodnie z umowa kwoty.
Powód wskazał, że do dnia wniesienia pozwu strona pozwana wpłaciła na rzecz powódki kwotę 8.675,00 złotych, a wszelkie wpłaty były zaliczane począwszy od najdalej wymagalnej raty. Zasadne jest więc roszczenie powódki o zapłatę kwot stanowiących sumę nie spłaconych rat pożyczki (6.985,00 złotych) oraz kwotę odsetek dziennych za opóźnienie spłat poszczególnych rat w wysokości 68,00 złotych skapitalizowanych zgodnie z załącznikiem, czyli łącznie 7.053,00 złotych.
Powód podniósł, że pozwany uznał roszczenie powoda w całości w dniu 14 listopada 2023 roku poprzez złożenie oświadczenia o uznaniu długu.
Pozwany — I. N. przyznał, że w 2022 roku w C. zawarł z powodem umowę pożyczki oraz zakwestionował wysokość roszczenia wskazując, że na poczet spłaty pożyczki zawarł z powodem drugą umowę pożyczki, od której odstąpił z uwagi na wysokie koszty. Pozwany zaprzeczył aby był informowany o dodatkowych kosztach, jak również aby miał wpływ na treść umowy. Wyjaśnił, że powód przedstawił mu
gotową umowę.
Pozwany przyznał, że na poczet zobowiązania uiścił kwotę wskazaną w pozwie.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 16 lutego 2022 roku pozwany I. N. zawarł z powodem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...) w C.. Pozwany nie był informowany przez powoda o dodatkowych kosztach związanych z umową, jak również nie miał wpływu na treść postanowień umowy albowiem powód przedłożył pozwanemu gotową umowę (przyznane).
Na podstawie tej umowy, pożyczkodawca na wniosek pożyczkobiorcy udzielił pożyczki gotówkowej w wysokości 13.000,00 złotych, na którą składała się całkowita kwota pożyczki, czyli suma wszystkich środków pieniężnych, nieobejmujących kredytowanych kosztów pożyczki, które pożyczkodawca udostępnił pożyczkobiorcy na podstawie umowy, w wysokości 6.500,00 złotych oraz kredytowane koszty pożyczki, czyli kwotę pieniężną wynoszącą 6.500,00 złotych, która miała zostać przeznaczona na zapłatę kosztów należnych w dniu zawarcia umowy, o których mowa w pkt 1.4 umowy. Koszty związane z udzieleniem pożyczki pożyczkodawcy obejmowały opłatę przygotowawczą w wysokości 340,00 złotych, prowizję pośrednika finansowego w wysokości 313,00 złotych i prowizję pożyczkodawcy w wysokości 5.847,00 złotych.
W związku z powyższym całkowity koszt pożyczki, czyli wszelkie koszty które pożyczkobiorca był zobowiązany ponieść w związku z umową wyniosły kwotę 9.160,00 złotych, natomiast całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę I.
N. wyniosła kwotę 15.660,00 złotych.
Kwota kredytowanych kosztów pożyczki wynosząca 6.500,00 złotych miała zostać potrącona z pożyczki tytułem pokrycia kosztów w momencie wypłaty środków pieniężnych na rachunek pożyczkobiorcy.
Pożyczkobiorca zobowiązał się spłacić pożyczkę w 36 miesięcznych równych ratach, obejmujących spłatę pożyczki oraz odsetek umownych w wysokości 435,00 złotych i w terminach wskazanych w harmonogramie spłat stanowiącym załącznik numer 1 do umowy, na rachunek pożyczkodawcy.
przyznane w trybie art. 339 S 2 kpc, nadto dowód: umowa pożyczki z dnia 16 lutego 2022 roku k. 7 — 12, harmonogram spłat k. 13.
Prawnym zabezpieczeniem spłaty kwot należnych pożyczkodawcy z tytułu umowy był weksel własny in blanco nie na zlecenie — stanowiący załącznik nr 2 do umowy - wraz z deklaracją wekslową — stanowiącą załącznik nr 3 do umowy.
Pożyczkobiorca zobowiązał się wystawić i przekazać pożyczkodawcy najpóźniej przy podpisaniu umowy jeden weksel własny in blanco nie na zlecenie, który pożyczkodawca zobowiązał się zwrócić pożyczkobiorcy niezwłocznie po spłaceniu przez pożyczkobiorcę wszelkich zobowiązań wynikających z umowy. Obowiązek zwrotu nie dotyczył natomiast przypadku, w którym weksel in blanco został złożony w sądzie.
Pożyczkodawca był uprawniony do wypełnienia weksla in blanco w sytuacji i na zasadach określonych w deklaracji wekslowej.
dowód: umowa pożyczki z dnia 16 lutego 2022 roku k. 7 — 12.
Pożyczkodawca mógł wypowiedzieć umowę w przypadku gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Wezwanie pożyczkobiorcy do zapłaty mogło nastąpić na piśmie, na adres pożyczkobiorcy wskazany we wniosku kredytowym lub na inny adres wskazany przez pożyczkobiorcę. Pożyczkodawca zobowiązany był do zachowania 30 — dniowego okresu wypowiedzenia warunków umowy.
Wypowiedzenie umowy było równoznaczne z postawieniem w stan natychmiastowej wymagalności należnej pożyczkodawcy całkowitej kwoty do zapłaty, o czym pożyczkodawca informuje pożyczkobiorcę w oświadczeniu o wypowiedzeniu, wzywając go do zapłaty wymagalnej kwoty.
dowód: umowa pożyczki z dnia 16 lutego 2022 roku k. 7 - 12
Pozwany - I. N. w okresie od dnia 13 kwietnia 2022 roku do 21 listopada 2023 roku uiścił na poczet obowiązania kwotę 8.675,00 złotych. Przy czym spłata zobowiązania niejednokrotnie nie następowała zgodnie z harmonogramem. Natomiast w związku z nieuiszczeniem przez pozwanego dwóch wymagalnych rat, a mianowicie w dniu 26 maja 2023 roku oraz w dniu 26 czerwca 2023 roku, powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 820,00 złotych, w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Jednocześnie powód poinformował pozwanego, że w przypadku braku wpłaty wymienionej kwoty w terminie umowa pożyczki zostanie wypowiedziana i wszystkie zobowiązania z niej wynikające zgodnie z warunkami umowy zostaną postawione w stan natychmiastowej wymagalności, co zwiększy kwotę roszczenia albowiem prognozowana kwota roszczenia w przypadku wypowiedzenia umowy będzie wynosiła 9.520,00 złotych.
Wówczas powód zaproponował pozwanemu kolejną umowę pożyczki aby spłacić pozostałą część zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki z dnia 16 lutego 2022 roku. Pozwany podpisał drugą umowę pożvczki, jednakże po dokładnym zapoznaniu się z jej treścią złożył oświadczenie o odstąpieniu od niej.
W dniu 14 marca 2023 roku pozwany - I. N. — złożył oświadczenie, że uznaje swój dług wobec powoda z tytułu umowy pożyczki nr (...) z dnia 21 lutego 2022 roku co do pozostałej do zapłaty kwoty 7.956,51 złotych na dzień 14 listopada 2023 roku wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie i jednocześnie wniósł o możliwość polubownego rozwiązania poprzez spłatę całości zobowiązania w ratach miesięcznych w kwocie nie niższej niż 500,00 złotych. Pozwany regulował zobowiązanie (przyznane).
dowód z innych wniosków dowodowych: wykaz operacji finansowych k. 14, potwierdzenie wykonanej operacji k. 15, zestawienie k. 16, ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 27 czerwca 2023 roku k. 17, potwierdzenie nadania korespondencji k. 18, oświadczenie o uznaniu długu k. 21.
Powód pismem z dnia 27 lipca 2023 roku, w którym jako adresata wskazał pozwanego - I. N., powiadomił pozwanego, że ze względu na poważne naruszenie postanowień umowy (...) z dnia 21 lutego 2022 roku polegające na nie płaceniu zobowiązań umownych z ustalonym kalendarzem spłat do w/ w pożyczki, wypowiada pozwanemu umowę pożyczki z zachowaniem terminu 30 dni, co powoduje, że wszystkie zobowiązania pozwanego dotyczące przedmiotowej umowy wymagalnymi.
Jednocześnie powód zawiadomił pozwanego, że zgodnie z odpowiednimi postanowieniami umowy oraz deklaracji wekslowej wystawiony przez pozwanego weksel in blanco został wypełniony. Dlatego też powód wezwą pozwanego do wykupu weksla w ciągu najbliższych 30 dni pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.
Powód wskazał, że dług na dzień 27 lipca 2023 roku wynosi sumę 9.538,00 złotych, na która składa się kwota niespłaconej pożyczki w wysokości 9.470,00 złotych oraz umowne odsetki z tytułu braku spłaty rat w terminie za każdy dzień zwłoki w wysokości 68,00 złotych.
dowód z innych wniosków dowodowych: wypowiedzenie umowy pożyczki z wezwaniem do wykupu weksla k. 19, potwierdzenie k 20.
Pismem z dnia 12 grudnia 2023 roku powód poinformował pozwanego, że pożyczka dotycząca umowy numer (...) została w całości spłacona i w związku z tym pozwanemu został przesłany oryginał egzemplarza weksla.
dowód z innych wniosków dowodowych: pismo z dnia 12 grudnia 2023 roku wraz z wekslem k. 63a.
Sąd zważył co następuje:
Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie albowiem nie zostało wykazane zarówno co do zasady, jak i wysokości.
Zgodnie natomiast z treścią art. 6 kc, to na stronie powodowej spoczywa obowiązek udowodnienia zarówno zasadności, jak i wysokości określonej wierzytelności, albowiem ciężar udowodnienia spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi określone dla siebie skutki prawne, tym bardziej, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów i spełnia przy tym dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady sporności (kontradyktoryjności) w procesie, po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodni faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna, Komentarz, Zakamycze, 2003 r.). Oznacza to zatem, że Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Ponadto, zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, obowiązek wskazania dowodów potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 roku, III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29), ponieważ Sąd został wyposażony jedynie w uprawnienie a nie obowiązek dopuszczenia dalszych jeszcze, nie wskazanych przez żadną ze stron dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał jest - czy też nie jest - dostateczny do jej rozstrzygnięcia (art. 316 S 1 in principio k.p.c.). Dlatego też Sąd powinien korzystać z przewidzianego w art. 232 zda 2 k.p.c. uprawnienia powściągliwie i z umiarem, pamiętając, że taka inicjatywa należy przede wszystkim do samych stron i że cały rozpoznawany spór jest ich sprawą, a nie sądu. Podkreślić również należy, że zasada kontradyktoryjności winna być całkowicie zachowana zwłaszcza wówczas, gdy strony korzystają z pomocy profesjonalnych pełnomocników.
W przedmiotowej sprawie powód wywodził swoje roszczenie z umowy pożyczki numer (...) z dnia 21 lutego 2022 roku oraz z oświadczenia z dnia 14 listopada 2023 roku o uznaniu długu.
Z analizy przedłożonej przez powoda umowy pożyczki wynika, że stanowi ona standardowy wzorzec, formularz umowy wykorzystywany przez niego przy zawieraniu umów. Należy przy tym podkreślić, że strona powodowa jest przedsiębiorcą zajmującym się prowadzeniem działalności gospodarczej, między innymi, w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych, zaś strona pozwana jako osoba fizyczna jest konsumentem. Zatem podstawą prawną rozstrzygnięcia jest art. 720 kc oraz przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim .
Zgodnie z treścią art. 720 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem. Oznacza to, że przy umowie pożyczki, głównymi świadczeniami stron są, po stronie pożyczkodawcy udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony okres czasu, a ze strony pożyczkobiorcy, zwrot tych środków. Przy czym, zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, którą Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, pojęcie "głównych świadczeń stron" (art. 385 1 S 1 zd. 2. k.c.) należy interpretować raczej wąsko, w nawiązaniu do elementów przedmiotowo istotnych umowy ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2004 roku, I CK 635/03, z dnia 10 lipca 2014 roku, I CSK 531/13). Oznacza to, że pozostałe świadczenia, w tym wynagrodzenie pożyczkodawcy są świadczeniami ubocznymi, do których jak najbardziej ma zastosowanie przepis art. 385 1 k.c.
Umowa pożyczki została ukształtowania w kodeksie cywilnym w taki sposób, że co do zasady może być zarówno umową odpłatną, jak i nieodpłatną.
W przypadku zawarcia przez strony odpłatnej umowy pożyczki, wynagrodzenie pożyczkodawcy winno być wyraźnie określone w umowie. Co do zasady formę wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału stanowią odsetki, ewentualnie zapłata prowizji. Istotnym jest również, że umowa pożyczki, sformułowana zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym, powinna jasno określać, które opłaty i prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkremych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. Dlatego też za niedozwolone klauzule umowne, w świetle art. 385 1 S 1 k.c., należy uznać te postanowienie umowne, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, w rzeczywistości stanowią dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem, pozwalającego mu omijać przepisy dotyczące wysokość odsetek maksymalnych oraz niedopuszczalności kary umownej za niespełnienie świadczenia pieniężnego (art. 483 S 1 k.c.).
Z powyższego wynika zatem, że w procesie związanym z wykonaniem umowy pożyczki powód jest zobowiązany udowodnić, że strony zawarły umowę tej kategorii, a także, że przeniósł na własność biorącego pożyczkę określoną w umowie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku. Dopiero bowiem w razie przedstawienia przez stronę powodową konkretnych dowodów na okoliczność istnienia i wysokości wierzytelności, biorący pożyczkę powinien wykazać wykonanie swego świadczenia w postaci zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Wówczas bowiem konkretyzuje się w stosunku do pozwanego ciężar dowodowy wynikający z treści art. 6 k.c., którego procesowym odpowiednikiem jest art. 232 k.p.c. Dlatego też powód już w pozwie powinien przedstawić dowody wskazujące na zasadność i wysokość dochodzonej należności, umożliwiając stronie pozwanej ich weryfikację i odniesienie się do nich stosownie do stanu sprawy.
Istotnym jest również, że skoro przedmiotowa umowa pożyczki jest umową konsumencką, to podlega ona również ocenie w świetle klauzuli generalnej z art. 385 1 S 1 kc z wyłączeniem jedynie jednoznacznie sformułowanych postanowień określających główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ, co musi zostać wykazane przez proferenta (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2007 r., VI Ca 228/07).
Obowiązek podjęcia działań z urzędu przez sąd krajowy ma również na celu ustalenia, czy postanowienia umowne zamieszczone w umowie konsumenckiej, która jest przedmiotem toczącego się przed nim sporu, są objęte zakresem stosowania dyrektywy 93/13/EWG, a jeżeli tak, to zobowiązany jest z urzędu zbadać, czy postanowienie to ewentualnie ma nieuczciwy charakter (por. wyroki z dnia 9 listopada 2010 roku, V. L., C-137/08, pkt 56, z dnia 14 czerwca 2012 roku, B. E. de C., C-618/10 44, z dnia 21 lutego 2013 roku, (...) Bank, C-472/11, pkt 24). Przy braku skutecznej kontroli potencjalnie nieuczciwego charakteru postanowień umowy nie można bowiem zagwarantować przestrzegania praw przyznanych dyrektywą 93/13/ EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (por, wyrok z dnia 13 września 2018 roku, (...) Polska, C-176/17).
Zgodnie z treścią art. 2 w zw. z art. 3 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich przez nieuczciwe warunki należy rozumieć warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, jeśli stoją one w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znacząca nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. Przy czym warunki umowy zawsze zostaną uznane za niewynegocjowane indywidualnie jeżeli zostały sporządzone wcześniej i konsument nie miał w związku z tym wpływu na ich treść, zwłaszcza jeśli zostały przedstawione konsumentowi w formie uprzednio sformułowanej umowy standardowej. Fakt, że niektóre aspekty warunku lub jeden szczególny warunek były negocjowane indywidualnie, nie wyłącza stosowania niniejszego artykułu do pozostałej części umowy, jeżeli ogólna ocena umowy wskazuje na to, że została ona sporządzona w formie uprzednio sformułowanej umowy standardowej. Dlatego też jeśli sprzedawca lub dostawca twierdzi, że standardowe warunki umowne zostały wynegocjowane indywidualnie, ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na nim. Analogiczne wnioski dotyczą bowiem konieczności kontroli przez sąd krajowy, czy przy zawarciu umowy z konsumentem przedsiębiorca prawidłowo wykonał ciążące na nim obowiązki informacyjne. W tym zakresie kontrola powinna również nastąpić z urzędu, czyli sąd krajowy ma obowiązek dokonać jej niezależnie od ewentualnych przeszkód w krajowym prawie i orzecznictwie.
W ocenie Sądu powód nie wykazał, w toku niniejszego procesu, aby dokonał obowiązku informacyjnego w stosunku do pozwanego w zakresie postanowień umowy, w szczególności w zakresie dodatkowych kosztów związanych z zawarciem umowy. Nie zaoferował on bowiem w tym zakresie żadnego materiału dowodowego, a co więcej nie odniósł się do wyjaśnień pozwanego — I. N., który w toku procesu oświadczył, że nie miał wpływu na treść postanowień umowy, nie był informowany przez powoda o dodatkowych kosztach związanych z zawarciem umowy i przedłożono mu do podpisania gotową umowę.
Zatem, skoro powyższe okoliczności nie były przez powoda kwestionowane, to Sąd biorąc pod uwagę okoliczności sprawy uznał fakty podniesione przez pozwanego, za przyznane w trybie art. 230 kpc.
Analizując natomiast postanowienia umowy pożyczki z dnia 21 lutego 2022 roku pod kątem abuzywności oraz warunków nieuczciwych w świetle treści art. 3 dyrektywy 93/13/EWG, to w ocenie Sądu, w zakresie dodatkowych kosztów związanych z udzieleniem pożyczki, a mianowicie wynagrodzenia prowizyjnego w wysokości 5.847,00 złotych, prowizji pośrednika finansowego w wysokości 313,00 złotych oraz opłaty przygotowawczej w wysokości 340,00 złotych, są to postanowienia, warunki nieuczciwe w świetle art. 3 Dyrektywy Rady 93/13/EWG oraz art. 6 ust. 1 Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, na co Sąd zwrócił już uwagę powyżej, nie wykazał aby postanowienia te zostały wynegocjowane indywidualnie pomiędzy stronami, a w szczególności aby pozwany miał jakikolwiek wpływ na ich treść. Ponadto skoro pomiędzy tymi dodatkowymi kosztami a całkowitą kwotę pożyczki określoną w umowie na 6.500,00 złotych, występuje tak znacząca różnica, to w ocenie Sądu, postanowienia te stoją w sprzeczności z wymogami dobrej wiary albowiem powodują znaczącą nierównowagę wynikającą z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. Ponadto, w ocenie Sądu, kształtują one prawa i obowiązki pozwanego konsumenta I. N. - w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy, z uwagi na wysokość tych opłat w stosunku do całkowitej kwoty pożyczki, co powoduje, że stanowią one również klauzule niedozwolone - abuzywne w rozumieniu art. 385 1 k.c.
Niewątpliwym bowiem jest, że wynagrodzenie prowizyjne, prowizja dla pośrednika finansowego oraz opłata przygotowawcza stanowią równowartość całkowitej kwoty pożyczki. W konsekwencji spowodowało to, że pozwany I. N. na podstawie tej umowy pożyczki już w momencie otrzymania kwoty pożyczki, posiadał zadłużenie w wysokości 15.660,00 złotych, mimo że wysokość całkowitej kwoty pożyczki wskazanej w umowie wynosiła 6.500,00 złotych.
Zatem, w ocenie Sądu, pożyczkodawca podejmując decyzję o udzieleniu pożyczki pozwanemu, równocześnie zdecydował o poniesieniu ryzyka z tego tytułu, którego to ryzyka nie miał prawa przenieść na pozwanego I. N.. Tym bardziej, że obciążenie pożyczkobiorcy tymi dodatkowymi opłatami, związanymi ze zwiększonym ryzykiem, w wysokości równej kwocie całkowitej kwoty pożyczki nie znajduje uzasadnienia ani w kosztach prowadzonej przeciętnej działalności gospodarczej, ani w kosztach zawierania umowy pożyczki. Ponadto powód jako profesjonalista pożyczkodawca, nie może korzystać z ewentualnej nieświadomości, braku wiedzy osób zaciągających pożyczki, których nieświadomość pragnie wykorzystać i na podstawie tego dochodzić rażąco wygórowanych kwot obsługi tego zadłużenia czy w ogóle samych kosztów udzielenia pożyczki, które pozostają w całkowitym oderwaniu od samej kwoty kapitału pożyczki.
Wprawdzie treść art. 353 1 k.c., pozwala stronom zawierającym umowę ułożyć stosunek prawny według swego uznania. Jednakże ta swoboda umów nie pozostaje całkowicie dowolna i podlega ona ograniczeniom, a mianowicie treść i cel tego stosunku zobowiązaniowego nie może sprzeciwiać się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Tymczasem wskazane zapisy postanowień umowy, w ocenie Sądu, są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i kształtują obowiązki drugiej strony umowy (pożyczkobiorcy — pozwanej) w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, albowiem określone przez sfronę powodową koszty, zdaniem Sądu, nie mają jakiegokolwiek uzasadnienia i powiązania ekonomicznego z rzeczywiście poniesionymi kosztami. Nie oznacza to, że Sąd kwestionuje uprawnienia strony powodowej, jako pożyczkodawcy, do pobierania od pozwanej — jako klienta — pewnych dodatkowych opłat. Jednakże, zdaniem Sądu, opłaty takie winny być ustalone na rozsądnym poziomie i nie mogą godzić w interesy konsumenta. Oznacza to, że zakres kosztów związanych z wynagrodzeniem prowizyjnym i opłatą przygotowawczą, determinuje ich wysokość, dlatego też powinien zostać przedstawiony w pozwie w taki sposób, aby w świetle doświadczenia życiowego oraz logiki nie budził żadnych wątpliwość. Pobierane opłaty nie mogą bowiem stanowić kary.
Powyższe okoliczności, w ocenie Sądu, jednoznacznie świadczą również o tym, że powód wykorzystując swoją pozycję profesjonalisty, ukształtował wzorzec umowy, na który zresztą strona pozwana nie miała żadnego wpływu, w taki sposób, że wprowadza do niego konstrukcję prawną, która prowadzi do pokrzywdzenia jednej ze sfron stosunku prawnego, w tym wypadku konsumenta. Wprawdzie ustawodawca przewiduje możliwość obciążenia konsumenta kosztami związanymi z udzieleniem pożyczki, jednakże należy mieć na uwadze, że sama dopuszczalność obciążenia pożyczkobiorcy tymi dodatkowymi opłatami nie oznacza, że mogą być one ustalona przez pożyczkodawcę w sposób dowolny, całkowicie oderwany od kosztów jakie faktycznie poniósł w związku z udzieleniem konsumentowi pożyczki.
Definicji pozaodsetkowych kosztów kredytu nie sposób bowiem interpretować w oderwaniu od definicji całkowitego kosztu kredytu, która została zaczerpnięta z art. 3 lit. g dyrektywy 2008/48/WE. Zgodnie z dyrektywą 2008/48/WE "całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta" oznacza wszystkie koszty łącznie z odsetkami, prowizjami, podatkami oraz wszelkimi innymi opłatami, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, które to koszty znane są kredytodawcy, z wyjątkiem kosztów notarialnych.
W świetle tej definicji należy zatem rozumieć pojęcie pozaodsetkowych kosztów kredytu, które nie jest terminem znanym dyrektywie 2008/48A/VE. P. koszty kredytu powinny więc oznaczać wszelkie opłaty niebędące odsetkami, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, a ponadto znane są kredytodawcy, a ich poniesienie jest konieczne (niezbędne) do uzyskania kredytu lub do uzyskania kredytu na oferowanych warunkach. W konsekwencji pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą obejmować kosztów i opłat z tytułu nieterminowej spłaty kredytu konsumenckiego (np. opłat windykacyjnych), takie opłaty i ich wysokość nie są bowiem znane kredytodawcy w chwili udzielenia kredytu, Jedynie taka interpretacja definicji pozaodsetkowych kosztów kredytu pozwala na osiągnięcie pewnej spójności co do znaczenia poszczególnych pojęć ustawy dotyczących kosztów kredytu konsumenckiego (tymi pojęciami są następujące definicje: pozaodsetkowe koszty kredytu, całkowity koszt kredytu, całkowita kwota kredytu i całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta). Zatem suma pozaodsetkowych kosztów kredytu oraz odsetek powinna być równa całkowitemu kosztowi kredytu, z tym jednakże zastrzeżeniem, że pozaodsetkowy koszt kredytu obejmuje także opłaty notarialne, podczas gdy opłat tych nie wlicza się do całkowitego kosztu kredytu.
Dlatego też, Sąd uznał, że postanowienia umowne, które dotyczą wynagrodzenia prowizyjnego, wynagrodzenia prowizyjnego dla pośrednika finansowego i opłaty przygotowawczej, nie są uzasadnione, albowiem powód nie wykazał zasadności i wysokości tych kosztów pozaodsetkowych.
Wobec powyższego, skoro w treści umowy pierwotnej z dnia 16 lutego 2022 roku, numer (...), podpisanej przez pozwanego w dniu 21 lutego 2022 roku, zawarte były klauzule niedozwolone, to Sąd powziął również wątpliwości co do skuteczności oświadczenia o uznaniu długu złożonego przez pozwanego w dnia 14 listopada 2023 roku. Tym bardziej, że z oświadczenia tego jednoznacznie wynika, że odnosi się ono do umowy pożyczki numer (...), natomiast powód nie wykazał co składa się na kwotę zadłużenia wskazaną w tym oświadczeniu. W ocenie Sądu zawarty w formularzu oświadczenia o
uznaniu długu zapis, że pozwany został rzetelnie poinformowany o kosztach pożyczki, kwocie do wypłaty i całkowitej kwocie do zwrotu, nie spełnia wymogu rzetelnej informacji, albowiem powód nie określił dokładnie o jakich kosztach pożyczki poinformował pozwanego. W konsekwencji uniemożliwił on również Sądowi weryfikację oświadczenia w tym zakresie. Ponadto należy przypuszczać, że skoro oświadczenie to odnosi się do umowy pożyczki nr (...) z dnia 16 lutego 2022 roku, podpisanej przez pozwanego w dniu 21 lutego 2022 roku, to dotyczy ono kosztów pożyczki, które zostały uznane przez Sąd za niedozwolone. Nie można natomiast akceptować praktyki transponowania zapisów uznanych za bezskuteczne na podstawie art. 385 1 S 1 k.c., po to aby w toku procesu zasłaniać się argumentem o uznaniu przez pozwanego wierzytelności, zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Takie postępowanie staje się sposobem ukrycia zapisów sprzecznych z prawem i zasadami współżycia społecznego.
Analizując natomiast pozostały materiał dowodowy zaoferowany w sprawie przez powoda, którego celem było wykazanie zarówno zasadności, jak i wysokości dochodzonego roszczenia, to Sąd powziął wątpliwości, co faktycznej kwoty, której własność została przeniesiona na pozwanego w związku z przedmiotową. Niewątpliwym bowiem jest, że z wykazu operacji finansowych wynika, że kwota pożyczki udostępniona pozwanemu wynosiła 6.500,00 złotych, natomiast z potwierdzenia przelewu wynika, że pozwanemu udostępniono kwotę 6.000,00 złotych. Powód w toku niniejszego procesu absolutnie nie wyjaśnił tej sprzeczności.
W ocenie Sąd powód nie wykazał również aby pozwany posiadał jeszcze w stosunku do powoda jakiekolwiek nieuregulowane zobowiązanie wynikające z umowy pożyczki z dnia 21 lutego 2022 roku, numer (...). Pozwany przedłożył bowiem pismo powoda z dnia 12 grudnia 2023 roku, z którego w sposób jednoznaczny wynika, że pożyczka wynikająca z umowy numer (...) została w całości spłacona i w związku z tym pozwanemu powód zwrócił również oryginalny egzemplarz weksla.
Powód nie zakwestionował powyższych okoliczności, dlatego też Sąd uznał je za przyznane w trybie art. 230 kpc. Ponadto Sąd nie miał wątpliwości co do wiarygodności zaoferowanego w tym zakresie przez pozwanego materiału dowodowego.
Wprawdzie pozwany, w toku niniejszego procesu, oświadczył że zawarł kolejną umowę pożyczki z powodem celem spłaty zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki z dnia 21 lutego 2022 roku, numer (...), jednakże odstąpił od tej umowy z uwagi na zbyt wysokie koszty, o których nie został poinformowany przez powoda. Wówczas pozwany złożył oświadczenie o uznaniu długu w dniu 14 listopada 2023 roku i spłacał zobowiązanie zgodnie z treścią tego oświadczenia.
Zatem, skoro powód nie wykazał zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia, zaś pozwany — I. N. wykazał, że zobowiązanie, z którego powód wywodził swoje roszczenie, w całości zostało uregulowane, to powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.
Dlatego też Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.