UZASADNIENIE

W dniu 6 listopada 2023r. powód R. C. skierował do tut. Sądu żądanie zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. kwoty 5.640,00zł, w tym 640,00zł jako koszt sporządzenia kalkulacji szkody na etapie przedsądowym dochodzenia roszczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot 5.000,00zł i 640,00zł odpowiednio od dnia 10 sierpnia 2023r. i od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a ponadto żądanie zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż w wyniku zdarzenia komunikacyjnego z dnia 9 lipca 2023r. doszło do kolizji drogowej, na skutek której uszkodzony został pojazd m – ki P. (...) o nr rej. (...), a przyznana poszkodowanemu przez pozwanego w wyniku przeprowadzonego postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu umowy ubezpieczenia kwota 32.118,39zł nie rekompensuje rzeczywistej szkody w pojeździe.

Wierzytelność z tytułu zwrotu dalszych niepokrytych w postępowaniu szkodowym wydatków związanych z likwidacją szkody była przedmiotem cesji pomiędzy poszkodowanym a powodem.

W odpowiedzi na pozew pozwany Towarzystwo (...) S.A. z/s w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, iż ustalona w postępowaniu szkodowym kwota odszkodowania jest adekwatna do rodzaju i charakteru uszkodzeń stwierdzonych w pojeździe. Ponadto powód wskazał, iż sporne pozostaje pomiędzy stronami koszt naprawy ustalany zgodnie z umową ubezpieczenia, w tym zasadność stosowania współczynnika 0,6 ew. stawki (...), kosztów naprawy – zakresu uszkodzeń i naprawy ponad uznane przez pozwanego, zasadność kosztu prywatnej ekspertyzy.

W piśmie procesowym z dnia 12 lutego 2024r. powód dokonał zmiany jakościowej powództwa w ten sposób, że wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz łącznie kwoty 21.645,93zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot 5.000,00zł, 640,00zł i 16.005,93zł odpowiednio od dnia 10 sierpnia 2023r., od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i od dnia doręczenia pozwanemu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty oraz w pozostałym zakresie podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości, w tym jego rozszerzonej części.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W wyniku zdarzenia drogowego z dnia 9 lipca 2023r. uległ uszkodzeniu pojazd m – ki P. (...) o nr rej. (...).

W dacie szkody w/w pojazd objęty był ochroną ubezpieczeniową m.in. z tytułu umowy autocasco z dnia 4 października 2022r. z pozwanym Towarzystwem (...) S.A. z/s w W. potwierdzoną polisą ubezpieczeń komunikacyjnych nr (...).

W umowie ubezpieczenia jako opcja ubezpieczenia AC został wybrany wariant „Autocasco+ Kosztorys (AC)”. Ponadto w rubryce „dodatkowo umowa obejmuje” zostało wskazane dodatkowe postanowienie o treści „ brak procentowego pomniejszenia wartości części przy ustalaniu odszkodowania AC”.

Wartość pojazdu na dzień zawarcia umowy ubezpieczenia oszacowano na kwotę 153.500,00zł.

Warunki ustalenia odszkodowania w przypadku szkody częściowej określa § 15 ogólnych warunków umowy autocasco zawartej przez strony.

Zgodnie z § 15 ust. 2 OWU wysokość odszkodowania wyliczana jest przez WARTĘ w oparciu o wycenę kosztów naprawy pojazdu.

Na podstawie § 15 ust. 3 OWU wycena kosztów naprawy sporządzona przez WARTĘ lub na jej zlecenie według cen brutto (z VAT) w obydwu wariantach ubezpieczenia tj. SERWIS i (...) wykonywana jest na podstawie indywidualnej oceny uszkodzeń pojazdu związanych z przedmiotowym zdarzeniem, z wykorzystaniem do tego celu informacji na temat realnych kosztów naprawy uzyskanych poprzez analizę aktualnej sytuacji rynkowej, której podstawą jest:

1) koszt robocizny ustalony w oparciu o:

a) naprawcze normy czasowe określone przez producenta pojazdu i ujęte w systemie A. lub E.,

b) stawkę za 1 roboczogodzinę ustaloną przez WARTĘ na podstawie stawek stosowanych przez warsztaty poza (...) z terenu województwa względem którego dokonano taryfikacji składki,

2) koszt części zamiennych w wysokości cen podanych w aktualnych polskich wydaniach systemu A. lub E. z uwzględnieniem cen części zamiennych dystrybuowanych poza siecią oficjalnego producenta/importera pojazdu, z zastrzeżeniem:

a) że wycena kosztu części zamiennych dokonywana jest na podstawie cen części zalecanych do stosowania przez producenta pojazdu lub jego oficjalnego importera skorygowanych o współczynnik w wysokości 0,6 wynikający z uwzględnienia w wycenie cen tzw. zamienników, tj. części zamiennych dystrybuowanych poza siecią oficjalnego producenta/ importera pojazdu posiadających stosowną homologację,

b) zastosowania procentowego pomniejszenia wartości części, w zależności od okresu eksploatacji pojazdu określonego zgodnie z poniżej zamieszczoną tabelą, z uwzględnieniem postanowień pkt 4), 5) i 6), chyba że w umowie zostało ono zniesione.

Ustęp 4 § 15 OWU stanowi, że wyłącznie w przypadku, gdy ubezpieczający zawierając umowę ubezpieczenia dokonał wyboru wariantu SERWIS, w razie udokumentowania oryginalnymi fakturami VAT poniesionych kosztów naprawy wyższych niż przyjęte w sporządzonej przez (...) wycenie, z uwzględnieniem zastrzeżeń, o których mowa w ustępie trzecim, (...) uzupełni kwotę odszkodowania do poziomu wynikającego z ww. faktur zastrzeżeniami opisanymi w punkcie 1-3.

( okoliczność bezsporna, kopia dowodu rejestracyjnego k. 10-11, polisa k 12-14, 49-50, informacje o produkcie k. 51, OWU k. 52-53, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 74)

Do wykonania naprawy samochodu m – ki P. (...) o nr rej. (...) w wyniku kolizji drogowej z dnia 9 lipca 2023r. z dobrowolnego ubezpieczenia pojazdu w zakresie (...) Casco + w wariancie KOSZTORYSOWYM konieczne były następujące części zamienne: wykl tylu, osłona L wykł tylnej, pas T dolny, wykl krawedzi tyl, wspor wykładz tylnej, uchw tyl L wykł tyl, czujn radarowy tyl L, czuj T L Z wspom par, czuj T L W wspom par, pokrywa bagażnika, zest kleju szyby T, lampa T L, swiatlo odblask T L, nadkole T L, skrzynka akumulat, osło tłumika końc L, tłumik końcowy L, wykl T D, osłona tłumika T L, osłona podłogi tyl.

Uszkodzenia opisanych powyżej elementów wyposażenia pojazdu nie powstały w wyniku zaistnienia innego zdarzenia drogowego i pozostawały w związku z przedmiotowym zdarzeniem objętym n/n postępowaniem.

W celu przywrócenia stanu poprzedniego w pojeździe prac naprawczych wymagały: nadkole T L, obydwie lampy tylne, skrzynka akumulatora, akumulator, pokrywa tyl, wykladzina tyl, zderzak T, kamera cofania, układ wydechowy, tłumik L, kolo T, kolo jezdne T L, sterownik utrzymania pasa ruchu L, osłona cieplna T, ściana T, rama lampy T L, kamera jazdy w tyl.

Lakierowaniu podlegały: pokrywa bagażnika, wykl tylu, wykl krawędzi tyl, czuj T L Z wspom par, czuj T L W wspom par, ściana T, rama lampy T L, felga tyl L.

Wartość materiałów niezbędnych do restytucji pojazdu do stanu sprzed zdarzenia bez uwzględnienia podatku Vat wynosi 24.505,53zł, natomiast koszt naprawy mechanicznej i lakierniczej i wysokość dodatkowych wydatków, przy uwzględnieniu, iż wartość jednej godziny pracy pracownika przedsiębiorstwa naprawczego stanowi 55,00zł bez uwzględnienia podatku Vat wynosi łącznie 2.624,39zł, co stanowi łączną kwotę bez uwzględnienia podatku Vat 27.129,92zł, natomiast z uwzględnieniem tej daniny publicznej i po odjęciu potrącenia w wysokości 549,00zł jako ubytku wartości części zamiennych, wynosi 32.694,53zł.

Kwota 32.694,53zł, przy uwzględnieniu kryterium likwidacji szkody według wariantu KOSZTORYS i postanowień § 15 OWU, stanowi rzeczywisty koszt przywrócenia pojazdu m – ki P. (...) o nr rej. (...) do stanu sprzed kolizji drogowej z dnia 9 lipca 2023r.

W pojeździe m – ki P. (...) o nr rej. (...) na skutek zdarzenia drogowego z dnia 9 lipca 2023r. nie wystąpiła tzw. „szkoda całkowita”.

Naprawa pojazdu była ekonomicznie uzasadniona.

( opinia biegłego k. 84-111, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 74)

Powód dokonał u pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. zgłoszenia zaistnienia szkody w pojeździe w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej Ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia. Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod numerem (...)-01.

W związku ze zgłoszeniem pozwany Towarzystwo (...) S.A. z/s w W. przeprowadził postępowanie szkodowe w ramach, którego dokonał oceny rodzaju, charakteru i rozmiarów uszkodzeń w pojeździe poszkodowanego oraz przeprowadził kalkulację kosztów naprawy.

Pozwany ustalił i przyznał powodowi decyzją z dnia 18 sierpnia 2023r. odszkodowanie w łącznej w wysokości 32.118,39zł oraz odmówił jego wypłaty w pozostałej części.

( decyzja k. 14, kalkulacja naprawy k. 16-25, 26-32, 56-60, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 74)

Wierzytelność z tytułu roszczeń pieniężnych zwrotu dalszego odszkodowania związanego z likwidacją szkody jako skutków zdarzenia szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej z tytułu umowy odpowiedzialności cywilnej była przedmiotem cesji pomiędzy poszkodowanym M. L. a powodem R. C..

( umowa przelewu wierzytelności k. 9, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 74)

Sąd uznał za przydatną do ustalenia stanu faktycznego opinię sporządzoną przez biegłego z zakresu techniki samochodowej i wyceny wartości pojazdów, albowiem jest ona pełna, jasna, zrozumiała, wyczerpująca i kompleksowa oraz wewnętrznie spójna. Biegły w opinii udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione w tezie dowodowej pytania, sformułowania zawarte w treści opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegły przedstawił metodę badawczą, materiał badawczy, na którym się oparł. Wnioski końcowe opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłego badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym.

Z tych samych co wskazanych powyżej względów Sąd odmówił w zasadniczej części przydatności do ustalenia stanu faktycznego kalkulacji wartości szkody sporządzonej na zlecenie powoda w postępowaniu przedsądowym w szczególności, że powyższy dokument prywatny nie uwzględnia okoliczności, iż w umowie ubezpieczenia jako opcja ubezpieczenia AC został wybrany wariant „Autocasco+ Kosztorys (AC)”, a nie wariant SERWIS.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu, albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2023.656 – t.j.) zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym, natomiast w myśl art. 15 ust. 2 cyt. ustawy umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, z zastrzeżeniem przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Stosownie do treści art. 16 w/w ustawy ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia oraz zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

W niniejszej sprawie znajdują zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego o umowie ubezpieczenia – art. 805 i n. kc oraz postanowienia zawartej przez strony umowy ubezpieczenia autocasco wraz z ogólnymi warunkami ubezpieczenia.

W myśl przepisu art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie określonego świadczenia za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 kc). Zgodnie z przepisem art. 812 § 1 i 2 kc przed zawarciem umowy ubezpieczenia zakład ubezpieczeń obowiązany jest doręczyć ubezpieczającemu tekst ogólnych warunków ubezpieczenia, które określają m.in. sposób ustalania wysokości szkody oraz warunki wypłaty odszkodowania.

O zakresie odpowiedzialności ubezpieczyciela decyduje treść umowy ubezpieczenia, wykładana według zasady określonej w art. 15 ust. 1 w/w ustawy.

Elementami przedmiotowo istotnymi umowy ubezpieczenia jest z jednej strony zobowiązanie do spełnienia określonego świadczenia przez Ubezpieczyciela w razie zajścia określonego w umowie wypadku, z drugiej zaś strony zobowiązanie do zapłaty składki przez Ubezpieczającego. Ubezpieczający w zamian za opłaconą składkę uzyskuje od ubezpieczyciela ochronę przed wystąpieniem określonego wypadku, natomiast ubezpieczyciel spełnia świadczenie, w celu zwolnienia się z ciążącego na nim zobowiązania. Wypadek ubezpieczeniowy jest to zdarzenie, w razie zajścia którego ubezpieczyciel zobowiązuje się spełnić określone w umowie ubezpieczenia świadczenie.

Uwzględniając charakter umowy ubezpieczenia określony przez przepisy kodeksu cywilnego należy przyjąć, że ograniczają one istotnie możliwość przypisania ubezpieczającemu takiego nienależytego wykonania umowy, które prowadzi do zwolnienia z odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Przewidują bowiem co do zasady obowiązek wypłaty odszkodowania w przypadku zajścia wypadku ubezpieczeniowego przewidzianego w umowie ubezpieczenia. Podstawowym obowiązkiem ubezpieczającego jest zaś uiszczenie odpowiednio skalkulowanej przez zakład ubezpieczeń składki, która uwzględnia poziom jego ryzyka – por. wyrok SN z dnia 11 grudnia 2007r. w sprawie o sygn. akt II CSK 375/07, opubl. LEX nr 492168, wyrok SN z dnia 17 czerwca 1983r. w sprawie o sygn. akt I CR 189/83, opubl. OSNC 1984/4/45, wyrok SN z dnia 26 maja 2000r. w sprawie o sygn. akt I CKN 744/98, opub. LEX nr 50833.

O powstaniu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń nie decyduje wyłącznie powstanie po stronie ubezpieczającego cywilnoprawnego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej osobie trzeciej, lecz wystąpienie wypadku ubezpieczeniowego. Wypadek ubezpieczeniowy jest natomiast zdarzeniem, które strony umowy ubezpieczenia określiły jako przyczynę uzasadniającą odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń. Swoboda kształtowania stosunku umownego umożliwia ułożenie go w taki sposób, że ochroną ubezpieczeniową będzie objęta tylko odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego powstała przy zachowaniu określonych wymagań dodatkowych. Z uwagi na cel umowy ubezpieczenia, jakim jest zapewnienie ubezpieczającemu rzeczywistej ochrony, konieczne jest, aby umowa lub stanowiące jej część ogólne warunki ubezpieczenia precyzowały, w sposób nie budzący wątpliwości już w chwili zawarcia umowy, jakie zdarzenia są, a jakie już nie są objęte odpowiedzialnością zakładu ubezpieczeń. – por. wyrok SN z dnia 22 maja 2009r. w sprawie o sygn. akt III CSK 300/08, opubl. LEX nr 584752.

W przedmiotowej sprawie bezspornym między stronami był fakt zaistnienia zdarzenia z dnia 9 lipca 2023r., w wyniku którego doszło do uszkodzenia samochodu m – ki P. (...) o nr rej. (...), jak również okoliczność, iż w jego dacie wskazany samochód objęty był ubezpieczeniem autocasco w pozwanym Towarzystwie.

Przedmiotem sporu nie była zatem zasada odpowiedzialności pozwanego za przedmiotową szkodę.

Osią sporu w niniejszej sprawie były metoda wyliczenia, wartość części zamiennych i kosztów robocizny oraz wysokość dochodzonego roszczenia z tytułu odszkodowania.

Jak powszechnie przyjmuje się w judykaturze Sądu Najwyższego, w razie niejasności, niedomówień, braku jednoznaczności sformułowań ogólnych warunków umów, wynikające z tego wątpliwości należy tłumaczyć na korzyść ubezpieczonego. Pogląd taki wyrażono m.in. w uchwale składu 7 sędziów z dnia 31 marca 1993 roku ( III CZP 1/93, OSNCP 1993/10/170), mającej walor zasady prawnej, oraz uchwale z dnia 8 lipca 1992 roku ( III CZP 80/92, OSNCP 1993/1-2/14), a następnie kontynuowano w dalszej linii orzeczniczej. Wymogi transparentności wzorców umownych oraz konsekwencje zawartych w nich postanowień niejednoznacznych określił ustawodawca w art. 385 § 2 kc. Ponadto, zgodnie z ugruntowaną linia orzeczniczą, postanowienia ogólnych warunków umów ubezpieczenia podlegają wykładni według reguł określonych w art. 65 § 2 kc, gdy ich postanowienia nie są precyzyjne i stwarzają wątpliwości co do ich istotnej treści, a wykładnia taka nie może pomijać celu, w jakim umowa została zawarta, a także natury i funkcji zobowiązania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2006 roku, II CSK 60/06, LEX ; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2004 roku, V CK 481/03, LEX). Jak jednolicie przyjmuje się w orzecznictwie, dyrektywy interpretacyjne ustanowione w art. 65 § 2 kc przyznają prymat zgodnemu zamiarowi stron i celowi umowy. Odczytanie zgodnego zamiaru stron powinno przy tym uwzględniać wszystkie fakty dotyczące nie tylko etapu zawierania umowy, ale także jej realizacji, jeżeli umożliwiają one stwierdzenie, jak strony pojmowały znaczenie poszczególnych postanowień umownych (m.in. wyrok SN z dnia 10 stycznia 2014 roku, I CSK 155/13, LEX). Cel umowy, jako kryterium wykładni umowy ubezpieczenia, nakazuje położenie nacisku na charakter ochronny tego stosunku prawnego. Ten aspekt tłumaczenia umowy ubezpieczenia Sąd Najwyższy zaakcentował w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 stycznia 2006 roku ( V CSK 90/05, LEX), odwołał się do niego także w uzasadnieniu wyroku z dnia 11 grudnia 2007 r. ( II CSK 375/07, LEX). W obydwu tych orzeczeniach podkreślił, że wykładnia postanowień umowy ubezpieczenia musi uwzględniać, jako zasadę odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń przy jednoczesnym ograniczonym rozumieniu przesłanek odpowiedzialność tę wyłączających. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 lutego 2015 roku ( II CSK 295/14, LEX), wykładnia postanowień wzorca umowy stworzonego przez ubezpieczyciela nie może prowadzić do zaostrzenia wymagań stawianych ubezpieczającemu i ograniczania obowiązków ubezpieczyciela. Taki kierunek wykładni przesądzałby o naruszeniu art. 65 § 2 kc w powiązaniu z celem i istotą umowy ubezpieczenia wynikającymi z art. 805 § 1 kc. To zatem zgodny zamiar stron i cel umowy, nie zaś dosłowne brzmienie warunków ubezpieczeń, mają najistotniejsze znaczenie przy wykładni postanowień tych ostatnich, brak jest bowiem podstaw, aby postanowienia wzorca umowy postrzegać w kategoriach tekstu prawnego, dokonując ich wykładni analogicznie do interpretacji przepisów prawa. Reasumując, przy wykładni postanowień ubezpieczenia, w tym ogólnych warunków ubezpieczenia, należy uwzględniać cel umowy i interesy ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uprawnionego. Wykładnia ta nie może pomijać celu, w jakim umowa została zawarta, a także natury i funkcji zobowiązania. Celem umowy jest zaś niewątpliwie udzielenie ubezpieczonemu ochrony na wypadek określonego w umowie ryzyka, w zamian za zapłatę składki.

Przypomnienia wymaga również, że zgodnie z przyjętym zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie poglądem, pod pojęciem szkody należy rozumieć różnicę pomiędzy stanem majątku poszkodowanego, jaki zaistniał po zdarzeniu wywołującym szkodę, a stanem tego majątku, jaki istniałby, gdyby nie doszło do zdarzenia szkodzącego (tzw. dyferencyjna metoda ustalania szkody). W odniesieniu do szkody komunikacyjnej jest to w praktyce różnica pomiędzy wartością, jaką pojazd przedstawiał w chwili wypadku, a jego wartością po wypadku (por. m.in. wyrok SA w Warszawie z dnia 20 listopada 2014 roku, I ACa 685/14). Co do zasady wysokość odszkodowania winna odpowiadać kosztom usunięcia wskazanej wyżej różnicy w wartości majątku poszkodowanego (kosztom naprawy uszkodzonego pojazdu). Podmiot odpowiedzialny jest zobowiązany zwrócić poszkodowanemu wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia poprzedniego stanu samochodu, do których należy zaliczyć w zasadzie także koszt nowych części i innych materiałów (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 20 października 1972 roku, II CR 425/72, OSNCP 1973, nr 6, poz. 111).

Dokonując rozważań w powyższym zakresie przypomnienia wymaga, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawiać. Przy takim rozumieniu obowiązku odszkodowawczego nie ma w zasadzie znaczenia prawnego okoliczność, czy poszkodowany dokonał naprawy oraz czy i jakim kosztem to uczynił. Niemniej jednak nie należy tracić z pola widzenia okoliczności, że powód opiera swoje żądanie na łączącej go z pozwanym umowie ubezpieczenia AC, które jest dobrowolnym ubezpieczeniem komunikacyjnym. Zasady i zakres odszkodowania z ubezpieczenia mienia określa umowa ubezpieczenia, bliżej ogólne warunki ubezpieczenia (OWU) konkretnego zakładu ubezpieczeń, który ubezpieczający wybiera. Przy ubezpieczeniu autocasco to strony w umowie określają zasady ustalenia odszkodowania w sytuacji zajścia wypadku ubezpieczeniowego. Umowa ubezpieczenia może zawierać także postanowienia określające sposób liczenia szkody, ustalania wartości uszkodzonego lub zniszczonego mienia, podstawy do przyjęcia szkody całkowitej lub częściowej. Umowa ta jest dla stron wiążąca i znajduje zastosowanie w sytuacji odpowiedzialności ubezpieczyciela. Zaznaczyć trzeba, że zasada pełnego odszkodowania realizowana jest jedynie w obowiązkowym ubezpieczeniu komunikacyjnym odpowiedzialności cywilnej. W pozostałych ubezpieczeniach kompensacja szkody jest dokonywana w granicach określonych warunkami ubezpieczeń.

W omawianej sprawie postanowienia OWU odnoszące się do sposobu likwidacji szkody zostały sformułowane w sposób klarowny, niebudzący wątpliwości interpretacyjnych. Postanowienia te w sposób precyzyjny odnoszą się do procesu likwidacji szkody, przedstawiając wszystkie jego możliwe warianty.

Dla dokonania dalszych rozważań istotnym jest przypomnienie i zasygnalizowanie, że w wiążącej strony umowie ubezpieczenia jako opcja ubezpieczenia AC został wybrany wariant „Autocasco+ Kosztorys (AC)”. Ponadto w rubryce „dodatkowo umowa obejmuje” zostało wskazane dodatkowe postanowienie o treści „ brak procentowego pomniejszenia wartości części przy ustalaniu odszkodowania AC”, który w sowim zapisie odnosi się wprost i tylko do § 15 ust. 3 pkt 2 lit b OWU i powoduje, że przy oznaczaniu sposobu i wysokości odszkodowania uchyleniu podlega tylko reguła zastosowania procentowego pomniejszenia wartości części, w zależności od okresu eksploatacji pojazdu określonego zgodnie z tabelą, z uwzględnieniem postanowień pkt 4), 5) i 6) § 15 OWU, natomiast w mocy pozostaje zapis i ma zastosowanie § 15 ust. 3 pkt 2 lit. a OWU.

Analiza postanowień OWU wprowadza wyraźne rozróżnienie wersji ubezpieczenia SERWIS od wersji KOSZTORYS.

Do obu tych wersji ma zastosowanie postanowienie § 15 ust. 3, tj. pomniejszenie wartości części poprzez uwzględnienie cen zamienników oraz pomniejszenie wartości części w zależności od eksploatacji pojazdu. Postanowienie to podkreślają słowa „wycena kosztów naprawy (…) w obu wariantach ubezpieczenia, tj. SERWIS i (...)”. Postanowienie § 15 ust. 4 OWU wskazuje zaś na różnicę w rzeczonych wariantach, tj. uprawnienie wyłącznie dla ubezpieczonego w wersji SERWIS do zastosowania cen części bez zastosowania współczynnika korygującego z ust. 3 pkt 2 lit. a, w razie udokumentowania poniesienia tych kosztów za pomocą faktury VAT. Ubezpieczony w wariancie SERWIS uzyskuje zatem ochronę, polegającą na możliwości uzyskania wyższego odszkodowania w sytuacji, gdy rzeczywiście po szkodzie dokonuje naprawy samochodu i w jej ramach stosuje części oryginalne. Takiego uprawnienia nie posiada ubezpieczony w wariancie KOSZTORYS, który może uzyskać odszkodowanie sporządzone wyłącznie poprzez ustalenie hipotetycznych kosztów naprawy, uwzględniających opisane potrącenia.

Postanowienie umowne „ brak procentowego pomniejszenia wartości części przy ustalaniu odszkodowania AC”, zostało zawarte w rubryce „dodatkowo umowa obejmuje”, a zatem wprowadza dodatkowe uzgodnienia stron, poza ogólnym odniesieniem do zawarcia umowy w wersji KOSZTORYS.

Uznać należy, że sformułowanie to jest jednoznaczne i kategoryczne oraz spójne pod względem językowym z zapisami OWU, które zostały przeniesione wprost do umowy obowiązującej pomiędzy stronami i nie daje ubezpieczonemu uprawnienie to żądania odszkodowania bez żadnego procentowego pomniejszenia wartości uszkodzonych części auta.

Prawo do uzyskania odszkodowania bez żadnych potrąceń, przy dochowaniu warunków tam przewidzianych dawało ubezpieczonemu zawarcie umowy, ale tylko w wariancie SERWIS, co nie miało miejsca w warunkach niniejszej sprawy.

Skoro zatem strony zawarły postanowienie dodatkowe i nie wyłączyły zastosowania § 15 ust. 3 pkt 2 lit. a OWU, musiało to odnosić się do ustalania wysokości odszkodowania na podstawie kalkulacji naprawy.

Należy więc uznać, iż w warunkach niniejszej sprawy i wobec łączącego strony kontrakt strony zniosły w sprawie jedynie potrącenie wartości części na skutek okresu ich eksploatacji, tym bardziej, że OWU jedynie w postanowieniu § 15 pkt 2 lit. b (dotyczącego pomniejszenia wartości części w zależności od okresu eksploatacji pojazdu) odwołuje się do możliwości umownego zniesienia rzeczonego potrącenia. Takiego zastrzeżenia nie zawiera § 15 pkt 2 lit. a (dotyczący pomniejszenia wartości części, z uwagi na uwzględnienie cen zamienników).

Klauzula generalna wyrażona w art. 385 ¹ § 1 kc zawiera przesłankę abuzywności, która obejmuje „sprzeczność z dobrymi obyczajami” i „rażące naruszenie interesów konsumenta”.

W ocenie Sądu Rejonowego oba wymienione kryteria w przedmiotowej sprawie nie zostały spełnione – z tych też względów z uwagi na wybór wariantu KOSZTORYS kalkulacja wysokości odszkodowania należnego powodowi winna być dokonana w oparciu o zasady wskazane w § 15 OWU, które uwzględnia również opinia biegłego określająca wysokość szkody powoda.

Postanowienia umowy stron przewidują w § 15 ust. 2 i 3 OWU, że wysokość odszkodowania zostanie wyliczona w oparciu o wycenę kosztów naprawy uszkodzeń pojazdu związanych z wypadkiem ubezpieczeniowym, przy czym w OWU szczegółowo określono zasady obliczania składających się na koszty naprawy kosztów robocizny i części zamiennych. Na podstawie tych norm umownych ubezpieczyciel w toku postępowania likwidacyjnego ustalił zakres napraw pozostających z związku przyczynowym ze zdarzeniem objętym ochroną ubezpieczeniową oraz określił ich koszt w myśl powyższych reguł, co skutkowało ustaleniem należnego odszkodowania i wypłatą tego świadczenia powodowi.

Omawiane postanowienia jako jasne i czytelne nie mogły więc zdezorientować powoda, w tym kontekście nie były też one sprzeczne z akceptowanymi standardami działania, jeśli sposób ustalenia wysokości odszkodowania w przypadku szkody częściowej został uregulowany w postanowieniach OWU i doprecyzowany w zakresie przedmiotowym łączącej strony umowy ubezpieczenia.

Powyższe postanowienia nie naruszały też zasad równości stron, gdyż obecnie konsument ma szeroki wybór na rynku różnorodnych ofert ubezpieczeń autocasco i za taką należało uznać ofertę pozwanego. Jeśli więc sposób kalkulacji szkody został wyjaśniony w sposób jasny i przejrzysty, to nie można uznać, iż doszło naruszenia dobrego obyczaju. Istotą dobrego obyczaju jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. Z dobrymi obyczajami kłóci się zatem takie postępowanie, którego celem jest zdezorientowanie konsumenta, wykorzystanie jego niewiedzy lub naiwności, ukształtowanie stosunku prawnego z naruszeniem zasady równości stron. Chodzi więc o postępowanie, które potocznie jest rozumiane jako nieuczciwe, nierzetelne, sprzeczne z akceptowanymi standardami działania (wyrok SN z dnia 8 czerwca 2004 roku w sprawie I CK 635/03), a takim przedmiotowe nie było.

Omawiane postanowienia umowne nie naruszały też rażąco interesów konsumenta.

Należy też zauważyć, iż nie każda oferta ubezpieczenia autocasco na rynku zapewnia pełne odszkodowanie – występują też bowiem w obrocie oferty, które ograniczają wysokość odszkodowania poprzez udział własny w szkodzie, a wszystko następnie sprowadza się do wysokości składki i preferencji ubezpieczonego.

Z podanych wyżej względów Sąd, przy uwzględnieniu rzeczywistej wartości szkody w pojeździe powoda i pomniejszeniu tej należności o wartość świadczenia przekazanego powodowi w ramach postępowania likwidacyjnego, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 576,14zł (32.694,53zł brutto (rzeczywisty koszt przywrócenia pojazdu m – ki P. (...) o nr rej. (...)) – 32.118,39zł brutto (odszkodowanie przyznane przez ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym) = 576,14zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz oddalił powództwo w pozostałej części.

Obowiązkiem powoda było wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), czemu nie sprostał.

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc., art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

W tym miejscu należy wskazać, iż stosownie do cyt. przepisów art. 6 kc i art. 232 kpc powód nie wykazał, że poniósł pozasądowe wydatki z tytułu kosztów za sporządzenie przedsądowej prywatnej ekspertyzy w sytuacji dochodzenia należności od pozwanego.

Nie negując prawa pozyskania materiału dowodowego opartego o wiedzę specjalną, aby postępowanie przeprowadzone zostało sprawnie i fachowo, bez konieczności uruchamiania drogi sądowej, to obowiązkiem powoda było udowodnienie poniesienia kosztów tak pozyskanego dokumentu, czemu w/w nie sprostał, albowiem zaofiarowany przez stronę powodową materiał dowodowy nie zawiera dokumentu potwierdzającego zapłatę należności wynikającej z faktury VAT z dnia 19 października 2023r. nr (...).

Niezależnie od powyższego zaofiarowanemu dokumentowi odmówiono w zasadniczej części przydatności do ustalenia stanu faktycznego w szczególności dlatego, że nie uwzględnia okoliczności, iż w umowie ubezpieczenia jako opcja ubezpieczenia AC został wybrany wariant „Autocasco+ Kosztorys (AC)”, a nie wariant SERWIS.

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2⁴kc.

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego, orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 i 3 kpc i w zw. z § 2 pkt 4 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2023.1964 – t.j. ze zm.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2023.1144 – t.j. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2023.2111 – t.j.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE