UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 kwietnia 2010 r. P. D. wystąpił o zasadzenie od Towarzystwa (...) S.A. w W. kwoty 42.800 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dniami 1 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 20 października 2011 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy – Woli
w Warszawie w pkt.I. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 38.500 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 11 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty, w pkt. II oddalił powództwo w pozostałym zakresie, w pkt. III. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.762,43 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawą powyższego wyroku były następujące ustalenia i rozważania:

W dniu 25 listopada 2008 r. P. D. nabył od K. M. prowadzącego działalność gospodarczą - komis samochodowy pod nazwą (...), samochód marki (...) za cenę 30.000 zł. W dniu 8 grudnia 2008 r. Prezydent (...) wydał decyzję o rejestracji pojazdu. Ponieważ samochód został zakupiony z jednym kluczykiem, w dniu 14 kwietnia 2009 r. P. D. zlecił wykonanie drugiego kluczyka firmie (...) sp. z o.o., za co uiścił wynagrodzenie wykonawcy.

P. D. zawarł z Towarzystwem (...) S.A. w W. umowę ubezpieczenia autocasco samochodu marki (...) na okres od 13 grudnia 2008 r. do 12 grudnia 2009 r. rozszerzoną o ryzyko kradzieży (KR). Wartość pojazdu w dniu ubezpieczenia została określona na kwotę 42.800 zł i na taką kwotę wskazano sumę ubezpieczenia. W umowie wskazano, że zastosowanie do niej mają przepisy ogólnych warunków ubezpieczenia pojazdów lądowych od uszkodzeń autocasco AC wraz z warunkami rozszerzenia o ryzyko kradzieży KR. Zgodnie z § 33 ust. l w przypadku utraty pojazdu wskutek kradzieży wysokość odszkodowania ustalona powinna zostać w kwocie odpowiadającej wartości pojazdu w momencie zaistnienia szkody. W § 23 o.w.u. (...) zobowiązała się wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od daty powiadomienia ubezpieczyciela o kradzieży. Stosownie do § 33 ust. 3 części II o.w.u. ubezpieczony zobowiązany był przed wypłatą odszkodowania do przeniesieniu prawa własność pojazdu na rzecz pozwanego po wyrejestrowaniu tego pojazdu.

W dniu 17 kwietnia 2009 r. samochód został skradziony. W dniu kradzieży jego wartość wynosiła 38.500 zł . Powód zawiadomił ubezpieczyciela o kradzieży w dniu 20 kwietnia 2009 r. Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2009 r. postępowanie przygotowawcze w sprawie kradzieży prowadzone przez Policję zostało umorzone z powodu nie wykrycia sprawcy. Samochód został wyrejestrowany.

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, pismem z dnia 24 lipca 2009 r. pozwany odmówił powodowi wypłaty odszkodowania, wskazując, że umowa sprzedaży z dnia 13 listopada 2008 r., na podstawie której P. D. nabył przedmiotowy samochód, była umową fikcyjną. Z ustaleń ubezpieczyciela wynikało, że właściciel pojazdu F. H. nie zbył przedmiotowego pojazdu K. M., a więc ten, nie będąc jego właścicielem. nie mógł go skutecznie sprzedać powodowi, który z kolei nie mógł przenieść własności samochodu na ubezpieczyciela, co było konieczne dla wypłaty odszkodowania. Powód odwołał się od tej decyzji.

W ocenie sądu rejonowego powództwo było zasadne i zasługiwało na uwzględnienie w granicach poniesionej przez powoda szkody, której wysokość ustalił powołany biegły. Roszczenie powoda względem pozwanego wynika z art. 805 § l k.c. Strony łączyła umowa ubezpieczenia autocasco obejmująca również ryzyko kradzieży pojazdu. W trakcie obowiązywania ochrony ubezpieczeniowej pojazd został skradziony. Z uwagi na fakt, że powód dopełnił wymogu zgłoszenia kradzieży oraz szkody, stosownie do treści o.w.u. ubezpieczyciel zobowiązany był do wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni, a zatem najpóźniej do dnia 19 kwietnia 2009 r.

Sąd I i stancji podniósł, iż stanowisko pozwanego odnośnie braku podstaw do wypłacenia odszkodowania nie jest słuszne. Na wstępie wskazać należy, że zastrzeżenie zawarte w § 33 OWU stanowi niedozwoloną klauzulę umowną. Zgodnie z art. 385³ pkt. 7 k.c. w razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są m.in. te, które uzależniają zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej umowy, nie mającej bezpośredniego związku z umową zawierającą oceniane postanowienie. W § 33 części II o.w.u. ubezpieczyciel uzależnił wykonanie umowy ubezpieczeniowej tj. wypłaty odszkodowania od zawarcia z pozwanym umowy przeniesienia prawa własność ubezpieczonego pojazdu. W ocenie sądu rejonowego nie istnieje żaden uzasadniony związek pomiędzy wypłatą odszkodowania za skradziony pojazd z tytułu umowy ubezpieczenia oraz przeniesieniem własności tego pojazdu na towarzystwo ubezpieczeniowe. W szczególności nie sposób dostrzec bezpośredniego związku pomiędzy jedną i drugą czynnością. Uznając powyższe postanowienie umowne za niedozwolone sąd I instancji, działając na podstawie art. 385¹ § 2 k.c. uznał je za niewiążące w stosunku do powoda.

Niezależnie od powyższego nawet przyjmując, że powyższe zastrzeżenie wiąże powoda, należy stwierdzić, że powództwo i tak powinno zostać uwzględnione. Z treści art. 169 § l k.c. wynika, że powód, działając w dobrej wierze, mógł nabyć przedmiotowy samochód nawet od osoby nieuprawnionej i uzyskać jego własność z chwilą objęcia go w posiadanie. Przepis ten przełamuje więc zasadę, że nikt nie może przenieść na inną osobę więcej praw niż sam posiada. Nadto mając na uwadze art. 7 k.c., z którego wynika domniemanie istnienia dobrej wiary należy stwierdzić, że to na pozwanym ciążył obowiązek wykazania ewentualnego braku dobrej wiary powoda.

Powód nabył przedmiotowy samochód w komisie, płacąc za niego żądaną przez sprzedającego kwotę. Dopełnił również formalności związanych z rejestracją pojazdu. Podkreślić należy, że ani urząd rejestrujący pojazd ani wreszcie sam ubezpieczyciel nie powzięli żadnych wątpliwości odnośnie pochodzenia ubezpieczanego auta. Powód, jak wynika z twierdzeń pozwu nie dysponował żadnymi informacjami, które wskazywałyby na nielegalne pochodzenia samochodu, a zatem nie można uznać, że działał oni w złej wierze. Stąd wniosek, że P. D. był właścicielem samochodu w dniu zawarcia ubezpieczenia. Z ustalonego przez sąd rejonowy stanu faktycznego w niniejszej sprawie nie wynika też, że mógłby mieć zastosowanie w sprawie art. 169 § 2 k.c.

Z powyższych względów sąd I instancji uznał, że brak jest jakichkolwiek podstaw do kwestionowania uprawnienia powoda do wypłaty odszkodowania. Ponieważ ubezpieczyciel nie wypłacił odszkodowania w terminie 30 dni, sąd rejonowy, działając na podstawie art. 481 § l i 2 k.c., zasądził od pozwanego na rzecz powoda odsetki ustawowe, począwszy od dnia wskazanego w żądaniu pozwu. Jednocześnie oddalono żądanie pozwu w części ponad poniesioną przez powoda szkodę, którą wyznaczała wartość pojazdu w chwili kradzieży.

O kosztach sąd rejonowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c.

Od powyższego wykroku apelację wniósł pozwany zaskarżając go w części tj. co do pkt. I i II zarzucając mu:

1. naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez ocenę materiału dowodowego w sposób:

- niepełny, z pominięciem faktów odzwierciedlonych treścią dokumentu datowanego 21 lipca 2009 r. sporządzonego przez (...) A. U., szczególnie, by F. K., zawarł z K. M. umowę sprzedaży samochodu marki (...) o numerze VIN: (...),

- niekomplementarny i nielogiczny, akceptując dobrą wiarę powoda, choć wszystkie okoliczności sprawy nakazywały ostrożność w takim wnioskowaniu -fundamentalnym dla skutków materialnoprawnych,

2. naruszenie prawa materialnego:

- art. 65 k.c. w zw. z § 5 ust. l pkt. 18 o.w.u. AC standard poprzez błędne przyjęcie, że miał miejsce wypadek przewidziany umową ubezpieczenia, podczas gdy ryzykiem ubezpieczeniowym nie jest objęta kradzież pojazdu, którego właścicielem nie jest ubezpieczający,

- art. 169 § l k.c. poprzez jego bezzasadne zastosowanie w tym stanie faktycznym w szczególności uznanie, że nabycie samochodu marki (...) o numerze VIN: (...) było objęte dobrą wiarą powoda i w konsekwencji błędne przyjęcie, że powód jest właścicielem tego pojazdu,

- art. 169 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie w niniejszym stanie faktycznym i w konsekwencji nieuznanie, że powód nie nabył prawa własności samochodu marki (...) o numerze VIN: (...) z uwagi na nieziszczenie się przewidzianego tym przepisem upływu trzyletniego terminu od utraty rzeczy.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku w części, w jakiej zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 38.500 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu poprzez oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje.

Rozpoznając sprawę w granicach zaskarżenia, sąd okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest niezasadna, zaś zawarte w niej zarzuty są w ocenie sądu okręgowego pozbawione podstaw prawnych.

Sąd rejonowy w toku postępowania nie dopuścił się żadnego z zarzucanych mu uchybień, a rozstrzygnięcie – zarówno co do podstawy faktycznej jak i prawnej – jest w ocenie sądu odwoławczego słuszne i w pełni odpowiadające prawu. Sąd rejonowy dokonał trafnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i na tej podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Do ustalonego stanu faktycznego zastosowane zostały właściwe przepisy prawa materialnego, które zostały prawidłowo zinterpretowane. W tym stanie rzeczy sąd okręgowy, podzielając ustalenia faktyczne i poglądy prawne sądu okręgowego, przyjmuje je za własne.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy ocenić jako chybiony. Należy podkreślić, iż skuteczne postawienie tego zarzutu wymaga wykazania, że sąd I instancji uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, bowiem tylko takie uchybienia mogą być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające dla wykazania zasadności tak postawionego zarzutu przekonanie strony o innej niż przyjął sąd doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena dokonana przez sąd (por. T. Ereciński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga. Postępowanie zabezpieczające. Tom 1, pod red. T. Erecińskiego, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis Sp. z o.o., Warszawa 2007 i powołane tam orzecznictwo Sądu Najwyższego).

Sąd okręgowy stwierdza, iż skarżący nie wykazał, aby wnioski sądu I instancji były w jakimkolwiek zakresie nielogiczne, bądź sprzeczne z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, zaś uzasadnienie apelacji stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami sądu rejonowego. Przede wszystkim należy podkreślić, iż w niniejszej sprawie sąd rejonowy prawidłowo przyjął, iż powód, nabywając przedmiotowy samochód, był w dobrej wierze. Fakt, że powód nabył samochód w komisie, u profesjonalisty, który zawodowo trudni się handlem samochodami oraz okoliczność, że bez problemów zarejestrował samochód uzasadniała i usprawiedliwiała jego subiektywne przekonanie, iż skutecznie nabył prawo własności.

Również powołana w apelacji notatka A. U. nie ma wpływu na ustalenie dobrej wiary. Wynika z niej jedynie, iż holenderski właściciel przedmiotowego samochodu – F. H. zawarł umowę kupna sprzedaży z holenderską firmą (...) i dopiero od niej nabył samochód K. M. – prowadzący komis (...). Nie zmienia to jednak faktu, iż właściciel samochodu sprzedał swój pojazd dobrowolnie, a K. M. nabył go od firmy, która legitymowała się prawem własności.

Nie ma zatem także najmniejszych podstaw, by podzielić podniesione w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego. Sąd rejonowy trafnie przyjął, iż w niniejszej sprawie zastosowanie znajduje art. 169 § 1 k.c., zwłaszcza wobec faktu, iż nabywca pojazdu – P. D. działał w dobrej wierze. W niniejszej sprawie niewątpliwie nie było podstaw, wbrew zarzutom apelacyjnym, do zastosowania art. 169 § 2 k.c., nie zostały bowiem spełnione przesłanki tej normy. Należy stanowczo podkreślić, iż przedmiotowy samochód, jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a zwłaszcza z notatki A. U., nie został zgubiony, skradziony lub w inny sposób utracony przez właściciela. F. H. sprzedał ten samochód firmie holenderskiej, a ta z kolei odsprzedała go K. M., w którego komisie samochód został następnie zakupiony przez powoda. Nie budzi zatem najmniejszych wątpliwości, iż własność rzeczy przeszła na kolejnych nabywców, choć niewątpliwie na rachunku sprzedaży z dnia 13 listopada 2011 r. podpisanym przez K. M. jako sprzedający powinna być wpisana forma holenderska, a nie F. H..

Prawidłowo zatem przyjął sąd I instancji, iż powodowi przysługiwało odszkodowanie za utracony w następstwie kradzieży samochód, nie budzi bowiem wątpliwości, iż w niniejszej sprawie nie zaistniała sytuacja wyłączająca odpowiedzialność odszkodowawczą ubezpieczyciela wskazana w § 5 ust. l pkt. 18 o.w.u. AC standard.

Z tych wszystkich względów sąd okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił wniesioną w tej sprawie apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. oraz art. 108 § 1 k.p.c. Zważywszy, że apelacja strony pozwanej została w całości oddalona, pozwany zobowiązany został do zwrotu powodowi poniesionych kosztów zastępstwa procesowego przed sądem okręgowym. Zgodnie bowiem z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, czyli koszty procesu. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalona została na podstawie § 6 pkt.5 oraz § 13 ust. 1 pkt.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku (Dz.U nr 163, poz.1348) w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE