UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 marca 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu A. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013. poz. 1440 ze zm.), dalej: ustawa, z uwagi na nie udokumentowanie 25 lat ogólnego stażu pracy. Organ rentowy wskazał, iż do ogólnego stażu pracy nie uwzględnił wnioskodawcy okresu opieki nad żoną zaliczoną do I grupy inwalidów od dnia 01 kwietnia 1994 r. do dnia 17 lutego 2002 r. ponieważ okres ten podlega zaliczeniu pod warunkiem, że przypada przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty – ubezpieczony zaś w okresie od dnia 01 kwietnia 1994 r. do dnia 31 października 2011 r. pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy. Ponadto pozwany wskazał, iż nie zaliczył także okresu od dnia 12 kwietnia 1975 r. do dnia 14 maja 1975 r., jako że ubezpieczony po odbyciu zasadniczej służby wojskowej stawił się do zakładu dopiero w dniu 15 maja 1975 r. (tom II k. 49 akt rentowych).

Odwołanie z dnia 08 kwietnia 2014 r. od powyższej decyzji pozwanego organu rentowego wniosła ubezpieczony A. K. (k. 2 akt sprawy).

W odpowiedzi z dnia 28 kwietnia 2014 r. na odwołanie ubezpieczonego pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji (k. 5-6 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony A. K. urodzony dnia (...), w dniu 25 listopada 2013 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach. Wymagany wiek 60 lat ubezpieczony ukończył w dniu 06 marca 2013 r. Ubezpieczony nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego i nie pozostaje w stosunku pracy.

okoliczności bezsporne, vide: wniosek ubezpieczonego o emeryturę – tom II k. 1-3 akt sprawy

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił według stanu na dzień 01 stycznia 1999 r. staż sumaryczny po uzupełnieniu w wymiarze 24 lata, 3 miesiące i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 21 lat, 10 miesięcy i 12 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 5 miesięcy i 4 dni uzupełniająco uwzględnionej pracy na roli. Udowodnił on wymagane co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych tj. 17 lat, 1 miesiąc i 18 dni.

dowód: karta przebiegu zatrudnienia ubezpieczonego – tom II k. 48 akt rentowych

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 10 marca 2014 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu A. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie udowodnienia wymaganego 25–letniego ogólnego stażu pracy.

dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do emerytury z dnia 10 marca 2014 r. – tom II k. 49 akt rentowych

Ubezpieczony pracował zawodowo w okresie od dnia 14 września 1971 r. do dnia 20 grudnia 1992 r.

okoliczności bezsporne, vide: kwestionariusz okresów składkowych i nieskładkowych – tom I k. 2 akt rentowych i tom II k. 4-5 akt rentowych, świadectwa pracy i zaświadczenia – tom I k. 3-10 akt rentowych i tom II k. 14, 17-18, 46 akt rentowych

W powyższym okresie od dnia 26 kwietnia 1973 r. do dnia 11 kwietnia 1975 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową w jednostce wojskowej (...) na stanowisku mechanika eksploatacji II eskadry technicznej.

Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej wnioskodawca powrócił do zakładu pracy Stoczni (...) w G. w dniu 15 maja 1975 r.

dowód: kopia książeczki wojskowej – tom II k. 25-26 akt rentowych

W okresie od dnia 01 kwietnia 1994 r. do dnia 17 lutego 2002 r. ubezpieczony opiekował się chorą żoną D. K., posiadającą prawo do renty inwalidzkiej I grupy inwalidów, co do której orzeczono całkowitą niezdolność do pracy oraz konieczność opieki innej osoby.

dowód: orzeczenie Obwodowej Komisji Lekarskiej ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia nr 13 w K. z dnia 05 lutego 1995 r. – k. 74 akt rentowych D. K., akt zgonu D. K. – k. 90 akt rentowych D. K.,

Nie było kwestionowane co do zasady przez pozwanego, iż w w/w okresie skarżący opiekował się chorą żoną D. K. aż do jej śmierci w dniu 17 lutego 2002 r. (), była ona zaś osobą posiadającą prawo do renty inwalidzkiej I grupy inwalidów (orzeczenie Obwodowej Komisji Lekarskiej ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia nr 13 w K. z dnia 05 lutego 1995 r. – k. 74 akt rentowych D. K.).

okoliczność bezsporna

Równocześnie w okresie od dnia 01 kwietnia 1994 r. do dnia 31 października 2011 r. ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

okoliczność niesporna, vide: decyzje rentowe pozwanego – tom I akt rentowych, zaświadczenie pozwanego z dnia 09 listopada 2011 r. – tom II k. 158 akt rentowych

Decyzją z dnia 09 listopada 2011 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Na skutek odwołania skarżącego, tut. Sąd prawomocnym wyrokiem z dnia 49 maja 2012 r. o sygn. akt VII U 4/12 oddalił odwołanie wnioskodawcy.

dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z dnia 09 listopada 2011 r. – tom II k. 157 akt rentowych, pismo Sądu z dnia 04 lipca 2012 r. – tom II nienumerowane karty akt rentowych

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach ubezpieczeniowych oraz w aktach sprawy, których prawdziwość nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności z urzędu. Ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o dokumentację dostarczoną przez strony. Dowód z dokumentów zgromadzonych w sprawie w zakresie w jakim posłużyły do ustalenia stanu faktycznego Sąd uznał za w pełni wiarygodny, gdyż dokumenty te nie budziły żadnych wątpliwości i nie były przez strony kwestionowane. Dowody w postaci dokumentów urzędowych Sąd ocenił na podstawie art. 244 § 1 k.p.c. ustalając, że skoro w toku procesu nie zostały skutecznie podważone, stanowią świadectwo tego, co zostało w nich urzędowo poświadczone. Powyższe dowody układają się zdaniem Sądu w spójną całość, wzajemnie się potwierdzając lub uzupełniając. Nie były też kwestionowane przez strony i Sąd dał im wiarę w całej rozciągłości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego A. K. nie jest zasadne i z tego tytułu nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wykazały, że wnioskodawca nie legitymuje się wymaganym 25–letnim ogólnym stażem pracy, co sprawia, iż stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, jest słuszne.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), dalej: ustawa, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1) legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3 ) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

Podkreślenia wymaga, iż art. 184 ust 2 powyższej ustawy zmieniony został przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. nr 637) z dniem 01 stycznia 2013r., co skutkuje tym iż od 01 stycznia 2013 r. celem uzyskania uprawnienia do emerytury w warunkach szczególnych nie ma konieczności spełniania przez ubezpieczonych przesłanki rozwiązania stosunku pracy.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. nr 8 poz. 43). Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dodatkowo wskazać należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony w dniu 06 marca 2013 r. osiągnął 60 rok życia, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, jak również nie pozostaje w stosunku pracy. Udowodnił on również w postępowaniu przed pozwanym organem wymagane co najmniej 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych – tj. 17 lat, 1 miesiąc i 18 dni.

W ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzony w aktach sprawy oraz dokumentacji pozwanego dotyczącej ubezpieczonego materiał dowodowy pozwala w sposób jasny, precyzyjny i nie budzący wątpliwości interpretacyjnych przyjąć za udowodnione twierdzenia pozwanego dotyczące kwestionowanych okresów pracy ubezpieczonego A. K. pod kątem ogólnego stażu pracy (okresów składkowych i nieskładkowych). Wynika z nich niewątpliwie, iż decyzja pozwanego odmawiająca ubezpieczonemu prawa do emerytury była prawidłowa, biorąc pod uwagę konieczność spełnienia przez skarżącego na dzień 01 stycznia 1999 r. kumulatywnie m.in. warunku posiadania 25 lat ogólnego stażu pracy (wynikającego z art. 27 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 184 ust. 1 pkt 2 ustawy), których ubezpieczony nie wykazał.

Na wstępie rozważań wskazać należy, iż mając na względzie specyfikę postępowania w sprawach ubezpieczeń społecznych oraz fakt, iż w przedmiotowej sprawie pomiędzy wnioskodawcą a organem ubezpieczeń społecznych powstał spór dotyczący obowiązku ubezpieczeń społecznych – Sąd Okręgowy uznał, że przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie winna znaleźć zasada wyrażona w art. 6 k.c., zastosowana odpowiednio w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Sama zasada skonkretyzowana w art. 6 k.c., jest jasna. Ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza, część ogólna. Stanisław Dmowski i Stanisław Rudnicki, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2005 r., wydanie 6). Również judykatura stoi na takim stanowisku, czego wyrazem jest wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, w którym wyrażono pogląd, iż „Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Jeżeli strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa”.

Przenosząc powyższą regułę na grunt niniejszej sprawy przyjąć należy, iż skarżący decyzję pozwanego organu, zaprzeczając jego twierdzeniom, który na podstawie przeprowadzonego postępowania kontrolnego dokonał niekorzystnych dla ubezpieczonego ustaleń, winien był w postępowaniu przed Sądem nie tylko podważyć trafność poczynionych w ten sposób ustaleń dotyczących obowiązku ubezpieczeń społecznych, ale również, nie ograniczając się do polemiki z tymi ustaleniami, wskazać na okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materiale dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych z jego stanowiskiem reprezentowanym w odwołaniu od decyzji.

Sąd pragnie podkreślić, iż w powyższym stanie rzeczy kluczowe jest ustalenie w toku przeprowadzonego postępowania dowodowego, iż ubezpieczony nie spełnił jednego z kryteriów, wynikających z art. 184 ustawy, wymaganych dla uzyskania jakiegokolwiek świadczenia emerytalnego przez osobę urodzoną po dniu 31 grudnia 1948 r., nie tylko emerytury w obniżonym wieku związanej z pracą w warunkach szczególnych – tj. nie udowodnił 25 lat ogólnego stażu pracy.

A. K. domagał się w ranach odwołania od spornej decyzji zaliczenia mu do ogólnego stażu pracy okresu opieki nad żoną zaliczoną do I grupy inwalidów od dnia 01 kwietnia 1994 r. do dnia 17 lutego 2002 r. – czemu pozwany organ rentowy oponował, wskazując, iż okres ten podlega zaliczeniu pod warunkiem, że przypada przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty – ubezpieczony zaś w okresie od dnia 01 kwietnia 1994 r. do dnia 31 października 2011 r. pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Przedmiotem sporu w niniejszym postępowaniu było zagadnienie, czy wskazywane przez wnioskodawcę okresy opieki nad chorą żoną podlegają zaliczeniu do okresów składkowych w myśl art. 7 ustawy.

Zgodnie bowiem z art. 7 pkt 7 ustawy okresami nieskładkowymi są m.in. okresy przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy niewykonywania pracy, w granicach do 6 lat, spowodowane koniecznością opieki nad innym niż dziecko członkiem rodziny zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo uznanym za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia.

Jak wskazuje doktryna, cechą wspólną okresów wskazanych w art. 7 pkt 5-7 ustawy jest sprawowanie opieki przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty. Z tego też względu nieaktualna jest już teza SN wyrażona w uchwale z dnia 16 września 1998 r., III ZP 23/98 (OSNAPiUS 1999, nr 2, poz. 62), iż przy ponownym ustaleniu wysokości emerytury uwzględnia się przypadające po przyznaniu tego świadczenia okresy niewykonywania pracy spowodowane koniecznością sprawowania opieki. Orzeczenie to zapadło w związku z obowiązywaniem art. 4 ust. 1 pkt 8 ustawy rewaloryzacyjnej, który w porównaniu z art. 7 pkt 7 nie zawierał jeszcze sformułowania "przypadające przed nabyciem prawa do emerytury lub renty". Termin "członek rodziny" użyty w art. 7 pkt 6-7 odnosi się do członka rodziny uprawnionego do renty rodzinnej w myśl przepisów ustawy (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 18 lutego 1999 r., III AUa 753/98, OSA 1999, z. 3, poz. 19), dotyczy osoby powyżej 16 lat, która w okresie sprawowania opieki nie osiąga przychodu powyżej połowy najniższego wynagrodzenia w miesiącu. Sprawowanie opieki nad jedną lub więcej osobami w tym samym czasie zalicza się jako okres nieskładkowy pojedynczo jednemu członkowi rodziny. Nie dodaje się więc tych okresów opieki w zależności od liczby podopiecznych, ani też więcej niż jednemu członkowi rodziny nie można zaliczyć okresu opieki nad tą samą osobą. Zwrócić trzeba również uwagę, że ustawodawca w omawianych przepisach posługuje się zwrotem "niewykonywanie pracy", co oznacza, że sprawowanie opieki przez członka rodziny może odbywać się niezależnie od tego, czy pozostaje on w tym czasie w stosunku pracy, bowiem gdyby uprawnionymi do sprawowania opieki były wyłącznie osoby pozostające w stosunku pracy w chwili rozpoczęcia opieki, użyto by tu określenia "przerwa w pracy", tak jak dawniej w art. 13 ust. 3 pkt 1 ustawy o z.e.p., co było interpretowane jako przerwa w okresie trwania stosunku pracy (zob. uchwały SN: z dnia 7 marca 1984 r., III UZP 4/84, OSNCAPiUS 1994, nr 10, poz. 169 i z dnia 5 stycznia 1987 r., III UZP 51/86, OSNCAPiUS 1988, nr 2-3, poz. 27). Nie ma też wymogu, żeby zainteresowany podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu wykonywania zatrudnienia, działalności lub innej pracy zarobkowej przed podjęciem opieki (pismo członka zarządu ZUS z dnia 13 października 2005 r., SEn (...)), jednakże okres sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 4 - przypadający w czasie korzystania z prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy - nie jest okresem nieskładkowym (wyrok SN z dnia 23 sierpnia 2005 r., I UK 347/04, OSNPUSiSP 2006, nr 13-14, poz. 220) (Kamil Antonów, Komentarz do art. 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Lex 2009).

W ocenie Sądu Okręgowego ustalony w niniejszym postępowaniu stan faktyczny nie pozwala na przyjęcie, aby sporny okres od dnia 01 kwietnia 1994 r. do dnia 31 grudnia 1998 roku, mógł zostać zaliczony ubezpieczonemu A. K. jako okres nieskładkowy w myśl art. 7 pkt 7 ustawy.

Nie było kwestionowane co do zasady przez pozwanego, iż w w/w okresie skarżący opiekował się chorą żoną D. K. aż do jej śmierci w dniu 17 lutego 2002 r. (akt zgonu żony wnioskodawcy – k. 90 akt rentowych D. K.), była ona zaś osobą posiadającą prawo do renty inwalidzkiej I grupy inwalidów (orzeczenie Obwodowej Komisji Lekarskiej ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia nr 13 w K. z dnia 05 lutego 1995 r. – k. 74 akt rentowych D. K.) i wymagającą opieki osoby trzeciej.

Jak przyjmuje zaś judykatura – a powyższe stanowisko legło u podstaw rozstrzygnięcia Sądu w przedmiotowej sprawie – okres opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny nie jest okresem nieskładkowym, jeżeli przypada na okres pobierania emerytury lub renty, bowiem powinien przypadać "przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty". Takie ogólne stwierdzenie oznacza, że nabycie zarówno renty z tytułu niezdolności do pracy, jaki i renty rodzinnej wyklucza możliwość uznania okresu opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, po przyznaniu świadczenia, za okres nieskładkowy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 4 grudnia 2013 r., III AUa 1026/13).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy jednoznacznie należy wskazać, iż teza powyższego orzeczenia w sposób dokładny odpowiada sytuacji skarżącego, który opiekował się niepełnosprawnym członkiem rodziny (żoną), jednakże równolegle pobierając także sam świadczenie w postaci renty z tytułu niezdolności do pracy (co wynika wprost z szeregu decyzji rentowych pozwanego – tom I akt rentowych). Świadczenie powyższe pobierał on łącznie w okresie dnia 01 kwietnia 1994 r. do dnia 31 października 2011 r. – co potwierdza, nie kwestionowane przez ubezpieczonego, zaświadczenie pozwanego z dnia 09 listopada 2011 r. (tom II k. 158 akt rentowych).

W treści uzasadnienia spornej decyzji pozwany wskazał ponadto, iż nie zaliczył wnioskodawcy także okresu od dnia 12 kwietnia 1975 r. do dnia 14 maja 1975 r., jako że ubezpieczony po odbyciu zasadniczej służby wojskowej stawił się do zakładu dopiero w dniu 15 maja 1975 r.

Zdaniem Sądu Okręgowego, także to rozstrzygnięcie należy uznać za prawidłowe. Jak ustalono w drodze analizy akt rentowych, w okresie od dnia 26 kwietnia 1973 r. do dnia 11 kwietnia 1975 r. skarżący odbywał zasadniczą służbę wojskową w jednostce wojskowej (...) na stanowisku mechanika eksploatacji II eskadry technicznej (kopia książeczki wojskowej – tom II k. 25-26 akt rentowych). Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej wnioskodawca powrócił do zakładu pracy Stoczni (...) w G. w dniu 15 maja 1975 r.

Zagadnienie kwalifikacji powyższego spornego okresu w ocenie Sądu Okręgowego wymaga szerszego omówienia.

W myśl § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz. U. z 1956 r. nr 39 poz. 176 ze zm.) okresy wymienione w art. 8 dekretu zalicza się do wymaganych okresów zatrudnienia tak jak zatrudnienie w II kategorii, z wyjątkiem tych okresów służby wojskowej, które w myśl obowiązujących przepisów podlegają zaliczeniu do I kategorii zatrudnienia. Jeżeli jednak pracownik bezpośrednio przed okresami wymienionymi w art. 8 dekretu wykonywał zatrudnienie w I kategorii, okresy te zalicza się tak jak zatrudnienie w I kategorii zatrudnienia. Zgodnie z § 1 punkt 2 powyższego rozporządzenia, do I kategorii zatrudnienia zalicza się następujące prace wykonywane stale i w pełnym wymiarze godzin obowiązującym w danym zawodzie prace wykonywane w warunkach szkodliwych dla zdrowia wymienione w wykazie, stanowiącym załącznik do niniejszego rozporządzenia.

Art. 108 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. z 2004 r. nr 241 poz. 2416 ze zm.) wskazuje, iż czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy, okresami składkowymi są okresy czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby.

Niewątpliwie aktualna treść przepisu art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony (Dz. U. z 2004 r. nr 241 poz. 2416 ze zm.) daje podstawę wliczenia odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia jedynie w zakresie uprawnień wynikających ze stosunku pracy. Zgodnie bowiem z treścią tego przepisu, pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy.

Analiza przepisów o powszechnym obowiązku obrony wskazuje, że podlegały one częstym zmianom, przy czym w stanie faktycznym sprawy podstawowe znaczenie ma brzmienie ustawy obowiązujące w okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej. Zgodnie z obowiązującym wówczas art. 120 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych. Podkreślenia wymaga, że na wskazanych warunkach okres zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podlegał zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie „wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych”. Należy więc uznać, że „wszelkie uprawnienia wynikające z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych” to także uprawnienia wynikające z ubezpieczenia społecznego, będące pochodnymi pozostawania w stosunku pracy, a więc okres czynnej służby wojskowej zaliczony na wskazanych warunkach do okresu zatrudnienia (stosunku pracy) trzeba traktować w prawie ubezpieczeń społecznych tak, jak okres podlegania ubezpieczeniu z tytułu stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2009 r. I UK 126/09; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 kwietnia 2006 r., III UK 5/06).

Zgodnie z uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego, podjętą w sprawie o sygn. akt II UZP 6/13 w dniu 16 października 2013 r., czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Powyższe stanowisko Sąd Okręgowy w pełni podziela i aprobuje. Godzi się jednak wskazać, iż w spornej w niniejszym postępowaniu decyzji pozwany organ rentowy nie zakwestionował samego okresu pełnienia przez A. K. zasadniczej służby wojskowej – co okres od dnia 12 kwietnia 1975 r. do dnia 14 maja 1975 r., jako że ubezpieczony po odbyciu zasadniczej służby wojskowej stawił się do zakładu dopiero w dniu 15 maja 1975 r.

W związku z powyższym stanowisko pozwanego organu uznać należy za w całej rozciągłości prawidłowe – bowiem ubezpieczony jednoznacznie uchybił, opisanemu wyżej, obowiązkowi, gdyż od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej nie podjął pracy w ciągu 30 dni u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby (tj. w Stoczni (...) w G.). Jak wynika z zapisów książeczki wojskowej, ubezpieczony zwolniony został ze służby w dniu 11 kwietnia 1975 r. (tom II k. 26 akt rentowych), zaś do pracy stawił się dopiero w dniu 15 maja 1975 r. (karta przebiegu zatrudnienia – tom II k. 48 akt rentowych).

Tym samym, jak wskazano wyżej, niewątpliwie wnioskodawca nie wykazał, aby osiągnął przepisami ustawy wymaganą ilość okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze co najmniej 25 lat.

W powyższych okolicznościach bez znaczenia pozostał fakt, czy zostały spełnione przez ubezpieczonego pozostałe przesłanki wynikające z przepisów ustawy i rozporządzenia. Brak spełnienia choćby jednej z przesłanek wyłącza bowiem i wyklucza możliwość przyznania ubezpieczonemu świadczenia w postaci emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Za właściwe w tym miejscu Sąd Okręgowy uznał przywołanie ugruntowanego poglądu orzecznictwa, zgodnie z którym przepisy przewidujące prawo do emerytur z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są przepisami szczególnymi, ich wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna, co wielokrotnie podkreślał Sąd Najwyższy (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 sierpnia 2005 r., I UK 378/04, Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Zbiór Urzędowy Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych (...)-14/218).

Mając powyższe na uwadze, Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia odwołania ubezpieczonego A. K. od zaskarżonej decyzji pozwanego organu rentowego z dnia 10 marca 2014 r. i na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami orzekł jak w sentencji wyroku, oddalając odwołanie skarżącego.

SSO Bożenna Zalewska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE