UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tut. Sądu w dniu 14 sierpnia 2021 roku (data stempla pocztowego – k. 220) powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w D. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od Skarbu Państwa – Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (dalej: Prezesa URE) kwoty 8 819 044 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 lipca 2021 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. Niniejszym pozwem powód dochodzi naprawienia szkody jaką miał ponieść z uwagi na fakt, że wydano na jego rzecz oraz zapisano na jego koncie w rejestrze Świadectw Efektywności Energetycznej (dalej: ŚEE), świadectwo efektywności energetycznej o wartości (...) toe (jednostek ton oleju napędowego), zamiast o wartości (...) toe, o które wnioskował wnioskiem z dnia 20 grudnia 2017 roku, czyli o wartości niższej o (...) toe (pozew – kk. 7-36).

Zarządzeniem z dnia 27 sierpnia 2021 roku tut. Sąd zwrócił pozew (zarządzenie – k. 222).

Pismem z dnia 8 sierpnia 2021 roku powód uzupełnił braki formalne pozwu (pismo – k. 225). Ponadto pismem datowanym na dzień 8 września 2021 roku rozszerzył powództwo w ten sposób, że wnosi o zasądzenie kwoty 9 870 261,24 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 30 lipca 2021 roku do dnia zapłaty (rozszerzenie powództwa – kk. 445-448).

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 10 września 2022 roku (data stempla pocztowego – k. 495) pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu (odpowiedź na pozew – kk. 462-480).

Pismem z dnia 29 maja 2023 roku powód rozszerzył żądanie pozwu o dodatkowe 6 215,19 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 29 maja 2023 roku do dnia zapłaty. W piśmie wskazał, że rozszerzenie następuje z uwagi na wzrost wartości cen notowań jednostek toe świadectwa efektywności energetycznej (pismo – kk. 599-635).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) jest producentem (...)wykorzystującym w procesie technologicznym produkcji energię elektryczną i gaz. Z uwagi na planowaną modernizację linii produkcyjnej służącą zwiększeniu efektywności energetycznej – wymianę posiadanej, zbudowanej we wrześniu 2011 r. (...)wraz z urządzeniami towarzyszącymi, na nowe - w zamiarze ubiegania się o wydanie ŚEE z tytułu oszczędności wynikających z tej modernizacji, (...) zleciła sporządzenie audytu efektywności energetycznej planowanego przedsięwzięcia. Celem realizacji przedsięwzięcia było uzyskanie wyższej efektywności energetycznej przez zainstalowanie nowej wanny szklarskiej o wyższej wydajności przy niewiele większej konsumpcji energii.

Audyt zakończono w dniu 4 grudnia 2017 r. W audycie zastosowano metodę określenia wzrostu efektywności energetycznej zdefiniowanej jako stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowego danego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich użytkowania lub eksploatacji, do ilości zużycia energii przez obiekt, urządzenie techniczne lub instalację, zgodnie z art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 20 maja 2016 roku o efektywności energetycznej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2166 z późn. zm.; dalej: u.e.e.). Do określenia efektywności energetycznej wykorzystano audyt zużyciowy, bazujący na danych o ilości produkcji oraz zużyciu gazu odczytywanych z liczników zainstalowanych przy piecach, oraz na podstawie pomiarów zużycia energii elektrycznej wykonanych przy użyciu mierników / energii podłączonych w rozdzielni. Wskazywał on na planowaną oszczędność energii finalnej w wysokości (...) toe.

W dniu 21 grudnia 2017 r. (...) złożyła do Prezesa URE wniosek o wydanie ŚEE w związku z planowanym przedsięwzięciem służącym poprawie efektywności energetycznej, o którym mowa powyżej. Bazując na załączonym do wniosku Raporcie z audytu efektywności energetycznej z dnia 4 grudnia 2017 r., (...) wnioskowała o wydanie ŚEE o wartości (...) toe.

(KRS – kk. 41-45; wniosek o wydanie ŚEE wraz z załącznikami – kk. 58-82; zaświadczenie – k. 482)

Na skutek uzyskanej od urzędników URE informacji, że wniosek będzie rozpoznany dopiero po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia (...), (...) przystąpiła do realizacji przedsięwzięcia. Na jego realizację (...) zaciągnęła w Banku (...) S.A. kredyt na podstawie Umowy kredytowej nr (...) w kwocie ostatecznej (...) euro oraz pożyczkę u wspólnika większościowego na kwotę (...)euro.

(umowa kredytu inwestycyjnego – kk. 190-194; umowa pożyczki – kk. 196-197)

Kiedy realizacja przedsięwzięcia dobiegała końca, przedstawiciele audytora skontaktowali z urzędnikami URE i wówczas uzyskali informację, że powódka powinna złożyć audyt efektywności energetycznej wykonany po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia oraz że w tym audycie powinny zostać skorygowane obliczenia oszczędności energii w zakresie zużycia gazu i przeliczenia energii pierwotnej i finalnej, co miało polegać na podzieleniu końcowych oszczędności gazu przez współczynnik nieodnawialnej energii pierwotnej wi.

Urzędnicy URE nakazali sporządzenie audytu z uwzględnieniem powyższego, złożenie audytu razem z zawiadomieniem o zakończeniu realizacji przedsięwzięcia i oświadczeniem którym mowa w art. 24 ust. 1 pkt 2 u.e.e. oraz dokonanie aktualizacji Wniosku o wydanie ŚEE - poprzez jego obniżenie do wartości, która miała wynikać z zastosowania tych uwag.

W dniu 13 czerwca 2019 r. dokonano odbioru nowej (...), potwierdzając to protokołem (certyfikatem). Następnie wykonano audyt efektywności energetycznej zakończony w dniu 27 czerwca 2019 r. W trakcie pomiarów rzeczywistego zużycia energii uzyskano inne dane niż zakładane na podstawie szacowania zużycia po zrealizowaniu przedsięwzięcia, co zostało uwzględnione w audycie efektywności energetycznej. Ostatecznie został osiągnięty łącznie niższy wynik obliczanej oszczędności energii finalnej niż określona we wniosku o wydanie ŚEE złożonego w dniu 21 grudnia 2017 r., tj. o wartości (...) toe.

W dniu 4 lipca 2019 r. (...) poinformowała Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (dalej: URE) o zakończeniu realizacji przedsięwzięcia. Do zawiadomienia załączono: audyt efektywności energetycznej wykonany w dniu 27 czerwca 2017 r., oświadczenie o uzyskaniu oszczędności energii finalnej w ilości określonej w świadectwie efektywności energetycznej, aktualizację wniosku o wydanie ŚEE, obniżając jego wnioskowaną wartość do (...) toe. W dniu 8 lipca 2019 r. uzupełniając zawiadomienie o zakończeniu realizacji przedsięwzięcia, przekazano URE protokół odbioru nowozainstalowanej (...)

(raport z audytu efektywności energetycznej wraz z załącznikami – kk. 85-102; wiadomość mailowa – k. 104; test wydajności, certyfikat – kk. 105-107)

Po złożeniu w URE Raportu z audytu efektywności energetycznej wykonanego po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia, urzędnik URE drogą telefoniczną wskazał na konieczność dokonania kolejnej zmiany. Tym razem dotyczyła ona zastosowanego mnożnika wydajności produkcyjnej nowej (...). Urzędnik URE stwierdził, że wydajność produkcyjna (...)po zrealizowaniu przedsięwzięcia musi zostać zmieniona z wielkości nominalnej podanej przez producenta (jak zastosowano w Raportach z audytu efektywności energetycznej z dnia 4 grudnia 2017 r. i 27 czerwca 2019 r.) na wydajność produkcyjną faktycznie zmierzoną po zrealizowaniu przedsięwzięcia. Po tej uwadze URE zmieniono Raport z audytu efektywności energetycznej z dnia 27 czerwca 2019 r. uwzględniając w obliczeniach faktycznie zmierzoną wydajność produkcyjną - ok. (...)

Zgodnie z sugestiami urzędników URE, dokonano w dniu 16 lipca 2019 r. zmiany Raportu z audytu efektywności energetycznej oraz zmiany wniosku o wydanie ŚEE, gdyż uwagi urzędników URE skutkowały dalszym obniżeniem wyniku obliczonej oszczędności energii finalnej - do wysokości (...) toe. W dniu 18 lipca 2019 r. złożono aktualizację wniosku o wydanie ŚEE, obniżając jego wartość wartości wynikającej z zastosowania instrukcji urzędników URE, tj. do (...)toe. Do aktualizacji wniosku załączono Raport z audytu efektywności energetycznej z dnia 27 czerwca 2019 r. poprawiony 16 lipca 2019 r.

(pismo przewodnie, skorygowany wniosek o wydanie ŚEE wraz ze skorygowanym raportem z audytu – kk. 109-125; dołączone akta postępowania przed URE w przedmiocie wydania zaświadczenia: zaktualizowany wniosek wraz ze skorygowanym raportem z audytu – kk. 255-280)

Strony jednocześnie pozostawały w dalszym ciągu w stałym kontakcie mailowym odnośnie prawidłowości dokonanych obliczeń i złożonej dokumentacji. Po złożeniu w URE zmodyfikowanych dokumentów, urzędnik URE zadzwonił do przedstawiciela audytora (...) z informacją o konieczności dokonania kolejnej poprawy wniosku. Zmiana, której dokonanie nakazali tym razem urzędnicy URE, miała skutkować obniżeniem wyniku obliczeń oszczędności energii finalnej i tym samym wnioskowanego ŚEE do wartości (...) toe, a więc obniżeniem o kolejne (...)toe. Wzór na obliczenie oszczędności energii finalnej oraz dane do zastosowania zostały wskazane przez Naczelnik telefonicznie, a następnie potwierdzone w korespondencji e-mail z dnia 30 sierpnia 2019 r.

(korespondencja mailowa – kk. 493-494v.; kk. 128-128v.)

W dniu 3 września 2019 r. (...) przesłała do URE korespondencję e-mail, w której zwróciła się o potwierdzenie informacji przekazanej przez urzędników URE osobom reprezentującym (...) w trakcie rozmów telefonicznych, tj. o potwierdzenie konieczności zastosowania w obliczeniach oszczędności energii finalnej zmian dotyczących zastosowania współczynnika nieodnawialnej energii pierwotnej dla oszczędności energii gazowej oraz wydajności produkcyjnej starej (...) (zastąpionej nową (...) w wyniku zrealizowania Przedsięwzięcia) jako mnożnika uzyskanego wskaźnika wzrostu efektywności energetycznej. Korespondencja e-mail Z. N. (członka zarządu powodowej spółki) do Naczelnik B. H. z dnia 3 września 2019 r. miała następującą treść:

„Nasi doradcy poinformowali nas, że białe certyfikaty zostaną wydane po kolejnej korekcie naszego wniosku (pierwsza zmiana wynikała z uznania, że gaz ziemny zużywany przez (...)jest energią pierwotną, a nie finalną). Według uzyskanych informacji obecna zmiana ma polegać na pomnożeniu uzyskanej dzięki inwestycji oszczędności energii przez moc produkcyjną starej (...), niższą o ok. 70 ton/d od mocy produkcyjnej nowego urządzenia. Ostateczna wartość wniosku ma wynieść (...) toe.

Czy mógłbym Panią prosić o potwierdzenie, że nie istnieje możliwość przyjęcia innej interpretacji, czyli pomnożenia oszczędności energii przez maksymalną produkcję(...)? Nasze zapytanie jest spowodowane koniecznością uzasadnienia tych zmian przed właścicielami firmy w związku z czym niezbędne jest dla nas potwierdzenie przez Państwa natury powyższych zmian."

W odpowiedzi Naczelnik wskazała, że nie jest możliwe przyjęcie innego sposobu obliczania oszczędności energii w przypadku przedsięwzięcia niż zalecili urzędnicy URE, wskazując w swoim mailu z dnia 10 września 2019 r. do członka zarządu (...) Z. N.:

„Niestety nie możemy w obliczeniach oszczędności uwzględnić maksymalnej produkcji nowej (...) gdyż to kłóciłoby się z definicją oszczędności.

W przypadku tego rodzaju przedsięwzięć, gdy audyt „robiony jest na wskaźnikach energochłonności produkcji", dopuszczamy przemnożenie różnicy wskaźników przez produkcie ; po realizacji przedsięwzięcia, ale jedynie do poziomu możliwej maksymalnej produkcji przed realizacja, gdyż w innym wypadku nie byłoby możliwe uzyskanie takich oszczędności.

Na podstawie przesłanego e-mailem dokumentu możemy uwzględnić maksymalną wydajność (...) w wysokości (...) i teoretycznie pracę ciągłą we wszystkie dni w roku z taką Właśnie wydajnością - takie założenia, to jest niestety max, co można uwzględnić w obliczeniach oszczędności energii, a tym samym wysokości świadectwa efektywności energetycznej."

(korespondencja mailowa – kk. 130-130v.)

Z uwagi na kategoryczne stanowisko przedstawione przez urzędników URE, w dniu 11 września 2019 r. złożono w URE skorygowane ostatecznie, zgodnie z kolejnymi instrukcjami urzędników URE: Raport z audytu efektywności energetycznej wykonanego po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia, uwzględniając sposób obliczania oszczędności energii przedstawiony w przez urzędników URE, tj. przemnożenie współczynnika efektywności energetycznej uzyskanej w wyniku realizacji przedsięwzięcia przez wydajność produkcyjną starej (...) oraz modyfikację wniosku o wydanie ŚEE, obniżając jego wartość do wyniku obliczeń, których Z uwagi na kategoryczne stanowisko przedstawione przez urzędników URE, w dniu 11 września 2019 r, złożono w URE skorygowane ostatecznie, zgodnie z kolejnymi instrukcjami urzędników URE: Raport z audytu efektywności energetycznej wykonanego po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia, uwzględniając sposób obliczania oszczędności energii przedstawiony w przez urzędników URE, tj. przemnożenie współczynnika efektywności energetycznej uzyskanej w wyniku realizacji przedsięwzięcia przez wydajność produkcyjną starej (...) oraz modyfikację wniosku o wydanie ŚEE, obniżając jego wartość do wyniku obliczeń, których konieczność zastosowania wskazali urzędnicy URE, tj. do wartości (...) toe.

(skorygowany wniosek wraz z załącznikami – kk. 133-148; dołączone akta postępowania przed URE w przedmiocie wydania zaświadczenia: zaktualizowany wniosek wraz ze skorygowanym raportem z audytu – kk. 287-301)

W dniu 16 września 2019 r. Prezes URE wydał na rzecz (...) o wartości (...) toe, o wartości wynikającej z zastosowania się do uwag przekazanych przez urzędników URE.

(ŚEE – k. 150)

ŚEE – co wynika wprost z powyższego – nie zostało wydane w ustawowym terminie 45 dni określonym w art. 22 ust. 1 u.e.e. Opóźnienia w wydawaniu ŚEE różnym podmiotom przez Prezesa URE stanowią powszechną okoliczność, a to wynika z konieczności skorygowania obliczeń zawartych we wnioskach.

(zeznania świadek B. H. – k. 526)

W dniu 17 września 2019 r., przedstawiciel audytora (...) otrzymał informację od Naczelnik, że Prezes URE przesłał do podmiotu prowadzącego giełdę towarową energii ( (...) S.A., dalej: (...)) informację o wydanym na rzecz (...) oraz o jego wartości.

(wiadomość mailowa – k. 152)

W dniu 19 września 2019 r. ŚEE zostało zarejestrowane na koncie (...) na (...).

(wydruk z poczty elektronicznej – k. 154).

W styczniu 2021 r. (...) zwróciła się do prof. A. D. o sporządzenie opinii dotyczącej analizy prawidłowości obliczenia oszczędności energii finalnej na potrzeby uzyskania ŚEE, w szczególności oceny prawidłowości zastosowanych przez powódkę metod i obliczeń przedstawionych w Raportach z audytu efektywności energetycznej załączonych do wniosku o wydanie ŚEE (i jego aktualizacji) oraz oceny sposobu obliczania oszczędności energii finalnej nakazanej przez urzędników URE.

Ze sporządzonej przez prof. A. D. opinii wynika m.in., że:

: niezasadnie podzielono wartość opałową gazu (czy strumienia zużywanego gazu) przyjętej do obliczeń w audycie przez współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej dla gazu ziemnego - co zostało dokonane w Raporcie załączonym do zawiadomienia o zakończeniu realizacji przedsięwzięcia i modyfikacji wniosku o wydanie ŚEE złożonym w URE w dniu 4 lipca 2019 r. i było powielane w kolejnych modyfikacjach Raportu z audytu efektywności energetycznej, załączanych do aktualizacji wniosku o wydanie ŚEE złożonych w URE 18 lipca 2019 r. i 11 września 2019 r.
: nieprawidłowo pomnożono uzyskany jednostkowy wskaźnik oszczędności energii przez nominalną wydajność produkcji (...) uzyskiwaną przed modernizacją instalacji, co zostało dokonane w Raporcie z audytu efektywności energetycznej załączonym do modyfikacji wniosku o wydanie ŚEE złożonym w URE w dniu 11 września 2019 r.

(raport – opinia dotycząca sposobu wyliczania oszczędności energii finalnej w przemyśle – kk. 49-56)

Efektywność energetyczna w praktyce stanowi stosunek uzyskanych wyników usług, towarów lub energii do wkładu energii. Efektywne wykorzystanie energii ma na celu zmniejszenie ilości energii potrzebnej do dostarczenia produktów i usług. W ramach obliczenia efektywności energetycznej wlicza się wielkość masy produkcji po dokonanej modernizacji.

(zeznania świadka A. D. – kk. 524v.)

(...) wezwała Skarb Państwa - Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki do zapłaty kwoty 5 616 751,96 zł w terminie 14 dni od dnia doręczenia pisma. Jednocześnie wskazano, iż powódka wyraża gotowość ugodowego uregulowania sprawy i wskazano 10-dniowy termin na przedstawienie propozycji ugodowych. Wezwanie do zapłaty zostało doręczone Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki w dniu 2 czerwca 2021 r.

Kwota 5 616 751,96 zł stanowiła wartość pieniężną (...) jednostek toe, które to wynikały z zastosowania się przez (...) do błędnych instrukcji przekazanych przez Urzędników URE o konieczności zastosowania mnożnika wydajności produkcji (...) sprzed realizacji przedsięwzięcia jako mnożnika uzyskanego wskaźnika oszczędności energii. Do wyliczenia żądanej kwoty przyjęta została ilość (...) toe oraz średnia z okresu 8 kwietnia 2021 r. - 11 maja 2021 r, z notowań jednostki toe PMEF_F (ze średnich ważonych z dziennych notowań netto jednostki toe [TGEeff]), która wyniosła 1 945,77 zł netto/jednostkę toe. Iloczyn powyższego pomniejszono o koszty związane z rejestracją i obrotem jednostkami toe świadectwa efektywności energetycznej (16 zł/jednostkę toe).

(wezwanie z 28.05.2021 – k. 199; wezwanie do zapłaty z 25.05.2021 – k. 200-201; pełnomocnictwo – k. 202; potwierdzenie nadania i odbioru – kk. 204-206; wydruki notowań jednostek toe na giełdzie – kk. 171-188).

Pismem z dnia 14 czerwca 2021 r., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki odpowiedział na wezwanie do zapłaty, wskazując, iż jest ono bezpodstawne i bezzasadne, że (...) samodzielnie dokonała obniżenia wniosku oraz że gdyby (...) nie obniżyła wartości wniosku, zostałoby wydane postanowienie o odmowie wydania ŚEE.

(pismo z 14.06.2021 – kk. 208-209)

Następnie (...) wystosowała do Skarbu Państwa - Prezesa URE pismo z dnia 13 lipca 2021 r. stanowiące wezwanie do zapłaty - aktualizację, wzywając do zapłaty kwoty 9 870 261,24 zł w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania do zapłaty. Oświadczenie członków zarządu (...) z dnia 13 lipca 2021 r. zostało złożone w formie elektronicznej (opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym). Jednocześnie wskazano, iż powódka wyraża gotowość ugodowego uregulowania sprawy i wskazano termin 10-dniowy na przedstawienie propozycji. Również profesjonalny pełnomocnik będący adwokatem wystosował pismo datowane na dzień 14 lipca 2021 r. z żądaniem o tożsamej treści. Wezwanie do zapłaty zostało doręczone Prezesowi URE w dniu 15 lipca 2021 r.

Aktualizacja wezwania do zapłaty dotyczyła zarówno zakresu dochodzonego odszkodowania jak i cen notowań jednostek toe świadectwa efektywności energetycznej. Do wyliczenia żądanej kwoty przyjęta została ilość (...) toe oraz średnia z okresu 03.06.2021 r. - 09.07.2021 r. z notowań jednostki toe PMEF_F (ze średnich ważonych z dziennych notowań netto jednostki toe [TGEeff]), która wyniosła (...) zł/toe. Podobnie jak poprzednio, iloczyn ilości jednostek toe oraz średniej ceny notowań pomniejszono o koszty związane z rejestracją t obrotem jednostkami toe świadectwa efektywności energetycznej (16 zł/jednostkę toe). Żądana kwota stanowi wartość pieniężną (...) toe, które to stanowią różnicę między pierwotną wartością wniosku (...) o wydanie ŚEE z dnia 20 grudnia 2017 r. (wpływ do URE w dniu 21.12.2017 r.) opiewającego na ilość (...) toe a ilością toe wynikającą z wydanego na rzecz (...) świadectwa efektywności energetycznej z dnia 16 września 2019 r., tj. (...) toe.

(pismo pełnomocnika z 14.07.2021 – k. 211; wezwanie do zapłaty – aktualizacja – k. 212; potwierdzenia nadania i odbioru – kk. 215-217)

Pismem z dnia 28 lipca 2021 roku Prezes URE nie uznał roszczenia, uznając je za całkowicie bezpodstawne i bezzasadne.

(pismo z 28.07.2021 – k. 219)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy, których wiarygodność nie była kwestionowana przez strony. Sam przebieg postępowania w przedmiocie wniosku o wydanie ŚEE został wykazany zarówno przedłożoną do akt sprawy dokumentacją (tj. kolejnymi wnioskami wraz z załącznikami składanymi przez powoda, wydrukami wiadomości mailowych prowadzonych z pracownikami URE), jak również dołączonymi aktami postępowania. Zeznania ww. świadków nie stanowiły w świetle zasadniczego przedmiotu sprawy kluczowego dowodu, choć posłużyły do ustalenia pewnych faktów, które miały niewielkie znaczenie przy rozważaniu argumentacji strony powodowej.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Żądanie zapłaty wystosowane przez powoda opierało się na tym, że powód dochodził naprawienia szkody w najdalej idącym w skutki zakresie bezprawności działań i zaniechań Prezesa URE, polegającym na zaniechaniu wydania ŚEE na podstawie wniosku z dnia 20 grudnia 2017 r., bezprawnym żądaniu urzędników URE przedłożenia przez (...) audytu efektywności energetycznej, o którym mowa w art. 23 ust. 1 u.e.e., bezpodstawnym dokonywaniu jego weryfikacji i uzyskanej oszczędności energii finalnej na jego podstawie, bezprawnym przekazaniu (...) instrukcji co do konieczności zmiany sposobu obliczeń oszczędności: energii finalnej poprzez zastosowanie współczynnika nieodnawialnej energii pierwotnej dla gazu oraz mnożnika wydajności produkcyjnej urządzenia sprzed modernizacji, a także obniżenia wniosku o wydanie ŚEE do wartości wynikających z przekazanych przez urzędników URE uwag. Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia powód wskazał art. 417§1 k.c. w zw. z art. 77 Konstytucji RP, wskazując na niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej (Prezesa URE).

Na wstępie należy zaznaczyć, że aby zbadać, czy zaistniała przesłanka bezprawności działania pozwanego jako organu władzy publicznej, nie było konieczne uzyskanie jakiegokolwiek prejudykatu. W tym miejscu należy więc podkreślić, że nie można było zgodzić się z argumentacją strony pozwanej dotyczącej tego, że wytoczenie przedmiotowego powództwa w istocie służy obejściu prawa. Na rozprawie w dniu 3 lutego 2023 roku, jak również w piśmie z dnia 7 kwietnia 2023 roku pozwany bowiem wskazał, że skoro orzeczenie Prezesa URE kończy postępowanie, zaś wydanie ŚEE w istocie formalnie uwzględnia żądanie strony, to nie powinien przysługiwać od niego środek odwoławczy, zaś w sprawie o zapłatę odszkodowania z tytułu wadliwego działania organów władzy publicznej, w myśl art. 417^{(

1)} k.c, wymagane jest uzyskanie prejudykatu, który jest warunkiem skuteczności takiego postępowania (protokół – płyta CD, k. 528; pismo z 7.04.2023 – kk. 549-550). Nadto pozwany podkreślił, że ŚEE ostatecznie zostało wydane w oparciu o przedłożony przez powoda audyt, a zatem zgodnie z jego wolą wyrażoną we wniosku, co stanowiło realizację zasady volentii non fit iniuria. Nie jest to argumentacja właściwa. Przedmiotem sporu była bowiem kwestia związana z uzyskaniem Świadectwa Efektywności Energetycznej, zaś zgodnie z art. 22 ust. 1 u.e.e., do wydawania ŚEE stosuje się odpowiednio przepisy k.p.a. o wydawaniu zaświadczeń (tj. przepisy z art. 217-220 k.p.a.), przy czym odpowiednie stosowanie nie jest tożsame z zaliczeniem świadectwa do kategorii zaświadczeń. Tego rodzaju odesłanie nakazuje jedynie odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a. dotyczących zaświadczeń. Przedmiot postępowania o wydanie zaświadczenia jest wąski i ma specyficzny charakter. Nie obejmuje on kompetencji do orzekania przez organ w danej sprawie administracyjnej, tj. ustalania praw lub obowiązków administracyjnoprawnych podmiotów prawa, lecz sprowadza się wyłącznie do poświadczenia faktów lub stanów prawnych. Zaświadczenie jest aktem wiedzy, a nie aktem woli organu i nie ma charakteru prawotwórczego. Zaświadczenie nie rozstrzyga żadnej sprawy, nie tworzy nowej sytuacji prawnej, ani nie kształtuje bezpośrednio stosunku prawnego (K. Gieroń [w:] Efektywność energetyczna. Komentarz, LEX/el. 2021, art. 22). W świetle powyższego należało zaznaczyć, że wydanie ŚEE następuje przy odpowiednim zastosowaniu przepisów k.p.a. o wydawaniu zaświadczeń – a co za tym idzie, nie następuje w drodze decyzji administracyjnej, a tym samym brak jest podstaw do zaskarżenia ŚEE wedle przepisów k.p.a. odnoszących się do zaskarżania decyzji administracyjnej. W konsekwencji zapisy z art. 417^{(

1)} k.c. dotyczące konieczności uzyskania prejudykatu nie mogą mieć zastosowania. Kontrola zgodności z prawem może zatem nastąpić dopiero w drodze powództwa cywilnego złożonego przed sądem powszechnym, do czego się Sąd przychyla. W przeciwnym bowiem wypadku – gdyby uznać argumentację pozwanego – w sytuacji kiedy rzeczywiście doszłoby do naruszenia przez organ władzy publicznej przepisów prawa, a więc gdyby działał on w sprzeczności z zasadami prawa administracyjnego określonymi w art. 6 i 7 k.p.a., co w konsekwencji doprowadziłoby do pozostawania w błędzie również przez stronę postępowania – należałoby dojść do wniosku, że powód pozbawiony jest dochodzenia jakichkolwiek roszczeń związanych z ew. szkodą wywołaną przez niewłaściwą wykładnię tudzież błędne stosowanie przepisów prawa przez dany organ. Z takim podejściem nie sposób się zgodzić, gdyż nie można w takim wypadku obciążyć negatywnymi konsekwencjami prawnymi stronę pozostającą pod wpływem błędu wywołanego przez organ, który niewłaściwie stosuje prawo, w postaci braku jakiejkolwiek możliwości naprawienia szkody. Niezależnie od powyższego – mimo że, jak wskazał pozwany, rzeczywiście rozstrzygnięcia URE kontroluje Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, to jednocześnie brak jest podstaw do zastosowania art. 417^{(

1)}§2 k.c. w odniesieniu do ŚEE i kwestii jego zaskarżenia do SOKiK, albowiem – jak już wspomniano – ŚEE nie jest decyzją administracyjną.

Odnosząc się zaś szczegółowo do zarzutów strony powodowej, należy wskazać, że Sąd nie znajduje jakiegokolwiek przepisu, którego naruszenie by nastąpiło na skutek działań Prezesa URE i które by spowodowało wyrządzenie powodowi szkody, a co za tym idzie – by istniał związek przyczynowy między bezprawnym działaniem pozwanego a szkodą powoda, co powodowałoby odpowiedzialność pozwanego na gruncie art. 417§1 k.c.

Niezasadne były zarzuty dotyczące samego faktu wydawania przez pracowników URE instrukcji dokonania korekty wniosku i audytu. Strona powodowa podnosiła, że Prezes URE powinien zakończyć postępowanie wyłącznie w oparciu o wniosek z dnia 20 grudnia 2017 r., a wszelkie polecenia korekty są bezprawne. Nie można się z tym zgodzić. W ramach postępowania o wydanie zaświadczenia (co do którego przepisy mają zastosowanie w niniejszej sprawie) znajduje zastosowanie art. 218§2 k.p.a., zgodnie z którym organ administracji publicznej, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające. Samo postępowanie w sprawie wydania zaświadczenia – ze względu na istotę zaświadczenia – powinno zaś charakteryzować się uproszczeniami i odformalizowaniem (K. Klonowski [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. III, red. H. Knysiak-Sudyka, Warszawa 2023, art. 219). Z pewnością nie można zatem czynić zarzutu dla pozwanego z tego tylko tytułu, że kierował do strony powodowej drogą mailową (czy też telefonicznie) instrukcje celem poprawienia audytu efektywności energetycznej, zamiast rozstrzygnięcia sprawy na skutek pierwotnie złożonego wniosku.

Sąd nie dostrzegł również żadnego związku przyczynowego między uchybieniem ze strony pozwanego 45-dniowego terminu wynikającego z art. 22 ust. 1 u.e.e., a szkodą powoda w postaci uzyskania ŚEE o niższej wartości, niż oczekiwał powód. Przeciwnie – postępowanie wyjaśniające miało na celu usunięcie wszelkich uchybień i zmierzało ostatecznie do zakończenia postępowania w postaci wydania ŚEE, zaś gdyby pozwany faktycznie rozstrzygnął sprawę wcześniej, na podstawie pierwotnego wniosku i z pominięciem wszelkich instrukcji korygujących wniosek (audyt), to zostałaby wydana decyzja odmowna, co świadczy w sposób jednoznaczny o braku związku przyczynowego między dłuższym terminem rozpoznania sprawy a szkodą w postaci niewydania ŚEE o oczekiwanej przez powoda wartości. Jak wskazała ponadto świadek B. H. – opóźnienia w wydawaniu ŚEE różnym podmiotom przez Prezesa URE stanowią powszechną okoliczność, a to wynika właśnie z konieczności skorygowania obliczeń zawartych we wnioskach. Tak też było i w tym przypadku, zaś jeżeli strona powodowa uznałaby, że w postępowaniu wystąpiła bezczynność organu, to przysługiwał jej środek zaskarżenia przewidziany przepisami k.p.a. w postaci skargi, z czego jednak – jak wskazał pozwany – nie skorzystała.

Wniosek strony powodowej o ŚEE został złożony w oparciu o przepisy wspomnianej już wielokrotnie ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej, która to weszła w życie w ramach wdrożenia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE (Dz. Urz. UE L 315 z 14.11.2012, str. 1, z późn. zm.). W treści preambuły ww. Dyrektywy wskazano, że jej celem było osiągnięcie unijnego celu polegającego na wzroście efektywności energetycznej do 2020 r. o 20 % - oznaczało to oszczędność w zużyciu energii pierwotnej w Unii do 2020 r. w porównaniu z prognozami, w wyniku skumulowanego wdrożenia – w ramach optymalnego rozwiązania – konkretnych krajowych i europejskich środków wspierających efektywność energetyczną w różnych dziedzinach. Z kolei w myśl art. 2 pkt 10 u.e.e., pojęcie „oszczędność energii” oznacza ilość energii stanowiącą różnicę między energią potencjalnie zużytą przez obiekt, urządzenie techniczne lub instalację w danym okresie, przed zrealizowaniem jednego lub kilku przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, a energią zużytą przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację w takim samym okresie, po zrealizowaniu tych przedsięwzięć i po uwzględnieniu znormalizowanych warunków zewnętrznych wpływających na zużycie energii. Kluczowe jest zatem sformułowanie „ten obiekt”, w stosunku do którego badane jest zużycie energii przed zrealizowaniem danego przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej, oraz po jego zrealizowaniu. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika wprost, że przedsięwzięcie powoda stanowi zainstalowanie zupełnie nowego obiektu – nowej (...), o większych rozmiarach, o wyższej wydajności, przy jednocześnie większej – choć nieznacznie – konsumpcji energii. Jak zauważył również świadek A. D., autor opinii dotyczącej analizy prawidłowości obliczenia oszczędności energii finalnej na potrzeby uzyskania ŚEE, wykonanej na zlecenie powoda – w ramach obliczenia efektywności energetycznej oblicza się wielkość masy produkcji po dokonanej modernizacji – a zatem odnosi się to do modernizacji danego obiektu, a nie do zastąpienia go zupełnie nowym obiektem. Również sięgając do Słownika Języka Polskiego, pod pojęciem „oszczędność” należy rozumieć „to, co zostało zaoszczędzone, niezużyte”. Tym samym, kierując się wykładnią językową ww. przepisu, wykonane przez powoda przedsięwzięcie – instalacja zupełnie nowego obiektu – nie spełnia wymogów określonych w art. 2 pkt 10 u.e.e., a skoro tak, to należałoby uznać, że brak było podstaw do uzyskania ŚEE w ogóle, a w każdym razie świadczy o niezasadności dochodzenia przez powoda wydania ŚEE o większej wartości, niż zostało wydane. Z tej tylko przyczyny za bezprzedmiotowe Sąd uznał dalsze szczegółowe zbadanie, czy konkretne instrukcje urzędników URE dotyczące konieczności skorygowania wniosku (audytu) były prawidłowe pod względem rachunkowym i zgodne z prawem.

W konsekwencji powództwo należało uznać za niezasadne i podlegające oddaleniu, o czym Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów procesu (punkt II wyroku) Sąd wydał na podstawie art. 98§1, §1¹ i §3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c. uznając, że strona powodowa przegrała proces w całości, a zatem powinna ponieść całość poniesionych przez pozwanego kosztów, na które składają się koszty zastępstwa procesowego strony reprezentowanej przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej w wysokości 25 000 zł (zgodnie ze stosowanym odpowiednio w myśl ww. przepisów §2 pkt 9 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE