UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29.03.2013 r. (znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. odmówił G. S. prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz.1227) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz.43 ze zm.), w związku z niespełnieniem przez wnioskodawcę przesłanki 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Jako pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresu zatrudnienia od 01.12.1977 r. do 15.07.1998 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W. na stanowiskach: majster budowy, kierownik robót, kierownik budowy i zastępca kierownika Oddziału, ponieważ stanowiska te nie zostały wymienione w przepisach resortowych, ponadto nie wykazano, że praca wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy bezpośrednio przy stanowiskach objętych wykazem stanowisk pracy wykonywanej w warunkach, w których nie są zachowane higieniczne normy pracy.

G. S. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, domagając się uznania, że w spornym okresie zatrudnienia wykonywał pracę w szczególnych warunkach, która polegała na nadzorowaniu i kierowaniu pracami na placach budowy, którymi były brzegi rzek i strumieni, przy ich umacnianiu oraz budowie jazów i przepustów. Wnioskodawca podniósł, że nazwa stanowiska: kierownik budowy, majster lub inna nie powodowały zmiany warunków pracy, które pozostawały takie same.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

G. S., ur. (...) był w okresie od 01.12.1977 r. do 15.07.1998 r. zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W., w tym: w okresie od 01.12.1977 r. do 28.02.1979 r. na stanowisku majstra budowy; w okresie od 01.03.1979 r. do 31.03.1991 r. na stanowisku kierownika robót; w okresie od 01.04.1991 r. do 30.09.1991 r. na stanowisku kierownika budowy oraz w okresie od 01.10.1991 r. do 15.07.1998 r. na stanowisku zastępcy kierownika oddziału.

Wnioskodawcy, jako zastępcy kierownika oddziału podlegali kierownicy budów. W ramach swoich obowiązków na tym stanowisku wnioskodawca jeździł na podległe budowy, sprawdzając postęp robót, zbierał zapotrzebowania od kierowników, dokonywał uzgodnień co do wykorzystania sprzętu, kontrolował przestrzeganie przepisów BHP. Sprawdzał również rozliczenia przedstawiane przez kierowników budów, sporządzał wyceny i występował do inwestorów. Wnioskodawca miał swoje biuro w Oddziale Przedsiębiorstwa w Z.. Nie miał już wtedy pod bezpośrednim nadzorem majstrów czy brygadzistów.

/dowód: świadectwo pracy z dnia 15.07.1998 r. – k.9 akt emerytalnych;

świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia

17.12.2001 r. – k.11 akt emerytalnych;

akta osobowe wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...), w tym: umowa

o pracę z 30.11.1977 r. (k.20), angaże (k.22-32, 34-54, 57);

zeznania M. D. – k.14.01.2014 r.;

zeznania W. K. – e-protokół (...):21:37 i dalej;

częściowo zeznania wnioskodawcy – e-protokół (...):03:29 i dalej/

Decyzją z dnia 29.03.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. odmówił G. S. prawa do emerytury, w związku z niespełnieniem przez wnioskodawcę przesłanki 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Jako pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresu zatrudnienia od 01.12.1977 r. do 15.07.1998 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W. na stanowiskach: majster budowy, kierownik robót, kierownik budowy i zastępca kierownika Oddziału.

/dowód: decyzja z dnia 29.03.2013 r. – k.22/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy nie mogło zostać uwzględnione.

Zgodnie z art.184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz.353 ze zm.) w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31.12.1948 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnił warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat, dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa,

- w dniu 01.01.1999 r. osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy wynoszący co najmniej 15 lat.

W myśl § 1 wskazywanego wyżej rozporządzenia pracownikami wykonującymi prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, są pracownicy wykonujący prace wymienione w § 4-15 oraz w wykazach stanowiących załączniki do rozporządzenia. Także właściwi ministrowie ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Zaskarżoną decyzją odmówiono wnioskodawcy prawa do emerytury podając, że nie spełnił on warunku posiadania 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Pozostałe przesłanki uprawniające do nabycia prawa do emerytury były bezsporne: wnioskodawca ukończył 60 lat życia oraz wykazał ponad 25 lat stażu pracy.

Zdaniem wnioskodawcy przedmiotowa decyzja była błędna, ponieważ w okresie od 01.12.1977 r. co najmniej do 31.12.1992 r., będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W. na stanowiskach: majster budowy, kierownik robót, kierownik budowy i zastępca kierownika Oddziału wykonywał pracę, polegającą na dozorze inżynieryjno-technicznym na budowach, na których jako podstawowe wykonywane były prace w warunkach szczególnych. Tym samym praca wnioskodawcy na powyższych stanowiskach miała stanowić pracę, o której mowa w wykazie A dziale XIV poz.24 wykazu stanowiącego załącznik do Rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Oceniając zasadność stanowiska wnioskodawcy, Sąd zważył, że w zakresie oceny, czy określona kontrola bądź dozór sprawowane przez wnioskodawcę stanowiły pracę w szczególnych warunkach podzielić należało zapatrywania utrwalone w orzecznictwie Sądu Najwyższego, iż jeśli czynności ogólnie pojętej kontroli oraz dozoru inżynieryjno-technicznego wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, to okres wykonywania tej pracy jest okresem pracy uzasadniającym prawo do świadczeń na zasadach przewidzianych w rozporządzeniu niezależnie od tego ile czasu pracownik poświęca na bezpośredni dozór pracowników, a ile na inne czynności ściśle związane ze sprawowanym dozorem i stanowiące jego integralną część, takie jak sporządzanie związanej z nim dokumentacji. Czym innym jest bowiem wykonywanie czynności administracyjno-biurowych ściśle związanych ze sprawowaniem dozoru, a czym innym wykonywanie w ramach zakresu obowiązków również innych czynności, nie mających związku z wykonywaniem bezpośredniego dozoru (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009r., II UK 31/09, z dnia 11 marca 2009r., II UK 243/08).

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że o ile w poszczególnych okresach zatrudnienia na stanowiskach: majstra budowy, kierownika robót, czy kierownika budowy, tj. w okresie od 01.12.1977 r. do 30.09.1991 r. można było przyjąć, że istotnie wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na sprawowaniu bezpośredniego dozoru inżynieryjno-technicznego na budowach przy regulacji i umacnianiu rzek, o tyle nie ma już takiej możliwości w przypadku zatrudnienia na stanowisku zastępcy kierownika oddziału, tj. od dnia 01.10.1991 r. W aktach osobowych brak jest pisemnych zakresów obowiązków wnioskodawcy, na jakimkolwiek z zajmowanych przez niego stanowisk w (...), stąd w tym zakresie Sąd oparł się przede wszystkim na zeznaniach świadków oraz wnioskodawcy, z których wynika, że w okresie zatrudnienia na stanowisku zastępcy kierownika oddziału do wnioskodawcy należały nadzór i kontrola nad pracą podlegających mu kierowników budów. W ramach swoich obowiązków wnioskodawca jeździł na podległe budowy, sprawdzając postęp robót, zbierał zapotrzebowania od kierowników, dokonywał uzgodnień co do wykorzystania sprzętu, kontrolował przestrzeganie przepisów BHP. Sprawdzał również rozliczenia przedstawiane przez kierowników budów, sporządzał wyceny i występował do inwestorów. Niewątpliwie swoje obowiązki wnioskodawca zmuszony był wykonywać także bezpośrednio w miejscach, w których wykonywane były prace w warunkach szczególnych. Sąd zważył, jednak, że co do zasady zakres obowiązków pracowników wyższego szczebla zarządzającego, wykracza poza osobiste dozorowanie czy kontrolę poszczególnych procesów produkcyjnych lub budowlanych. Nie można było nie zauważyć zatem, że wnioskodawca posiadał wówczas swoje biuro w Oddziale Przedsiębiorstwa w Z., ponadto, jak sam przyznał, nie miał już wtedy pod bezpośrednim nadzorem majstrów czy brygadzistów na budowie. Wprawdzie wnioskodawca podawał, że taki stan rzeczy miał miejsce dopiero od stycznia 1993 r., a do tego czasu w dalszym ciągu faktycznie, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracował bezpośrednio na budowie, ale twierdzenia powoda nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Pozostają ponadto w sprzeczności z wyraźnymi zapisami poszczególnych angaży, w których już od 1991 r. wskazane jest stanowisko zastępcy kierownika oddziału. Nie można tym samym, w sposób pewny i niepozostawiający wątpliwości ocenić, że zakres prac wykonywanych przez wnioskodawcę do końca 1992 r. daje podstawy do stwierdzenia, że stale i w pełnym wymiarze pracował on wówczas wyłącznie jako osoba wykonująca dozór inżynieryjno-techniczny na budowach, gdzie jako podstawowe były wykonywane prace w warunkach szczególnych. Tymczasem dla pracowników dozoru inżynieryjno-technicznego wymagania określone w wykazie A, Dział XIV, poz.24 oznaczają konieczność stałego i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy, przebywania w środowisku pracy, w którym są zatrudnieni pracownicy wykonujący prace w warunkach szczególnych. Bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, że wnioskodawca mógł pracować w godzinach nadliczbowych. Należy bowiem podkreślić, że Sąd jest zobowiązany do ustalania charakteru pracy i związanego z nią zakresu obowiązków w odniesieniu do nominalnego czasu pracy danej osoby.

Mając powyższe na względzie Sąd uznał, że wnioskodawca nie spełnił przesłanki wykazania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach i na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie oddalił.

Orzeczenie o kosztach postępowania zapadło w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Ponieważ organ rentowy reprezentowany był przez radcę prawnego, wysokość powyższych kosztów ustalona została zgodnie ze stawkami określonymi w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (§ 11 ust.2).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE