UZASADNIENIE WYROKU

z 28 maja 2024 r. (k. 254 – 255)

(...) W. – Zakład (...) pozwem skierowanym do Sądu Okręgowego w Warszawie 24.02.2020 r. przeciwko J. P. domagało się zasądzenia od pozwanego kwoty 84.706,90 zł wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 10.02.2020 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych a w przypadku skierowania sprawy do rozpoznania na rozprawie – o zasądzenie kosztów zastępstwa w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej, wg norm przepisanych (pozew k. 3 – 27).

Powód argumentował, że pozwany pozostaje prezesem Stowarzyszenia (...). Dnia 27.06.2008 r. został przeciwko Stowarzyszeniu wydany nakaz zapłaty na kwotę 64.038,60 zł wraz z kosztami sądowymi w wysokości 800,50 zł, natomiast 08.09.2008 r. kolejnym nakazem zasądzono na rzecz powoda kwotę 17.013,00 zł z kosztami sądowymi w kwocie 220,07 zł – nakazy zostały wydane w związku z należnościami przysługującymi Miastu od Stowarzyszenia z tytułu zajmowania lokalu użytkowego należącego do zasobu miasta. Przeprowadzone wobec Stowarzyszenia egzekucje okazały się bezskuteczne. Poza kwotami wynikającymi z ww. nakazów na należność powoda składają się sumy wynikające z postępowań egzekucyjnych i zastępstwa procesowego w egzekucji. Pozwany, jako prezes zarządu Stowarzyszenia, kierował jego bieżącą działalnością i reprezentował je na zewnątrz, zatem ponosi wobec powoda odpowiedzialność deliktową za niezapłacone długi.

W odpowiedzi na pozew J. P. wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa w wysokości 5.400 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, podnosząc zarzut niewykazania przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej oraz zarzut przedawnienia ( odpowiedź na pozew k. 35 – 57).

Pozwany przyznał, że pełnił od 31.01.2003 r. funkcje Prezesa Zarządu, jednakże zgodnie z §22 statutu kadencja w organach Stowarzyszenia trwa 5 lat. Samo Stowarzyszenie przestało zaś funkcjonować od 2007 r. J. P. złożył pisemną rezygnację z funkcji Członka Zarządu Stowarzyszenia ze skutkiem na dzień 07.12.2006 r. i tego dnia jego rezygnacja wpłynęła do Stowarzyszenia. Na walnym Zebraniu Członków w dniu 09.01.2007 r. podjęto uchwałę nr(...)Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia w sprawie przyjęcia rezygnacji J. P. z pełnienia funkcji prezesa i udzielenia mu absolutoriom. Z ostrożności procesowej pozwany podnosił, że jego kadencja upłynęłaby niezależnie od złożonej rezygnacji z dniem 31.01.2008 r. Przy tym brak jest przepisów regulujących analogicznie odpowiedzialność członków zarządu stowarzyszenia jak art. 299 k.s.h. w odniesieniu do zarządów spółek kapitałowych. Pozwany podnosił także, że (...)pozwał najpewniej także innych członków zarządu o czym nie poinformował w treści pozwu, dodatkowo nie przedstawił także korespondencji skierowanej przez pozwanego do powoda w odpowiedzi na wezwania mu doręczone, w której wskazywał argumentacje zawartą także w odpowiedzi na pozew. Pozwany podnosił także niewykazanie przesłanek do jego odpowiedzialności i przedawnienie roszczenia z upływem 3 lat od daty umorzenia postępowania egzekucyjnego t.j. w 2013 r. Pozew w sprawie został złożony dopiero 24.02.2020 r. i to pomimo podniesienia przez pozwanego w jego pismach przedprocesowych zarzutu przedawnienia. Jeśli za (...)wiąże powstanie zadłużenia z niezapłaconymi fakturami za okres 2005 – 2008 to pozwany nie będąc we władzach Stowarzyszenia nie możne ponosić za to odpowiedzialności, niezależnie od przedawnienia roszczenia.

Pismem procesowym z 28.07.2020 r. powód wniósł o wezwanie do udziału w sprawie E. W., H. W., P. Z. oraz K. S. (1) – w miejsce pozwanego ( pismo powoda k. 62 – 86).

W odpowiedzi na pozew H. W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasadzenia kosztów procesu zgłaszając zarzut przedawnienia roszczeń. Wniosła także o wezwanie do udziału w sprawie J. M. ( odpowiedź na pozew k. 102 – 106).

Pozwana zarzucała, że (...)nie wykazał przesłanek faktycznych i prawnych jej ewentualnej odpowiedzialności cywilnej, powód nigdy nie zwracał się do pozwanej ani jej zmarłego męża M. W. o pozasądowe załatwienie sprawy. Pozwana podniosła że (...)nie określił stanu faktycznego ani zdarzeń wskazujących na deliktowe działania lub zaniechania M. W.. Ponadto M. W. złożył rezygnację z funkcji członka zarządu i prosił zarząd o podjęcie kroków w celu dokonania odpowiednich zmian w CI KRS. Ponadto zarzuciła naruszenie zasad współżycia społecznego poprzez dochodzenia przez (...)kwot od pozwanej która jest spadkobiercą zmarłego M. W., ponadto jest osobą samotną i niezamożną. Pozwana zarzuciła także że powód nie podejmował właściwych działań prawnych, mających na celu odzyskanie jego majątku przez co przyczynił się do szkody a jego działalność ograniczyła się jedynie do wystąpienia z pozwami w sprawach nakazowych. Pozwana wskazywała też na szereg postępowań komorniczych, które toczyły się na przestrzeni lat, w tym prowadzonych przez komornika M. P. – (...) i (...), R. W. (...), K. S. (2) – (...), jako podstawę uzasadniającą jej twierdzenia o przedawnieniu roszczeń (...).

W odpowiedzi na pozew K. S. (1) wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego (odpowiedź na pozew k. 108 – 114).

Pozwany zarzucał, że (...)nie wykazał na czym miał polegać czyn niedozwolony którego miał się dopuścić, jak również bezprawności, ani związku przyczynowego. Ponadto skoro powód wzywał pozwanego do zapłaty pismem z 31.05.2011 r. to już w tej dacie wiedział o istnieniu należności a mimo tego jej nie dochodził – z tego względu na podstawie art. 442^{(
1)} §1 k.c. pozwany podniósł zarzut przedawnienia. Pozwany niezwłocznie po otrzymaniu wezwania od (...)złożył wniosek o ogłoszenie upadłości Stowarzyszenia do Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy - sygn. akt X GU 221/11. Pozwany wskazał też, że wszystkie decyzje i czynności dotyczące prowadzenia przez Stowarzyszenie działalności podejmował wyłącznie J. P., który pozbawił faktycznie pozostałych członków zarządu możliwości prowadzenia spraw (...).

W odpowiedzi na pozew E. W. wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa w kwocie 10.800 zł (dwukrotność stawki minimalnej) wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, podnosząc zarzuty przedawnienia roszczenia oraz braku dostatecznego wykazania faktów i podstaw prawnych na których oparto żądanie ( odpowiedź na pozew k. 116 – 137).

Pozwany wniósł o wezwanie do udziału w sprawie po stronie pozwanej J. M., który w CI KRS widnieje również jako członek Zarządu Stowarzyszenia. Pozwany oświadczył, że nie wyraża zgody na wstąpienie H. W. P. Z., K. S. (1) w miejsce pierwotnie pozwanego J. P.. Pozwany zarzucił zaniechanie wskazania okoliczności i przesłanki proceduralnej uzasadniających wezwanie do sprawy tych osób, szczególnie nie wykazanie następstwa prawnego H. W. po M. W. oraz jego zakresu. Pozwany wskazywał ze Stowarzyszenie powstało i funkcjonowało z inicjatywy i funduszy pozwanego J. P., aczkolwiek okres jego działania był bardzo krótki. Pozwany zaprzeczył aby J. P. kiedykolwiek złożył rezygnację z funkcji Prezesa zarządu, zaprzeczył aby Stowarzyszenie posługiwało się pieczęcią ujawnioną na kopii pisma oraz aby Walne Zebranie (...) podejmowało uchwałę z 09.01.2007 r. J. P. pełnił funkcję prezesa zarządu przez 10 lat, a nie jak sam wskazywał przez 5 lat, bowiem odpis statutu załączony do odpowiedzi na pozew przez J. P. był niekatulany. Pozwany zaprzeczył także, aby kiedykolwiek złożono do KRS wniosek o wykreślenie J. P. ze składu zarządu Stowarzyszenia. W zakresie zarzutu przedawnienia pozwany wskazywał że odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu przedawniało się w terminie 3 lat (albo 10 lat) od daty prawomocnego umorzenia pierwszego postępowania egzekucyjnego zaś powód wystąpił z pozwem dopiero po upływie kilkunastu lat. Powód nie określił w jakiej dacie zaistniało zdarzenie wywołujące odpowiedzialność E. W. zaś brak zapłaty czynszów i niewyegzekwowanie nakazów zapłaty w sprawach I Nc 6539/08 i I Nc 4721/08 było wiadome wynajmującemu (...)już w 2009 r. Niezależnie od tego ustawa Prawo o stowarzyszeniach nie zawiera regulacji analogicznego do k.s.h. przewidujących subsydiarną odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania stowarzyszenia. Powód zaś nie wskazał żadnych faktów i przesłanek odpowiedzialności pozwanego. Art. 415 k.c. wiąże odpowiedzialność za szkodę z zawinieniem zaś (...)takowego nie wykazał. Z ostrożności pozwany podniósł zarzut przyczynienia się (...)do powstania szkody.

Powód w replice z 17.06.2021 r. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, wnosił o wydanie wyroku wstępnego zakresie ustalenia, że pozwani ponoszą odpowiedniość za długi Stowarzyszenia względem(...) W., a także wnosił o przedstawienie do Sądu Najwyższego kwestii odmowy uznania odpowiedzialności członków zarządu stowarzyszenia za jego długi, która powoduje, że uszczerbku doznaje zasada pewności obrotu gospodarczego (pismo powoda k. 163 – 163v).

Pełnomocnik z urzędu pozwanej H. W.przyłączył się do stanowiska pozwanej oraz wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu której koszty nie zostały pokryte w całości ani w części na podstawie §8 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 03.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (pismo pełnomocnika k. 218 – 219). Natomiast na rozprawie 28.05.2024 r. pełnomocnik zmodyfikował wniosek o przyznanie mu kosztów – od Skarbu Państwa na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. o kosztach za czynności adwokatów w zw. z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego sygn. SK 90/22.

Pozwany P. Z. pomimo prawidłowego doręczenia odpisu pozwu nie złożył odpowiedzi na pozew.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. P. został ujawniony 20.03.2003 r. w CI KRS jako prezes zarządu Stowarzyszenia (...) z siedzibą w W. pod adresem ul. (...), kod pocztowy (...) wraz z członkami Zarządu - E. W., K. S. (1) oraz M. W., który zmarł 31.05.2014 r. (dalej: Stowarzyszenie lub (...)) ( wydruk z CI KRS Stowarzyszenia k. 16 – 19, pismo H. W. k. 105 - bezsporne).

Zgodnie ze statutem Stowarzyszenia w brzmieniu ustalonym na dzień 11.09.2003 r. §21 władzami Stowarzyszenia (...) są Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia (...), Zarząd Stowarzyszenia, Rada Programowa Stowarzyszenia (...), Sąd Koleżeński Stowarzyszenia (...) oraz Komisja Rewizyjna (...). Kadencja wszystkich władz wybieralnych Stowarzyszenia (...) trwa 10 lat. (§22 ust. 1 Statutu). Do kompetencji Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia (...) należało m.in. udzielenie lub odmowa udzielenia absolutorium Zarządowi Stowarzyszenia (...) oraz wybór Prezesa Zarządu (§24 ust. 2 lit f) i g) Statutu) ( statut k. 126 - 137).

Pismem z 31.05.2011 r. J. P., K. S. (1), M. W. i E. W. zostali wezwani przez powoda na podstawie art. 299 k.s.h. do zapłaty kwot:

a) 17.013,11 zł – zasądzonej nakazem zapłaty z 08.09.2008 r. I Nc 6539/08 wydanym przez Sąd Rejonowy dla Warszawy - Woli w Warszawie,

b) 64.038,60 zł – zasądzonej nakazem zapłaty z 27.06.2008 r. sygn. akt I Nc 4721/08 wydanym przez Sąd Rejonowy dla Warszawy - Woli w Warszawie,

c) 38.333,03 zł – zasądzonej nakazem zapłaty z 25.02.2011 r. II Nc 722/11 wydanym przez Sąd Rejonowy dla Warszawy - Woli w Warszawie,

d) 3.787,86 zł – zasądzonej nakazem zapłaty z 21.02.2011 r. II Nc 780/11 wydanym przez Sąd Rejonowy dla Warszawy - Woli w Warszawie (wezwanie do zapłaty k. 112 – 112 v).

E. W., M. W. oraz K. S. (1) złożyli 06.07.2011 r. do Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie Wydział X Gospodarczy ds. upadłościowych i naprawczych wniosek o ogłoszenie upadłości Stowarzyszenia ( kopia wniosku k. 113 – 114, k. 190 - 192). Zarządzeniem z 28.07.2011 r. Sąd Rejonowy wezwał wnioskodawców do uzupełnienia braków wniosku a wobec nieusunięcia braków, po dwukrotnej awizacji korespondencji sądowej, zarządził 05.09.2011 r. zwrot wniosku (zarządzenia z akt sprawy X GU 221/11 k. 193 – 201).

(...)skierował 27.01.2014 r. wniosek do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Woli R. W. o wszczęcie egzekucji przeciwko Stowarzyszeniu (...) w W. na podstawie prawomocnego nakazu zapłaty Sadu Rejonowego dla Warszawy Woli z 27.06.2008 r. sygn. akt I Nc 4721/08 na kwotę 63.802,33 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej naliczonymi od kwoty 64.038,60 zł od 21.05.2008 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 800,50 zł tytułem zwrotu koszów procesu. Komornik postanowieniem 22.11.2017 r. umorzył postępowanie toczące się pod sygn. akt (...) na mocy art. 824 §1 pkt 3 k.p.c. ustalając koszty egzekucji na kwotę 139,22 zł ( akta sprawy (...) ).

Stowarzyszenie (...) najmował lokal użytkowy przy ul. (...) nr(...)wg kartoteki prowadzonej dla lokalu przez (...)za okres 01.01.2019 do 06.02.2020 r. łączne zaległości Stowarzyszenia z tytułu nieuiszczonych opłat, odsetek, kwot zasądzonych nakazami zapłaty, egzekucyjnych wynosiły łącznie 275.603,64 zł ( wydruk z kartoteki sporządzony przez powoda k. 7-7v). Zadłużenie to wynikało z:

1) prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z 27.06.2008 r. wydanym przez Sąd Rejonowy dla Warszawy – Woli w Warszawie sygn. akt I Nc 4721/08 na kwotę 64.038,60 zł wraz z odsetkami ustawowymi naliczanymi od 21.05.2008 r. do dnia zapłaty oraz kwotą 800,50 zł kosztów procesu – z tytułu bezumownego zajmowania lokalu ( nakaz zapłaty k. 11, pozew k. 24 - 27),

2) postanowienia o umorzeniu egzekucji przeciwko Stowarzyszeniu z 13.05.2019 r. wydanego przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Woli M. P. sygn. akt: (...) wraz z kosztami komorniczymi w wysokości 144,62 zł oraz kosztami zastępstwa prawnego w egzekucji 1.350 zł w toku którego wyegzekwowano kwotę 279,62 zł ( postanowienie k. 10),

3) prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z 08.09.2008 r. wydanym przez Sąd Rejonowy dla Warszawy - Woli w Warszawie sygn. akt I Nc 6539/08 na kwotę 17.013,11 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi:

: od kwoty 1.984,60 zł od dnia 1.09.2005 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 2.893,60 zł od dnia 1.10.2005 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 2.893,60 zł od dnia 1.11.2005 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 2.893,60 zł od dnia 1.12.2005 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 2.893,60 zł od dnia 1.01.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 125,59 zł od dnia 1.12.2005 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 125,59 zł od dnia 1.01.2006 r. do dnia zapłaty
: od kwoty 125,59 zł od dnia 1.02.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 125,59 zł od dnia 1.03.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 125,59 zł od: dnia 1.04.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.05.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.06.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.07.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.08.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.09.2006 r. do dnia zapłaty
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.10.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.11.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.12.2006 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.01.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.02.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.03.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.04.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.05.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.06.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 127,73 zł od dnia 1.07.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 130,03 zł od dnia 1.08.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 130,03 zł od dnia 1.09.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 130,03 zł od dnia 1.10.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 130,0 zł od dnia 1.11.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 130,0 zł od dnia 1.11.2007 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 130,03 zł od dnia 1.01.2008 r. do dnia zapłaty,
: od kwoty 130,03 zł od dnia 1.02.2008 do dnia zapłaty

oraz kwotą 220,07 zł tytułem kosztów postępowania – z tytułu bezumownego zajmowania lokalu ( nakaz zapłaty k. 18-19, pozew k. 20 - 23),

4) postanowienia o umorzeniu egzekucji przeciwko Stowarzyszeniu z 13.11.2019 r. wydanego przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Woli M. P. sygn. akt: (...)wraz z kosztami egzekucyjnymi w wysokości 1140,10 zł w tym 900 zł kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu egzekucyjnym, w toku której nie wyegzekwowano żadnych kwot zaś na dzień umorzenia do wyegzekwowania pozostało łącznie 40.911,62 zł w tym na poczet odsetek 23.678,44 zł ( postanowienie k. 12- 12v).

(...)prosił pozwanego o udzielenie informacji czy Stowarzyszenie nadal prowadzi działalność wskazując zadłużenie na koncie finansowym lokalu przy ul. (...) na dzień 30.04.2019 r. w wysokości 269.203,61 zł ( pismo powoda z ZPO k. 9 – 9v, 57), pismem zaś z 07.01.2020 r. wzywało pozwanego do zapłaty kwoty 274.905,58 zł ( wezwanie do zapłaty z ZPO k. 8 – 8v, 54). W odpowiedzi na każde z ww. pism pozwany wskazywał że od 2007 /2008 r. nie pełni żadnych funkcji w Stowarzyszeniu, fakt braku zmian w CI KRS nie obciąża go a także, iż nie posiada on wiedzy o jakimkolwiek zadłużeniu ciążącym na Stowarzyszeniu z tytułu lokalu, ponadto żądania powoda są przedawnione (pismo pozwanego z ZPO z 31.12.2019 r. k. 55-56, pismo pozwanego z 31.01.2020 r. z ZPO k. 52-53).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy – w szczególności załączonych do pozwu i odpowiedzi na pozew, których autentyczności i rzetelności nie kwestionowały strony a i Sąd nie znalazł podstaw do odmówienia im mocy dowodowej.

Sąd nie brał pod uwagę przy wyrokowaniu złożonych przez J. P. pisma z 07.12.2006 r. w przedmiocie jego rezygnacji z funkcji Prezesa (...) oraz funkcji członka Stowarzyszenia ( rezygnacja pozwanego k. 50) a także uchwały nr (...) r. Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia w przedmiocie rezygnację pozwanego z funkcji Prezesa Zarządu i udzielenia mu absolutorium ( uchwała k. 51). Autentyczność tych dokumentów została zakwestionowana przez pozwanego E. W., aczkolwiek biorąc pod uwagę treść pozostałej dokumentacji to dokumenty te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia które zapadło w sprawie. Nie uwzględniono także w stanie faktycznym brzmienia statutu załączonego przez J. P., dając w tym względzie wiarę dokumentom w brzmieniu przedstawionym przez E. W. wraz z potwierdzeniem złożenia ich do KRS, aczkolwiek jak w przypadku powyżej wskazanym ostatecznie nie miały one znaczenia przy wyrokowaniu.

Sąd Okręgowy pominął dowód z zeznań świadka M. B. na podstawie art. 235² §1 pkt 2 k.p.c., a także wniosek o przeprowadzenie dowodu z akt spraw komorniczych poza sprawą Km (...) (k. 253v znacznik 00:14:59) – wnioski te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia i prowadziłyby jedynie do zbędnego przedłużenia postępowania. Nieprzydatne dla ustalenia stanu faktycznego i wyrokowania były także pozostałe wnioski o przesłuchanie świadków zaś wnioski o przesłuchanie pozwanych w charakterze strony zostały cofnięte.

Sąd Okręgowy oddalił wniosek o wezwanie do udziału w sprawie J. M. (k. 253v znacznik 00:17:15) – współuczestnictwo w postępowaniu po stronie pozwanej nie miało charakteru koniecznego i w tym przypadku to powód decyduje w stosunku do której z osób i w jakim układzie procesowym po stronie pozwanej chce wytoczyć powództwo.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Roszczenie powoda podlegało oddaleniu w całości.

Bezsporne w sprawie były wysokość dochodzonego roszczenia a także istnienie wierzytelności (...)w stosunku do Stowarzyszenia, wynikającej z prawomocnych nakazów zapłaty. Sporne było natomiast wykazanie przez powoda przesłanek odpowiedzialności pozwanych w sprawie a także przedawnienie roszczenia objętego pozwem.

Nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że wyrządzenie szkody przez czyn niedozwolony jest samoistnym źródłem stosunku obligacyjnego i skutkuje zaistnieniem odpowiedzialności odszkodowawczej ex delicto (deliktowej). Przy tym określenie „odpowiedzialność deliktowa” nie odpowiada faktycznemu jej zakresowi, bowiem przewiduje się tu odpowiedzialność nie za delikt, a za czyn niedozwolony - delikt stanowi działanie człowieka o charakterze zawinionym, gdy tymczasem przepisy art. 415 i n. k.c. przewidują odpowiedzialność za czyny niedozwolone, a zatem także za szkodę wyrządzoną bez winy człowieka, a nawet za zdarzenia powstałe bez zaangażowania woli ludzkiej. Przepisy k.c. regulują odpowiedzialność za czyny własne przewidzianą przez art. 415–416 k.c. oraz za czyny cudze - art. 429–430 k.c. Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: 1) zaistnienie szkody; 2) wystąpienie faktu, za który ustawa czyni odpowiedzialnym określony podmiot, czyli czynu niedozwolonego; 3) związek przyczynowy między czynem niedozwolonym a szkodą w tej postaci, iż szkoda jest jego zwykłym następstwem.

Ciężar dowodu co do wszystkich tych okoliczności obciąża co do zasady poszkodowanego (powoda), z tym że specyficznie kształtuje się jego sytuacja procesowa w związku z wykazywaniem zaistnienia podstaw do przypisania odpowiedzialności za czyn niedozwolony. Przy odpowiedzialności na zasadzie winy poszkodowany będzie miał z reguły obowiązek wykazania okoliczności, które dadzą podstawę do postawienia zarzutu zawinionego działania lub zaniechania (w przypadkach z art. 427, 429 czy art. 431 § 1 k.c. dowód taki nie będzie konieczny).

Powód w ocenie Sądu nie sprostał ciężarowi dowodu wykazania odpowiedzialności pozwanych w sprawie. Argumentacja (...)wprawdzie zmierzała do wykazania istnienia szkody na podstawie art. 415 k.c. jednakże powód opierał swoją argumentację i twierdzenia o odpowiedzialności pozwanych na kształt subsydiarnej odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania podmiotu, analogicznie do tej jaką przewiduje art. 299 k.s.h.

Jednakże w 2008 r. tj. w okresie kiedy wydane zostały nakazy zapłaty na rzecz powoda, nie istniała podstawa prawna do uznania, że członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność osobistą za wierzytelności zaciągnięte przez Stowarzyszenie.

Przepisy wprowadzające taką możliwość zostały wprowadzone do systemu prawnego ustawą z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1923) i zaczęły obowiązywać w głównej części z dniem 20.05.2016 r. Od tego dopiero momentu, gdy zarządzane przez zarząd stowarzyszenie prowadzi działalność gospodarczą, wówczas członkowie zarządu odpowiadają za szkodę powstałą wskutek niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym jednostka stała się niewypłacalna, w oparciu o art. 21 § 3 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 794). Jeżeli zatem złożenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości nie wpłynęłoby na wyższe zaspokojenie wierzycieli, wówczas członkowie zarządu nie będą zobowiązani do spłacania wierzytelności stowarzyszenia z majątków osobistych. Na marginesie można wskazać, że obowiązek udowodnienia powstania szkody wskutek niezłożenia wniosku o upadłość w terminie, jak również wykazanie jej wysokości, spoczywa na wierzycielu – przesłanek takiej odpowiedzialności niniejszej sprawie powód nawet nie próbował wywodzić.

Tymczasem strona powodowa nie wskazała nawet z jakim zdarzeniem wiąże odpowiedzialność pozwanych, opierając się z jednej strony na wyłącznie na fakcie istnienia niezaspokojonej wierzytelności stwierdzonej prawomocnymi nakazami zapłaty, a z drugiej na samej okoliczności, że pozwani zostali ujawnieni w CI KRS Stowarzyszenia jako członkowie zarządu. Przy tym należy zaznaczyć, że pozwany P. Z. został wykreślony ze składu zarządu, co ujawniono wpisem nr 4 z 06.01.2005 r. (odpis z CI KRS k. 16 – 19), zatem nie pełnił funkcji w organie w dacie powstania wierzytelności objętej nakazami zapłaty I Nc 6539/08 i I Nc 4721/08 - roszczenia zasądzone nimi obejmują okres od 01.11.2005 r. do 31.01.2008 r., od 01.08.2005 r. do 31.12.2005 r. oraz od 05.01.2006 r. do 31.03.2008 r.

Powód nie przedstawił także żadnych dowodów a nawet twierdzeń odnośnie do istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zaniechaniami członków zarządu a powstałą szkodą. Już zatem tylko z tego względu roszczenie powoda podlegało oddaleniu jako oczywiście bezzasadne, o czym orzeczono jak w sentencji w punkcie I.

W sprawie nie zaistniały przesłanki do wydania wyroku wstępnego, ustalającego odpowiedzialność pozwanych co do zasady o co wnosił powód. Z art. 318 § 1 k.p.c. wynika, że nie jest dopuszczalne wydanie wyroku wstępnego, jeśli sporna jest tylko zasada odpowiedzialności, a nie zachodzi spór co do wysokości żądania – jak w przedmiotowym postępowaniu. Ponieważ w art. 318 § 1 k.p.c. jest mowa wprost o spornej wysokości żądania, wyrok wstępny może być wydany wyłącznie w sprawie o zasądzenie takiego świadczenia, przy którym zachodzi w ogóle kwestia jego wysokości (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 4.02.2000 r., II CKN 738/98, OSNC 2000/7–8, poz. 146). Dodatkowo zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z 28.06.1982 r., IV CR 230/82, OSNCP 1983/2–3, poz. 42, w wyroku wstępnym sąd powinien przesądzić o konkretnym prawie lub stosunku prawnym, a nie jedynie kwestii legitymacji procesowej czynnej lub biernej, a do tego zmierzało de facto żądanie powoda.

Sąd Okręgowy stwierdził że w sprawie nie występowało żadne zagadnienie prawne budzące wątpliwości, pomijając fakt, że nie zachodziły przesłanki wynikające z art. 390 §1 k.p.c. i art. 18 §1 k.p.c. Ponadto wniosek powoda w tym zakresie został sformułowany w sposób szczątkowy, bez wykazania jakie zagadnienie miałoby być przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego.

Niezależnie od powyższego Sąd Okręgowy podzielił zgodnie podniesione przez pozwanych zarzuty o przedawnieniu roszczeń objętych pozwem na gruncie art. 442¹ §1 k.c. Powód wzywając do zapłaty pismem z 31.05.2011 r. J. P., K. S. (1), M. W. i E. W. (opierając się błędnie na art. 299 k.s.h.) objął nim roszczenia wynikające z nakazów zapłaty, z których dochodzi zapłaty w niniejszym postępowaniu. Zatem w tej dacie już bezsprzecznie wiedział o szkodzie i o osobach obowiązanych do jej naprawienia, szczególnie że w stosunku do Stowarzyszenia toczył także szereg postępowań egzekucyjnych – wskazywanych przez pozwanych odpowiedziach na pozew i niezaprzeczonych przez powoda. Sam nawet powód w swoim piśmie z 17.06.2021 r. odnosząc się do zarzutu przyczynienia się do powstania długu wskazywał, że na bieżąco podejmował działania windykacyjne przeciwko Stowarzyszeniu. Skoro zatem podejmował bieżące działania windykacyjne począwszy od 2008 r. to kierując wezwanie do zapłaty z 2011 r. miał świadomość braku wystarczającego majątku Stowarzyszenia do zaspokojenia jego wierzytelności. Wobec powyższego Sąd Okręgowy przyjął, iż roszczenie powoda względem pozwanych przedawniło się z dniem 01.06.2014 r. i z tego także względu podlegało oddaleniu, o czym orzeczono jak w sentencji w punkcie I.

Z powyższych przyczyn Sąd nie rozważał pozostałych zarzutów podniesionych przez pozwanych, w tym na podstawie art. 5 k.c.

Wobec oddalenia powództwa w całości należało obciążyć powoda kosztami procesu zgodnie z wynikiem postępowania, o czym postanowiono na podstawie art. 108 §1 k.p.c. w zw. z art. 98 §1 k.p.c. Na koszty te w przypadku pozwanych J. P., K. S. (1) oraz E. W. złożyły się koszty zastępstwa w kwocie 5.400 zł obliczone na podstawie §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów oraz 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2111), w związku z czym postanowiono jak w sentencji w punkcie II, III i IV.

W zakresie wynagrodzenia przysługującego pełnomocnikowi z urzędu ustanowionemu dla pozwanej H. W. postanowieniem z 14.02.2022 r. (k. 208) którego koszty nie zostały pokryte w całości ani w części przez stronę postanowiono również na podstawie §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów, powiększając zasądzoną stawkę o kwotę VAT stosownie do §4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2631 z późn. zm.) oraz mając na uwadze wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 27 lutego 2024 r. sygn. akt SK 90/22 – o czym postanowiono jak w sentencji w punkcie V.

Sąd doszedł do przekonania, że sprawie nie zachodziły przesłanki do zastosowania wielokrotności stawki wynagrodzenia pełnomocnika. Sprawa nie miała charakteru skomplikowanego pod kątem faktycznym lub prawnym, nie wymagała zwiększonego nakładu pracy związanego z koniecznością sporządzania szeregu pism procesowych, stawiennictwa na znacznej liczbie rozpraw czy też analizowania skomplikowanych zagadnień, będących przedmiotem sporu. Z powyższych względów orzeczono jak w wyroku.

Sędzia Piotr Królikowski

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE WYROKU