UZASADNIENIE

M. T. wystąpił z powództwem przeciwko (...) Spółce Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. o podwyższenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb, zasądzonej na rzecz powoda wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie wydanym w dniu 6 sierpnia 2023 roku w sprawie I C 55/19:

od dnia 06.02.2023r. (dzień poprzedzający dzień wniesienia pozwu) do dnia 08.08.2023r. (data doręczenia pozwanemu odpisu pisma procesowego w przedmiocie rozszerzenia powództwa) z kwoty 1 082 zł miesięcznie do kwoty 2 054 zł miesięcznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie opóźnienia w terminie płatności,
od dnia 08.08.2023r. (data doręczenia pozwanemu odpisu pisma procesowego w przedmiocie rozszerzenia powództwa) z kwoty 2 054 zł miesięcznie do kwoty 2 115 zł miesięcznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie opóźnienia w terminie płatności.

Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podniósł, że wysokość renty zasądzonej na rzecz powoda przez Sąd Okręgowy w Olsztynie w ww. sprawie I C 55/19 została wyliczona jako iloczyn 90 godzin pomocy, której powód wymaga miesięcznie od osób trzecich w podejmowaniu podstawowych czynności dnia codziennego, i kwoty 12 złotych jako kosztu jednej godziny pomocy ustalonej przez powoda (i nie kwestionowanej przez pozwanego) zgodnie z kosztem jednej godziny usług opiekuńczych świadczonych w dni powszednie na terenie gminy P. przez (...) w P.. Powód podniósł, że do chwili obecnej wymaga opieki osób trzecich przy wykonywaniu czynności dnia codziennego. Wciąż poddawany jest leczeniu i intensywnej rehabilitacji. Nie ma możliwości swobodnego poruszania się samodzielnie. Porusza się przy użyciu dwóch kul łokciowych. Ma duże problemy ze staniem w pozycji wyprostowanej bez stosowania kul, co stanowi znaczne utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu i wykonywaniu podstawowych czynności: prysznic, golenie, mycie rąk, twarzy, ubieranie, rozbieranie, a nawet przygotowywanie i spożywanie posiłków. Powód wymaga więc przy tych wszystkich czynnościach pomocy osób trzecich. Ból odczuwany podczas poruszania się, problem związany z używaniem kul łokciowych, powodują, że powód znacząco ograniczył ruch na świeżym powietrzu, co odbija się na jego zdrowiu (cukrzyca, problemy z kręgosłupem wskutek garbienia się od chodzenia z pomocą kul łokciowych). Wyjście z domu do ogrodu wymaga pokonania przez powoda kilkunastu schodów. Nie jest w tym pomocna zamontowana na schodach barierka, albowiem podtrzymując się o nią, powód nie jest w stanie nieść kul łokciowych. Zatem wyjście na świeże powietrze również uzależnione jest od pomocy osób trzecich.

Powód podniósł, że od czasu wyrokowania przez Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie I C 55/19, doszło do istotnej zmiany okoliczności, która czyni niniejsze powództwo uzasadnionym. Przede wszystkim drastycznej zmianie uległa siła nabywcza pieniądza, co doprowadziło do znaczącego podniesienia w Polsce najniższego wynagrodzenia za pracę. W dacie wniesienia pozwu wynosiło ono 22,80 zł za godzinę, a od lipca 2023 roku wynosi 23,50 zł za godzinę pracy. Okoliczność ta powoduje, zdaniem powoda, nieadekwatność dotychczasowej kwoty renty do aktualnych realiów rynkowych.

Powód podniósł, że domagając się podwyższenia renty do kwot wskazanych w pozwie i piśmie rozszerzającym powództwo, opiera się na ww. wysokości minimalnego wynagrodzenia za godzinę pracy. Podkreślił, że wynagrodzenie pracowników pomocy społecznej, którzy zajmują się opieką nad osobami starszymi lub niepełnosprawnymi, ustalane jest obecnie na znacznie wyższym poziomie niż wynagrodzenie minimalne i w województwie (...) oscyluje w granicach od 26 zł do 35 zł za godzinę, natomiast pozostała część wynagrodzenia opiekuna pokrywana jest z budżetu gminy.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna V. (...) z siedzibą w W. uznał powództwo częściowo, to jest z kwoty 1 082 zł miesięcznie do kwoty 1 530 zł miesięcznie od dnia 1 maja 2023 roku (podwyższenie o kwotę 450 zł miesięcznie).

W uzasadnieniu pozwany podniósł, że od 1 maja 2023 roku podwyższył przedmiotową rentę do bieżącej wysokości po 1 530 zł miesięcznie. Pozwany nie kwestionował, iż powód wymaga opieki osób trzecich w wymiarze 3 godzin dziennie. Natomiast w ocenie pozwanego, wysokość stawki godzinowej winna być wyliczona w oparciu o wysokość netto, a nie brutto minimalnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Podkreślił, że opiekę nad powodem sprawują członkowie najbliższej rodziny, nie zaś podmioty profesjonalne odprowadzające od wynagrodzenia składki oraz podatki. Dlatego stawka brutto nie może mieć odniesienia do opieki sprawowanej przez najbliższych członków rodziny. W ocenie pozwanego, wypłacana od 1 maja 2023 roku renta w wysokości 1 530 zł odpowiada pełnym zwiększonym potrzebom powoda w związku z wypadkiem z dnia 15 kwietnia 2015 roku.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 15 kwietnia 2015 roku M. T. uległ wypadkowi drogowemu spowodowanemu przez J. S., która w tym dniu posiadała ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jako posiadacz pojazdu mechanicznego na podstawie umowy zawartej z (...) Spółką Akcyjną V. (...) z siedzibą w W..

Wskutek odniesionych w powyższym wypadku obrażeń, M. T. doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu obejmującego uszkodzenia neurologiczne i ortopedyczne, sięgającego łącznie 45-48% oraz znacznego lecz niewymiernego uszczerbku na zdrowiu psychicznym.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 6 sierpnia 2021 roku wydanym w sprawie I C 55/19 zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda M. T.:

- kwotę 125 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15.02.2018r. do dnia zapłaty,

- rentę z tytułu zwiększonych potrzeb (kosztów opieki) w kwocie po 1 080 zł miesięcznie za okres od dnia 01.01.2018r., płatną do 10-ego dnia każdego miesiąca, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie zwłoki w płatności.

Orzeczenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb nastąpiło na podstawie art. 444 § 2 k.c. wobec ustalenia przez Sąd, iż M. T. wymaga opieki osób trzecich w wymiarze 3 godzin dziennie, a więc 90 godzin miesięcznie (przy przyjęciu średnio 30 dni w miesiącu), oraz przy przyjęciu przez Sąd stawki - niekwestionowanej przez pozwanego - 12 zł za godzinę opieki, która to stawka wskazana została przez powoda w oparciu o zaświadczenie z (...) w P. z treści którego wynikało, iż na podstawie art. 50 ustawy o pomocy społecznej oraz uchwały Rady Miejskiej w P. nr XXII/208/16 z dnia 4 marca 2016 roku w sprawie ustalenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania, koszt jednej godziny usług opiekuńczych świadczonych w dni powszednie na terenie gminy P. wynosi 12 zł.

W dacie wyrokowania przez Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie I C 55/19, opieka nad M. T. sprawowana była przez członków jego najbliższej rodziny.

(okoliczności bezsporne, dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z 06.08.2021r. i motywy rozstrzygnięcia zawarte w pisemnym uzasadnieniu wyroku k. 379, 389-394)

M. T. ma obecnie 74 lata i do chwili obecnej wymaga opieki i pomocy osób trzecich przy wykonywaniu czynności dnia codziennego w wymiarze 3 godzin dziennie. Na dzień dzisiejszy pomoc ta świadczona jest przez najbliższych członków rodziny (żonę, syna T., córkę).

M. T. nie jest w stanie poruszać się samodzielnie. Używa w tym celu dwóch kul łokciowych. Ma duże problemy ze staniem w pozycji wyprostowanej bez stosowania kul, co stanowi znaczne utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu i wykonywaniu podstawowych czynności: prysznic, golenie, mycie rąk, twarzy, ubieranie, rozbieranie, a nawet przygotowywanie i spożywanie posiłków, bo nawet jeśli powód zdoła samodzielnie przygotować sobie posiłek, to z powodu poruszania się o kulach nie jest już w stanie samodzielnie przenieść tego posiłku w miejsce, gdzie będzie go spożywał. Wymaga więc przy tych wszystkich czynnościach pomocy osób trzecich. Każde wyjście z domu, wymagające pokonania kilkunastu schodów, również uzależnione jest od pomocy osób trzecich.

Odczuwany podczas poruszania się ból kończyny dolnej uszkodzonej w wyniku wypadku, używanie kul łokciowych, powodują, że powód znacząco ograniczył ruch na świeżym powietrzu, co odbiło się na jego zdrowiu. Powód cierpi na cukrzycę, z uwagi na którą musi regularnie przyjmować posiłki i leki (przygotowanie i podanie posiłku oraz herbaty do popicia leków wymaga pomocy osób trzecich). Chodzenie za pomocą kul łokciowych powoduje ból ramion i garbienie się powoda i przyczyniło się do rozwoju chorób związanych z kręgosłupem, doprowadzając do dalszego zniedołężnienia powoda.

(okoliczności bezsporne, dowód: zeznania świadka T. T. (2) k. 36-36v; zeznania powoda k. 37 i 81v)

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie pozwany wypłacał powodowi rentę z tytułu zwiększonych potrzeb zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie wydanym w sprawie I C 55/19, przy czym od dnia 1 maja 2023 roku pozwany podwyższył kwotę renty do wysokości 1 530 zł, przyjmując przy jej obliczaniu najniższą krajową stawkę za godzinę pracy netto w kwocie 17 zł.

Źródłem obowiązku strony pozwanej płacenia powodowi renty jest przepis art. 444 § 2 k.c.

Wskazać należy, iż zwiększenie potrzeb w rozumieniu art. 444 § 2 k.c., stanowi szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie (np. konieczność stałego leczenia, zabiegów, kuracji, opieki osób trzecich, specjalnego odżywiania itp.). Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb (lub jej stosowne podwyższenie) nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki.

Zgodnie z treścią art. 907 § 2 k.c., jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

Nie budzi wątpliwości Sądu, iż od czasu wyrokowania przez Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie I C 55/19, doszło do istotnej zmiany okoliczności, która czyni niniejsze powództwo uzasadnionym. Przede wszystkim drastycznej zmianie uległa siła nabywcza pieniądza.

Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności za szkody poniesione przez powoda w wyniku wypadku z dnia 15 kwietnia 2015 roku. Została ona zresztą przesądzona w poprzednim postępowaniu cywilnym toczącym się z udziałem stron w sprawie I C 55/19 Sądu Okręgowego w Olsztynie. Poza sporem był również fakt, iż z uwagi na stan zdrowia powód w dalszym ciągu wymaga pomocy osób trzecich przy wielu czynnościach dnia codziennego. Bezsporny był także wymiar tej pomocy w stosunku miesięcznym (3 godziny dziennie x 30 dni w miesiącu = 90 godzin).

Spór koncentrował się na ustaleniu kosztu jednej godziny opieki.

W sprawie I C 55/19 Sąd Okręgowy w Olsztynie ustalił ten koszt w oparciu o niekwestionowaną przez pozwanego stawkę 12 zł za godzinę opieki, która to stawka wskazana została przez powoda w oparciu o zaświadczenie z (...) w P. z treści którego wynikało, iż na podstawie art. 50 ustawy o pomocy społecznej oraz uchwały Rady Miejskiej w P. nr XXII/208/16 z dnia 4 marca 2016 roku w sprawie ustalenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania, koszt jednej godziny usług opiekuńczych świadczonych w dni powszednie na terenie gminy P. wynosi 12 zł.

Z informacji nadesłanej przez (...) w P., znajdującej w aktach niniejszej sprawy na karcie 74, wynika, że w okresie od stycznia do czerwca 2023 roku koszt jednej godziny usług opiekuńczych realizowanych przez tenże Ośrodek na terenie gminy P. wynosił 38,93 zł brutto oraz że kwota ta, zważywszy na różnorodność składających się na nią składników, równoznaczna była z kwotą netto.

Mając na uwadze ww. koszt jednej godziny usług opiekuńczych, powód domagał się ustalenia w niniejszej sprawie kosztu godziny pomocy w oparciu o wysokość krajowej minimalnej stawki za godzinę pracy, ustalonej na dzień wniesienia pozwu (22,80 zł brutto) i na dzień złożenia pisma procesowego rozszerzającego powództwo (23,50 zł brutto) na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2022 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r.

Pozwany nie oponował ustaleniu kosztu godziny opieki sprawowanej nad powodem w oparciu o ww. rozporządzenie, przy czym domagał się przyjęcia stawki godzinowej netto (17 zł).

Bezspornie na dzień dzisiejszy opieka nad powodem sprawowana jest przez najbliższych członków jego rodziny. Tym nie mniej nie sposób założyć, że sytuacja ta nie ulegnie zmianie. Z zeznań świadka T. T. (2) – młodszego syna powoda – wynika, że żona powoda choruje na nowotwór i również zaczyna potrzebować pomocy, starszy z synów powoda mieszka w B., więc siłą rzeczy nie jest w stanie pomóc w opiece, córka powoda ma małe dziecko, więc i szereg obowiązków związanych z macierzyństwem, młodszy syn (świadek) nie posiada swoich dzieci, dlatego to jemu przypadła opieka nad ojcem. Świadek zeznał, że musiał wywrócić swoje życie do góry nogami, dzieli życie na dwa domy (swój własny prowadzony z żoną i dom rodziców), jednak nie wie, jak długo będzie jeszcze w stanie to ciągnąć. Podkreślił, że sam ma poważne problemy z kręgosłupem, przeszedł trzy operacje i potrzebna jest czwarta operacja, konsekwencją której będzie trzytygodniowa hospitalizacja, a następnie kilkumiesięczna rehabilitacja. Zatem przez co najmniej pół roku świadek nie będzie w stanie pomagać ojcu. Zatem niewykluczone, że w niedalekiej przyszłości opieka nad powodem będzie wykonywana przez podmioty profesjonalne odprowadzające składki i podatki.

Nie sposób również pominąć, że minimalna krajowa stawka za godzinę pracy w kwocie brutto jest o ponad 15 zł niższa od kosztu jednej godziny usług opiekuńczych świadczonych przez (...) na terenie gminy P. i stanowi jedynie 61% kosztu godziny tych usług.

Poczynione wyżej ustalenia, w ocenie Sądu uzasadniają podwyższenie renty przy zastosowaniu minimalnej stawki brutto za godzinę pracy, w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2022 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r.:

- do kwoty 2 054 zł miesięcznie (90 godzin x 22,80 zł) za okres od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pisma procesowego powoda zawierającego rozszerzenie powództwa (tj. od 25.02.2023r. do dnia 09.08.2023r.), z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie opóźnienia w terminie płatności,

- do kwoty 2 115 zł miesięcznie (90 godzin x 23,50 zł) od dnia 10.08.2023r., z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie opóźnienia w terminie płatności.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 907 § 2 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c., Sąd orzekł, jak w punkcie I. wyroku.

W pozostałym zakresie, tj. w zakresie w jakim powód domagał się podwyższenia renty od dnia 06.02.2023r. do dnia 08.08.2023r. i od dnia 08.08.2023r., Sąd powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.) oraz art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Powód w nieznacznym stopniu przegrał proces, dlatego zasadnym jest obciążenie pozwanego kosztami sądowymi w całości. W tym przypadku jest to kwota 3 600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, kwota 17 złotych tytułem zwrotu opłaty od udzielonego pełnomocnictwa oraz kwota 850 złotych tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu.

Na podstawie art. 80 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2020r., poz. 755), Sąd zwrócił powodowi niewykorzystaną w sprawie zaliczkę w kwocie 600 złotych.

Przewodniczący:	sędzia Anna Gajewska
Protokolant:	sekretarz sądowy Agnieszka Zuzga

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE