UZASADNIENIE

Powód - (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w T. - domagał się zasądzenia od pozwanego M. C. kwoty 7003,16 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 lutego 2022 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się m.in. dystrybucją paliw gazowych za pośrednictwem sieci gazowej bezpośrednio do odbiorców końcowych. Powód przesyłał gaz do lokalu strony pozwanej na podstawie umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego zawartej z (...) Sp. z o.o. jako sprzedawcą gazu. Umowa dostarczania paliwa gazowego została rozwiązana. Z uwagi na różnicę stanów gazomierza na dzień rozwiązania umowy i dzień demontażu gazomierza - powód rozliczył tę różnicę , naliczając opłatę za nielegalny pobór gazu zgodnie z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, § 43 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz.U. z 2013 r., poz. 820) oraz Taryfą dla usługi dystrybucji paliw gazowych i usług regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego. Z tego tytułu powód wystawił pozwanemu notę obciążeniową na kwotę 7.003,16 zł, i wezwał do zapłaty, jednak pozwany należnej kwoty nie uiścił. Dlatego powód dochodzi wskazanej kwoty pozwem w niniejszej sprawie.

(pozew – k. 4-7)

W odpowiedzi na pozew pozwany M. C. wniósł o oddalenie powództwa, zarzucając, że nie otrzymał informacji o dacie i godzinie demontażu gazomierza, który znajdował się w części wspólnej z sąsiadami razem z ich gazomierzem. Pozwany nie był obecny podczas demontażu. Pracownicy gazowni zostali wpuszczeni do gazomierzy przez sąsiadów, czyli wielokrotnie wcześniej mogli mieć do niego dostęp. Pozwany nie miał również dostępu do protokołu odłączenia gazomierza.

(odpowiedź na pozew – k. 44)

W piśmie procesowym z 24 kwietnia 2023 r. powód wskazał, iż stan gazomierza na dzień rozwiązania umowy jest stanem szacunkowym, otrzymanym od sprzedawcy paliwa gazowego po rozwiązaniu umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego z pozwanym.

(pismo procesowe powoda – k. 124)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany M. C. jako Odbiorca zawarł z (...) Sp. z o.o. w W. (jako sprzedawcą) umowę kompleksową dostarczania paliwa gazowego, na podstawie której sprzedawca zobowiązał się dostarczać paliwo gazowe do instalacji znajdującej się w obiekcie odbiorcy przy Al. (...) w S. oraz przenosić na odbiorcę własność dostarczanego mu paliwa gazowego. Usługę dystrybucji paliwa gazowego do instalacji znajdującej się w obiekcie odbiorcy wykonywał powód – (...) Sp. z o.o. jako operator systemu dystrybucyjnego.

W dniu 21 kwietnia 2022 roku (...) Sp. z o. o. złożył oświadczenie, że umowa kompleksowa zawarta z pozwanym została rozwiązana z dniem 12 kwietnia 2016 r.

(okoliczności bezsporne, nadto dowód: k. 18 – oświadczenie (...) Sp. z o.o. z 21 kwietnia 2022 r.; k. 51-52v – Ogólne warunki umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego; k. 54, 56 – zeznania pozwanego M. C. )

W okresie od stycznia 2008 r. do kwietnia 2016 r. (...) Sp. z o.o. wystawiał M. C. na podstawie umowy kompleksowej nr (...) faktury za zużycie gazu za poszczególne okresy rozliczeniowe.

W dniu 12 kwietnia 2016 roku (...) Sp. z o.o. wystawił fakturę nr (...), wskazując iż dotyczy ona licznika o numerze (...) oraz że finalny bieżący odczyt z dnia 12 kwietnia 2016 roku wynosił 6348 m³.

W dniu 26 kwietnia 2016 roku (...) Sp. z o.o. wystawił fakturę nr (...) korygującą do faktury nr (...), wskazując iż dotyczy ona licznika o numerze (...) oraz że finalny bieżący odczyt z dnia 31 marca 2016 roku wynosił 6341 m³.

W dniu 26 kwietnia 2016 roku (...) Sp. z o.o. wystawił fakturę nr (...), w którym podano że odczyt licznika o numerze (...) z dnia 03 marca 2016 roku (odczyt bieżący – demontaż) wskazywał wartość 6339 m³, a odczyt licznika o numerze (...) w dniu 3 marca 2016 roku wskazywał wartość 0000, a w dniu 31 marca 2016 roku – 23 m³ (odczyt bieżący – szacowany), a w dniu 12 kwietnia 2016 roku – 33 m³ (odczyt bieżący – finalny).

(dowód: k. 62-119 faktury VAT)

Powód podejmował próby demontażu gazomierza z punktu przy Al. (...) w S. w dniach 8 kwietnia 2019 r. oraz 16 marca 2021 r. Ostatecznie w dniu 17 grudnia 2021 r. dokonano demontażu gazomierza o numerze fabrycznym licznika: (...), wskazując na poleceniu demontażu stan licznika na 638 m3, a odczyt rzeczywisty poprzedni – 33 m³.

(dowód: k. 19 – polecenie monterskie)

Powód naliczył pozwanemu opłatę za nielegalny pobór gazu, wystawiając notę obciążeniową nr (...) na kwotę 7003,16 zł z terminem zapłaty wyznaczonym na 7 lutego 2022 r.

(dowód: k. 20 - nota obciążeniowa)

Pismem z dnia 15 marca 2022 r. powód wezwał M. C. do uiszczenia opłaty naliczonej za bezumowny pobór gazu w kwocie 7.061,06 zł z należnymi odsetkami, w terminie 14 dni pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Pozwany pomimo wspomnianego wezwania żądanej kwoty nie uregulował.

a) (dowód: k. 24 - pismo z dnia 15.03.2022 r.)

c) Zgodnie z pkt 9.1 Taryfy nr 9 dla usług dystrybucji paliw gazowych (...) Sp. z o.o. za nielegalne pobieranie paliwa gazowego uważa się pobieranie tego paliwa:

a) bez zawartej Umowy (z wyłączeniem przypadku sprzedaży rezerwowej) lub

b) z całkowitym lub częściowym pominięciem Układu pomiarowego lub

c) poprzez ingerencję w Układ pomiarowy mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez ten Układ.

d) W przypadku stwierdzenia nielegalnego pobierania paliwa gazowego, o którym mowa w pkt 9.1, Operator obciążą pobierającego opłatą w wysokości ustalonej zgodnie ze wzorem:

e) (...) = 3 * (...) * QR/100

f) gdzie

g) (...) opłata za nielegalny pobór paliwa gazowego [zł]

h) (...) = Cena Referencyjna paliwa gazowego obowiązująca w miesiącu stwierdzenia nielegalnego pobierania tego paliwa [gr/kWh]

i) QR = ryczałtowe ilości nielegalnie pobranego paliwa gazowego [kWh].

j) W myśl pkt 9.5 Taryfy, w przypadku wystąpienia nielegalnego poboru paliwa gazowego, o którym mowa w pkt 9.1 lit. a) i jednocześnie niestwierdzenia przypadków określonych w pkt 9.1 lit. b) lub c) Operator za ilości ryczałtowe przyjmuje ilości wynikające ze wskazań Układu pomiarowego, przeliczone na jednostki energii przy zastosowaniu współczynnika konwersji określonego w pkt 1.10, ustalonego w oparciu o ciepło spalania wskazane w pkt 1.11.

k) (dowód: k. 21– 23 wyciąg z taryfy nr 9 dla usług dystrybucji paliw gazowych wraz z cenami referencyjnymi gazu)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów w postaci polecenia monterskiego, oświadczenie (...) Sp. z o. o. z 21 kwietnia 2022 r., noty obciążeniowej, wezwania do zapłaty, faktur VAT, wyciągu z taryfy nr 9 dla usług dystrybucji paliw gazowych wraz z cenami referencyjnymi gazu, ogólnych warunków umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego, jak również zeznań pozwanego M. C..

Polecenie monterskie załączone do pozwu budziło wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności. Po pierwsze Sąd zważył, że dokument ten został opatrzony kilkoma różnymi datami, co budziło wątpliwości co do daty, w której był on sporządzony. W prawym górnym rogu jest wskazana data 08.04.2019, w drugim wierszu tabeli wskazano datę demontażu 16.03.2021, a w lewym dolnym rogu odręcznie napisano datę 17.12.2021. Powód w wykonaniu zobowiązania Sądu wyjaśnił, że demontaż gazomierza odbył się w dniu 17 grudnia 2021 roku, a inne daty wskazane w dokumencie odnoszą się do wcześniejszych prób demontażu gazomierza. Sąd przyjął te wyjaśnienia za prawdopodobne i ustalił, że demontaż gazomierza nastąpił w dniu 17 grudnia 2021 roku zgodnie z odręczną adnotacją na analizowanym dokumencie. Sąd zważył dalej, że dokument ten budzi również wątpliwości co do wiarygodności zawartych w nim adnotacji o odczycie rzeczywistym poprzednim 33 m³. Po pierwsze, w piśmie procesowym z dnia 24 kwietnia 2023 r. powód wskazał, iż stan gazomierza na dzień rozwiązania umowy jest stanem szacunkowym, otrzymanym od sprzedawcy paliwa gazowego po rozwiązaniu umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego z pozwanym. Tymczasem w poleceniu monterskim określono ten odczyt jako odczyt rzeczywisty poprzedni. Zachodzi tu więc niespójność między informacjami zawartymi w poleceniu monterskim a w oświadczeniu strony powodowej.

Sąd zważył dalej, że uzyskane przez Sąd z urzędu dokumenty w postaci faktur rozliczeniowym wystawianych przez (...) Sp. z o.o. w okresie od stycznia 2008 r. do kwietnia 2016 r. budzą wątpliwości co do stanu gazomierza na deklarowany dzień rozwiązania umowy z pozwanym (w materiale dowodowym brak jest dowodu wypowiedzenia umowy o dostawę gazu). Sąd zaliczył przedmiotowe faktury jako dowód tego, iż dokumenty tej treści zostały wystawione przez sprzedawcę paliwa gazowego. W ocenie Sądu nie dają one jednak podstaw do ustalenia jaki gazomierz był zamontowany u pozwanego na dzień rozwiązania umowy o dostawę paliwa gazowego i jakie było jego wskazanie na dzień 12 kwietnia 2016 roku. Faktura nr (...) (k. 118-119) odnosi się do licznika o numerze (...) (a więc innego niż w poleceniu monterskim z k. 19) i finalnego bieżącego odczytu z dnia 12 kwietnia 2016 roku w wymiarze 6348 m³. Faktura ta została skorygowana w dniu 26 kwietnia 2016 roku fakturą o nr (...) (k. 115-117), rozliczając jedynie okres do dnia 31 marca 2016 roku i wskazania licznika o numerze (...) z finalnym bieżącym odczytem z dnia 31 marca 2016 roku w wymiarze 6341 m³. W dniu 26 kwietnia 2016 roku (...) Sp. z o.o. wystawił fakturę nr (...) (k. 113-114), w którym podano że odczyt licznika o numerze (...) z dnia 03 marca 2016 roku (odczyt bieżący – demontaż) wskazywał wartość 6339 m³, a odczyt licznika o numerze (...) w dniu 3 marca 2016 roku wskazywał wartość 0000, a w dniu 31 marca 2016 roku – 23 m³ (odczyt bieżący – szacowany), a w dniu 12 kwietnia 2016 roku – 33 m³ (odczyt bieżący – finalny). Treść powyższych faktur zawiera więc wyraźne wewnętrzne sprzeczności odnoszące się do numeru licznika i jego finalnych wskazań. Faktura z dnia 12 kwietnia 2016 roku nawet po korekcie odnosi się do licznika o nr (...), który i ostatecznych finalnych jego wskazań na dzień 31 marca 2016 roku wynoszących 6341 m3. Faktura z dnia 26 kwietnia 2016 roku o nr (...) zdaje się wskazywać, że licznik nr (...) został zdemontowany w dniu 3 marca 2016 roku z odczytem finalnym 6339 m3. Mamy więc dwa dokumenty wystawione przez (...), które wskazują, że na dzień 31 marca 2016 roku były zamontowane dwa różne gazomierze w punkcie poboru gazu u pozwanego przy Al. (...) w S. z różnymi wskazaniami (licznik (...) – 6341 m³ i licznik (...) – 23 m³), co jest wykluczone. Budzi również wątpliwości fakt wymiany gazomierza u pozwanego w trakcie okresu wypowiedzenia umowy (o ile był to 3 marca 2016 r.) lub tuż przed datą rozwiązania umowy (o ile był to 31 marca 2016 r.). Z wiedzy i doświadczenia Sądu wynika, że w okresie wypowiedzenia umowy dostawy paliwa gazowego zlecany jest już demontaż gazomierza powodowej spółce, które podejmuje już wtedy takie próby. Zatem fakt wymiany gazomierza w tym okresie jest mało prawdopodobny i zadziwiający. Sąd zważył dodatkowo, że przedmiotowe faktury stanowią jedynie wydruk z systemu księgowego (...) Sp. z o.o., bowiem dokumenty związane z umową zawartą z pozwanym zostały trwale zarchiwizowane (pismo (...) Sp. z o.o. - k. 61). Kopie faktur przekazane do Sądu nie są opatrzone podpisem. Nie stanowią dokumentu, o którym mowa w art. 245 kpc, a jedynie niepoświadczoną kopię wydruku. Są częściowo wzajemnie sprzeczne, a materiał dowodowy nie zawiera dokumentów źródłowych (potwierdzeń odczytów licznika, protokołu wymiany gazomierza). Sąd ustalił na ich podstawie fakt, iż były one w tej treści wystawione, jednak z uwagi na wskazane niespójności i wątpliwości, nie mogły one stanowić podstawy do ustalenia wskazań gazomierza na dzień rozwiązania umowy dostawy paliwa gazowego, tj. 12 kwietnia 2016 r. Sąd zważył, że na tę okoliczność powód nie przedstawił żadnego dowodu i mimo zobowiązania Sądu do wykazania podstawy ustalenia tego wskazania na 33 m3 nie przejawił żadnej inicjatywy dowodowej w tym zakresie.

Zeznania pozwanego M. C. ocenić należało jako wiarygodne, ponieważ brak było okoliczności przemawiających za odmienną ich oceną. Pozwany zeznał na temat wiadomych mu okoliczności przedmiotowej sprawy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, powództwo jako nieudowodnione co do wysokości nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód domagał się zasądzenia kwoty 7.003,16 zł z tytułu opłaty ustalonej wg Taryfy za nielegalny pobór paliwa gazowego w okresie od 12 kwietnia 2016 roku do 17 grudnia 2021 roku.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (t.jedn. Dz.U. z 2022, poz. 1385, z późn. zm., cyt. dalej jako „Pr.energ.”), w razie nielegalnego pobierania paliw lub energii, przedsiębiorstwo energetyczne może:

1) pobierać od odbiorcy, a w przypadku, gdy pobór paliw lub energii nastąpił bez zawarcia umowy, może pobierać od osoby lub osób nielegalnie pobierających paliwa lub energię opłatę w wysokości określonej w taryfie, chyba że nielegalne pobieranie paliw lub energii wynikało z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą odbiorca nie ponosi odpowiedzialności albo

2) dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych.

W myśl art. 3 pkt 18) Pr. energ., nielegalne pobieranie paliw lub energii to pobieranie paliw lub energii bez zawarcia umowy, z całkowitym albo częściowym pominięciem układu pomiarowo-rozliczeniowego lub poprzez ingerencję w ten układ mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez układ pomiarowo-rozliczeniowy.

l) Analogiczne postanowienia zawarte są w pkt 9 Taryfy powoda dla usług dystrybucji paliw. Zgodnie z pkt 9.1 Taryfy za nielegalne pobieranie paliwa gazowego uważa się pobieranie tego paliwa:

a) bez zawartej Umowy (z wyłączeniem przypadku sprzedaży rezerwowej) lub

b) z całkowitym lub częściowym pominięciem Układu pomiarowego lub

c) poprzez ingerencję w Układ pomiarowy mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez ten Układ.

m) W przypadku stwierdzenia nielegalnego pobierania paliwa gazowego, o którym mowa w pkt 9.1, Operator obciążą pobierającego opłatą w wysokości ustalonej zgodnie ze wzorem:

n) (...) = 3 * (...) * QR/100

o) gdzie

p) (...) opłata za nielegalny pobór paliwa gazowego [zł]

q) (...) = Cena Referencyjna paliwa gazowego obowiązująca w miesiącu stwierdzenia nielegalnego pobierania tego paliwa [gr/kWh]

r) QR = ryczałtowe ilości nielegalnie pobranego paliwa gazowego [kWh].

s) W myśl pkt 9.5 Taryfy, w przypadku wystąpienia nielegalnego poboru paliwa gazowego, o którym mowa w pkt 9.1 lit. a) i jednocześnie niestwierdzenia przypadków określonych w pkt 9.1 lit. b) lub c) Operator za ilości ryczałtowe przyjmuje ilości wynikające ze wskazań Układu pomiarowego, przeliczone na jednostki energii przy zastosowaniu współczynnika konwersji określonego w pkt 1.10, ustalonego w oparciu o ciepło spalania wskazane w pkt 1.11.

Pozwany nie kwestionował, że umowa o dostawę paliwa gazowego zawarta przez niego z (...) Sp. z o.o. została rozwiązana. Co do zasady w razie wykazania, że po rozwiązaniu umowy pozwany pobierał paliwo gazowe bez umowy, powód byłby uprawniony do naliczenia opłaty za nielegalny pobór gazu. Powód nie może jednak naliczać tego rodzaju opłaty w sposób dowolny, a podstawy jej naliczenia winien w niniejszym postępowaniu wykazać zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu określona w art. 6 k.c.

W ocenie Sądu powód nie wykazał, aby w okresie od rozwiązania umowy, co jak wskazuje nastąpić miało 12 kwietnia 2016 r. do dnia 17 grudnia 2021 r. (data demontażu gazomierza) pozwany pobierał paliwo gazowe w punkcie odbioru przy Alei (...) w S. we wskazanej przez powoda w ilości 605 m³.

Ze stanowiska procesowego powoda wynika, że zachodzi podstawa do naliczenia opłaty za nielegalny pobór paliwa na zasadzie pkt 9.1 lit. a) Taryfy, a jednocześnie nie stwierdzono, aby pozwany pobierał paliwo z pominięciem układu pomiarowego lub poprzez ingerencję w układ pomiarowy w celu zafałszowania jego wskazań. Zatem powód miał być uprawniony do naliczenia pozwanemu opłaty za nielegalny pobór paliwa na podstawie pkt 9.5. Taryfy jako 3-krotności iloczynu zużycia gazu na podstawie wskazań układu pomiarowego i ceny paliwa gazowego obowiązującej w miesiącu stwierdzenia nielegalnego pobierania tego paliwa. Powód w naliczeniu opłaty posiłkował się szacunkowym pomiarem stanu gazomierza na dzień rozwiązania umowy zadeklarowanym przez Sprzedawcę paliwa gazowego ( (...) Sp. z o.o.) wynoszącym 33 m³. Brak jest jednak dokumentów czy innych dowodów potwierdzających taki stan gazomierza w dniu 12 kwietnia 2016 r.

Ponieważ pozwany kwestionował miarodajność wskazywanego przez powoda zużycia gazu po rozwiązaniu umowy, powód winien był wykazać w tym zakresie inicjatywę dowodową. Powód w tej mierze opierał się wyłącznie na informacji przekazanej przez dotychczasowego sprzedawcę. Jednakże nie załączył on żadnych dowodów pochodzących od (...) Sp. z o. o., ani na żadne skonkretyzowane dokumenty pochodzące od tegoż sprzedawcy się nie powoływał. Nie wnosił również o przesłuchanie w charakterze świadka na okoliczności związane z ustaleniem zużyciem gazu czy to pracownika (...) Sp. z o. o. czy też osoby podpisującej polecenie monterskie. W materiale dowodowym brak jest dokumentów potwierdzających odczyt z licznika gazowego z dnia 12 kwietnia 2016 roku. Brak dbałości o pozyskanie miarodajnej dokumentacji dowodowej nie może stanowić okoliczności obciążającej pozwanego. Wprawdzie Sąd zwrócił się do (...) Sp. z o. o. o przedstawienie umowy kompleksowej z M. C. na dostawę gazu do punktu Al. (...) w S., faktur dotyczących zużycia gazu na podstawie tej umowy, wypowiedzenia tejże umowy i dowodu jego doręczenia M. C. oraz dokumentów potwierdzających stan gazomierza na datę rozwiązania umowy (k. 55), jednakże w wykonaniu zobowiązania przekazane zostały wyłącznie niepodpisane kopie faktur, które co do kwestii nr gazomierza i jego stanu na dzień 12 kwietnia 2016 roku są wzajemnie sprzeczne.

Na rozprawie w dniu 09 maja 2023 roku (k. 55) Sąd zobowiązał powoda do wykazania, na jakiej podstawie ustalono stan gazomierza na dzień rozwiązania umowy oraz do złożenia dokumentacji dotyczącej zablokowania gazomierza po rozwiązaniu umowy kompleksowej z pozwanym i tego zobowiązania realnie nie wykonał (k. 121).

Sąd nie miał również możliwości zweryfikowania zapisów umowy kompleksowej, skuteczności jej wypowiedzenia, a także rzeczywistego zużycia gazu we wspomnianym punkcie.

W świetle powyższych okoliczności Sąd uznał, że powód nie wykazał podstaw naliczenia wysokości opłaty dochodzonej pozwem, nie przedstawiając miarodajnych dowodów stanu gazomierza na dzień rozwiązania umowy z pozwanym i na dzień demontażu gazomierza. Dlatego powództwo jako niewykazane co do wysokości należało oddalić na zasadzie art. 6 k.c. w zw. z pkt 9 ust. 5 Taryfy oraz art. art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne, o czym Sąd orzekł w pkt I. wyroku.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. uwzględniając ogólną zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Wobec oddalenia powództwa koszty te powinny obciążać powoda. Pozwany żadnych kosztów z punktu widzenia procesowego nie poniósł. W pkt II wyroku, Sąd zatem kosztami procesu obciążył powoda, uznając je za uiszczone.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE