UZASADNIENIE

Powódka A. G. wystąpiła przeciwko pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w S. z roszczeniem o zapłatę kwoty 3.734,20 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powódka wnosiła nadto o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że w dniu 06 lutego 2021 r. doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego uszkodzony został samochód marki A. (...) o nr rej. (...) stanowiący własność B. L.. Pozwany ponosi odpowiedzialność z tytułu ubezpieczenia OC sprawcy zdarzenia.

Poszkodowany najął w dniu 08 lutego 2021 r. samochód zastępczy od powódki ponieważ pozwany zaproponował wynajem samochodu zastępczego na niekorzystnych warunkach. Powódka podkreśliła, że jej oferta jest bardziej konkurencyjna niż oferty firm współpracujących z pozwanym i zapewnia najlepsze możliwe warunki najmu dla poszkodowanego.

Powódka podała, że wynajęła poszkodowanemu samochód marki F. (...) o nr rej. (...), należący do segmentu C, podobnie jak uszkodzony pojazd, za stawkę w wysokości 220 zł netto/dobę plus VAT. Strony uzgodniły ponadto wynagrodzenie za podstawienie i odbiór auta, które wynosiło 184,50 zł brutto każde. Samochód zastępczy został oddany w dniu 24 lutego 2021 r., a więc po 17 dniach najmu. Poszkodowany nie miał innego pojazdu, z którego mógłby korzystać w okresie naprawy uszkodzonego samochodu, więc przyznanie odszkodowania za czas wynajmu jest jak najbardziej uzasadnione.

Pozwany decyzją z dnia 16 czerwca 2021 r. uznał 13 z 17 dni najmu samochodu, zweryfikował stawką dobową do wysokości 95 zł oferowanej przez firmy współpracujące z pozwanym i wypłacił kwotę 1.235 zł brutto.

Na podstawie umowy cesji z dnia 25 lutego 2021 r. powódka nabyła od poszkodowanego wierzytelność przysługującą wobec pozwanego z tytułu zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego.

Pozwany - (...) S.A. z siedzibą w S. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że nie kwestionuje swojej odpowiedzialności za szkodę co do zasady. Zakwestionował natomiast zastosowaną stawkę najmu pojazdu zastępczego oraz czas wynajmu. Pozwany podał, że nie kwestionuje prawa poszkodowanego do korzystania z pojazdu zastępczego na skutek kolizji, jednakże jego czas i koszt powinien być ograniczony do niezbędnego minimum biorąc pod uwagę przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego przez ubezpieczyciela oraz technologiczne uwarunkowania związane z przywróceniem uszkodzonego pojazdu do stanu poprzedniego. Podniósł, że poszkodowany zobowiązany jest minimalizować wysokość szkody, a zatem także koszty najmu samochodu zastępczego. Pozwany wskazał, iż w dniu zgłoszenia szkody złożył propozycję bezgotówkowej organizacji pojazdu zastępczego, proponując bezpłatne podstawienie i odbiór pojazdu bez kaucji. W wiadomości e-mail konkretnie wskazano klasy pojazdów, modele i obowiązujące stawki. Zastrzeżono możliwość weryfikacji stawki w przypadku skorzystania z oferty innego podmiotu. Wobec powyższego poszkodowany miał czas na zapoznanie się z propozycją pozwanego, jej analizę oraz ewentualny kontakt z (...). Po raz kolejny propozycja została przekazana w wiadomości mailowej wysłanej w dniu 12 lutego 2021 r. Powyższa informacja została zamieszczona również w raporcie szkody z dnia 15 lutego 2021 r., która została podpisana przez osobę obecną na oględzinach. Skoro poszkodowany nie był zainteresowany najmem pojazdu zastępczego u pozwanego i podjął decyzję o najmie pojazdu w znacznie wyższej stawce pozwany przyznał odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego weryfikując stawkę dobową do kwoty 95 zł brutto za dobę najmu, czyli stawki obowiązującej w sieci współpracujących z pozwanym wypożyczalni.

Pozwany podniósł, że skoro daje możliwość korzystania z pojazdu zastępczego, a poszkodowany nie korzysta z takiej możliwości, tylko decyduje się na ofertę znacznie droższą, to brak jest podstaw do obciążania tymi kosztami ubezpieczyciela. Pozwany podniósł również, że korzystając z asystorów pozwanej poszkodowany nie musiałby ponosić żadnych kosztów podstawienia i odbioru pojazdu. Samochód zostałby dostarczony do dowolnie wskazanego miejsca oraz z niego odebrany.

Pozwany uznał również, iż uzasadniony okres najmu wynosi w niniejszej sprawie łącznie 13 dni, który jest czasem adekwatnym do rodzaju szkody i czasu likwidacji szkody.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 06 lutego 2021 r. w B. doszło do kolizji komunikacyjnej, w której uszkodzeniu uległ samochód marki A. o nr rej. (...) stanowiący własność B. L.. W wyniku zdarzenia przedmiotowy pojazd nie nadawał się do dalszej jazdy.

Sprawca kolizji komunikacyjnej był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym (...) S.A. z siedzibą w S..

( bezsporne )

Powódka A. G. prowadzi w L. działalność gospodarczą polegająca na najmie samochodów zastępczych.

W dniu 08 lutego 2021 r. B. L. zawarł z powódką A. G. umowę najmu samochodu marki F. (...) o nr rej. (...) na czas określony: od dnia 8 lutego 2021 r. do 24 lutego 2021 r. Złożył równocześnie oświadczenie powódce, że otrzymał propozycję wynajmu pojazdu zastępczego od pozwanego ale w dniu 7 lutego 2021 r. odmówił skorzystania z oferty z uwagi na zbyt krótki deklarowany czas najmu pojazdu, brak precyzyjnie określonych warunków związanych z klasą i wysokością stawki za dzień i niekorzystne zapisy w umowie. W oświadczeniu wskazał też, że z tych powodów wybrał wypożyczalnię powódki gdyż oferowała samochód na cały okres najmu, bez wkładu własnego, w klasie pojazdu odpowiadającego uszkodzonemu pojazdowi, bez limitu kilometrów oraz podstawienie i odbiór samochodu zastępczego bez zbędnej zwłoki.

W umowie nie wskazano dobowej stawki najmu ani całkowitego kosztu najmu. Natomiast do umowy dołączono cennik z wysokością opłat pobieranych za najem pojazdów poszczególnych segmentów. Z cennika wynikało, że najem pojazdu klasy C to koszt 220 zł nie wskazując czy jest to cena netto czy brutto. Ani z cennika ani z umowy nie wynikały, że za podstawienie i odbiór auta zostanie naliczona dodatkowa opłata.

Ponadto w umowie ustalono m. in., że:

⚫: najemca zobowiązany był zwrócić pojazd w dniu i godzinie określonej w umowie. Czas trwania wynajmu mógł zostać przedłużony jedynie za uprzednią zgodą wynajmującej. W przypadku braku zwrotu pojazdu w terminie najemca zobowiązał się zapłacić ustalone wynagrodzenie za każdą rozpoczętą dobę w wysokości potrójnej stawki dziennej brutto za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia - § 4 umowy,
⚫: powódka pobiera kaucję gwarancyjną w ustalonej wysokości – nie wskazano w jakiej - § 5 pkt 2 umowy
⚫: najemca zobowiązuje się kierować pojazdem osobiście - przedmiot najmu nie może być użyczony bez zgody wynajmującego pod rygorem zapłaty kwoty 1.000 zł - § 8 pkt 3, § 9 pkt 4 i § 11 pkt 13 umowy,
⚫: z kaucji najemcy zostaną potrącone koszty dodatkowe i kary umowne w wysokości wskazanej w umowie m.in. za zwrot brudnego pojazdu w wysokości 40 zł, zwrot z mniejszą ilością paliwa w wysokości kosztu paliwa i 20 zł opłaty manipulacyjnej, za niestosowanie się do zakazu palenia w aucie w wysokości 500 zł, za użyczenie auta w wysokości 1.000 zł itp. - § 11 umowy,
⚫: nieodebranie samochodu lub anulowanie rezerwacji na mniej niż 12 godzin przed planowanym odbiorem może skutkować obciążeniem karą w kwocie 300 zł - § 11 pkt 14 umowy.

Pojazd zastępczy został wydany poszkodowanemu w dniu 08 lutego 2021 r. o godzinie 17:00 i zwrócony powódce w dniu 24 lutego 2021 r. o godzinie 10:15.

( dowód: umowa najmu samochodu k. 14-15 akt, oświadczenie B. L. k. 12 akt, protokół wydania k. 16 akt, protokół zdania k. 17 akt )

B. L. zgłosił szkodę pozwanemu dopiero w dniu 10 lutego 2021 r. – 2 dni po zawarciu umowy najmu pojazdu zastępczego z powódką.

Pozwany w tym samym dniu w wiadomości e-mail potwierdził przyjęcie zawiadomienia o zdarzeniu, a także poinformował o możliwości organizacji wynajmu pojazdu zastępczego wraz z pokryciem jego kosztów. Wskazano firmy współpracujące z pozwanym w zakresie wynajmu pojazdów zastępczych podając że są to firmy ogólnopolskie oraz że najem pojazdu zostanie zorganizowany:

⚫: bez konieczności wpłacania kaucji bądź innych poświadczeń finansowych,
⚫: brakiem opłat za nielimitowany przebieg,
⚫: całodobową obsługą (w tym podstawienie i odbiór pojazdu) na terenie całej Polski bez ponoszenia dodatkowych opłat,
⚫: pokryciem kosztów udziału własnego w szkodzie na pojeździe zastępczym oraz
⚫: bezgotówkowym rozliczeniem szkody.

Wskazano, że stawka brutto za dobę najmu pojazdu klasy C u usługodawców współpracujących z pozwanym wynosi 95 zł.

Wskazano, że w sytuacji w której warunki najmu przedstawione przez wybraną wypożyczalnię nie spełniają oczekiwań poszkodowanego istnieje możliwość dopasowania usługi do jego wymagań.

Wskazano, że w przypadku otrzymania propozycji już po rozpoczęciu najmu w innej wypożyczalni istnieje możliwość zamiany na pojazd z oferty partnerów pozwanego, z podstawieniem we wskazane miejsce. Za zasadny okres najmu przy szkodzie częściowej uznaje się okres niezbędny do technologicznej naprawy uszkodzonego pojazdu oraz okres od powstania szkody do dokonania oględzin i zaakceptowania przez ubezpieczyciela kosztorysu naprawy w przypadku pojazdów wykluczonych z ruchu.

Ofertę wynajmu pojazdu zastępczego w wypożyczalniach pozostających z nim w stałej współpracy pozwany ponowił w wiadomości e-mail z dnia 12 lutego 2021 r.

B. L. nie odpowiedział na propozycję pozwanego dotycząc wynajmu pojazdu zastępczego.

( dowód : raport szkody k. 48-50 akt, wiadomość e-mail z dnia 10 lutego 2021 r. k. 44 akt, informacja o warunkach najmu pojazdu zastępczego w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych k. 45 akt wiadomość e-mail z dnia 12 lutego 2021 r. k. 46-47 akt, akta szkody na płycie CD k. 54 akt )

Pozwany współpracuje w zakresie wynajmu pojazdów zastępczych poszkodowanym w związku z odpowiedzialnością OC sprawców zdarzeń między innymi z (...) z siedzibą w W. od dnia 01 lutego 2016 r., (...) z siedzibą w K. od dnia 01 lipca 2012 r. i (...) z siedzibą w G.. Wszystkie te firmy świadczą usługi całodobowo i na terenie całej Polski. Koszt wynajmu pojazdu w klasie C obciążający pozwanego wynosi 95 zł brutto. Zgodnie z umowami zawartymi z pozwanym (...), poszkodowany nie jest zobowiązany do wpłacania kaucji za najem, poszkodowanego nie obowiązuje limit kilometrów, pojazd zostanie podstawiony i odebrany do dyspozycji poszkodowanego na terenie całej Polski – w tym również poza godzinami pracy biura, istnieje możliwość zgłoszenia dodatkowego kierowcy pojazdu zastępczego, istnieje możliwość montażu fotelika dla dziecka, istnieje możliwość przewożenia psów oraz możliwość ustalenia z klientem innych korzystniejszych warunków najmu.

( dowód : oświadczenia firm współpracujących z pozwanym w zakresie wynajmu pojazdów zastępczych k. 51-53 akt )

W dniu 8 lutego 2021 r. B. L. upoważnił powódkę do rozliczenia szkody komunikacyjnej, w tym do odbioru odszkodowania za najem pojazdu zastępczego.

Następnie w dniu 25 lutego 2021 r. poszkodowany B. L. i powódka zawarli umowę cesji wierzytelności. W umowie wskazano, że cesja obejmuje prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu auta zastępczego oraz wszelkich kosztów związanych z jego obsługą, w tym w szczególności kosztów podstawienia, odbioru, obsługi po godzinach pracy oraz obsługi w soboty, niedziele i święta – przysługującą cedentowi w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 06 lutego 2021 r. likwidowaną przez pozwanego.

( dowód: upoważnienie z dnia 8.02-2021 r. k. 19 akt, umowa cesji wierzytelności k. 24 akt )

W dniu 06 marca 2021 r. powódka wystawiła fakturę za najem pojazdu na kwotę 4.969,20 zł brutto, obejmującą koszt wynajmu samochodu przez okres 17 dni w wysokości 4.600,20 zł brutto: po stawce 220 zł netto + 23% VAT oraz koszty podstawienia i odbioru samochodu od klienta na terenie miasta G. w wysokości po 184,50 zł brutto za każdą z nich (2 x 150 zł + 23 % VAT).

( dowód: faktura nr (...) k. 18 akt )

Pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego decyzją z dnia 16 czerwca 2021 r. przyznał odszkodowanie w wysokości 1.235 zł uznając uzasadniony czas wynajmu na 13 dni (5 dni od dnia zgłoszenia szkody do dnia oględzin, 4 dni technologicznej naprawy, 1 dzień oczekiwania na sprowadzenie zamówionych części, 2 dni wolne od pracy i 1 dzień organizacyjny związany z odbiorem pojazdu z naprawy) i stawkę dobową najmu w kwocie 95 zł brutto.

( dowód: decyzja pozwanego k. 20-22 akt, potwierdzenie przelewu otrzymanego k. 23 akt, akta szkodowe pozwanego k. 54 akt )

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił wyłącznie w oparciu o dokumenty przedłożone przez strony i zawarte w aktach niniejszej sprawy oraz aktach postępowania likwidacyjnego na płycie CD. Autentyczność i prawdziwość tych dokumentów nie była kwestionowana.

Jedynym dowodem, któremu Sąd odmówił wiary było oświadczenie poszkodowanego B. L. zawarte w piśmie z dnia 8 lutego 2021 r. (k. 12). W piśmie tym poszkodowany uzasadnił przyczyny zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego z powódką i przyczyny nie skorzystania z oferty najmu przedstawionej przez pozwanego. Twierdzenia poszkodowanego zawarte w tym oświadczeniu są nieprawdziwe i nie zasługują na wiarę. Jak wynika z pozostałego materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania, zgłoszenie szkody pozwanemu miało miejsce w dniu 10 lutego 2021 r. (k. 48). Poszkodowany nie mógł zatem odmówić skorzystania z propozycji wynajmu samochodu zastępczego ze wskazanej przez (...) wypożyczalni w dniu 7 lutego 2021 r., gdyż w tej dacie propozycji takiej jeszcze nie otrzymał. Nie mógł tym samym stwierdzić, że oferta najmu przedstawiona przez pozwanego jest niekorzystna. Z powyższego wynika, że B. L. złożył oświadczenie niezgodne z prawdą. Oświadczenie to ostatecznie też okazało się niezgodne z prawdą ponieważ oferta najmu pojazdu zastępczego złożona przez pozwanego po zgłoszeniu szkody, jak wykazało postępowanie dowodowe, okazała się tańsza i dużo korzystniejsza niż oferta powódki, o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia.

Niemożliwy do przeprowadzenia okazał się natomiast zawnioskowany w pozwie dowód z tabeli naprawy pojazdu poszkodowanego w warsztacie (...) S.C. W odpowiedzi na zobowiązanie Sądu ww. warsztat w piśmie z dnia 25 stycznia 2023 r. (k. 58) poinformował, że nie prowadzi terminarza poszczególnych etapów naprawy, w tym daty zamówień części czy daty zawiadomienia o zakończeniu naprawy.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny co do faktu powstania szkody w pojeździe marki A. o numerze rejestracyjnym (...) w wyniku kolizji z dnia 6 lutego 2021 r. oraz co do winy kierowcy ubezpieczonego u pozwanego od OC za spowodowanie tego zdarzenia. Nie kwestionowane przez pozwanego było prawo najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego. Bezsporna była również okoliczność zbycia przez poszkodowanego wierzytelności wynikającej z umowy najmu pojazdu zastępczego na rzecz powódki. Poza sporem był także przebieg postępowania likwidacyjnego i kwota wypłacona przez pozwanego z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1.235 zł.

Kwestiami spornymi w niniejszej sprawie były uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego i wysokość odszkodowania należnego z tytułu kosztów najmu pojazdu tego pojazdu.

Jeżeli chodzi o koszty najmu pojazdu zastępczego to pozwany kwestionując wysokość odszkodowania należnego z tytułu kosztów najmu pojazdu, podnosił, że poszkodowany B. L. zobowiązany jest do minimalizowania szkody i w związku z tym winien skorzystać z oferty najmu pojazdu zastępczego zorganizowanego przez pozwanego albo skorzystać z najmu w innym przedsiębiorstwie ale do wysokości stawek najmu które poniósłby pozwany zapewniając najem poszkodowanemu.

Sporną kwestią było zatem rozstrzygniecie czy odpowiedzialność pozwanego z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego jest ograniczona do stawek wskazanych przez pozwanego lub stawek, które pozwany wypłaca za najem pojazdów zastępczych firmom współpracującym z nim na podstawie zawartych umów gospodarczych.

Kwestię tę sąd rozstrzygnął na korzyść pozwanego. W orzecznictwie sądowym i doktrynie nie budzi wątpliwości, że pozwany ma obowiązek zwrócić poszkodowanemu koszty najmu pojazdu zastępczego zorganizowanego we własnym zakresie jeżeli wydatki te są celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. akt III CZP 5/11 stwierdził, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego.

Do celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków na najem pojazdu zastępczego odwołał się też Sąd najwyższy w uchwale z dnia 22 listopada 2013 r. sygn.. akt III CZP 76/13. Sąd Najwyższy stwierdził, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego.

Kolejna uchwała Sądu Najwyższego w omawianym przedmiocie pochodzi z 24 sierpnia 2017 r. (sygn. akt III CZP 20/17). Zgodnie z treścią ww. uchwały wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela te poglądy.

Celowość samego wynajmu pojazdu zastępczego przez B. L. nie była kwestionowana przez pozwanego i nie budzi wątpliwości.

Uszkodzony w wyniku kolizji pojazd marki A. o numerze rejestracyjnym (...) był jedynym samochodem w gospodarstwie domowym poszkodowanego. B. L. potrzebował samochodu, żeby dojeżdżać do pracy, na zakupy i załatwiać wszystkie inne sprawy związane z codziennym funkcjonowaniem. Okoliczności te zostały potwierdzone złożonym przez niego pisemnym oświadczeniem o potrzebie korzystania z samochodu (k. 13). Wyżej wskazany dowód nie był kwestionowany przez pozwanego. Pozwany potwierdził też uznanie celowości najmu pojazdu zastępczego wypłacając część kosztów najmu.

W doktrynie i orzecznictwie sądowym za ekonomicznie uzasadnione uznaje się wydatki konieczne, rozsądne i uzasadnione cenami najmu na lokalnym rynku.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd uznał, że w okolicznościach niniejszej sprawy wydatki poniesione przez poszkodowanego w kwocie 270,60 zł brutto (220 zł netto) za dobę najmu pojazdu zastępczego były nieuzasadnione ekonomicznie.

Sąd podziela w pełni pogląd pozwanego, że na poszkodowanym ciąży obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów. Oznacza to, że poszkodowany otrzymując wiadomość od ubezpieczyciela o możliwości najmu pojazdu zastępczego nie powinien lekceważyć zasady minimalizacji szkody i korzystać z prawie trzy razy droższej oferty powódki. W sytuacji w której pojazd zastępczy już posiadał powinien zwrócić go powódce i skorzystać z oferty wypożyczalni współpracujących z pozwanym, tym bardziej, że nowy pojazd zostałby niezwłocznie podstawiony i w dogodne dla niego miejsce.

Wskazać należy, że wbrew twierdzeniom powódki oferta jej firmy była zdecydowanie mniej korzystna dla poszkodowanego niż oferty firm pozostających w stałej współpracy z pozwanym, i to nie tylko z uwagi na stosowane dobowe stawki najmu.

Powódka zawiera umowy najmu pojazdów zastępczych na czas z góry określony, a w przypadku braku zwrotu pojazdu w terminie pobiera od najemców wynagrodzenie za każdą rozpoczętą dobę w wysokości potrójnej stawki dziennej brutto za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia. Taką też umowę zawarła z B. L.. Tymczasem podmioty współpracujące z pozwanym (...) dostosowują okres najmu do potrzeb konkretnej szkody, uznając za zasadny okres niezbędny do technologicznej naprawy uszkodzonego pojazdu w przypadku pojazdów dopuszczonych do ruchu oraz okres od powstania szkody do dokonania oględzin i zaakceptowania przez ubezpieczyciela kosztorysu naprawy w przypadku pojazdów wykluczonych z ruchu. Nie żądają zwrotu wynajętego pojazdu w odgórnie ustalonym terminie i nie obciążają najemców żadnymi dodatkowymi opłatami w sytuacji przedłużającego się najmu.

Ponadto zgodnie z umową powódka pobiera od najemców kaucję gwarancyjną, a pozwany wynegocjował dla poszkodowanych brak konieczności wpłacania kaucji bądź innych poświadczeń finansowych.

Podmioty współpracujące z pozwanym oferują całodobową obsługę w zakresie podstawienia i odbioru pojazdu na terenie całej Polski bez ponoszenia dodatkowych opłat, zaś powódka wymaga od swoich klientów samodzielnego odbioru i zwrotu pojazdów zastępczych. W przypadku zaś podstawienia i odbioru pojazdu nalicza dodatkową opłatę. W niniejszej sprawie poszkodowany został obciążony opłatą w kwocie po 184,50 zł i za podstawienie i odbiór pojazdu. Przy czym wskazać należy, że opłata ta nie pojawia się nigdzie na etapie zawarcia umowy. Koszty te nie zostały wskazane ani w umowie ani w cenniku, które podpisał poszkodowany, jako konieczne do poniesienia przez najemcę pojazdu. Budzi więc wątpliwości czy B. L. miał świadomość zawierając umowę konieczności poniesienia tych kosztów, czy zostało to z nim uzgodnione, czy zostały one doliczone do faktury z uwagi na osobę pozwanego i jego odpowiedzialność OC za sprawcę zdarzenia.

Ponadto partnerzy pozwanego przewidują możliwość indywidualnej negocjacji warunków najmu, czego nie oferuje powódka, a przynajmniej tej okoliczności powódka nie wykazała w toku procesu. Korzystając z pojazdu zastępczego zorganizowanego przez pozwanego poszkodowany nie byłby też ograniczony do osobistego kierowania pojazdem ( jak w umowie z powódką ). Oferty wszystkich firm współpracujących z pozwanym przewidywały możliwość zgłoszenia dodatkowego kierowcy najętego pojazdu.

W związku z powyższym wskazać należy, że ewidentnie nieprawdziwe są zawarte w załączonym do pozwu pisemnym oświadczeniu B. L. z dnia 08 lutego 2021 r. twierdzenia o zbyt krótkim deklarowanym przez (...) czasie wynajmu samochodu zastępczego, braku określenia precyzyjnie warunków związanych z klasą i wysokością stawki za dzień oraz niekorzystnych zapisach dla poszkodowanego w umowie. Powódka nie wykazała w toku procesu, które to zapisy umów najmu zorganizowanego przez pozwanego były niekorzystne dla poszkodowanego na tyle, że determinowały konieczność zawarcia umowy najmu z powódką po stawce 270,60 zł brutto za dobę. Nie podjęła nawet próby wykazania tych okoliczności. W ocenie Sądu to umowa powódki była niekorzystna dla poszkodowanego, skoro została zawarta na z góry określony czas, kiedy nieznany był jeszcze okres niezbędny do likwidacji szkody i naprawy pojazdu i dodatkowo obwarowana karami za zwrot pojazdu po terminie. Zdaniem Sądu poszkodowany w momencie składania przedmiotowego oświadczenia nie zapoznał się jeszcze z warunkami najmu pojazdu zastępczego oferowanego przez pozwanego, ponieważ szkodę zgłosił dopiero 2 dni później i 2 dni później otrzymał ofertę zorganizowania pojazdu zastępczego od pozwanego. W ocenie Sądu poszkodowany podpisał formularz oświadczenia przygotowany przez powódkę na potrzeby ewentualnych przyszłych żądań powódki.

Na tle tak ustalonego stanu faktycznego za nieistotną uznać należy okoliczność, że stawki stosowane przez powódkę są stawkami rynkowymi. Fakt ten był bezsporny. Sąd Najwyższy w przytoczonej już uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17,wskazał, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane – bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego – w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można też przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana. (…) proponowana wykładnia nie eliminuje ani nie ogranicza przysługującej poszkodowanemu swobody wyboru kontrahenta, od którego najmie pojazd. Sprawia jedynie - ze względu na obowiązek zapobiegania zwiększeniu rozmiarów szkody - że zawierając umowę na mniej korzystnych warunkach od proponowanych przez ubezpieczyciela, poszkodowany będzie zmuszony ponieść część związanych z tym kosztów.

Ustalenie wysokości odszkodowania powinno następować przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności występujących w indywidualnym przypadku.

Zgodnie z art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Natomiast w myśl art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z 22 maja 2003 r. w razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, osoba uczestnicząca w nim, jest obowiązana do zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody. Co za tym idzie – za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki nie mogą być uznane te, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnych następstw majątkowych w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, gdy może być to wyeliminowane bez uszczerbku dla poszkodowanego – w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób.

W niniejszej sprawie pozwany wykazał, że zaproponował poszkodowanemu zorganizowanie najmu pojazdu zastępczego. Wykazał, że oferowane przez niego warunki były dużo korzystniejsze od warunków umowy najmu zastosowanych przez powódkę, a powódka nie wykazała obiektywnej niemożliwości skorzystania przez poszkodowanego z oferty przedstawionej przez pozwanego ani szczególnych okoliczności przemawiających za skorzystaniem przez poszkodowanego z oferty powódki, dlatego też Sąd sporną kwestię wysokości dobowych stawek najmu rozstrzygnął na korzyść strony pozwanej.

Na korzyść pozwanego Sąd rozstrzygnął również spór dotyczący uzasadnionego czasu najmu pojazdu zastępczego. Zgodnie z art. 6 k.c. obowiązek przedstawienia dowodów na tę okoliczność spoczywał na powódce jako osobie wszczynającej niniejszej proces. Tymczasem powódka na te okoliczność w pozwie wniosła jedynie o zobowiązanie przez Sąd warsztatu, w którym naprawiany był uszkodzony samochód należący do poszkodowanego, do przedłożenia tabeli naprawy pojazdu poszkodowanego. Jak wskazano już we wcześniejszej części uzasadnienia, dowód ten okazał się niemożliwy do przeprowadzenia, gdyż wskazany w pozwie warsztat nie dysponował taką tabelą. Powódka, mimo zawiadomienia o treści odpowiedzi udzielonej przez (...) S.C. nie zawnioskowała i nie wykazała innymi dowodami zasadności wynajmu pojazdu zastępczego przez okres 17 dni i w okresie wskazanym w pozwie.

Co więcej, dokumenty zawarte w aktach postępowania likwidacyjnego nie pozwalają na powiązanie okresu najmu pojazdu zastępczego z okresem naprawy pojazdu uszkodzonego w kolizji. Umowa najmu między powódką a poszkodowanym została zawarta na okres od 08 lutego 2021 r. do 24 lutego 2021 r., a jak wynika z faktury (...) naprawa pojazdu B. L. została wykonana w dniu 11 marca 2021 r., a więc już po zakończeniu okresu najmu. Brak jest możliwości ustalenia, ile czasu samochód poszkodowanego spędził w warsztacie i czy został oddany do naprawy dopiero po zwrocie pojazdu zastępczego powódce, mimo iż już w dniu 18 lutego 2021 r. B. L. udzielił warsztatowi (...)upoważnienia do udzielenia wszelkich informacji o likwidowanej szkodzie komunikacyjnej oraz wydawania ocen technicznych i kalkulacji.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał roszczenie powódki za nieuzasadnione i wobec braku podstaw z art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 2277) w zw. z art. 362 k.c. oddalił powództwo w całości.

O kosztach procesu Sąd postanowił na podstawie art. 98 k.p.c. i obciążył nimi w całości powódkę jako stronę przegrywającą spór.

Na zasądzoną od powódki na rzecz pozwanego kwotę 7,38 zł składa się poniesiony przez pozwanego koszt opłaty za poświadczenie odpisu pełnomocnictwa przez notariusza ( k. 43v akt). Sąd zasądził nadto odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty zgodnie z art. 98 § 1¹ k.p.c.

Sędzia Halina Maliszewska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE