UZASADNIENIE

wyroku z dnia 10 kwietnia 2024 r.

Powód B. O. wniósł o nakazanie pozwanemu D. O. (1) opuszczenia i opróżnienia z własnych rzeczy nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) I 2, oraz zasądzenie kosztów procesu od pozwanego na rzecz powoda według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż jest właścicielem w/w nieruchomości, a od 6 lipca 2022 roku przebywa w Schronisku (...) w M.. W dalszej kolejności podał, że nie może wrócić do swojego domu, ponieważ zamieszkany jest on m.in. przez pozwanego, będącego jego synem, z którym nie łączą go dobre relacje. Pozwany jest wrogo nastawiony do powoda i wspólne zamieszkiwanie na tej nieruchomości przez strony jest niemożliwe. Powód obawiał się, że pozwany przy najmniejszej kłótni wezwie Policję i spowoduje, że powód kolejny raz trafi do zakładu karnego. B. O. wystosował wezwanie przedsądowe do pozwanego. Pozwany odpowiedział na wezwanie, nie uznając jednak zasadności żądania powoda.

Na rozprawie w dniu 31 stycznia 2024 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa, z uwagi na to jak w okresie wspólnego zamieszkiwania powód zachowywał się w stosunku do swojej żony, oraz do pozwanego i drugiego syna powoda. Wskazał, że z tych przyczyn wobec powoda została orzeczona eksmisja.

W piśmie z dnia 06 marca 2024 roku pełnomocnik pozwanego skonkretyzował stanowisko strony pozwanej, wskazując, że przysługujące powodowi prawo własności nie jest prawem absolutnym i podlega ograniczeniom m.in. z powodu zasad współżycia społecznego zgodnie z art. 5 k.c. Powód żąda eksmisji syna, w stosunku do którego zamiast wykazać się ojcowską troska, dokonał czynów przestępczych, które skutkowały pozbawieniem powoda władzy rodzicielskiej. Nadto w stosunku do powoda zapadło postanowienie Sądu nakazujące opuszczenie spornej nieruchomości z powodu stosowania przemocy w rodzinie. Pozwany w chwili obecnej jest rodziną zastępczą dla swojego brata M. ,z którym wspólnie zamieszkują w spornej nieruchomości. Żądanie wyłącznie eksmisji syna D. spowodować może rozdzielenie rodziny zastępczej. Pozwany nie posiada środków finansowych na wynajęcie lokalu dla siebie i brata na wolnym rynku.

Nadto pozwany podniósł, że w odniesieniu do spornej nieruchomości przysługuje mu roszczenie wynikające z działu spadku po zmarłej matce A. O.. Choć działka na której wzniesiono budynek mieszkalny została nabyta przez powoda przed zawarciem związku małżeńskiego, jednakże znaczna część budynku mieszkalnego została wzniesiona już w trakcie trwania małżeństwa. Stąd małżonce powoda, a matce pozwanego, przysługiwało roszczenie o zwrot nakładów poniesionych z majątku wspólnego na majątek osobisty powoda. W związku ze śmiercią A. O., pozwanemu jako jej synowi przysługuje udział w spadku po zmarłej. Zasadnym było więc podniesienie w niniejszej sprawie na podstawie art. 461 k.c. zarzutu prawa zatrzymania, z uwagi na niezwrócenie przez powoda kwoty należnej pozwanemu z tytułu działu spadku. Szacunkową wartość udziału mu należnego pozwany oszacował na kwotę około 100.000 złotych. Wniosek o dział spadku miał zostać złożony przez pozwanego do końca marca 2024 roku.

Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia:

B. O. jest właścicielem nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) I 2, dla której Sąd Rejonowy w Szczytnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi KW nr (...).

(bezsporne)

B. O. zawarł związek małżeński z A. O. w 1997 roku. Z małżeństwa tego zrodziło się dwoje dzieci: pozwany D. O. (1) oraz M. O.. Nieruchomość przy ul. (...) I 2 w S. stanowiła majątek osobisty powoda. Na moment zawarcia małżeństwa z wymienioną nieruchomość ta była częściowo zabudowana, wykonane zostały instalacje: elektryczna, gazowa i kanalizacyjna, dom wymagał jednak przeprowadzenia prac wykończeniowych. Na nieruchomości znajduje się również budynek gospodarczy, który nie jest przystosowany do zamieszkiwania.

(dowód: zeznania pozwanego k. 38v-39, k. 70v, zeznania świadka D. O. (2) k. 70–70v)

Sąd Rejonowy w Szczytnie prawomocnym postanowieniem z dnia 16 września 2019 roku, w sprawie wszczętej z wniosku A. O., nakazał B. O., aby opuścił nieruchomość położoną przy ul. (...) I 2 w S., z powodu stosowania przemocy w rodzinie.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 18 grudnia 2019 roku w sprawie II K 500/19 B. O. został uznany za winnego temu, że w okresie od 4 kwietnia 2019 roku do dnia 2 sierpnia 2019 roku w mieszkaniu przy ul. (...) I 2 w S., znęcał się psychicznie i fizycznie nad żoną A. O. oraz synem D. O. (1), w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu, wszczynał awantury domowe podczas których wyzywał pokrzywdzonych słowami wulgarnymi i obelżywymi, wyganiał z domu, stosował przemoc fizyczną, szarpał za ubrania, popychał, groził pozbawieniem życia A. O., ponadto w dniu 2 sierpnia 2019 roku, będąc pod wpływem alkoholu wszczął awanturę, podczas której popchnął i przewrócił A. O., w wyniku czego doznała ona obrażeń w postaci obrzęku i zasinienia podskórnego w obrębie dłoni i bolesności prawego stawu biodrowego, a także popchnął i uderzył w nogę i brzuch syna D. O. (1), na skutek czego doznał obrażeń ciała w postaci licznych otarć, podbiegnięć krwawych, zadrapań na klatce piersiowej, brzuchu i kończynach górnych oraz na łopatce prawej i łokciu lewym oraz stłuczenia kości biodrowej. Za popełniony czyn powód został skazany na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności. Jednocześnie Sąd zobowiązał B. O. do powstrzymania się od kontaktowania z pokrzywdzonymi w sposób wyrażający agresję fizyczną lub słowną.

(dowód: wyrok z dnia 18.12.2019r. w aktach sprawy II K 500/19, postanowienie w sprawie I Ns 172/19 k. 35)

Powód opuścił nieruchomość przy ul. (...) I 2 w S. we wrześniu 2019 roku. Na początku roku 2020 B. O. opuścił areszt i od tego momentu zamieszkuje w Schronisku dla Osób Bezdomnych (...) w M.. Powód otrzymuje świadczenie rentowe w wysokości około 900 złotych. Prowadzone jest przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne w przedmiocie alimentów z wniosku jego synów. B. O. postanowieniem Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 19 lutego 2019 roku w sprawie I. N. 346/18 został pozbawiony władzy rodzicielskiej nad małoletnimi wówczas D. O. (1) oraz M. O..

D. O. (1) w domu przy ulicy (...) I 2 w S. zamieszkuje od urodzenia. Obecnie ponosi bieżące koszty związane z utrzymaniem nieruchomości, w kwocie około 1.000 złotych miesięcznie. Po śmierci A. O., D. O. (1) został ustanowiony rodziną zastępczą dla swojego brata M. O., który obecnie ukończył 18 lat.

D. O. (1) osiąga dochody ze stosunku pracy w wysokości około 3.100 złotych. Otrzymuje również kwotę około 700 złotych z tytułu pełnienia roli rodziny zastępczej. Z tytułu dziedziczenia po zmarłej matce pozwany uzyskał udział w spadku, w skład którego wchodzi prawo własności mieszkania położonego przy ul. (...) w S., składające się trzech pokoi, łazienki oraz kuchni. Obecnie zamieszkuje tam jedynie wujek pozwanego.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Szczytnie z dn. 19.02.2019r. k. 36, potwierdzenia wykonania operacji k. 55-58, postanowienie Sądu Rejonowego w Szczytnie z dn. 10 lutego 2022r. k. 59, dowód z przesłuchania powoda k. 38v, 70v, dowód z przesłuchania pozwanego k. 38v–39, 70v, dowód z przesłuchania świadka D. O. (2) k. 70–70v)

Pismem z dnia 19 lipca 2023 roku powód wezwał pozwanego do opróżnienia i opuszczenia nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) I 2, w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Korespondencję w tym przedmiocie pozwany otrzymał w dniu 27 lipca 2023 roku.

W odpowiedzi na powyższe pozwany wskazał, iż wezwanie to jest przedwczesne i nie zostanie przez niego uwzględnione. Jednocześnie pozwany wezwał B. O. do podjęcia rozmów w przedmiocie ugodowego podziału spadku (majątku wspólnego powoda i zmarłej małżonki powoda, będącej matką pozwanego) poprzez dokonanie zapłaty połowy wartości budynków posadowionych na działce (...) w S.. Jednocześnie pozwany wskazał, że do czasu rozliczenia nakładu na nieruchomość powoda, nie wyda mu spornej nieruchomości, powołując się na prawo zatrzymania, o którym mowa w art. 461 k.c.

Powód w piśmie z dnia 21 sierpnia 2023 roku podtrzymał swoje żądanie, pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

(dowód: wezwanie z dnia 19.07.2023r. k. 13, potwierdzenie nadania k. 14,19, potwierdzenia odbioru k. 15, 20, odpowiedź na wezwanie k. 16, pismo powoda z dn. 21.08.2023r.)

Dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd oparł się na dokumentach złożonych przez strony, których autentyczność nie budziła wątpliwości. Kwestia ta nie była również przedmiotem zarzutów strony przeciwnej, a także z urzędu Sąd nie dostrzegł jakichkolwiek okoliczności, które mogłyby podważyć pochodzenie złożonych dokumentów od wymienionych w nich osób.

Sąd dokonał także ustaleń faktycznych na podstawie bezspornych twierdzeń samych stron. Pozwany D. O. (1) nie kwestionował, iż nieruchomość w której zamieszkuje stanowi majątek osobisty powoda i faktu otrzymania od powoda wezwania do jej opuszczenia. W toku postępowania pozwany podnosił natomiast, że uwzględnienie powództwa w okolicznościach kiedy powód dokonał czynów przestępczych wobec pozwanego, jak i jego matki, a żony powoda, pod postacią psychicznego i fizycznego znęcania się, stanowiłoby naruszenie normy prawnej wyrażonej w art. 5 k.c., zgodnie z którą nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Powyższy przepis jest klauzulą generalną, co oznacza, że zawiera zwroty niedookreślone, którym można nadać konkretne znaczenie dopiero w procesie stosowania prawa przez sąd, po rozważeniu okoliczności konkretnej sprawy.

Zeznania świadka D. O. (2), w sytuacji braku podzielenia argumentacji pozwanego w przedmiocie zastosowania prawa zatrzymania, nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Wyjaśnienie podstawy prawnej orzeczenia należy rozpocząć od przytoczenia art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Jak wynika z brzmienia powyższego przepisu przesłankami zastosowania roszczenia windykacyjnego jest przede wszystkim okoliczność, aby osoba, która występuje z takim roszczeniem była właścicielem danej rzeczy, aby ta rzecz znajdowała się w faktycznym władaniu innej osoby, a przy tym, aby osoba ta nie była uprawniona do władania rzeczą, tzn. aby nie przysługiwało jej prawo, dzięki któremu może rzeczą dysponować (np. najem, użyczenie). Powód wykazał swoją legitymację czynną w tej sprawie, albowiem fakt przysługiwania mu prawa własności spornej nieruchomości był niekwestionowany przez stronę przeciwną. Jednocześnie nie budziło wątpliwości, iż pozwany na dzień wniesienia pozwu i później, aż do dnia zamknięcia rozprawy, zamieszkiwał w domu położonym przy ul. (...) I 2 w S..

Co do zasady niesporna była również okoliczność stanowiąca istotę powództwa windykacyjnego, a mianowicie, że pozwany zajmuje wspomniany lokal bez tytułu prawnego. W ocenie Sądu sporna nieruchomość była przedmiotem dorozumianej umowy użyczenia na czas nieoznaczony. Cechą charakterystyczną umowy użyczenia, (odróżniającą ją od umowy najmu), jest jej nieodpłatność.

Niewątpliwie stosunek prawny zbliżony do umowy użyczenia nawiązał się w wyniku istnienia stosunku rodzinnego, albowiem zapewnienie dziecku lokalu mieszkalnego jest jedną z form wypełniania obowiązku alimentacyjnego (art. 128 kro w zw. z art. 133 § 1 kro i art. 135 § 2 kro ). Jednak jak ustalił Sąd w toku postępowania dowodowego, obowiązek alimentacyjny powoda względem pozwanego już wygasł. D. O. (1) jest osobą pełnoletnią, nie pobiera nauki, pracuje i jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Obecnie utracił tytuł prawny do korzystania z nieruchomości i powodowi przysługiwało uprawnienie do żądania, aby ją opróżnił, opuścił i wydał mu jako właścicielowi.

W myśl art. 718 § 1 zdanie 1 k.c., po zakończeniu użyczenia biorący do używania obowiązany jest zwrócić użyczającemu rzecz w stanie niepogorszonym. Rzecz powinna być zatem zwrócona bezpośrednio po ustaniu umowy użyczenia; wezwanie dłużnika przez wierzyciela do zwrotu rzeczy nie jest konieczne (por. Gudowski Jacek. Art. 718. W: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczegółowa, wyd. II. Wolters Kluwer Polska, 2017). Zobowiązanie wynikające z tego rodzaju umowy wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu ( art. 365 ¹ k.c. ).

Ponieważ od wezwania złożonego przez powoda do opuszczenia i opróżnienia nieruchomości przez pozwanego upłynęło ponad 9 miesięcy, jest oczywiste, że termin wypowiedzenia upłynął.

Zarzut nadużycia prawa, oparty na założeniu, iż powód, przez wzgląd na swoje naganne zachowanie względem rodziny, powinien umożliwić pozwanemu dalsze korzystanie ze swojego domu, był niezasadny.

W judykaturze i doktrynie istnieją zastrzeżenia co do możliwości stosowania art. 5 k.c. w sprawach o wydanie nieruchomości. Wskazuje się bowiem, że zgodnie z art. 140 k.c. podstawowym uprawnieniem właściciela jest korzystanie z rzeczy z wyłączeniem innych osób. Po wejściu w życie obecnie obowiązującej Konstytucji RP Sąd Najwyższy przyjmował, że oddalenie powództwa windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. nie jest dopuszczalne i wskazywał, że orzeczenie takie prowadziłoby do naruszenia istoty prawa własności, co jest niezgodne z art. 64 ust. 3 Konstytucji (m.in. wyroki SN z 27 maja 1999 r., II CKN 337/98, OSNC 1999 nr 12 poz. 214 i z 23 marca 2000 r., I CKN 440/98). Również we współczesnym orzecznictwie wyrażany jest pogląd, że oddalenie na tej podstawie powództwa o wydanie rzeczy powinno być z zasady wyłączone, a jeśli je dopuścić, to całkiem wyjątkowo i po dokonaniu oceny całokształtu okoliczności danego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym (wyrok z 29 stycznia 2008 r., IV CSK 417/07, postanowienie SN z 2.6. 2011 r., I CSK 520/10, L.).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd miał na uwadze, iż od czasu eksmisji powoda z powodu stosowania przemocy w rodzinie minęło 5 lat. Uwypuklenia wymaga, że to powód jest właścicielem nieruchomości, a przez długi czas zamieszkuje w schronisku dla osób bezdomnych. Jakkolwiek w przeszłości zachowanie powoda wobec pozwanego było niewątpliwie naganne, to jednak w chwili obecnej na powodzie nie spoczywa już obowiązek alimentacyjny wobec pozwanego, który pracuje i osiąga stałe dochody z tytułu stosunku pracy, które pozwalają na wynajęcie lokalu mieszkalnego. Ponadto nie można pominąć, iż pozwany na skutek dziedziczenia po zmarłej matce nabył udział we współwłasności lokalu mieszkalnego. Nawet jeżeli nie może zamieszkać w tym lokalu, to uzyskanie udziału w spadku pozwala na pozyskanie kwoty pieniężnej tytułem spłaty, która pozwoli, choćby przejściowo, na samodzielne zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych.

W tych okolicznościach nie sposób uznać, iż wykonywanie przez powoda jego prawa własności stanowi nadużycie przysługującego mu prawa podmiotowego.

Niezależnie od powyższego strona pozwana podniosła również, iż nie wyda powodowi spornej nieruchomości, powołując się na prawo zatrzymania, o którym mowa w art. 461 k.c.

Po pierwsze - powoda i pozwanego łączył stosunek prawny wykluczający możliwość skutecznego podniesienia tego środka obrony przeciwko roszczeniu windykacyjnemu. Zgodnie z art. 461 § 1 k.c. zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania). Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy obowiązek wydania rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych (§ 2). Jak wskazano powyżej stosunek prawny łączący dotychczas powoda i pozwanego opierał się wyłącznie na użyczeniu. O jego nawiązaniu zadecydowały bowiem więzy rodzinne. Prawa zatrzymania, jak zaś wynika z art. 461 § 2 k.c., nie stosuje się, gdy chodzi o zwrot rzeczy użyczonej. W okolicznościach niniejszej sprawy obrona za pomocą tego zarzutu nie była zatem prawnie dopuszczalna.

Po drugie - warunkiem skuteczności zarzutu opartego na prawie zatrzymania jest konkretyzacja roszczenia będącego jego podstawą i określenie jego zakresu, a w przypadku zobowiązań pieniężnych, także jego sumy przez wyrażenie jej w pieniądzu lub wskazanie przesłanek jej wysokości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 1999 r., I CKN 225/98).

Jak wynika ze stanowiska strony pozwanej dążyła ona do zabezpieczenia przysługujących jej wskutek dziedziczenia roszczeń z tytułu nakładów z majątku wspólnego (matki pozwanego i powoda) na majątek odrębny powoda w postaci wykończenia domu posadowionego na działce nr (...), przy czym - nie podjęła ona nawet próby konkretyzacji przysługującego jej ewentualnie roszczenia z tytułu tych nakładów. Mimo twierdzeń zawartych w pismach procesowych pozwanego, do czasu zamknięcia rozprawy nie zainicjował on postępowania działowego z udziałem powoda, w toku którego mogłoby zapaść rozstrzygnięcie zasądzające określoną kwotę. W tej sytuacji, aby móc uwzględnić zarzut zatrzymania, Sąd powinien dysponować dowodami wskazującymi na wysokość wierzytelności, a w tym celu niezbędne byłoby zasięgnięcie opinii biegłego. W niniejszej sprawie pozwany nie przedstawił jednak inicjatywy dowodowej w tym zakresie, jak tego wymaga art. 6 k.c. Zgromadzony materiał dowodowy pozwala jedynie na stwierdzenie, że matka pozwanego zmarła, poczyniwszy bliżej nieokreślone nakłady związane z wykończeniem domu. Opinia biegłego jawi się tu jako nieodzowna, gdyż dochodzi kwestia amortyzacji tychże nakładów, zwłaszcza że pozwany nie jest ich jedynym nabywcą. Pozwany nie podnosił bowiem, że doszło do nabycia spadku na podstawie testamentu. Za bezsporne należało zatem przyjąć, że także powód, jako mąż zmarłej, nabył spadek w 1/3 części.

Ponadto zastosowanie prawa zatrzymania na podstawie art. 461 k.c. wymaga istnienia wymagalnego roszczenia o zwrot nakładów. Przedmiotowe roszczenie, jako z natury bezterminowe, staje się wymagalne po wezwaniu do zapłaty (art. 455 k.c.). Pozwany nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność wezwania powoda do zapłaty z tego tytułu jakiejkolwiek sumy pieniężnej.

Już tylko na marginesie Sąd wskazuje, iż nie mógłby oddalić powództwa eksmisyjnego z powołaniem na prawo zatrzymania. W okolicznościach niniejszej sprawy mógł jedynie je uwzględnić, zastrzegając, że wydanie rzeczy nastąpi przy zwrocie nakładów, określonych jednak co do wysokości i wymagalnych - tak, aby orzeczenie to nadawało się do wykonania w toku egzekucji.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w punkcie I wyroku.

W dalszej kolejności ustalenia wymagała kwestia istnienia po stronie pozwanego uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

Stosownie do przepisu art. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (j.t. Dz.U. 2023r., poz. 725, dalej jako ustawa) reguluje ona zasady i formy ochrony praw lokatorów oraz zasady gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy lokatorem jest najemca lokalu lub osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Z powyższego wynika, że wprowadzone w ustawie mechanizmy ochronne, w tym odnoszące się do orzekania o lokalu socjalnym w oparciu o unormowania art. 14 ustawy odnoszą się jedynie do osób będących lokatorami w przedstawionym powyżej rozumieniu tego pojęcia. Lokatorem w przytoczonym znaczeniu, zgodnie z jednolitym poglądem judykatury, jest nie tylko najemca lub osoba używająca lokal na podstawie każdego innego tytułu prawnego do lokalu, który nie jest prawem własności, ale także były najemca i osoba, która w przeszłości używała o w oparciu o tytuł prawny nie będący prawem własności (wyrok SN z dnia 14 października 2002 roku, I CKN 1074/00).

Odnosząc powyższe do okoliczności rozpoznawanej sprawy przypomnieć należy, że Sąd z przytoczonych wcześniej względów, uznał, że pozwanemu przysługiwało w przeszłości uprawnienie - inne niż prawo własności - do zajmowania lokalu objętego postępowaniem. Wobec czego Sąd zobligowany był w wyroku nakazującym pozwanemu – jako byłemu lokatorowi – opróżnienie lokalu mieszkalnego stosowanie do przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku orzec o uprawnieniu bądź braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

Sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, bierze pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez te osoby z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną (art. 14 ust. 3 ustawy) i nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego wobec kobiety w ciąży, małoletniego, osoby niepełnosprawnej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 573 i 1981) lub ubezwłasnowolnionego oraz osoby sprawującej nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałej, obłożnie chorego, emeryta lub rencisty spełniającego kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osoby posiadającej status bezrobotnego, osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały - chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany (art. 14 ust. 4 ustawy).

W okolicznościach niniejszej sprawy nie budziło wątpliwości Sądu, że takie okoliczności nie dotyczyły pozwanego.

W sytuacji gdy nie zachodzi żadna z przesłanek obligatoryjnego orzeczenia o przyznaniu prawa do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, przyznanie takiego prawa może być uzasadnione tylko ze względu na sytuację życiową, w szczególności warunki finansowe i rodzinne danej osoby (vide wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 11 października 2012r., III Ca 51/12, LEX nr 1714457). Sąd uznał, iż sytuacja życiowa pozwanego nie uprawnia go do przyznania lokalu socjalnego. Pozwany jest osobą zaradną, otrzymującą stały dochód, którego wysokość pozwala mu na zaspokojenie jego potrzeb mieszkaniowych choćby poprzez wynajęcie pokoju, kawalerki czy innego lokalu mieszkalnego. Choć pozwany został ustanowiony rodziną zastępczą dla swojego brata M. O., to wymieniony obecnie stał się pełnoletni.

W konsekwencji powyższego Sąd orzekł, jak w pkt II wyroku.

Stosownie do treści art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1144) kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, Sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Wobec okoliczności, że powód został zwolniony od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej w kwocie 200 złotych, Sąd nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Szczytnie tę kwotę od pozwanego – jako przegrywającego w procesie, o czym orzeczono w pkt III wyroku.

Przewodniczący:	sędzia Marcin Borodziuk
Protokolant:	sekretarz sądowy Agnieszka Zegartowska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE