UZASADNIENIE

Wnioskodawcy M. P., S. P., K. P., P. P. (1) i P. P. (2) wnieśli o zniesienie współwłasności nieruchomości położonej w miejscowości R., gmina M., powiat (...), składającej się z działek gruntu oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...), dla której Sąd Rejonowy w Kłodzku V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...), według zgodnego projektu wszystkich uczestników poprzez podział fizyczny nieruchomości bez obowiązku spłat udziałów na rzecz poszczególnych współwłaścicieli.

Uzasadniając swoje stanowisko wnioskodawcy wskazali, że są współwłaścicielami nieruchomości składającej się z niezabudowanej działki numer (...) i zabudowanej działki numer (...), gdzie S. P. przysługuje 35/56 udziałów, M. P. 12/56 udziałów, a P. P. (2), P. P. (1) i K. P. po 3/56 udziałów. Wnioskodawcy wyjaśnili, że chcą przyznać działkę numer (...) na wyłączną własność M. P., zaś działkę numer (...) chcą podzielić na pięć mniejszych działek, a wniosek ich znajduje uzasadnienie w przepisach art. 617 i 618 k.p.c. Wnioskodawcy wskazali, że wydzielenie działek gruntu według załączników odpowiada przysługującym im udziałom, pomiędzy nimi nie istnieje spór prawny ani faktyczny w zakresie zniesienia współwłasności nieruchomości, a ponadto proponowany sposób podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawcy M. P., S. P., K. P., P. P. (1) i P. P. (2) są współwłaścicielami nieruchomości położonej w miejscowości R., gmina M., powiat (...), składającej się z działek gruntu oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...), o łącznej powierzchni 1,5800ha, dla której Sąd Rejonowy w Kłodzku V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...), w udziałach odpowiednio po 12/56, 35/56, 3/56, 3/56 i 3/56.

(Dowód: -odpis księgi wieczystej nr (...), k.4 –10 akt, -odpisy dokumentów będących podstawą wpisu w księdze wieczystej, k. 57-65 akt)

Wnioskodawcy zmierzają do podziału nieruchomości i przekształcenia działek na cele budowlane celem wybudowania domów mieszkalnych. Wcześniej, gdy żył jeszcze mąż i ojciec wnioskodawców, nieruchomość była wykorzystywana do prowadzenia gospodarstwa rolnego. Rodzina hodowała zwierzęta gospodarskie i uprawiała ziemię na własne potrzeby.

(Dowód: - przesłuchanie wnioskodawców, k. 83-84 akt)

Wnioskodawcy zlecili uprawnionemu geodecie J. B. sporządzenie mapy wraz z projektem podziału nieruchomości w ten sposób, aby działkę gruntu numer (...) podzielić na pięć mniejszych działek, tj. wyodrębnić działkę (...) o powierzchni 0,1878ha, działkę (...) o powierzchni 0,0335ha, działkę (...) o powierzchni 0,1911ha, działkę (...) o powierzchni 0,1850ha i działkę (...) o powierzchni 0,3057ha.

Mapę wprowadzono do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

(Dowód: -mapa z projektem podziału, k. 14v-15 akt, -operat techniczny z 04.10.2022r., k. 40-52 akt)

Przedmiotowe działki stanowią gospodarstwo rolne z zabudowaniami. Działka gruntu numer (...) oznaczona jest w rejestrze gruntów symbolem (...) łąki trwałe i PsIII – pastwiska trwałe. Działka gruntu numer (...) oznaczona jest w rejestrze gruntów symbolem (...) grunty rolne zabudowane, LsV – lasy, PsIII – pastwiska trwałe i RIIb, RIVa – grunty orne.

Nieruchomość ta posiada- zgodnie z obowiązującym Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy M. przeznaczenie oznaczone symbolem (...) - teren użytków rolnych - uprawy polowe i (...) – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna wolnostojąca lub bliźniacza. Nowopowstałe działki wydzielone z działki gruntu numer (...), zgodnie z przedstawioną mapą, miałyby powierzchnię: działka (...)ha, działka (...)ha, działka (...)ha, 178/4- 0,1850ha i działka (...)ha.

(Dowód: -odpis księgi wieczystej nr (...), k.4 -10 akt, -wypis z rejestru gruntów, k. 11-13 akt, -mapa z projektem podziału, k. 14v-15 akt)

Nowopowstała działka numer (...) leżałaby na obszarze oznaczonym w planie miejscowym symbolem (...) i (...) i zarówno szerokość jej frontu jak i projektowana powierzchnia odpowiadałaby ustaleniom planu.

Pozostałe nowo wydzielane działki leżałyby na obszarze oznaczonym w miejscowym planie symbolem (...) (teren użytków rolnych-uprawy polowe).

Działka numer (...) miałaby powierzchnię większą niż 0,3000ha, a działka numer (...) miałaby pełnić funkcję drogi dojazdowej. Wydzielenie tych działek odpowiadałoby przepisom ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Z kolei wydzielane działki gruntu numer (...) miałyby powierzchnię mniejszą niż 0,3000ha oraz nie zostałyby przeznaczone na powiększenie nieruchomości sąsiednich ani nie byłyby wydzielane w celu regulacji granic między sąsiadującymi nieruchomościami.

(Dowód: - Opinia burmistrza Miasta i Gminy M. z 01.12.2022r., k. 33-33v. akt, -opinia biegłego sądowego, k. 71-74 akt)

Sąd dokonał ustaleń stanu faktycznego w oparciu o dowody z dokumentów i opinii biegłego, które nie budziły wątpliwości pod względem ich autentyczności i prawdziwości, natomiast opinia biegłej została sporządzona w sposób pełny i profesjonalny.

Sąd zważył co następuje:

Wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości podlegał oddaleniu.

Zgodnie z przepisem art. 211 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Wnioskodawcy wnieśli o zniesienie współwłasności nieruchomości poprzez podział fizyczny. Bacząc na powierzchnię przedmiotowej nieruchomości i nieruchomości wydzielanych na podstawie obowiązujących przepisów prawa zarówno powszechnie obowiązującego, jak i miejscowego stwierdzić należy, że wniosek o zniesienie współwłasności w sposób wnioskowany przez wnioskodawców nie mógł zostać uwzględniony jako sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem nieruchomości oraz prowadzący do istotnej zmiany rzeczy. Nie jest tak, jak wskazywał pełnomocnik wnioskodawców, że zgodny wniosek pozbawiony jest jakiejkolwiek kontroli, a rola sądu ogranicza się tylko do wydania postanowienia odpowiadającego treści wniosku. Na rozprawie w dniu 1 mara 2023 roku Sąd zwrócił uwagę na aspekty prawne proponowanego podziału umożliwiając ewentualną modyfikację wniosku. Pełnomocnik wnioskodawców oświadczył wówczas, że nie widzi żadnej możliwości zmiany wniosku, a podstawą prawną dopuszczalności podziału w niniejszej sprawie, jest przepis art. 93 ust. 2a Ustawy o gospodarce nieruchomościami, gdyż nieruchomość ulega podziałowi w celu regulacji granic między nieruchomościami sąsiadującymi. Okoliczność tę według pełnomocnika potwierdzał przedłożony operat techniczny. Sąd nie mając wiadomości specjalnych, w celu zweryfikowania tego stanowiska posiłkował się dowodem z opinii bieglej sądowej z zakresu geodezji, na podstawie której ustalono, że projektowany podział nie służy regulacji granic między sąsiadującymi nieruchomościami, a ponadto, że dwie wydzielane działki nie spełniają minimum powierzchniowego wynoszącego 0,3000ha.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego zostało przedstawione stanowisko (np. w postanowieniach z 21 stycznia 2015 r., IV CSK 177/14, Lex nr 1659249 i z 20 września 2012 r., IV CSK 10/12, Lex nr 1230172), że podstawę prawną dokonania podziału działek o charakterze rolnym na mniejsze niż 3000 m2, niezależnie od ustaleń planu miejscowego, czy ewentualnie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, stanowić może przepis art. 95 pkt 4 Ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2023.344.tj). Zgodnie z tym przepisem podział nieruchomości może nastąpić także w celu realizacji roszczeń do części nieruchomości, wynikających z przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami lub z odrębnych ustaw. Takim roszczeniem w odniesieniu do części nieruchomości, według powołanego orzecznictwa, jest roszczenie wynikające z art. 211 k.c., zgodnie z którym każdy ze współwłaścicieli może żądać aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej. Jest to zatem podział, który może nastąpić z pominięciem przesłanki ustalonej w art. 93 ust. 2a ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz z pominięciem ustaleń planu miejscowego, a w przypadku braku planu, niezależnie od decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Należy jednak odnotować, że powołany pogląd Sądu Najwyższego, co do tego, że w sprawach działowych (o zniesienie współwłasności, dział spadku czy podział majątku wspólnego) zachodzi sytuacja wypełniająca hipotezę art. 95 pkt 4 u.g.n. nie jest bezwzględnie aprobowany w orzecznictwie sądów powszechnych. Sąd w składzie orzekającym podziela pogląd Sądu Okręgowego w Łodzi wyrażony w postanowieniu z 25 lutego 2016 roku ( sygn. III Ca 1816/16, Lex nr 2131286), którym sąd odwoławczy wskazał, że jego zdaniem powołana koncepcja stanowi wynik braku pogłębionej analizy problemu. Sąd ten przypomniał, że roszczenie polega na tym, że uprawniony może od konkretnej osoby żądać konkretnego zachowania się. Z kontekstu art. 95 pkt 4 u.g.n. wynika, że dotyczy ono takich roszczeń, które za swój przedmiot mają część nieruchomości wyodrębnioną określonymi granicami i możliwą do wskazania na gruncie; chodzi tu zatem o sytuację, w której uprawniony rości sobie prawo do skonkretyzowanej części nieruchomości, twierdząc, że uprawnieniu temu odpowiada obowiązek konkretnego zachowania po stronie innej osoby, i że może je w oparciu o przepisy prawa zrealizować na drodze postępowania cywilnego bądź administracyjnego. Sąd także wskazał, że typowym przykładem tego rodzaju roszczenia jest wynikające z art. 136 ust. 3 u.g.n. prawo żądania zwrotu części wywłaszczonej nieruchomości przez jej byłego właściciela, jeżeli grunt ten stał się zbędny na cel określony w decyzji wywłaszczeniowej. Stawiając pytanie, czy tego rodzaju roszczenie przysługuje także współwłaścicielowi rzeczy, a więc czy służy mu skuteczne prawo domagania się od innego współwłaściciela, aby w ramach zniesienia współwłasności zrealizował on jego żądanie odnoszące się do przeniesienia na niego praw do konkretnej fizycznej części rzeczy wspólnej sąd ten udzielił odpowiedzi negatywnej. Wskazał, że sposób zniesienia współwłasności, rozumiany jako wydzielenie z rzeczy wspólnej takich, a nie innych części i przyznania ich na własność określonym współwłaścicielom, nie jest wyrazem realizacji roszczeń jednego z nich i powinności spoczywających w związku z tym na pozostałych, ale wynikiem albo umowy uwzględniającej interesy wszystkich uprawnionych i będącej wyrazem kompromisu pomiędzy ich stanowiskami, albo też orzeczenia sądowego, w którym dąd podejmuje odpowiednią autonomiczną decyzję po dokonaniu analizy stanowisk wszystkich osób uprawnionych, jednak niekoniecznie stosując się do któregokolwiek z nich, ponieważ okoliczności danej sprawy mogą przemawiać za dokonaniem podziału w odmienny sposób niż proponuje to którykolwiek ze współwłaścicieli. Dalej Sąd Okręgowy wskazywał, że trudno w takiej sytuacji mówić o istnieniu po stronie współwłaściciela roszczenia, którego przedmiotem jest nabycie praw do konkretnie wydzielonej części nieruchomości, dla wydzielenia której niezbędne jest dokonanie podziału tej rzeczy w rozumieniu art. 93 i n.u.g.n., ani też o badaniu zasadności takiego roszczenia w toku sądowego postępowania działowego bądź o realizowaniu przez innych współwłaścicieli na drodze zawarcia umowy znoszącej współwłasność obowiązków, jakich wykonania żąda od nich uprawniony. Choć w istocie w ramach realizacji roszczenia o zniesienie współwłasności rzeczy przez jej podział fizyczny współwłaściciel może zgłosić wniosek o przyznanie mu w wyniku tego podziału konkretnej części rzeczy, to jednak żądanie takie nie ma charakteru roszczenia, któremu odpowiadają obowiązki innych osób, ale jest jedynie wyrazem stanowiska współwłaściciela w zakresie sposobu zniesienia współwłasności. Rezultatem zaś tych rozważań jest niemożność przyjęcia, że w sprawach działowych zachodzi przewidziany w art. 95 pkt 4 u.g.n. wyjątek od zasady uwzględniania przy dokonywaniu podziału nieruchomości ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w rezultacie dokonanie takiego podziału w sposób sprzeczny z planem co do zasady byłoby niezgodne z art. 93 ust. 1 u.g.n. Dodatkowo zauważyć można, że tego rodzaju rozumienie użytego w art. 95 ust. 4 u.g.n. pojęcia "roszczenia do części nieruchomości", jakie postuluje Sąd Najwyższy w przytoczonych wyżej orzeczeniach, powodowałoby możliwość obejścia z niezwykłą łatwością ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i przepisów nakazujących przestrzeganie tych ustaleń przy podziałach nieruchomości, które to unormowania znajdują zastosowanie najczęściej wtedy, gdy właściciel nieruchomości chce wydzielić z niej pewną część w celu jej zbycia osobie trzeciej. Choć zadaniem planu jest nadanie określonych ram takim podziałom i uzależnienie ich od konkretnych kryteriów, to przyszli kontrahenci mogliby bez większych kłopotów uniknąć konieczności przestrzegania zawartych w planie ustaleń, zawierając umowę dotyczącą zbycia udziału we współwłasności, a następnie nabywca w ramach realizacji "roszczenia do części nieruchomości" mógłby po prostu zawrzeć ze zbywcą umowę o zniesienie współwłasności bez konieczności stosowania się do ustaleń planu; nie wydaje się, aby osiągnięcie takiego właśnie efektu leżało w intencjach ustawodawcy.

Przyjmując powyższą koncepcję należało stwierdzić, że brak jest podstawy prawnej umożliwiającej dokonanie zniesienia współwłasności w proponowany sposób.

Niezależnie od powyższego, gdyby przyjąć koncepcję odmienną, dopuszczalność podziału nieruchomości wspólnej niezależnie od ustaleń planu bądź ewentualnie decyzji nie zwalnia jednak od rozważenia, czy projektowany podział odpowiada przesłankom określonym w art. 211 k.c. Z przepisu tego wynika, że podział fizyczny nie może nastąpić, jeżeli byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy albo znaczne zmniejszenie jej wartości. Sprzeczność podziału z przepisami ustawy, występuje, gdy akt rangi ustawy lub akt niższego rzędu wydany na podstawie upoważnienia ustawowego i w granicach tego upoważnienia wyłącza możliwość fizycznego podziału danej rzeczy. Ten przypadek wyłączenia zniesienia współwłasności przez podział dotyczyć może w szczególności podziałów fizycznych nieruchomości.

Z obowiązujących przepisów wynika, że zarówno w umownym jak i sądowym zniesieniu współwłasności istnieją ograniczenia ustawowe. Już z treści art. 64 ust. 3 Konstytucji RP wynika, że własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. Zatem ustawodawca określił źródła ograniczeń prawa własności, którym niewątpliwie jest współwłasność, a więc własność do danej rzeczy przysługującą więcej niż jednej osobie. W sądowym postępowaniu o zniesienie współwłasności nie istnieje zasada zupełnej dowolności. W rozstrzyganej sprawie mamy do czynienia z nieruchomością stanowiącą gospodarstwo rolne i mogącą służyć do prowadzenia gospodarstwa rolnego. W myśl przepisu art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami przepisów niniejszego rozdziału nie stosuje się do nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele rolne i leśne, a w przypadku braku planu miejscowego do nieruchomości wykorzystywanych na cele rolne i leśne, chyba że dokonanie podziału spowodowałoby konieczność wydzielenia nowych dróg niebędących niezbędnymi drogami dojazdowymi do nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych albo spowodowałoby wydzielenie działek gruntu o powierzchni mniejszej niż 0,3000 ha. Wynika więc z tego przepisu, że zasadniczo nie stosuje się przepisów tej ustawy do obszarów przeznaczonych na cele rolne i leśne, chyba, że spowodowuje to wydzielenie działek o powierzchni mniejszej niż 0,3000 ha, co ma miejsce w niniejszej sprawie. Ponadto wskazać trzeba na przepis art. 93 ust. 2a powołanej ustawy, w myśl którego podział nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele rolne i leśne, a w przypadku braku planu miejscowego wykorzystywanych na cele rolne i leśne, powodujący wydzielenie działki gruntu o powierzchni mniejszej niż 0,3000 ha, jest dopuszczalny, pod warunkiem że działka ta zostanie przeznaczona na powiększenie sąsiedniej nieruchomości lub dokonana zostanie regulacja granic między sąsiadującymi nieruchomościami.

W przedmiotowej sprawie proponowany sposób podziału fizycznego nieruchomości nie służy powiększeniu sąsiedniej nieruchomości ani nie zostaje dokonana regulacja granic między sąsiadującymi nieruchomościami. Sąd nie neguje prawa wnioskodawców jako współwłaścicieli do zniesienia współwłasności, lecz nie może to nastąpić w sposób przez nich wskazany, przy czym ani we wniosku, ani na skutek pouczenia o prawdopodobnym wyniku sprawy wnioskodawcy nie zgłosili alternatywnego sposobu zniesienia współwłasności odpowiadającego przepisom prawa.

Ustawodawca nie wprowadza kategorycznego zakazu podziału gruntów rolnych na mniejsze działki niż o powierzchni 0,3000 ha, ale taki podział jest co do zasady możliwy w przypadkach jednoznacznie wskazanych w ustawie o gospodarce nieruchomościami - w art. 93 ust. 2a i art. 95 tej ustawy. W orzecznictwie wyjaśniono, że z mocy art. 92 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jeśli wpłynie wniosek o podział nieruchomości, organ właściwy bada, czy jest to nieruchomość rolna lub leśna, a dalej, jaki jest cel podziału – konieczność wydzielenia dróg, lub jaki jest skutek – wydzielenie działek o powierzchni mniejszej niż 3000 m ². Jeżeli zachodzi któraś z tych okoliczności, prowadzone jest postępowanie, co do podziału, gdyż w przeciwnym wypadku nie mają zastosowania przepisy tej ustawy. Dodatkowo z zestawienia art. 92 i art. 93 ust. 2a ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że przepisy rozdziału o podziale nieruchomości stosuje się do nieruchomości rolnych i leśnych – jeśli idzie o wydzielenie dróg zawsze, do podziału na działki mniejsze niż 3000 m ² – tylko, gdy idzie o przeznaczenie wydzielonych działek na powiększenie sąsiedniej nieruchomości lub dokonanie regulacji granic między sąsiadującymi nieruchomościami, chyba, że idzie o podział nieruchomości, o których mowa w art. 95 ustawy o gospodarce nieruchomościami (por. wyrok Naczelnego Sądu Apelacyjnego z dnia 30 stycznia 2013r., I OSK (...) , Legalis nr 759850).

Z kolei w odniesieniu do zastosowania przepisu art. 95 pkt 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami Sąd rozpoznający niniejszą sprawę stwierdza, że należy mieć na względzie pełną treść normy prawnej wyrażonej w art. 211 k.c., a więc iż podział nie może być sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. W sytuacji, gdy o podziale orzeka sąd nie wydaje się decyzji wójta, burmistrza albo prezydenta miasta zatwierdzającej podział, ale sąd musi mieć na względzie ustalenia miejscowego planu zagospodarowania, w przeciwnym razie wypaczona zostałaby istota takiego planu i przepisów. W przeciwnym wypadku przepis art. 96 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami byłby zbędny.

Zwrócić w tym kontekście należy uwagę na przepis art. 6 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1073), zgodnie z którym ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują, wraz z innymi przepisami, sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. Każdy ma prawo, w granicach określonych ustawą, do: 1) zagospodarowania terenu, do którego ma tytuł prawny, zgodnie z warunkami ustalonymi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli nie narusza to chronionego prawem interesu publicznego oraz osób trzecich; 2) ochrony własnego interesu prawnego przy zagospodarowaniu terenów należących do innych osób lub jednostek organizacyjnych.

W odniesieniu do wyżej wskazanych przepisów, które sąd obowiązany jest wziąć pod uwagę przy rozstrzyganiu sprawy o zniesienie współwłasności (art. 211 k.c.), dokonanie podziału nieruchomości rolnej na działki o powierzchni mniejszej niż 0,3000ha skutkuje oddaleniem wniosku z tego względu, że taki podział byłyby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tej nieruchomości oraz zmierzałby do istotnej zmiany rzeczy. Uwzględnienie wniosku prowadziłoby do rozdrobnienia nieruchomości rolnej. Ustawodawca dodatkowo nadał specjalną rangę zniesieniu współwłasności gospodarstwa rolnego w art. 619 k.p.c. Dla uznania pewnego zespołu składników majątkowych za gospodarstwo rolne wystarczająca jest ewentualność, że będą one mogły stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, jeśli ich właściciel zdecydowałby się wykorzystać je do działalności wytwórczej. Prowadzenie działalności rolniczej na przedmiotowej nieruchomości jest potencjalnie możliwe, zatem nieruchomość tę można zaklasyfikować jako gospodarstwo rolne. Zgodnie z przepisem art. 213 k.c. preferowanym przez ustawodawcę sposobem zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego jest jego podział fizyczny, chyba że byłoby to sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej. Proponowany sposób podziału byłby sprzeczny z tymi zasadami. O ile zatem podział nieruchomości jest co do zasady dopuszczalny, to w ocenie Sądu nie było możliwe dokonanie go zgodnie z żądaniem wnioskodawców. Proponowany sposób podziału nie tylko ograniczyłby możliwości w zakresie wykorzystania nieruchomości rolnych zgonie z ich przeznaczeniem, ale i spowodowałby usunięcie dwóch wydzielanych działek spod reżimu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego.

Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 7Ustawy z 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U.2022.2569 tj.) nabycie nieruchomości rolnej obejmuje każdą zmianę podmiotową dotyczącą takiej nieruchomości, niezależnie od typu podstawy prawnej prowadzącej do tej zmiany i choć nie jest jednolicie w doktrynie wskazywane, czy w zakresie pojęcia mieści się nabycie prawa własności wynikającego ze zniesienia współwłasności miedzy współwłaścicielami to jednak wydaje się, że zamiarem ustawodawcy było maksymalnie szerokie i wyczerpujące ujęcie podstaw skutkujących taką zmianą podmiotową. Nabywcą nieruchomości rolnej może być jednocześnie jedynie rolnik indywidualny, ale przepisu tego nie stosuje się w przypadku zniesienia współwłasności. Zgodnie z art. 1a pkt 1b przepisów ustawy nie stosuje się do nieruchomości rolnych o powierzchni mniejszej niż 0,3ha. Tym samym wyłączenie dwóch wydzielanych działek spod reżimu przepisów powołanej ustawy miałoby o tyle poważne konsekwencje, że ich właściciele nie byliby związani ograniczeniami wynikającymi przykładowo z przepisów art. 2a pkt 1 czy 2b pkt 1, zaś celem objęcia nieruchomości rolnych tymi regulacjami, w tym daleko idącymi restrykcjami, które odnoszą się nie tylko do nabywania ale i korzystania z nieruchomości rolnych jest między innymi zapewnienie właściwego gospodarowania ziemią rolną w Rzeczpospolitej Polskiej.

Interpretacja powołanych przepisów prowadziła do wniosku, że dzielenie nieruchomości rolnych na mniejsze działki niż 0,3ha jest sprzeczne ze społeczno- gospodarczym przeznaczeniem rzeczy i prowadzi do istotnej zmiany jej przedmiotu. Jeżeli w przyszłości zmieni się przeznaczenie nieruchomości będącej przedmiotem niniejszego postępowania, wnioskodawcy będą mogli dokonać jej podziału, czy to umownie, czy sądownie jako działek pod zabudowę mieszkaniową. W chwili obecnej wnioskodawcy mieli możliwość dokonania zniesienia współwłasności nieruchomości rolnej, ale z zachowaniem

Mając na względzie powyższe, sąd oddalił wniosek o zniesienie współwłasności, o czym orzeczono jak w pkt I części dyspozytywnej postanowienia.

Na podstawie art. 113 pkt1 ustawy z 28 lipca 2005 r o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wnioskodawców obciążono nieuiszczonymi kosztami sądowymi poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa. Dowód z opinii biegłego dopuszczono z urzędu na podstawie art. 232 k.p.c., co wynikało z wątpliwości w zakresie twierdzeń wnioskodawców i było niezbędne dla ustalenia pełnego obrazu sprawy. Dopuszczenie dowodu niewskazanego przez stronę ma zawsze służyć wyjaśnieniu okoliczności sprawy i nie może naruszać zasady bezstronności. Gdyby faktycznie proponowany sposób zniesienia współwłasności kreowany był w celu regulacji granic między nieruchomościami sąsiadującymi mogłoby to stanowić samodzielną podstawę prawną dopuszczającą taki podział. Sąd nie miał wiadomości specjalnych, by ocenić prawdziwość tego stanowiska, stąd posiłkował się opinią biegłego, która je wykluczyła.

Wobec powyższego orzeczono jak w pkt II i VI części dyspozytywnej postanowienia.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować,

2.  odpis postanowienia z uzasadnieniem proszę doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawców,

3.  kal. 14 dni.