UZASADNIENIE

B. J. wystąpiła z wnioskiem o podział majątku wspólnego byłych małżonków wskazując jako uczestnika postępowania M. J..

We wniosku podała, że związek małżeński zainteresowani zawarli 9 czerwca 1984 roku. Małżonków łączył ustrój wspólności majątkowej. Ze związku tego posiadają troje dorosłych już dzieci. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Piszu wydanym w sprawie III RC 66/17, z dniem 6 kwietnia 2017 roku między małżonkami ustanowiona została rozdzielność majątkowa. Związek małżeński zainteresowanych został rozwiązany przez rozwód prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z 16 listopada 2020 roku wydanym w sprawie VI RC 804/20, bez orzekania o winie.

Wnioskodawczyni wskazała, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych mającego ulec podziałowi wchodzi nieruchomość stanowiąca działkę gruntu o nr geod. (...), zabudowana budynkiem mieszkalnym i budynkiem gospodarczym, położona w P. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...) – o wartości 400 000 złotych.

Wnioskodawczyni wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego zainteresowanych w ten sposób, aby opisaną wyżej nieruchomość przyznać wnioskodawczyni i zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika stosowną spłatę.

Wnioskodawczyni wniosła o rozliczenie w niniejszym postępowaniu ciężarów związanych z przedmiotową nieruchomością w łącznej wysokości 8 746,29 złotych, które po ustaniu wspólności majątkowej zostały poniesione przez wnioskodawczynię z jej majątku osobistego, tj.:

: kwoty 2 286,26 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste za lata 2014-2017, z odsetkami;
: kwoty 187,50 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie kosztów postępowania nakazowego w sprawie I Nc 805/15 Sądu Rejonowego w Piszu z powództwa Gminy P. przeciwko B. J. i M. J.;
: kwoty 4,80 zł w dniu 18.07.2017r. – na poczet kosztów postępowania egzekucyjnego poniesionych przez Gminę P.;
: kwoty 346,80 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi;
: kwoty 627,80 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu podatku od nieruchomości za lata 2015-2017, z odsetkami;
: kwoty 635,81 zł w dniu 14.01.2022r. – na uregulowanie opłaty za użytkowanie wieczyste za rok 2021, z odsetkami;
: kwoty 1 052,89 zł w dniu 11.02.2022r. – na uregulowanie zadłużenia względem Gminy P. z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste za 2018 rok i odsetek za opóźnienie (755,89 zł) i z tytułu kosztów postępowania nakazowego w sprawie I Nc 470/21 Sądu Rejonowego w Piszu;
: kwoty 1 957,86 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie zadłużenia względem Gminy P. z tytułu opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, za lata 2019, 2020 i 2022, z odsetkami i kosztami upomnienia;
: kwoty 200,60 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie kosztów egzekucyjnych względem Urzędu Skarbowego w P.;
: kwoty 456,20 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu podatku od nieruchomości za lata 2020 i 2021, z kosztami upomnienia;
: kwoty 187,41 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie kosztów egzekucyjnych względem Urzędu Skarbowego w P.;
: kwoty 132,00 zł w dniu 26.08.2022r. – na uregulowanie podatku od nieruchomości za I półrocze 2022 roku i kosztów upomnienia;
: kwoty 118,00 zł w dniu 26.08.2022r. – na uregulowanie podatku od nieruchomości za II półrocze 2022 roku;
: kwoty 552,36 zł ściągniętej przez Urząd Skarbowy w P. w toku prowadzonej egzekucji – na uregulowanie zaległości z tytułu podatku od nieruchomości za różne okresy lat 2018-2020.

Uczestnik postępowania M. J. co do zasady przychylił się do wniosku o podział majątku wspólnego. Ostatecznie wniósł o dokonanie podziału majątku wspólnego zainteresowanych w ten sposób, aby opisaną wyżej nieruchomość przyznać uczestnikowi i zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni stosowną spłatę (k. 192). Przyznał, że wartość przedmiotowej nieruchomości wynosi 400 000 złotych (k. 152v). Nie kwestionował poniesienia przez wnioskodawczynię, po ustaniu wspólności, wymienionych wyżej ciężarów.

Uczestnik postępowania wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego podlegającego podziałowi wchodzą ponadto środki finansowe zgromadzone na dzień ustania wspólności na rachunkach bankowych należących do wnioskodawczyni.

Uczestnik wniósł o rozliczenie w niniejszym postępowaniu nakładów poczynionych przez niego z majątku osobistego na majątek wspólny, tj.:

a) na wybudowanie na przedmiotowej nieruchomości: drewnianego budynku gospodarczego i piwnicy budynku mieszkalnego – uczestnik podniósł, że środki na ten cel w kwocie 1 000 USD pochodziły z darowizny otrzymanej przez uczestnika w 1986 roku od swojego ojca A. J. (1) (k. 153v);

b) na wybudowanie na przedmiotowej nieruchomości budynku mieszkalnego w stanie surowym i drewnianego budynku gospodarczego – uczestnik podniósł, że środki na ten cel w kwocie 6 000 USD pochodziły z darowizn otrzymanych przez uczestnika w latach 1986-1992 roku od swojego ojca A. J. (1) (k. 153);

c) na ocieplenie frontowej ściany przedmiotowego budynku mieszkalnego, o wartości 10 000 zł (k. 52v i 119).

Nadto uczestnik wniósł o rozliczenie w niniejszym postępowaniu poniesionych przez niego z majątku osobistego po ustaniu wspólności majątkowej ciężarów, tj.:

: kosztów utrzymania budynku mieszkalnego (opłaty za energię elektryczną, koszt zakupu opału),
: podatku od nieruchomości za 2023 rok – w kwocie 234 zł,
: opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w kwocie 610,21 zł, uiszczonej w dniu 27.04.2023r.,
: opłaty jednorazowej za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w kwocie 90,75 zł, uiszczonej w dniu 27.04.2023r.

Wnioskodawczyni ostatecznie wyraziła zgodę na zaproponowany przez uczestnika sposób podziału majątku wspólnego. Odnośnie oszczędności zgromadzonych na rachunkach podniosła, iż w dacie ustania wspólności majątkowej nie posiadała żadnego rachunku bankowego. Przyznała, że po ustaniu wspólności uczestnik poniósł z majątku osobistego koszt ocieplenia frontowej ściany budynku, natomiast zakwestionowała podany przez uczestnika koszt tego ocieplenia. Nie kwestionowała poniesienia przez uczestnika podatku od nieruchomości za 2023 rok i opłat za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Stanowczo zaprzeczyła natomiast, aby środki pochodzące na wybudowanie budynku gospodarczego i stanu surowego budynku mieszkalnego pochodziły z majątku osobistego uczestnika. Konsekwentnie twierdziła, że wszelkie darowizny od ojca uczestnika nie były czynione wyłącznie na rzecz uczestnika, lecz na rzecz obojga małżonków i założonej przez nich rodziny.

Sąd ustalił, co następuje:

B. J. i M. J. związek małżeński zawarli w dniu 9 czerwca 1984 roku. Posiadają z tego związku troje dorosłych już dzieci. Małżonków łączył ustrój ustawowej wspólności majątkowej.

Sąd Rejonowy w Piszu wyrokiem wydanym w sprawie III RC 66/17 ustanowił między małżonkami rozdzielność majątkową z dniem 6 kwietnia 2017 roku. Wyrok ten uprawomocnił się.

Związek małżeński B. J. i M. J. został rozwiązany przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 16 listopada 2020 roku wydanym w sprawie VI RC 804/20, bez orzekania o winie.

(okoliczności bezsporne)

W dniu 7 kwietnia 1986 roku B. J. i M. J. nabyli prawo użytkowania wieczystego działki gruntu, aktualnie oznaczonej nr geod. (...), o powierzchni 599 m^{(
2)}, położonej w P. przy ulicy(...), dla której w Sądzie Rejonowym w Piszu prowadzona jest księga wieczysta (...).

(dowód: odpis zwykły księgi wieczystej k. 31-31v; wypis z rejestru gruntów k. 32; umowa oddania gruntu w użytkowanie wieczyste k. 29-30v)

W dniu 12 września 1986 roku małżonkowie uzyskali pozwolenie na budowę na ww. nieruchomości budynku mieszkalnego i budynku gospodarczego.

(dowód: pismo ze Starostwa Powiatowego w P. k. 34)

W pierwszej kolejności małżonkowie wybudowali budynek gospodarczy, w którym z dwójką swoich dzieci zamieszkali, żeby uniknąć opłat za wynajmowany lokal mieszkalny. Pomoc finansową przy budowie budynku gospodarczego zapewniali małżonkom rodzice wnioskodawczyni. Następnie małżonkowie rozpoczęli budowę budynku mieszkalnego. W tym czasie uczestnik zatrudniony był na stanowisku kierowcy samochodowego, natomiast wnioskodawczyni na stanowisku sprzedawcy. Małżonkowie finansowali budowę ze środków pochodzących z ich majątku wspólnego (wynagrodzeń za pracę), z zaciągniętego kredytu oraz ze środków darowanych im obojgu przez ojca uczestnika, A. J. (1), który od 1985 do 1988 roku przebywał w celach zarobkowych w USA i przesyłał synowi i synowej określone kwoty dolarów amerykańskich z przeznaczeniem na budowę stanu surowego budynku mieszkalnego.

Po wybudowaniu stanu surowego budynku, małżonkowie urządzili w piwnicy kuchnię i pokój i zamieszkali tam z dziećmi. W 1989 roku małżonkom urodziło się trzecie dziecko. Niedługo potem ich pożycie małżeńskie zaczęło ulegać pogorszeniu. Uczestnik nie pracował, nie łożył na utrzymanie dzieci, związał się z inną kobietą. Małżonkowie z trudem wykończyli parter budynku na tyle, że nadawał się on do zamieszkania. W pomieszczeniach tych w około 1991 roku zamieszkał uczestnik ze swoją konkubiną A. B.. Wnioskodawczyni z trojgiem dzieci nadal mieszkała w piwnicy. Od tego czasu małżonkowie żyli w faktycznej separacji.

W 1997 roku wnioskodawczyni wyjechała w calach zarobkowych za granicę. Od czasu wyjazdu przesyłała dzieciom pieniądze na pokrycie kosztów ich utrzymania i wychowania, na pokrycie kosztów utrzymania nieruchomości, a także na pokrycie kosztów związanych z wykończeniem i zagospodarowaniem pomieszczeń położonych na piętrze budynku mieszkalnego, w których miały zamieszkać dzieci małżonków. Prace wykończeniowe na piętrze dobiegły końca w 2013 roku. Zamieszkała tam wówczas pełnoletnia córka małżonków, M.. Pozostałe dzieci mieszkały już wtedy z matką za granicą. M. wyprowadziła się z domu rodzinnego w 2017 roku.

(dowód: zeznania świadków A. J. (2) k. 115v-116v, N. J. k. 116v-117 i M. P. k. 117-117v; częściowo zeznania świadka A. J. (1) k. 86v-76; zeznania wnioskodawczyni k. 118-118v; częściowo zeznania uczestnika k. 119; świadectwo pracy uczestnika k. 143; zaświadczenie z PUP k. 142)

Obecnie przedmiotowa nieruchomość nie jest zamieszkiwana ani przez uczestnika, ani przez wnioskodawczynię. Uczestnik mieszka ze swoją konkubiną w E.. Nie jest właścicielem ani współwłaścicielem innych nieruchomości.

Wnioskodawczyni B. J. od lat 90-tych mieszka i pracuje za granicą. Po rozwodzie nabyła prawo własności niezabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w Polsce.

(okoliczności bezsporne)

Z dniem 1 stycznia 2019 roku prawo użytkowania wieczystego działki gruntu o nr geod. (...), położonej w P. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), uległo z mocy prawa przekształceniu w prawo własności, na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (tj. Dz.U. z 2024r., poz. 386).

(okoliczności bezsporne)

Wartość rynkowa prawa własności nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym i budynkiem gospodarczym, położonej w P. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), wynosi 400 000 złotych.

(okoliczności bezsporne)

W 2017 roku wnioskodawczyni powzięła informację o istniejącym zadłużeniu względem Gminy P. z tytułu podatku od przedmiotowej nieruchomości i opłaty za użytkowanie wieczyste. Wtedy wystąpiła do Sądu z pozwem przeciwko uczestnikowi o ustanowienie rozdzielności majątkowej.

Po ustaniu wspólności majątkowej, wnioskodawczyni poniosła z majątku osobistego ciężary (podatki, opłaty, koszty sądowe i egzekucyjne) związane z przedmiotową nieruchomością w łącznej wysokości 8 746,29 złotych, to jest:

: kwotę 2 286,26 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste za lata 2014-2017, z odsetkami;
: kwotę 187,50 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie kosztów postępowania nakazowego w sprawie I Nc 805/15 Sądu Rejonowego w Piszu z powództwa Gminy P. przeciwko B. J. i M. J.;
: kwotę 4,80 zł w dniu 18.07.2017r. – na poczet kosztów postępowania egzekucyjnego poniesionych przez Gminę P.;
: kwotę 346,80 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi;
: kwotę 627,80 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu podatku od nieruchomości za lata 2015-2017, z odsetkami;
: kwotę 635,81 zł w dniu 14.01.2022r. – na uregulowanie opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności za rok 2021, z odsetkami;
: kwotę 1 052,89 zł w dniu 11.02.2022r. – na uregulowanie zadłużenia względem Gminy P. z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste za 2018 rok i odsetek za opóźnienie (755,89 zł) i z tytułu kosztów postępowania nakazowego w sprawie I Nc 470/21 Sądu Rejonowego w Piszu;
: kwotę 1 957,86 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie zadłużenia względem Gminy P. z tytułu opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, za lata 2019, 2020 i 2022, z odsetkami i kosztami upomnienia;
: kwotę 200,60 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie kosztów egzekucyjnych względem Urzędu Skarbowego w P.;
: kwotę 456,20 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu podatku od nieruchomości za lata 2020 i 2021, z kosztami upomnienia;
: kwotę 187,41 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie kosztów egzekucyjnych względem Urzędu Skarbowego w P.;
: kwotę 132,00 zł w dniu 26.08.2022r. – na uregulowanie podatku od nieruchomości za I półrocze 2022 roku i kosztów upomnienia;
: kwotę 118,00 zł w dniu 26.08.2022r. – na uregulowanie podatku od nieruchomości za II półrocze 2022 roku;
: kwotę 552,36 zł ściągniętej przez Urząd Skarbowy w P. w toku prowadzonej egzekucji – na uregulowanie zaległości z tytułu podatku od nieruchomości za różne okresy lat 2018-2020.

(okoliczności bezsporne, dowód: dowody wpłat, decyzje w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości, pismo z Gminy P. z dnia 18.11.2022r., nakaz zapłaty, upomnienie k. 10-28)

W 2019 roku M. J. poniósł nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny o wartości 8 391 złotych, poprzez wykonanie ocieplenia jednej ściany budynku mieszkalnego.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa k. 171-176)

Nadto, po ustaniu wspólności majątkowej M. J. poniósł z majątku osobistego następujące ciężary związane z nieruchomością wspólną:

: 234 zł – podatek od nieruchomości za 2023 rok,
: 610,21 zł – opłata za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności,
: 90,75 zł – opłata jednorazowa za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.

(okoliczności bezsporne, dowód: dowody wpłat k. 83-85)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. majątkiem wspólnym małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przepis art. 43 § 1 k.r.o. zawiera domniemanie, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zgodnie z art. 46 k.r.o. od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku w sprawach nie unormowanych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i dziale spadku. Podobne odesłanie w kwestiach proceduralnych do przepisów o dziale spadku zawiera przepis art. 567 § 3 k.p.c.

Skład i wartość majątku ulegającego podziałowi ustala Sąd (art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c.). Zasadą jest, iż podział majątku wspólnego obejmuje składniki należące do danego majątku w dacie ustania wspólności oraz istniejące w chwili dokonywania podziału.

Przepisy regulujące postępowanie o dział spadku (art. 680-689 k.p.c.), jak i przepisy normujące podział majątku wspólnego (art. 566-567 k.p.c.), nie określają wprost sposobów podziału majątku. Odsyłają do uregulowań dotyczących zniesienia współwłasności (art. 688 k.p.c.).

Zgodnie z art. 211 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zgodnie z art. 212 § 2 k.c. rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

W niniejszej sprawie zainteresowani zgodnie wnieśli o przyznanie przedmiotowej nieruchomości uczestnikowi powstępowania.

W myśl art. 622 § 2 k.p.c., gdy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wydaje postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych.

W niniejszym postępowaniu złożony zgodny wniosek o podział majątku wspólnego odpowiadał wytycznym wskazanym w treści art. 622 § 2 k.p.c. Zaproponowany sposób podziału był umocowany w przepisie prawnym art. 212 § 2 k.c. Zasady współżycia społecznego i interes uczestników również nie były sprzeczne z treścią wniosku.

Wobec powyższego, zgodnie ze stanowiskiem zainteresowanych, Sąd dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika postępowania w ten sposób, że przedmiotową nieruchomość przyznał uczestnikowi postępowania.

Wartość nieruchomości, według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej zainteresowanych i według cen rynkowych, wynosi 400 000 złotych i ustalona została w oparciu o zgodne w tej kwestii stanowisko zainteresowanych.

Uczestnik nie wykazał, że w skład majątku wspólnego podlegającego podziałowi wchodzą ponadto środki finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych wnioskodawczyni. Nie przedstawił na tą okoliczność żadnych dowodów, natomiast wnioskodawczyni podała, iż w dacie ustania wspólności majątkowej nie była posiadaczem rachunku bankowego.

Przechodząc do roszczeń uczestnika o rozliczenie w niniejszym postępowaniu poczynionych przez niego nakładów z jego majątku osobistego na majątek wspólny, wskazać należy, iż roszczenia te znajdują podstawę prawną w przepisie art. 45 k.r.o., zgodnie z którym każdy z małżonków może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Na uczestniku spoczywał obowiązek udowodnienia, że dysponował on majątkiem osobistym, który zainwestował w majątek wspólny. O takim rozkładzie ciężaru dowodu decyduje nie tylko treść art. 6 k.c., ale również treść art. 31 § 1 k.r.o., wskazująca na przynależność do majątku wspólnego szeroko rozumianych „przedmiotów majątkowych” nabytych w czasie trwania wspólności przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.

Odnosząc się do wniosku uczestnika o ustalenie, że poniósł on nakłady z majątku osobistego na wybudowanie na przedmiotowej nieruchomości: drewnianego budynku gospodarczego i stanu surowego budynku mieszkalnego, w ocenie Sądu, uczestnik nie zdołał wykazać, że środki finansowe na ww. cel pochodziły z jego majątku osobistego, tj. z otrzymanych od jego ojca darowizn. W sprawie bezspornie ustalono, że w latach 80-tych ojciec uczestnika przekazywał w formie darowizn środki finansowe w walucie USD z przeznaczeniem na budowę stanu surowego budynku mieszkalnego. Jednak, w oparciu o korelujące ze sobą i wzajemnie uzupełniające się zeznania wnioskodawczyni i zeznania świadków A. J. (2), N. J. i M. P., tj. dzieci wnioskodawczyni i uczestnika, Sąd ustalił, że ww. darowizny uczynione zostały przez A. J. (1) na rzecz obojga małżonków i założonej przez nich rodziny, nie zaś wyłącznie na rzecz uczestnika, zaś środki finansowe na budowę budynku gospodarczego pochodziły z darowizn uczynionych na rzecz obojga małżonków przez rodziców wnioskodawczyni. Odmienne w tej kwestii zeznania uczestnika i świadka A. J. (1), Sąd uznał za niewiarygodne, także w świetle zasad doświadczenia życiowego. Zeznania świadka T. R. nic nie wniosły do sprawy. Świadek ten nie posiadał wiedzy na temat źródeł finansowania przez małżonków budowy budynku mieszkalnego. Dodatkowo należy podnieść, iż sam uczestnik będąc przesłuchany w charakterze strony przyznał, że zakup działki, na której później został postawiony dom i budynek gospodarczy został sfinansowany z pieniędzy uzyskanych od jego ojca (k. 118v.). Stając zaś z żoną do aktu notarialnego, celem nabycia prawa użytkowania wieczystego działki gruntu objętej księgą wieczystą numer (...) zarówno M. J. jak również jego żona B. J. zgodnie potwierdzili, że nabycia tegoż prawa dokonują na prawie wspólności ustawowej z majątku dorobkowego (k. 29v.).

W sprawie bezspornie ustalono natomiast, że po ustaniu wspólności majątkowej, w roku 2019, uczestnik poniósł nakłady z majątku osobistego na wykonanie ocieplenia jednej ściany budynku mieszkalnego. Wartość tych nakładów, wobec braku zgodnego w tej kwestii stanowiska zainteresowanych, Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego sądowego z zakresu budownictwa, na kwotę 8 391 złotych.

Sąd w pełni podzielił opinię sporządzoną na potrzeby niniejszej sprawy przez biegłego. Jest ona jasna i pełna, wyjaśnia wszystkie istotne okoliczności, a równocześnie jest poparta wiedzą i doświadczeniem zawodowym biegłego. Ponadto opinia nie była kwestionowana przez zainteresowanych.

Zgodnie z art. 618 § 1 k.p.c., który znajduje zastosowanie w sprawach o podział majątku wspólnego, przy podziale majątku sąd rozstrzyga także wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Roszczenia o których mowa w tym przepisie, to przede wszystkim roszczenia związane z korzystaniem z rzeczy wspólnej, pobieraniem z niej pożytków i przychodów oraz dokonanych nakładów.

W myśl art. 207 k.c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Pojęcie wydatków użyte w art. 207 k.c. jest w orzecznictwie rozumiane szeroko. Przyjmuje się, że w pojęciu tym mieszczą się także nakłady, nie tylko konieczne, lecz także inwestycyjne, prowadzące do zwiększenia wartości rzeczy wspólnej. Wydatkiem w rozumieniu tego unormowania jest nie tylko wydatek zmierzający do zachowania wspólnego prawa, lecz także wydatek poniesiony na normalną eksploatację rzeczy. Z kolei ciężarami w rozumieniu art. 207 k.c. są m.in. podatki i inne świadczenia o charakterze publicznoprawnym obciążające współwłaścicieli nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności.

Wbrew twierdzeniom uczestnika, w niniejszym postępowaniu rozliczeniu nie podlegają kwoty poniesione przez uczestnika po ustaniu wspólności majątkowej na utrzymanie budynku mieszkalnego, tj. na opłaty za energię elektryczną i na zakup opału. Skoro bowiem, jak bezspornie ustalono, od daty ustania wspólności majątkowej z przedmiotowej nieruchomości korzysta wyłącznie uczestnik postępowania, który z wyłączeniem wnioskodawczyni pobiera pożytki z tej rzeczy wspólnej, to koszt energii elektrycznej i ogrzewania budynku mieszkalnego obciąża uczestnika i nie podlega rozliczeniu w niniejszej sprawie.

Rozliczeniu natomiast niewątpliwie podlega poniesiona przez uczestnika po ustaniu wspólności majątkowej i wykazana załączonymi do akt sprawy dowodami wpłat: kwota 234 zł – na podatek od nieruchomości za 2023 rok, kwota 610,21 zł – tytułem opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności oraz kwota 90,75 zł – tytułem opłaty jednorazowej za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności (k. 83-85). Wnioskodawczyni nie oponowała rozliczeniu tych należności, których łączna wysokość wyniosła 934,96 złotych.

Niewątpliwie rozliczeniu podlegają również poniesione przez wnioskodawczynię po ustaniu wspólności majątkowej i wykazane załączonymi do akt sprawy dowodami wpłat, decyzjami w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości, pismem z Gminy P. z dnia 18.11.2022r., nakazem zapłaty i upomnieniem (k. 10-28):

: kwota 2 286,26 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste za lata 2014-2017, z odsetkami;
: kwota 187,50 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie kosztów postępowania nakazowego w sprawie I Nc 805/15 Sądu Rejonowego w Piszu z powództwa Gminy P. przeciwko B. J. i M. J.;
: kwota 4,80 zł w dniu 18.07.2017r. – na poczet kosztów postępowania egzekucyjnego poniesionych przez Gminę P.;
: kwota 346,80 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi;
: kwota 627,80 zł w dniu 18.07.2017r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu podatku od nieruchomości za lata 2015-2017, z odsetkami;
: kwota 635,81 zł w dniu 14.01.2022r. – na uregulowanie opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności za rok 2021, z odsetkami;
: kwota 1 052,89 zł w dniu 11.02.2022r. – na uregulowanie zadłużenia względem Gminy P. z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste za 2018 rok i odsetek za opóźnienie (755,89 zł) i z tytułu kosztów postępowania nakazowego w sprawie I Nc 470/21 Sądu Rejonowego w Piszu;
: kwota 1 957,86 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie zadłużenia względem Gminy P. z tytułu opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, za lata 2019, 2020 i 2022, z odsetkami i kosztami upomnienia;
: kwota 200,60 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie kosztów egzekucyjnych względem Urzędu Skarbowego w P.;
: kwota 456,20 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie zaległości względem Gminy P. z tytułu podatku od nieruchomości za lata 2020 i 2021, z kosztami upomnienia;
: kwota 187,41 zł w dniu 24.02.2022r. – na uregulowanie kosztów egzekucyjnych względem Urzędu Skarbowego w P.;
: kwota 132,00 zł w dniu 26.08.2022r. – na uregulowanie podatku od nieruchomości za I półrocze 2022 roku i kosztów upomnienia;
: kwota 118,00 zł w dniu 26.08.2022r. – na uregulowanie podatku od nieruchomości za II półrocze 2022 roku;
: kwota 552,36 zł ściągnięta przez Urząd Skarbowy w P. w toku prowadzonej egzekucji – na uregulowanie zaległości z tytułu podatku od nieruchomości za różne okresy lat 2018-2020.

Uczestnik postępowania nie oponował rozliczeniu ww. należności, których łączna wysokość wyniosła 8 746,29 złotych.

Reasumując, łączna wartość ciężarów i nakładów poniesionych po ustaniu wspólności przez uczestnika wynosi 9 325,96 złotych (8 391 zł + 934,96 zł), zaś wartość ciężarów poniesionych po ustaniu wspólności przez wnioskodawczynię wynosi 8 746,29 złotych. Tytułem rozliczenia ww. należności, wnioskodawczyni winna zatem zwrócić uczestnikowi kwotę 289,83 złotych (9 325,96 zł : 2 = 4 662,98 zł; 8 746,29 zł : 2 = 4 373,15 zł; 4 662,98 zł - 4 373,15 zł = 289,83 zł).

Łączna wartość majątku wspólnego zainteresowanych podlegającego podziałowi, tj. opisanej wyżej nieruchomości, wynosi 400 000 złotych. Zatem, ponieważ udziały małżonków w majątku wspólnym są równe, zaszła konieczność zasądzenia spłaty od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni. Kwota spłaty, przy uwzględnieniu nakładów i ciężarów podlegających rozliczeniu, wyniosła 199 710,17 złotych (400 000 zł : 2 = 200 000 zł; 200 000 zł – 289,83 zł = 199 710,17 zł).

O spłacie na rzecz wnioskodawczyni Sąd orzekł zgodnie z art. 212 § 3 k.c. wskazując sześciomiesięczny termin uiszczenia spłaty, liczony od dnia uprawomocnienia się postanowienia, oraz wysokość odsetek należnych w przypadku zwłoki w płatności. W ocenie Sądu, pół roku to czas odpowiedni, który pozwoli uczestnikowi na zgromadzenie kwoty zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni tytułem spłaty.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepis art. 520 § 2 k.p.c. uznając, iż ze względu na charakter sprawy zainteresowani winni w równym stopniu ponieść opłatę sądową od wniosku (1 000 zł) oraz koszt wynagrodzenia powołanego w sprawie biegłego sądowego z zakresu budownictwa (1 254,69 zł). Opłata od wniosku została poniesiona przez wnioskodawczynię, dlatego Sąd zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni jej połowę, to jest 500 złotych. Koszt wynagrodzenia biegłego sądowego wyniósł łącznie 1 254,69 złotych i do kwoty 800 złotych pokryty został z zaliczki wpłaconej przez wnioskodawczynię, a do kwoty 454,69 złotych z zaliczki wpłaconej przez uczestnika. Dlatego Sąd zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni 172,65 złotych (1 254,69 zł : 2 = 627,34 zł - 454,69 = 172,65 zł). Łącznie więc do zapłaty przez uczestnika na rzecz wnioskodawczyni tytułem zwrotu kosztów postępowania wyszło 672,65 złotych (500 zł + 172,65 zł).

Na podstawie art. 80 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2020r., poz. 755), Sąd nakazał zwrócić uczestnikowi kwotę 345,31 zł tytułem niewykorzystanej w sprawie zaliczki (800 zł - 454,69 zł = 345,31 zł).

O pozostałych kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE