Sygn. akt I Ns 373/24

POSTANOWIENIE

Dnia 31 lipca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Paweł Kamiński

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Karolina Kotowska

po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2024 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z wniosku M. U. (1)

z udziałem M. U. (2) i W. U.

o stwierdzenie nabycia spadku

I.  stwierdza, że spadek po I. U., córce J. i H., PESEL (...), zmarłej w dniu 31 grudnia 2009 roku w T., mającej ostatnie miejsce zwykłego pobytu w O. nad W., nabyli na podstawie ustawy bez ograniczenia odpowiedzialności za długi: M. U. (1), syn P. i I., urodzony (...) w C., P. U., syn L. i T., urodzony (...) w T. oraz na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza W. U., córka P. i I., urodzona (...) w T. po 1/3 (jednej trzeciej) części każde z nich;

II.  stwierdza, że spadek po Z. U., synu L. i T., PESEL (...), zmarłym w dniu 19 sierpnia 2018 roku w O. nad W., mającym ostatnie miejsce zwykłego pobytu w O. nad W., na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza nabyli: P. U., syn L. i T., urodzony (...) w T. oraz M. U. (2), syn L. i T., urodzony (...) w T. – po ½ (jednej drugiej) części każdy z nich;

III.  stwierdza, że spadek po L. U., synu L. i J., numer PESEL (...), zmarłym 13 lutego 2009 r. w T., mającym ostatnie miejsce zwykłego pobytu w O. nad W., na podstawie testamentu w formie aktu notarialnego z dnia 14 października 2004 r. Repertorium A numer (...), sporządzonego przed notariuszem w T. D. W., otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym w Toruniu w dniu 31 lipca 2024 roku nabył bez ograniczenia odpowiedzialności za długi P. U., syn L. i T., urodzony (...) w T. w całości;

IV.  ustala, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 373/24 T., dnia 24 września 2024 roku

UZASADNIENIE

Wnioskodawca M. U. (1) wnioskiem z dnia 15 maja 2024 roku wniósł o stwierdzenie nabycia spadku po L. U. na podstawie testamentu, a także po I. U. i Z. U. na podstawie ustawy. W uzasadnieniu wniosku wskazał, że spadkodawca L. U. zmarł 13 lutego 2009 roku jako wdowiec i sporządził w dniu 14 października 2004 roku testament notarialny, w którym do całości spadku powołał do całości spadku swojego syna P. U.. Dodał, że spadkodawca pozostawił w dniu śmierci trzech synów: P. U., Z. U. i M. U. (2). Wnioskodawca podał, że spadkobierca nie składał oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku. Testament pozostawiony przez spadkodawcę nie był otwarty, ani ogłoszony przez sąd, ani przez notariusza.

Jeśli chodzi o Z. U., wnioskodawca podał, że spadkodawca zmarł 19 sierpnia 2018 roku, ostatnio stale zamieszkiwał w O. nad W., w chwili śmierci był kawalerem, nie miał dzieci. Nie pozostawił po sobie testamentu, nikt nie został uznany za niegodnego dziedziczenia. Zdaniem wnioskodawcy spadkobiercami Z. U. byli jego bracia – M. U. (2) i P. U..

Co do I. U., wnioskodawca podał, że zmarła 31 grudnia 2009 roku, ostatnio stale zamieszkiwała w O. nad W.. W dacie śmierci spadkodawczyni była w związku małżeńskim z P. U. i miała dwoje dzieci – M. U. (1) i W. U.. Zmarła nie pozostawiła po sobie testamentu, a żaden ze spadkobierców nie został uznany przez sąd za niegodnego dziedziczenia. Spadkobiercy nie składali oświadczeń o przyjęciu spadku lub jego odrzuceniu, ani nie zrzekali się dziedziczenia po spadkodawczyni.

Jako zainteresowanych w sprawie (uczestników) we wniosku wskazano W. U. i M. U. (2).

W odpowiedzi na wniosek uczestnik M. U. (2) oświadczył, że zgadza się z wnioskiem, nie składał oświadczenia o odrzuceniu spadku oraz nie posiada wiedzy o innych spadkobiercach oraz testamentach sporządzonych przez spadkodawców (k. 46). Z kolei uczestniczka W. U. w odpowiedzi na wniosek podała, że ostateczne stanowisko w przedmiocie wniosku zajmie po przedłożeniu przez wnioskodawcę wszystkich dokumentów. Podała także, że nie składała oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku po żadnym ze spadkodawców i nie wie czy ktokolwiek składał takie oświadczenie. Uczestnika oświadczyła też, że nie posiada wiedzy na temat tego czy spadkodawcy pozostawili innych spadkobierców ustawowych poza wskazanymi we wniosku, a także że nie wie o innych testamentach sporządzonych przez spadkodawców (k. 59).

Na rozprawie w dniu 31 lipca 2024 roku pełnomocnik uczestniczki W. U. oświadczył, że przychyla się do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.

Sąd ustalił, co następuje:

L. U. zmarł 13 lutego 2009 roku w T.. Jego ostatnim zwykłym miejscem zwykłego pobytu był O. nad W..

Dowód : odpis skrócony aktu zgonu L. U. – k. 11, przesłuchanie stron na rozprawie w dniu 31 lipca 2024 roku znacznik czasowy od 00:36:09 do 00:45:54 – k. 73

W chwili śmierci L. U. był wdowcem i miał trójkę dzieci: P. U., Z. U. i M. U. (2). Był żonaty jeden raz. Małżonka L. U., T. U., zmarła przed nim, w dniu 26 października 1999 roku. Nie miał dzieci pozamałżeńskich, ani przysposobionych. W skład spadku wchodzą udziały we własności domu, las oraz łąka składająca się z kilku działek. Wcześniej nie toczyła się jakakolwiek sprawa spadkowa po zmarłym. Nie był sporządzany akt poświadczenia dziedziczenia, nie były składane oświadczenia spadkowe.

Dowód : odpis skrócony aktu zgonu L. U. – k. 11, odpis skrócony aktu zgonu T. U. – k. 12, odpis skrócony aktu zgonu P. U. – k. 14, odpis skrócony aktu zgonu Z. U. – k. 43, odpis skrócony aktu urodzenia M. U. (2) – k. 44, przesłuchanie stron na rozprawie w dniu 31 lipca 2024 roku znacznik czasowy od 00:36:09 do 00:45:54 – k. 73

14 października 2004 roku L. U. sporządził testament notarialny przed D. W. notariuszem w T., zarejestrowany w repertorium A nr 3594/2004, w którym do całości spadku powołał swojego syna P. U., syna L. i T., urodzonego dnia (...) w T.. Był to jedyny testament sporządzony przez spadkodawcę.

Dowód : wypis testamentu notarialnego z dnia 14 października 2004 roku – k. 41, przesłuchanie stron na rozprawie w dniu 31 lipca 2024 roku znacznik czasowy od 00:36:09 do 00:45:54 – k. 73

I. U. zmarła 31 grudnia 2009 roku w T.. Jej ostatnim zwykłym miejscem zwykłego pobytu był O. nad W..

Dowód : odpis skrócony aktu zgonu I. U. – k. 13, zapewnienie spadkowe M. U. (1) złożone na rozprawie w dniu 31 lipca 2024 roku znacznik czasowy od 00:19:52 do 00:24:37 potwierdzone przez W. U. znacznik czasowy 00:24:37 – k. 72v

W chwili śmierci I. U. była zamężna z P. U. i miała dwoje dzieci: M. U. (1) i W. U.. Zawierała związek małżeński jeden raz. Małżonek I. U., P. U., zmarł po niej, w dniu 24 listopada 2020 roku. Nie miała dzieci pozamałżeńskich, ani przysposobionych. W skład spadku po I. U. nie wchodzi przedsiębiorstwo, ani gospodarstwo rolne. Wcześniej nie toczyła się jakakolwiek sprawa spadkowa po zmarłej. Nie był sporządzany akt poświadczenia dziedziczenia, nie były składane oświadczenia spadkowe. Nikt nie zrzekał się dziedziczenia po zmarłej I. U., ani nie został uznany za niegodnego dziedziczenia. Dzieci I. M. U. i W. U. dowiedziały się o śmierci matki w dniu jej śmierci. Zmarła nie pozostawiła po sobie testamentu.

Dowód : odpis skrócony aktu zgonu I. U. – k. 13, odpis skrócony aktu zgonu P. U. – k. 14, odpis skrócony aktu urodzenia M. U. (1) – k. 15, odpis skrócony aktu urodzenia W. U. – k. 16, zapewnienie spadkowe M. U. (1) złożone na rozprawie w dniu 31 lipca 2024 roku znacznik czasowy od 00:19:52 do 00:24:37 potwierdzone przez W. U. znacznik czasowy 00:24:37 – k. 72v

Z. U. zmarł 19 sierpnia 2018 roku w O. nad W.. Jego ostatnim zwykłym miejscem zwykłego pobytu był O. nad W..

Dowód : odpis skrócony aktu zgonu Z. U. – k. 43, zapewnienie spadkowe M. U. (2) złożone na rozprawie w dniu 31 lipca 2024 roku znacznik czasowy od 00:26:21 do 00:32:58 – k. 73

W chwili śmierci Z. U. był kawalerem. Nie pozostawił po sobie dzieci, również przysposobionych. Rodzice Z. U., czyli L. U. i T. U. zmarli przed Z. U.. Z. U. pozostawił po sobie rodzeństwo: M. U. (2) oraz P. U.. W skład spadku nie wchodzi przedsiębiorstwo, ani gospodarstwo rolne. Wcześniej nie toczyła się jakakolwiek sprawa spadkowa po zmarłym. Nie był sporządzany akt poświadczenia dziedziczenia, nie były składane oświadczenia spadkowe. M. U. (2) nie zrzekał się dziedziczenia po zmarłym Z. U., ani nikt nie został za niegodnego dziedziczenia. Zmarły nie pozostawił po sobie testamentu.

Dowód : odpis skrócony aktu zgonu Z. U. – k. 43, odpis skrócony aktu zgonu L. U. – k. 11, odpis skrócony aktu zgonu T. U. – k. 12, odpis skrócony aktu zgonu P. U. – k. 14, odpis skrócony aktu urodzenia M. U. (2) – k. 44, zapewnienie spadkowe M. U. (2) złożone na rozprawie w dniu 31 lipca 2024 roku znacznik czasowy od 00:26:21 do 00:32:58 – k. 73

Spadek po P. U. zmarłym 24 listopada 2020 roku w O. nad W., mającym ostatnie miejsce zwykłego pobytu w O. nad W., na podstawie testamentu nabyła z dobrodziejstwem inwentarza uczestniczka W. U. w całości. Stwierdzenie nabycia spadku o powyższej treści orzekł Sąd Rejonowy w Toruniu postanowieniem z dnia 14 marca 2022 roku w sprawie I Ns 695/20.

Dowód : fakt bezsporny i znany sądowi z urzędu, a nadto informacja wynikająca z Rejestru Spadkowego dostępnego w rejestrze publicznym na stronie internetowej: https://rejestry-notarialne.pl/37

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejsze sprawie Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w aktach sprawy dowodów z dokumentów urzędowych w postaci testamentu notarialnego oraz aktów stanu cywilnego. Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania wiarygodności tych dokumentów, a i żadne z uczestników postępowania wiarygodności tych dowodów nie podważało.

Podstawę ustaleń Sądu stanowiły nadto zapewnienia spadkowe złożone przez wnioskodawcę M. U. (1) oraz M. U. (2), które Sąd uznał za w pełni wiarygodne. Żaden z uczestników postępowania nie kwestionował treści złożonych zapewnień spadkowych, a wręcz przeciwnie – wszyscy potwierdzili wzajemnie ich treść.

Należy przy tym wszakże zaznaczyć, że sąd zapewnienie spadkowe odebrał od M. U. (1) co do faktów wymienionych w art. 671 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) dotyczących I. U., zaś M. U. (2) co do analogicznych samych faktów dotyczących Z. U.. Zgodnie z treścią art. 671 § 1 k.p.c., za dowód, że nie ma innych spadkobierców, może być przyjęte zapewnienie złożone przez zgłaszającego się spadkobiercę. M. U. (1) był zgłaszającym się spadkobiercą I. U., natomiast M. U. (2) był zgłaszającym się spadkobiercą Z. U.. Nie jest wymagane odbieranie zapewnienia od wszystkich zgłaszających się spadkobierców; od pozostałych można odebrać jedynie potwierdzenie złożonego zapewnienia, które jest równoznaczne w skutkach z zapewnieniem (por. T. Radkiewicz(w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 459–1217. Tom II, red. T. Szanciło, uwagi do art. 671, teza 3). W przypadku L. U. z uwagi na to, że powołał jedynego spadkobiercę w testamencie, a był nim zmarły P. U., sąd nie miał możliwości odebrania od zgłaszającego się spadkobiercy zapewnienia spadkowego. Zgłaszającym się spadkobiercą jest bowiem taki spadkobierca, który zgłosił swoje prawa do spadku w sądzie spadku i zachowuje prawo do dziedziczenia. W. U. wprawdzie jest następcą prawnym P. U., ale nie jest zgłaszającym się spadkobiercą L. U., wobec czego odebranie od niej zapewnienia spadkowego nie było możliwe. W doktrynie postępowania cywilnego wyrażono pogląd, że nie można zastąpić zapewnienia spadkowego zeznaniem innej osoby (por. T. Radkiewicz(w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 459–1217. Tom II, red. T. Szanciło, uwagi do art. 671, teza 3). W przedmiotowej sprawie biorąc pod uwagę, że jedynym ustalonym spadkobiercą L. U. na podstawie testamentu w formie aktu notarialnego z dnia 14 października 2004 roku był P. U., nie było możliwości, by odebrać od spadkobiercy zapewnienie spadkowe, bowiem spadkobierca zmarł w dniu 24 listopad 2020 roku. W ocenie Sądu wystarczające dla ustalenia, że L. U. nie pozostawił żadnych innych spadkobierców i testamentów, a także ustalenia miejsca ostatniego zwykłego pobytu spadkodawcy było przesłuchanie stron. Sąd przesłuchał syna spadkodawcy (M. U. (2)), a także jego wnuki (M. U. (1) i W. U.), którzy przedstawili wiarygodne zeznania dotyczące osoby L. U.. Dysponowali oni wiadomościami na temat składu spadku, a także na temat testamentów L. U., jak również o spadkobiercach ustawowych spadkodawcy. Zeznania wnioskodawcy i uczestników nie były kwestionowane przez kogokolwiek, a sąd także uznaje je za wiarygodne. W tej sytuacji zdaniem Sądu zbędne było wzywanie spadkobierców przez ogłoszenie w trybie art. 672 k.p.c. Zgodnie z treścią tego przepisu, jeżeli zapewnienie nie było złożone albo jeżeli zapewnienie lub inne dowody nie będą uznane przez sąd za wystarczające, w szczególności gdy nie udało się ustalić spadkobierców, o których mowa w art. 669 zdanie drugie, postanowienie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie. Treść tego przepisu wskazuje, że wezwanie spadkobierców przez ogłoszenie jest konieczne jeżeli zapewnienie w ogóle nie zostało złożone albo złożone zostało, lecz sąd nie uznał jego lub innych dowodów za wystarczające. Zasadniczo zatem przepis art. 672 k.p.c. obliguje sąd do wezwania spadkobierców przez ogłoszenie jeżeli zapewnienie spadkowe nie zostało złożone. W przedmiotowej sprawie zapewnienie spadkowe w istocie nie zostało złożone, ale w ocenie sądu inne dowody były wystarczające, bowiem udało się w sposób precyzyjny ustalić spadkobiercę testamentowego L. U., tj. P. U., który jednak nie mógł złożyć zapewnienia spadkowego, ani nikt nie mógł tego zapewnienia spadkowego złożyć za niego. Sąd mimo braku złożenia zapewnienia spadkowego pozyskał z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, jak również w drodze przesłuchania uczestników postępowania informacje dotyczące L. U., o których mowa w art. 672 k.p.c. Zdaniem sądu w okolicznościach przedmiotowej sprawy wezwanie spadkobierców przez ogłoszenie byłoby nadmiernym formalizmem generującym dodatkowe koszty oraz przedłużającym postępowanie.

Warto jeszcze zwrócić uwagę na kwestię uczestników postępowania. Wnioskodawca połączył w ramach jednego wniosku żądanie stwierdzenia nabycia spadku po I. U., Z. U. i L. U.. Zgodnie z treścią art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Kodeks cywilny nie wymaga natomiast, aby był to interes prawny. Można zatem przyjąć, że z żądaniem może wystąpić każda osoba, która ma interes – prawny, moralny, społeczny, majątkowy lub niemajątkowy – w stwierdzeniu nabycia spadku po danym spadkodawcy (tak J. Ciszewski, J. Knabe (w:) Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. P. Nazaruk, LEX 2024, uwagi do art. 1025 k.c., teza 2). Wnioskodawca bez wątpienia miał interes w złożeniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po każdej z trzech osób wskazanych we wniosku, bowiem byli to jego krewni – matka (I. U.), stryj (Z. U.) oraz dziadek (L. U.). Zgodnie z treścią art. 510 § 1 k.p.c., zainteresowanym w sprawie jest każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania, może on wziąć udział w każdym stanie sprawy aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji. Jeżeli weźmie udział, staje się uczestnikiem. Na odmowę dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie przysługuje zażalenie. Jeśli chodzi o uczestniczkę W. U. miała ona interes prawny w udziale w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku po każdym ze spadkodawców – po I. U. jako jej spadkobierca ustawowy oraz następca prawny innego spadkobiercy ustawowego – P. U., po Z. U. jako następca prawny jego spadkobiercy ustawowego – P. U., zaś po L. U. jako następca prawny jego spadkobiercy testamentowego – P. U.. Jeśli chodzi o M. U. (2), miał on interes prawny w udziale w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku po L. U. i Z. U. jako ich spadkobierca ustawowy. Co do interesu prawnego w udziale M. U. (2) w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku po I. U. należy podkreślić, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że interes prawny w rozumieniu art. 510 § 1 k.p.c. może być nie tylko bezpośredni, ale także pośredni (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2020 r. sygn. akt III CZ 25/20, L.). Na rozprawie w dniu 31 lipca 2024 roku wnioskodawca podał, że interes prawny wszystkich uczestników postępowania w stwierdzeniu nabycia spadku po każdej z trzech osób wskazanych we wniosku wyraża się w tym, że spadkodawcy byli współwłaścicielami nieruchomości. Skoro zatem byli współwłaścicielami nieruchomości, to wszyscy uczestnicy mają interes prawny w udziale w przedmiotowym postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku wyrażający się w ustaleniu następstwa po spadkodawcy współwłaścicielu, w związku z tym, że spadkobiercy stali się współwłaścicielami takich nieruchomości w miejsce spadkodawców (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2020 r. sygn. akt V CSK 560/18, L.). Mając na uwadze powyższe okoliczności, a także fakt, iż wszyscy uczestnicy stanowią rodzinę, także dla spadkodawców, w ocenie sądu nie było podstaw, by kwestionować status zainteresowanego w sprawie któregokolwiek z uczestników.

Zgodnie z treścią art. 926 § 1 k.c., powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Pierwszeństwo ma dziedziczenie testamentowe. Dziedziczenie ustawowe wchodzi w grę co do całości spadku, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy lub gdy żadna z powołanych przez niego osób nie chce lub nie może być spadkobiercą (art. 926 § 2 k.c.). Każda osoba może rozrządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci w drodze jednostronnej czynności prawnej, jaką jest testament. Zarówno samo sporządzenie testamentu, jak i jego treść, zależy wyłącznie od woli spadkodawcy. To spadkodawca decyduje bowiem o kręgu spadkobierców, tj. czy będą po nim dziedziczyć spadkobiercy ustawowi, czy też inne osoby. Spadkodawcy pozostawiona jest również swoboda uznania co do tego w jakiej części mają dziedziczyć poszczególni spadkobiercy.

Ustawodawca przewidział kilka równorzędnych form testamentów zwykłych. Zgodnie z art. 950 k.c. testament może być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Spadkodawca L. U. sporządził testament notarialny w przewidzianej prawem formie. Jego treść była jednoznaczna, oczywista i logiczna, nie wymagała wykładni. W testamencie powołany został jeden spadkobierca – P. U.. Brak było wątpliwości co do rzeczywistej woli spadkodawcy.

W świetle stanowisk stron nie było również jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że sporządzony przez L. U. testament był nieważny z uwagi na istnienie wad, o których mowa w art. 945 § 1 k.c., bądź by został przez spadkodawcę odwołany.

Zgodnie z art. 1012 k.c., spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 1015 § 2 k.c. brak oświadczenia spadkobiercy w terminie 6 miesięcy od powzięcia wiedzy o tytule swojego powołania jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Zgodnie z brzmieniem art. 1015 § 2 zdanie pierwsze k.c. obowiązującym w dacie śmierci L. U. (13 lutego 2009 roku) brak oświadczenia spadkobiercy w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jak wynika z art. LI ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r., nr 16, poz. 94), do spraw spadkowych stosuje się prawo obowiązujące w chwili śmierci spadkodawcy, o ile przepisy poniższe nie stanowią inaczej.

Strony potwierdziły, że P. U. nie składał oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku po L. U..

P. U. zmarł w dniu 24 listopada 2020 roku, wobec czego zmarł po upływie 6 miesięcy od daty śmierci L. U.. Brak było podstaw, by uznać, że dowiedział się o śmierci L. U., a zatem swojego ojca, w dacie innej niż w dniu otwarcia spadku.

Wobec powyższego Sąd, w myśl powołanych wyżej przepisów, w punkcie III postanowienia stwierdził, że spadek po L. U., zmarłym 13 lutego 2009 roku na podstawie testamentu notarialnego z dnia 14 października 2004 roku nabył bez ograniczenia odpowiedzialności za długi P. U. w całości.

Jeśli chodzi o stwierdzenie nabycia spadku po I. U., zgodnie z treścią złożonego przez M. U. (1) zapewnienia spadkowego, potwierdzonego przez W. U., spadkodawczyni nie pozostawiła po sobie testamentu. Tym samym w grę wchodziło dziedziczenie z mocy ustawy.

Zgodnie z treścią art. 931 § 1 k.c., w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. I. U. zmarłą pozostawiając małżonka – P. U. i dzieci: M. U. (1) i W. U.. Żadne z nich nie złożyło oświadczenia w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku, zaś o otwarciu spadku dowiedzieli się już w dniu śmierci spadkodawczyni. W dacie śmierci I. U. (31 grudnia 2009 roku) obowiązywał art. 1015 § 2 k.c. w takim samym brzmieniu, co w dacie śmierci L. U., a zatem brak oświadczenia spadkobiercy w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Niemniej jednak zgodnie z art. 1015 § 2 zdanie drugie k.c. w brzmieniu obowiązującym w dacie śmierci zarówno I. U., jak i L. U., gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Należy zauważyć, że M. U. (1) i P. U. w dacie śmierci I. U. (31 grudnia 2009 roku) byli osobami pełnoletnimi, ale W. U. w dniu śmierci I. U. była osobą małoletnią – miała 13 lat, podczas gdy pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat 18 (art. 10 § 1 k.c.). P. U. zmarł w dniu 24 listopada 2020 roku, wobec czego zmarł po upływie 6 miesięcy od daty śmierci I. U.. Brak było podstaw, by uznać, że dowiedział się o śmierci I. U., a zatem swojej małżonki, w dacie innej niż w dniu otwarcia spadku.

Wobec powyższego Sąd, w myśl powołanych wyżej przepisów, w punkcie I postanowienia stwierdził, że spadek po I. U., zmarłej 31 grudnia 2009 roku na podstawie ustawy nabyli bez ograniczenia odpowiedzialności za długi M. U. (1) i P. U. oraz na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza W. U. po 1/3 części każde z nich.

Co do Z. U., zgodnie z treścią złożonego przez M. U. (2) zapewnienia spadkowego, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu, nie miał także dzieci, był kawalerem do śmierci. Rodzice Z. U. zmarli przed spadkodawcą. Zgodnie z treścią art. 932 § 3 k.c., w braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Zgodnie z art. 932 § 4 k.c., jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Tym samym spadkobiercami po Z. U. są jego bracia – M. U. (2) i P. U.. Żaden z nich nie złożył oświadczenia w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku. W dacie śmierci Z. U. (19 sierpnia 2018 roku) obowiązywał art. 1015 § 2 k.c. w brzmieniu aktualnym, a zatem brak oświadczenia spadkobiercy w terminie 6 miesięcy od powzięcia wiedzy o tytule swojego powołania jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Wobec powyższego Sąd, w myśl powołanych wyżej przepisów, w punkcie II postanowienia stwierdził, że spadek po Z. U., zmarłym 19 sierpnia 2018 roku na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza nabyli bez ograniczenia odpowiedzialności za długi P. U. i M. U. (2) po 1/2 części każdy z nich.

O kosztach postępowania w punkcie IV postanowienia Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

asesor sądowy Paweł Kamiński