Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 53/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 11 grudnia 2023r., sygn. akt III K 3/23

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ obrońca

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

G. F.

W styczniu 2018r. w ramach działalności gospodarczej L. zatrudnionych było 18 osób, w tym 15 na umowę o pracę, 2 na zlecenie, a jedna przebywała na urlopie bezpłatnym.

W grudniu 2018r. w ramach tej samej działalności zatrudnionych było 26 na umowę o pracę, a 2 na umowę zlecenie, łącznie 28 osób.

Pismo biura kadr i płac (...) z 8.05.2024r.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.4.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Obrońca oskarżonego na wezwanie Sadu przedłożył listę osób zatrudnionych przez L. w styczniu i grudniu 2018r.

Brak było podstaw do zakwestionowania wiarygodności informacji

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mające wpływ na treść orzeczenia:

1. poprzez wadliwe przyjęcie, że:

- oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów, a w szczególności, że posłużył się nierzetelnymi fakturami, zaś roboty nimi objęte nie były wykonane, mimo poświadczenia przez oskarżonego wykonania tychże robót, pozostawienie tych dowodów bez jakiejkolwiek oceny,

- wadliwe uznanie, że oskarżony nie wykazał by roboty objęte zarzutami zostały udokumentowane mimo złożenia stosownych poświadczeń,

- przyjęcie, że dowody w postaci dokumentów urzędów skarbowych i bankowe obciążają oskarżonego, mimo że takich obciążeń w nich nie ma,

- bezkrytyczne uznanie zeznań jedynego świadka za podstawę rozstrzygnięcia mimo bardzo poważnych wątpliwości co do jego prawdomówności,

2. Wadliwą ocenę dowodów, w szczególności pominięcie dowodów przemawiających na korzyść oskarżonego.

3. Naruszenie przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia poprzez nałożenie na oskarżonego obowiązku wykazania niewinności a mimo takiego wykazania, uznanie oskarżonego za winnego (apelacja obrońcy oskarżonego)

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Jeżeli chodzi o dowody osobowe, to układ w niniejszej sprawie jest prosty: oskarżony twierdzi, że usługi zostały wykonane, a faktury wystawione przez oskarżonego są rzetelne, natomiast M. D. twierdzi zgoła odmiennie. Istnieje przy tym poważne prawdopodobieństwo, że wersja M. D. jest prawdziwa dlatego, że jego zeznania były podstawą skazania innych osób, między innymi w sprawie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 maja 2024r., sygn. II AKa 54/24. Tyle, że w tamtej sprawie osoby, które uzyskały nierzetelne faktury przyznały się do tego, że takie faktury były nieprawdziwe.

W takiej sytuacji procesowej odwołać się wypada do zasad oceny świadka pomawiającego sformułowanych przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 6 listopada 2010r., w sprawie II AKa 431/00 polegających na sprawdzeniu:

1. czy informacje uzyskane od konkretnego oskarżonego zostały przyznane przez drugiego;

2. czy są one potwierdzone innymi dowodami;

3. czy są spontaniczne, złożone wkrótce po przeżyciu objętych nimi zaszłości, czy też po upływie czasu umożliwiającym uknucie intrygi;

4. czy pochodzą od osoby bezstronnej, czy też zainteresowanej obciążeniem pomówionego;

5. czy są konsekwentne i zgodne co do zasady oraz szczegółów w kolejnych relacjach składanych w różnych fazach postępowania, czy też zawierają informacje sprzeczne, wzajemnie się wykluczające bądź inne niekonsekwencje;

6. czy pochodzą od osoby nieposzlakowanej czy też przestępcy, zwłaszcza obeznanego z mechanizmami procesu karnego.

Zeznania M. D. nie zostały przyznane przez oskarżonego, nie zostały złożone spontanicznie wkrótce po popełnieniu czynu, ale po upływie pewnego czasu. Świadek ma interes w zastosowaniu art. 60 § 3 k.k., co oczywiście nie czyni go niewiarygodnym, ale nakazuje pewnego rodzaju ostrożność, a przede wszystkim weryfikację jego twierdzeń, o ile jest to możliwe i właśnie takiej weryfikacji zabrakło w sprawie.

Przechodząc do oceny tych przesłanek stwierdzić bowiem należy, że zeznania M. D. sprowadzały się do zanegowania prawdziwości wszystkich wystawionych na rzecz L. faktur.

G. F. wyjaśnił tymczasem, że w okresie objętym zarzutem były wykonywane usługi i na tę okoliczność powołuje się na wykonywanie usług sprzątania dla podmiotów zewnętrznych. Wyjaśnił również, że część dokumentacji została zniszczona po upływie okresu, na jaki przepisy nakładają obowiązek ich przechowywania. Tej okoliczności nie można utożsamiać z przypadkami niszczenia dokumentów przed upływem terminu ich przechowywania, typowymi dla np. karuzel vatowskich. Częściowo jednak zabezpieczono dokumentację w działalności L. i istnieje możliwość zweryfikowania przynajmniej w pewnym zakresie, czy wykonywano usługi zewnętrzne. W "koszulce" na str. 647 znajduje się podatkowa księga przychodów i rozchodów przykładowo za 2016r. Nie zostały wydrukowane jednakże całościowe zapisy tej księgi, ale tylko strony, na których znajdowały się zapisy faktur wystawionych przez (...) M. D.. Uprawdopodobnia to tezę obrońcy, że dowody zostały zgromadzone jednostronnie, tylko w celu wykazania, że faktury wystawione przez M. D. zostały ujęte w księgach L.. Z podatkowej księgi przychodów i rozchodów wynika jednak, że wystawiane były faktury przychodowe (np. dla wielu wspólnot mieszkaniowych, (...), SM (...)), a zatem usługi były wykonywane, bowiem trudno uznać za możliwe, by podmioty zewnętrzne, nie zainteresowane wynikiem niniejszego postępowania, miały interes w płatności za niewykonane usługi. Dodatkowo wskazać należy, że na k. 487-488 akt znajduje się pismo ZUS zawierające wskazanie listy zarejestrowanych pracowników działalności L. (nadto pracownicy poniżej 26 roku życia mogli nie być rejestrowani z uwagi na ulgę w składkach dla młodych pracowników). Istniała zatem możliwość zweryfikowania, czy usługi, na które powołuje się oskarżony faktycznie zostały wykonane, kto je wykonywał, co pozwoliłoby wyodrębnić grupę usług, które miałby wykonywać M. D. i tym samym zweryfikować prawdziwość wersji G. F. i M. D..

W ocenie Sądu odwoławczego w sprawie tej nie wyczerpano możliwości weryfikacji obu wersji, nie można tym samym uznać, że doszło do popełnienia zarzucanych oskarżonego czynów, chociaż tej wersji też wykluczyć nie można. Nie można jednakże zaakceptować sytuacji, w której w wersji "jeden na jeden", bez wyczerpania możliwości dowodowych a priori wykluczyć wykonania usług na rzecz podmiotów zewnętrznych i obcych, co otwierałoby możliwość sprawdzenia, czy faktury wymienione w zarzutach są nierzetelne. Sąd Apelacyjny na obecnym etapie nie może wypowiedzieć się w sposób wiążący na temat winy lub niewinności oskarżonego, bez podjęcia czynności dowodowych z udziałem pracowników oskarżonego, mając szczególnie na uwadze fakt, że kluczowym dowodem przeciwko oskarżonemu są zeznania osoby wystawiającej fałszywe faktury, co do której toczy się postępowanie karne o popełnione we współdziałaniu z co najmniej 4 osobami wystawienie nierzetelnych faktur na 19,6 miliona złotych z podrobieniem podpisów wystawców. Dlatego Sąd uznał, że zachodzi potrzeba uchylenia zaskarżonego wyroku i przeprowadzenia postępowania karnego w całości w celu ustalenia, czy doszło do zaistnienia zarzucanych czynów zabronionych i w jakim zakresie.

Oczywiście przekonujący jest zarzut apelacji obrońcy oskarżonego co do nietrafnego obciążenia oskarżonego środkiem karnym przepadku korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa w kwocie 272.429,08 zł. Sąd I instancji wskazał, że "Dowody z dokumentów: zeznania M. D. znajdują potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w sprawie, a pochodzących między innymi od Naczelnika Urzędu Skarbowego oraz od banków. Nie ma powodów aby podważyć wiarygodność tych dokumentów". Skarżący słusznie podnosi dysonans pomiędzy tym zapisem w uzasadnieniu, a całkowitym zlekceważeniem informacji Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w S. z dnia 29 października 2021r. (k. 536), że wobec (...) A. F. "nie prowadziliśmy kontroli podatkowych ani postępowań podatkowych i nie posiadamy rejestru zakupów i sprzedaży oraz faktur zakupowych, nie prowadziliśmy postępowań karnych skarbowych za lata 2013-2018" oraz, że "e) zobowiązania podatkowe pani A. F. z tytułu podatku od towarów i usług za styczeń, luty, listopad i grudzień 2013r., 2014r., 2015r., 2016r., 2017r. oraz od stycznia do marca 2018r. wygasły wskutek zapłaty, przy czym w przypadku zaległości za wrzesień 2017r. (w dniu 25.01.2018r.) i październik 2017r. (w dniu 30.01.2018r.) wobec podatniczki zastosowano skuteczne środki egzekucyjne skutkujące przerwaniem biegu terminu przedawnienia tych zobowiązań". Tyle, że wysokość podatku VAT za wrzesień 2017r. wyniosła 2721 zł (k. 585), a za październik 2017r. - 5114r. (k. 586). W sumie daje to 7835 zł, a nie 272.429 złotych. Jeżeli Sąd w uzasadnieniu wskazuje, że daje wiarę dokumentom urzędów skarbowych (a z informacji wynika, że nie doszło jeszcze do prawomocnych ustaleń, ale jedynie skutecznego przerwania biegu przedawnienia), z których wynika, że wątpliwość budzi kwota 7835 zł, to wypadałoby przekonująco uzasadnić, dlaczego zasądzono od oskarżonego ponad 270 tysięcy złotych, omijając prawomocność rozliczeń podatkowych wobec Skarbu Państwa.

Już tylko na marginesie godzi się wskazać, że do zaistnienia czynu ciągłego dochodzi wówczas, gdy pomiędzy poszczególnymi zachowaniami wchodzącymi w skład tego czynu zachodzi krótki odstęp czasu. W Kodeksie karnym (art. 12 § 1 k.k.) ten krótki odstęp czasu nie jest dookreślony, jednak już w Kodeksie karnym skarbowym (art. 6 § 2 k.k.s.) wskazuje się, że jest to okres nieprzekraczający 6 miesięcy. Intuicyjnie można uznać, że i w Kodeksie karnym powinniśmy operować zbliżonymi terminami. Tymczasem pomiędzy 2 a 3 fakturą znajdującymi się w zarzutach odstęp przekracza 9 miesięcy. Wydaje się zatem, że powinniśmy czyn obejmujący faktury ze stycznia i lutego 2013r. potraktować jako odrębny czyn i rozważyć, czy do wszczęcia postępowania nie doszło po terminie przedawnienia.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego G. F. od zarzucanych mu czynów lub uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Szczecinie do ponownego rozpoznania

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Na obecnym etapie postępowania nie sposób jednoznacznie ustalić, czy oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów, w związku z tym konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

3.2.

obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 65 § 1 k.k. i art. 64 § 2 k.k. polegającą na wymierzeniu oskarżonemu G. F. za popełnienie czynu z art. 273 kk w zw. z art. 12 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk oraz od dnia 1 marca 2017r. o czyn z art. 271a § 2 kk w zw. z art. 12 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk w zw. z art. 8 § 1 kks kary 3 lat pozbawienia wolności, podczas gdy zgodnie z art. 65 § 1 kk w zw. z treścią art. 64 § 2 kk oskarżonemu, który z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu Sąd wymierza karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane mu przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, zatem w związku z uznaniem oskarżonego za winnego popełnienia m.in. czynu z art. 271a § 2 kk zagrożonego karą nie krótszą od 3 lat pozbawienia wolności, minimalna kara, którą Sąd powinien wymierzyć oskarżonemu wynosi 3 lata i 1 miesiąc pozbawienia wolności (apelacja prokuratora)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W związku z uchyleniem zaskarżonego wyroku, odnoszenie się do apelacji prokuratora było przedwczesne w rozumieniu art. 436 k.p.k.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.5.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zachodzi potrzeba przeprowadzenia przewodu w całości z uwagi na konieczność przeprowadzenia dowodów zmierzających do ustalenia, czy G. F. dopuścił się zarzucanych mu czynów. Z uwagi na treść zeznań M. D. istnieje prawdopodobieństwo, że tak właśnie się stało, jednakże ze względu na to, że oskarżony zaprzecza tym okolicznościom, wskazuje na to, na rzecz jakich podmiotów zewnętrznych wykonywane były usługi sprzątania, nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć o prawdziwości stawianych zarzutów nie sięgając po przesłuchanie osób, które mogłyby takiej wiedzy dostarczyć.

1.1.6.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

W toku ponownego rozpoznania Sąd powinien przesłuchać świadków zatrudnionych w ramach działalności gospodarczej L., uzyskać od nich informację, gdzie wykonywali usługi, rozważyć, czy istnieje jakiś zakres usług, które mógłby wykonywać M. D. w ramach wystawianych faktur, a dopiero w razie ustalenia, że przesłuchani świadkowie wykonali wszystkie usługi zewnętrzne, a M. D. nie można przypisać żadnego zakresu podwykonawstwa - uznać, że czynności uwidocznione w fakturach nie są rzetelne. Sąd może się posiłkować listą pracowników na styczeń i grudzień 2018r. przedłożoną przez obrońcę.

Ponieważ już na etapie postępowania przygotowawczego znana była linia obrony, prokurator jej nie weryfikował, a dysponował listą potencjalnych świadków przekazaną przez ZUS, Sąd I instancji będzie uprawniony do rozważenia zwrotu sprawy prokuratorowi celem uzupełnienia postępowania.

1.8.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

6.  PODPIS

Andrzej Olszewski Andrzej Wiśniewski Małgorzata Puczko

1.9.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

w zakresie kary

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.10.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość rozstrzygnięcia

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana