UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 22 lipca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. stwierdził, że R. K. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, i wypadkowemu od 27 lutego 2013 roku z tytułu zatrudnienia u płatnika (...) W. K.. W uzasadnieniu organ rentowy podał, że całokształt okoliczności sprawy przemawia za przyjęciem, że jedynym celem zawarcia przedmiotowej umowy było umożliwienie R. K. skorzystanie z bardzo wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego

W odwołaniu z dnia 21 sierpnia 2013 roku od powyższej decyzji skarżący R. K. wniósł o zmianę decyzji.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania .

Na rozprawie w dniu 20 marca 2014 roku zainteresowany W. K. przyłączył się do odwołania R. K..

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, co następuje:

R. K. posiada wykształcenie średnie. Z zawodu jest technikiem budowlanym. W okresie od 9 marca 2011 roku do 25 stycznia 2013 roku był zatrudniony jako osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności gospodarczej zarejestrowanej na jego żonę tj. w (...) A. K. w T., na stanowiskach kierownik transportu, brygadzista budowy w okresie od 9 marca 2011 roku do 3 czerwca 2012 roku oraz na stanowisku kierownik transportu, kierowca w okresie od 4 czerwca 2012 roku do 25 stycznia 2013 roku. W okresie zatrudnienia R. K. przebywał na zasiłku chorobowym w okresach od 27 czerwca 2011 roku do 16 grudnia 2011 roku, od 19 grudnia 2011 roku do 19 stycznia 2012 roku, od 25 stycznia 2012 roku do 2 czerwca 2012 roku i od 5 listopada 2012 roku do 25 stycznia 2013 roku (łącznie przez 437 dni). Powyższa umowa została rozwiązana na mocy porozumienia stron na wniosek pracownika.

Wnioskodawca jako osoba współpracująca podstawę ubezpieczenia zadeklarował na kwotę 2500 złotych brutto.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 25 stycznia 2013 roku k. 5 akt sprawy, częściowo zeznania wnioskodawcy R. K. protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014 roku nagranie od minuty 12.55 do minuty 19.12 w związku z protokołem rozprawy z dnia 6 grudnia 2013 roku nagranie od minuty 2.15 do minuty 8.45)

Zainteresowany W. K. działalność gospodarczą pod nazwą (...) W. K. w T., prowadzi od około 7 lat. Jest to przedsiębiorstwo transportowo-budowlane, którego przedmiotem głównie jest wykonywanie wykończeń budynków - tynków wewnętrznych. W swoim przedsiębiorstwie zainteresowany zatrudnia obecnie dwóch pracowników: T. K. zatrudnionego od 7 lat oraz P. K. od 2 lat. Pracownicy Ci zatrudnieni są na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony z wynagrodzeniem minimalnym. W okresie do 1 marca 2013 roku zainteresowany zatrudniał dodatkowo K. W..

(dowód: częściowo zeznania zainteresowanego W. K. protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014 roku nagranie od minuty 19.15 do minuty 19.59 w związku z nagraniem 2.10 do minuty 11.26, częściowo zeznania wnioskodawcy R. K. protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014 roku nagranie od minuty 12.55 do minuty 19.12 i nagranie od minuty 7.04 do minuty 8.01 w związku z protokołem rozprawy z dnia 6 grudnia 2013 roku nagranie od minuty 2.15 do minuty 8.45)

W (...) W. K. w T. wnioskodawca został zatrudniony w dniu 27 lutego 2013 roku na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony od dnia 27 lutego 2013 roku do dnia 31 sierpnia 2013 roku na stanowisku kierownik-brygadzista ekipy budowlanej w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem brutto 5.000 złotych . Jako miejsce wykonywania pracy w umowie o pracę wskazano siedzibę firmy oraz teren całego kraju. Do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego z tytułu zatrudnienia został zgłoszony w dniu 27 lutego 2013 roku.

Sporządzona została dokumentacja kadrowa związana z zatrudnieniem wnioskodawcy w firmie zainteresowanego. Zgodnie z kartą szkolenia, w dniu 27 lutego 2013 roku wnioskodawca przeszedł szkolenie z zakresu bhp obejmujące instruktaż ogólny i stanowiskowy przeprowadzone przez W. K. oraz został zapoznany z ryzykiem zawodowym. Ponadto przedstawiony mu został mu zakres czynności oraz podstawowe zadania. Został również zapoznany z podstawowymi warunkami pracy oraz przepisami o równym traktowaniu. Zaświadczenie lekarskie z dnia 1 marca 2013 roku stwierdzało brak przeciwwskazań do wykonywania przez wnioskodawcę pracy na stanowisku brygadzista kierownik ekipy budowlanej. Wnioskodawca ponadto wypełnił kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie oraz oświadczenie PIT-2 pracownika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, pierwszy z datą 28 luty 2013 roku a drugi z datą 27 lutego 2013 roku.

(dowód: ksero umowy o prace k. 16 akt ZUS, ksero zakresu obowiązków k. 15 kat ZUS, ksero kwestionariusza osobowego k. 7-8 akt ZUS, ksero zaświadczenia lekarskiego k. 6 akt ZUS, ksero oświadczenia pracownika k. 4 akt ZUS, ksero karty szkolenia bhp k. 3 akt ZUS, ksero oświadczeń k. 1 i 2 akt ZUS, ksero informacji dla pracownika o podstawowych warunkach pracy k. 133 akt , ksero oświadczenia k. 127 akt)

Wnioskodawca podpisał listę płac za miesiąc luty 2013 roku oraz marzec 2013 roku i kwiecień 2013 roku. Za miesiąc luty 2013 roku R. K. otrzymał wynagrodzenie za pracę w kwocie 500,00 złotych brutto, za miesiąc marzec 2013 roku w kwocie 238,10 złotych brutto a wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy za okres od 29 marca do 30 kwietnia 2013 roku w kwocie 3.796,65 złotych

(dowód: ksero listy płac k. 9-11 akt ZU)

Od dnia 4 marca 2013 roku R. K. stał się niezdolny do pracy.

(okoliczność bezsporna)

W czasie kiedy wnioskodawca korzystał ze zwolnień lekarskich zainteresowany W. K. nie zatrudnił innego pracownika na jego miejsce, nie rozszerzył działalności firmy na inne miasta poza Ł., nie zdobył więcej zleceń i zamówień, nie zatrudnił również innych pracowników. Stan osobowy firmy nie zmienił się.

(dowód: częściowo zeznania zainteresowanego W. K. protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014 roku nagranie od minuty 19.15 do minuty 19.59 w związku z nagraniem 2.10 do minuty 11.26)

W 2012 roku W. K. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskał przychód w wysokości 124.200 złotych.

(dowód: ksero zeznania PIT-28 k. 24-24verte akt)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają pracownicy od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. W świetle powyższego przepisu podstawową przesłanką objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi jest posiadanie statusu pracownika. Pracownikiem zostaje się natomiast przez nawiązanie stosunku pracy. Z unormowania zawartego w art. 22 § 1 k.p. wywodzi się zespół cech stosunku pracy, różniących go od innych stosunków prawnych, na podstawie których może być świadczona praca, w szczególności od niektórych stosunków zobowiązaniowych prawa cywilnego. Do cech tych zalicza się m. in. osobiste świadczenie pracy przez pracownika, zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy, a nie do wykonania pracy, co oznacza, że stosunek pracy ma charakter ciągły. Kolejna cecha tego stosunku to zawłaszczanie wyniku pracy przez pracodawcę i wykonywanie pracy w warunkach podporządkowania, to jest pod kierownictwem pracodawcy. Przy tym pracownik nie odpowiada za wynik pracy, ale za samo staranne świadczenie pracy. W ocenie Sądu Okręgowego zawarta w dniu 27 lutego 2013 roku umowa o prace pomiędzy W. K. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) w T. a R. K. nosi cechy umowy pozornej, zawartej jedynie w celu uzyskania świadczeń przysługujących pracownikowi z tytułu ubezpieczenia społecznego. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie daje bowiem podstaw do przyjęcia, iż w okresie od 27 lutego 2013 roku do 3 marca 2013 roku (od 4 marca 2013 roku wnioskodawca stał się niezdolny do pracy) R. K. faktycznie świadczył umówioną pracę na rzecz W. K.. O pozorności danej umowy decydują okoliczności wynikające z art. 83 § 1 k.c., okoliczności które muszą występować w momencie składania przez strony oświadczeń woli. Czynność prawna pozorna charakteryzuje się trzema elementami, które muszą wystąpić łącznie: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli, albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo też chce wywołać inne, niż wynikałoby ze złożonego przez nią oświadczenia woli. Ponadto, aby uznać czynność prawną za pozorną adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na złożenie tego oświadczenia jedynie dla pozoru. W przedmiotowej sprawie ocenie podlega ważność umowy o pracę z dnia 27 lutego 2013 roku zawartej na czas określony do 31 sierpnia 2013 roku. Jak wynika z treści powyższej umowy o pracę pracodawca zatrudnił R. K. na stanowisku kierownik-brygadzista ekipy budowlanej, na pełny etat z wynagrodzeniem 5000 złotych brutto. A zatem ustalić należało, czy strony w dniu podpisania umowy miały zamiar jej realizacji, czyli czy zamiarem stron było świadczenie przez R. K. pracy na stanowisku kierownika – brygadzisty ekipy budowlanej. W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na takie ustalenie. Za niewiarygodne Sąd uznał zeznania wnioskodawcy i zainteresowanego w zakresie w jakim twierdzili oni, że zawarta umowa o pracę była faktycznie realizowana. Jak wynika z zeznań W. K. planował on rozwój swojej firmy poprzez stworzenie nowej ekipy budowlanej, której pracą kierować miał wnioskodawca i która miałaby pracować w W.. W tym celu zatrudnił R. K., aby ten znalazł nowe zlecenia dla jego firmy. Przez pierwsze dni zatrudnienia jeździli po budowach z zapytaniem czy nie jest potrzebna ekipa do pracy. Jednak nie otrzymali nowej propozycji pracy. Jednocześnie ani zainteresowany ani wnioskodawca nie przedstawili żadnych obiektywnych dowodów na potwierdzenie tego faktu. W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że zainteresowany prowadzący działalność gospodarczą, nie potrzebował pracownika kierownika-brygadzisty ekipy budowlanej i R. K. tych prac ani innych faktycznie nie wykonywał. Wnioskodawca nie znalazł ani jednego nowego klienta, a przecież tym na samym początku zatrudnienia miał się zajmować. Strony nie zaoferowały zeznań jakiejkolwiek osoby, z którą rozmawiałyby służbowo na temat zatrudnienia ekipy budowlanej a z zeznań ich wynika, że prowadzili takie rozmowy i czynnie poszukiwali nowych miejsc do pracy. Brak zatem jakichkolwiek namacalnych rezultatów pracy R. K., czy chociażby śladów podejmowanych działań.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie brak jest również logicznych motywów zatrudnienia R. K. na stanowisku kierownika-brygadzisty ekipy budowlanej. Firma zainteresowanego zatrudniała bowiem tylko dwóch innych pracowników fizycznych i pracowała w ramach swoich dotychczasowych zleceń. W. K. nie zdobył w tym czasie żadnego nowego dużego kontraktu na wykonywanie czynności budowlanych ani nie miał pracy tak dużo, aby być zmuszonym zatrudnić nowe osoby. Skoro zatrudniał tylko dwie osoby to miał zapewnioną pracę tylko dla tych dwóch osób. Sąd nie znalazł żadnego logicznego uzasadnienia dla uzasadnienia potrzeby zatrudnienia pracownika z tak wysokim wynagrodzeniem jak gdyby „na przyszłość” a więc planując, że w przyszłości zdobędzie się nowe zlecenia czy kontrakty. Logicznym jest, że dopiero w sytuacji gdy firma ma tak dużo pracy czy zleceń, że nie jest w stanie wykonać ich w terminie, zatrudnia nowych pracowników. Idąc bowiem dale rozumowaniem zainteresowanego, można wskazać, że nic nie stało na przeszkodzie, aby zatrudnił również pracowników do wykonywania czynności wykończeniowych, a więc nową ekipę, skoro zatrudnił już dla nich kierownika.

Dla działania zainteresowanego Sąd nie znalazł również uzasadnienia ekonomicznego. W. K. zawarł bowiem umowę o pracę z wnioskodawcą na czas od 27 lutego 2013 roku do 31 sierpnia 2013 roku, a więc na okres przeszło 6 miesięcy. W umowie tej zobowiązał się do wypłaty wynagrodzenia w wysokości 5000 złotych miesięcznie. Przyjął na siebie tym samym dodatkowe zobowiązanie finansowe przez znaczny okres czasu, nie mając żadnego dodatkowego dochodu.

Za niewiarygodne Sąd uznał również zeznania wnioskodawcy, iż informację o możliwości wcześniejszego przeprowadzenia zabiegu otrzymał już po podpisaniu umowy o pracę. Dowodem na tą okoliczność nie może stanowić przedstawione zaświadczenia z dnia 20 sierpnia 2013 roku wystawione przez lekarza. Zaświadczenie od lekarza nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości tego co zostało w nim zaświadczone. Zaświadczenie takie ma jedynie charakter informacyjny, jest bowiem dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c., i jako takie stanowi dowód tego, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte. Co prawda wynika z niego, że termin operacji zaplanowanej na listopad 2013 roku, został przesunięty na wcześniejszy w związku z rezygnacją przez innego pacjenta (na co wskazywał w swoich zeznaniach wnioskodawca), ale nie wynika z niego, kiedy taką informację o możliwości wcześniejszego przeprowadzenia zabiegu otrzymał wnioskodawca. Nie jest tym samym wykluczone, że przed zawarciem umowy o pracę wnioskodawca już dowiedział się o wolnym terminie zabiegu operacyjnego. A skoro wiedział o wcześniejszym terminie operacji i od 25 stycznia 2013 roku nie miał tytułu ubezpieczenia to w ocenie Sądu motywem zawarcia przedmiotowej umowy o pracę mogła być chęć skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego w znacznej wysokości.

I wreszcie przeciwko uznaniu za wiarygodne zeznania wnioskodawcy i zainteresowanego, że umowa o pracę nie była zawarta dla pozoru, przemawia okoliczność, iż próbowali oni zataić przed Sądem swoje powiązania rodzinne. W. K. początkowo w swoich informacyjnych wyjaśnieniach wprost wskazał, że w stosunku do R. K. jest osoba obcą, nie łączy go z nim żaden stosunek pokrewieństwa czy powinowactwa. Swoje informacyjne wyjaśnienia tak formułował, aby wynikało z nich, że R. K. poznał podczas pracy na budowie i tylko z tego tytułu znają się. Co najważniejsze wskazał również, że ich żony się nie znają. Dopiero w trakcie kolejnych pytań ze strony Sądu, strony przyznały, że ich żony są rodzonymi siostrami. Dodatkowo wskazać również należy, iż w trakcie prowadzonej przez organ rentowy kontroli, strony wskazały, że są osobami obcymi (k. 24 akt ZUS). Zatajenie tej okoliczności, w ocenie Sądu miało służyć próbie uwiarygodnienia ich zeznań, że zawarta umowa o pracę nie była zawarta dla pozoru.

Powyższe okoliczności w ocenie Sądu, rzutują na całościową ocenę materiału dowodowego, w tym przede wszystkim na ocenę zeznań stron i w konsekwencji ustalenie, że nie są one wiarygodne w zakresie w jakim strony twierdziły, że umowa o pracę była rzeczywiście realizowana przez R. K..

Konkludując Sąd uznał, że rzeczywistym zamiarem stron stosunku pracy nie było wywołanie skutków prawnych związanych z jego nawiązaniem, a jedynie uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Reasumując powyższe rozważania stwierdzić należy, iż umowa o pracę zawarta w dniu 27 lutego 2013 roku pomiędzy W. K. a R. K. była umową pozorną. Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. pozorna umowa o pracę dotknięta była nieważnością i jako taka nie mogła skutkować objęciem wnioskodawcy ubezpieczeniem społecznym pracowników. ( por. Wyrok Sądu Najwyższego 2009-06-05, I UK 21/09, Opubl: Monitor Prawa Pracy rok 2010, Nr 2).

Tym samym ustalenie przez ZUS w zaskarżonej decyzji, iż wnioskodawca z tytułu zawarcia umowy o pracę z płatnikiem składek (...) (...) W. K., nie podlega ubezpieczeniom społecznym - emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i chorobowemu w okresie od 27 lutego 2013 roku jest w pełni zasadne.

Dlatego Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

WYROK

UZASADNIENIE