Formularz (...)

Sygnatura akt

II Ko 198/19

1.  WNIOSKODAWCA

1. E. G.

2. W. N.

2.  ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

E. G.

33.756,72 zł

Od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

2.

W. N.

33.756,72 zł

Od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

3.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

E. G.

956.839,14 zł

Od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

4.

W. N.

956.839,14 zł

Od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

5.

Inne

zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

1.3. Ustalenie faktów

0.1.3.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

1.1.

E. G. i W. N. są dziećmi M. N.. Mieli oni również brata J. N. (1), który urodził się (...) w M., zaś zmarł 19 grudnia 1996 r. w M.. M. N. był żonaty z J. N. (2) z domu K., która zmarła 26 lipca 2005 r. w P..

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Zeznania E. G.

167v.-168v.

Zeznania W. N.

168v.

Zeznania K. N.

169

Odpis skrócony aktu zgonu

25

Odpis skrócony aktu urodzenia

27

Odpis skrócony aktu małżeństwa

28

Odpis skrócony aktu zgonu

29

1.2.

M. N. urodził się w dniu (...) we wsi C., powiat (...). Ukończył 7 klas szkoły powszechnej. Odbył przeszkolenie wojskowe. Zajmował się rolnictwem.

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Informacja

31

Odpis skrócony aktu zgonu

26

Książeczka wojskowa

32

Zaświadczenie

46

1.3.

W nieustalonym dniu – na przełomie stycznia i lutego 1949 r. – M. N. udzielił schronienia w swoim gospodarstwie ukrywającemu się przed obławą (...) i UB oddziałowi Narodowego Zjednoczenia (...) (dalej również NZW) pod dowództwem W. S. ps. (...). M. N. udzielał wcześniej kilkukrotnie schronienia członkom NZW.

NZW było polską, konspiracyjną organizacją wojskowo-polityczną działającą w latach 1944-1956. Po klęsce Powstania Warszawskiego, organizacja ta kontynuowała działalność dywersyjną oraz konspiracyjną przeciwko komunistycznej władzy, skupiając byłych żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych. W. S. ps. (...) był dowódcą oddziału bojowego 11 Grupy Operacyjnej NZW, działającego m. in. w powiecie (...). Został aresztowany w dniu 8 lutego 1949 r., zaś jego oddział kontynuował działalność opozycyjną, mającą na celu walkę z ustrojem Polski Ludowej oraz przywrócenie Państwu Polskiemu niepodległości.

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Zeznania E. G.

167v.-168v.

Zeznania K. N.

169

Zeznania W. N.

168v.

Protokół przesłuchania podejrzanego M. N.

41-43

Protokół przesłuchania świadka F. R.

49-50

Protokół przesłuchania świadka B. F.

51-52

Fakt notoryjny

---

Informacja dot. W. S. ps. (...)

111-112

1.4.

M. N. następnego dnia po zdarzeniu zgłosił mężczyźnie o nazwisku S. pobyt oddziałów NZW
w swoim domu. Mężczyzna ten współpracował z UB. M. N. był przekonany, iż uczynił zadość spoczywającemu na nim obowiązkowi wynikającemu z art. 18 dekretu z dnia 13 czerwca 1946 r.

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Zeznania E. G.

167v.-168v.

1.5.

W dniu 9 czerwca 1949 r. wobec M. N. wszczęto śledztwo o współpracę z bandą NZW. Tego samego dnia M. N. został tymczasowo zatrzymany przez funkcjonariuszy UB. W dniu 10 czerwca 1949 r. przeprowadzono rewizję w miejscu zamieszkania M. N.. Tego dnia również przesłuchano M. N. w charakterze podejrzanego.

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Postanowienie
o zatrzymaniu

37

Postanowienie
o wszczęciu śledztwa

38

Protokół rewizji

39

Protokół przesłuchania podejrzanego

41-43

1.6.

Postanowieniem Wojskowej Prokuratury Rejonowej
w W. z dnia 13 czerwca 1949 r., sygn. akt II Pr 983/49, tymczasowo aresztowano M. N.
i osadzono w więzieniu w P..

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Postanowienie
o tymczasowym aresztowaniu

44

Nakaz przyjęcia

47

1.7.

M. N. został umieszczony w Publicznym Urzędzie (...) Państwowego w P.. Został poddany intensywnemu śledztwu. Podjęto próbę wydobycia od niego informacji dotyczących imion, nazwisk
i pseudonimów członków oddziału NZW oraz miejsca ich przebywania. W tym czasie był on bity do utraty przytomności, torturowany z użyciem prądu oraz maltretowany psychicznie poprzez groźby utraty życia
i kierowane pod adresem jego rodziny.

Warunki panujące w (...) w P. były skrajnie złe. Osadzonych przetrzymywano w nieumeblowanych celach. Spali oni przeważnie na gołej ziemi. Więźniów politycznych przetrzymywano i przesłuchiwano tak, żeby wydobyć wszystkie informacje na temat konspiracyjnego podziemia. Nie dbano o kondycję fizyczną i psychiczną osadzonych.

Osadzonych zmuszano do trwających godzinami przysiadów, kazano siadać na nodze od krzesła, bito ich do nieprzytomności po całym ciele, w tym kopano w krocze, wlewano im wodę do nosa. Osadzonych głodzono i nie pozwalano im odpocząć po trwających godzinami przesłuchaniach. Gdy M. N. mdlał z bólu, cucono go chluśnięciem lodowatej wody.

W dniu 17 czerwca 1949 r. M. N. został przetransportowany do więzienia w P.. Panujące w tym miejscu warunki również były złe. Cele były przepełnione. Więźniowie spali na gołej ziemi, w zimnych nieogrzewanych celach. Brakowało materacy i koców. Więźniów politycznych traktowano podobnie jak w (...) w P. – fakt 1.8. Osadzeni polityczni byli przetrzymywani razem z osadzonymi kryminalnymi.

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Zeznania E. G.

167v.-168v.

Zeznania K. N.

169

Zeznania W. N.

168v.

Informacje
z publikacji „Śladami zbrodni. Przewodnik po miejscach represji komunistycznych lat 1944-1956”

113-116

Fakt notoryjny

---

1.8..

W dniu 20 lipca 1949 r. postanowiono o pociągnięciu M. N. do odpowiedzialności karnej, za to, że w końcu miesiąca stycznia lub na początku lutego 1949 r. (bliżej daty nie ustalonej) w swym domu we wsi M., gm. M.-Murowane, pow. P., wiedząc, że banda (...) ma na celu zbrodnie, udzielił pomocy w ten sposób, że zakwaterował czterech członków tejże bandy NZW przez okres jednej doby i żywił ich, czym zaopatrzył w środki ułatwiające osiągnięcie zamierzonego celu.

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Postanowienie
o pociągnięciu do odpowiedzialności karnej

53-54

1.9.

W dniu 20 lipca 1949 r. wydano postanowienie o zamknięciu śledztwa. W dniu 27 lipca 1949 r. sporządzono akt oskarżenia przeciwko M. N. oskarżając go o to, że: w końcu m-ca stycznia lub na początku lutego (bliżej daty nie ustalonej) w swym domu we wsi M., gm. M.-Murowane, pow. P., wiedząc, że banda (...) ma na celu zbrodnie, udzielił pomocy w ten sposób, że zakwaterował czterech członków tejże bandy NZW przez okres jednej doby i żywił ich, czym zaopatrzył w środki ułatwiające osiągnięcie zamierzonego celu, tj. o czyn z art. 14 § 1 dekretu z dnia 13 czerwca 1946 roku. Akt oskarżenia został zatwierdzony w dniu 30 lipca 1949 r.

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Postanowienie
o zamknięciu śledztwa

55

Akt oskarżenia

56-57

Postanowienie
o zatwierdzeniu aktu oskarżenia

58

1.10.

W dniu 3 października 1949 r. M. N. przetransportowano do Aresztu Śledczego w W. przy ul. (...), tzw. „więzienie mokotowskie”. Było to jedno z największych i najcięższych więzień na terenie kraju. Cele dla więźniów politycznych znajdowały się w piwnicach. Były niewielkich rozmiarów. Brakowało w nich wentylacji i mebli. W celach był nieustanny tłok. W celach znajdowały się nieosłonięte toalety. Panował tam nieustanny fetor. Warunki tam panujące były podobne jak w (...) w P. oraz Więzieniu w P.. Również źle traktowano więźniów, zaś szczególnie ciężko tzw. „więźniów politycznych”. Podejmowano wobec nich czynności mające na celu zastraszenie oraz przemoc fizyczną w celu wymuszenia informacji.

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Nakaz uwięzienia

64

Zawiadomienie
o przeniesieniu więźnia

65

Zeznania E. G.

167v.-168v.

Zeznania K. N.

169

Zeznania W. N.

168v.

Informacje
z publikacji „Śladami zbrodni. Przewodnik po miejscach represji komunistycznych lat 1944-1956”

113-114

117-119

Informacje z artykułu (...)

124-128

Informacje
z artykułu
„W dawnym areszcie śledczym W.-M. odkryto ścianę straceń”

129-131

Fakty notoryjne

---

1.11.

Wyrokiem z dnia 19 października 1949 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie uznał M. N. za winnego tego, że przy końcu stycznia lub na początku lutego 1949 r. we wsi M., gm. M.-Murowane, pow. P., mając wiarygodną wiadomość o przebywaniu na terenie własnej zagrody czterech członków związku mającego na celu zbrodnie, a mianowicie bandy leśnej (...), pod dowództwem S. W. ps. (...) nie zawiadomił o tym natychmiast władzy powołanej do ścigania przestępstw, tj. o przestępstwo z art. 18 § 1 dekretu z dnia 13 czerwca 1949 r. i za to skazał go na 1 rok więzienia. Na poczet orzeczonej kary zaliczono mu okres tymczasowego aresztowania od dnia 13 czerwca 1949 r.
i nakazał liczyć od tej daty początek odbywania kary.

Od powyższego wyroku wniesiona została skargę rewizyjną do Najwyższego Sądu Wojskowego w W..

Postanowieniem z dnia 28 marca 1950 r. Najwyższy Sąd Wojskowy w W. nie uwzględnił skargi rewizyjnej
i utrzymał powyższy wyrok w mocy.

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

4-20v.

Wyrok Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie

59-62

Skarga rewizyjna

66-67

Postanowienie Najwyższego Sądu Wojskowego

68

1.12.

M. N. został zwolniony z więzienia – po odbyciu 1 roku kary więzienia – w dniu 13 czerwca 1950 r., godz. 15:30.

Zawiadomienie
o zwolnieniu więźnia karnego

69

1.13.

M. N., po zwolnieniu z więzienia, przeżywał to, co go spotkało. Gdy opowiadał o swoich przeżyciach to płakał. Był nerwowy. Bolały go wnętrzności.

Zeznania E. G.

167v.-168v.

1.14.

M. N. zmarł 3 czerwca 1983 r.
w M.

Odpis skrócony aktu zgonu

26

1.15.

J. N. (3) – wdowa po M. N. – wnioskiem z dnia 6 listopada 1998 r. zwróciła się do Rzecznika Praw Obywatelskich o wniesienie skargi
w sprawie M. N..

W dniu 28 grudnia 1998 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł kasację do Sądu Najwyższego.

Wyrokiem z dnia 29 lutego 2000 r., sygn. akt II KKN 592/98, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie oraz utrzymany nim w mocy wyrok Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie i oskarżonego M. N. uniewinnił od przypisanego mu czynu, a kosztami procesu w sprawie obciążył Skarb Państwa.

Wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich

73

Kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich

74-77

Wyrok Sądu Najwyższego

78-83

1.16.

J. N. (3) wnioskiem z dnia 15 lipca 2000 r. zwróciła się do Sądu Okręgowego w Płocku o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne skazanie M. N..

Sąd Okręgowy w Płocku wyrokiem z dnia 15 listopada 2000 r., sygn. akt II Ko 102/00, zasądził od Skarbu Państwa na rzecz J. N. (3) kwotę 10.400 zł, a na rzecz E. N. kwotę 6.500 zł tytułem odszkodowania, z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Wniosek

84-85

Protokół rozprawy

86-91

92-95

Wyrok Sądu Okręgowego
w P.

96

1.17.

Postanowieniem z dnia 23 grudnia 2002 r., sygn. akt S 40/02/Zk, prokurator Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu wszczął śledztwo w sprawie stosowania niedozwolonych metod śledczych przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu (...) w P. wobec M. N., podczas prowadzonego przeciwko niemu śledztwa, w 1949 roku w P., tj. o przestępstwo z art. 246 k.k. z 1932 roku w zw. z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2013 r. umorzono śledztwo w powyższej sprawie na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 i 5 k.p.k. oraz art. 322 k.p.k.

Postanowienie
o wszczęciu śledztwa

97-98

Postanowienie
o umorzeniu śledztwa

99-110

0.1.3.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

1.1.

Brak faktów uznanych za nieudowodnione.

---

---

4.  ocena DOWODów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.

1.3.

1.4.

1.7.

1.10.

1.13.

Zeznania E. G.

Sąd uznał zeznania E. G. za wiarygodne. Zeznania te były jasne, spójne i rzetelne. Korespondowały i uzupełniały się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w postaci dokumentów. Jednocześnie żadne z zebranych w sprawie dowodów nie podważają twierdzeń świadka, który zgodnie ze stanem własnej pamięci relacjonował informacje pozyskane bezpośrednio od M. N.. Informacje te dotyczyły zarówno zdarzenia, w związku
z którym został skazany, jak również prowadzonego postępowania, stosowanych środków zapobiegawczych oraz wyrządzonych krzywd. Nadto depozycje świadka pokrywały się z powszechnie znaną widzą historyczną – faktami notoryjnymi – w zakresie działań władzy podejmowanych wobec członków NZW oraz osób podejrzanych
o współpracę i udzielanie pomocy oddziałom NZW.

1.1.

1.3.

1.7.

1.10.

Zeznania W. N.

Zeznania K. N.

Sąd uznał zeznania W. N. i K. N. za wiarygodne. Zeznania te były jasne, spójne i rzetelne. Korespondowały i uzupełniały się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w postaci dokumentów. Jednocześnie żadne
z zebranych w sprawie dowodów nie podważają twierdzeń świadków, którzy zgodnie ze stanem własnej pamięci relacjonowali informacje pozyskane bezpośrednio od M. N.. Informacje te dotyczyły zarówno zdarzenia, w związku z którym został skazany, jak również prowadzonego postępowania, stosowanych środków zapobiegawczych oraz wyrządzonych krzywd. Nadto depozycje świadków pokrywały się z powszechnie znaną widzą historyczną – faktami notoryjnymi – w zakresie działań władzy podejmowanych wobec członków NZW oraz osób podejrzanych o współpracę i udzielanie pomocy oddziałom NZW.

1.1.-1.3.

1.4.-1.12.

Wniosek
o zadośćuczynienie i odszkodowanie

Sąd dał wiarę twierdzeniom zawartym we wniosku o zadośćuczynienie i odszkodowanie, albowiem twierdzenia te były oparte na zeznania wskazanych powyżej świadków.

1.1.-1.3.

1.5.-1.13.

1.15.-1.17.

Dokumentacja

Zgromadzone w aktach dokumenty wytworzone zostały przez instytucje powołane do ich gromadzenia i przetwarzania, a ich treści żadna ze stron nie kwestionowała. Również dokumentacja w postaci publikacji historycznych oraz naukowych nie były przez strony kwestionowane. Sąd opierał zatem na nich swoje ustalenia faktyczne.

0.1.4.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

---

---

Brak dowodów nieuwzględnionych przy ustaleniu faktów.

3.  PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Żądanie oddalone w całości.

---

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Podstawę prawną roszczenia wnioskodawców stanowi przepis art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz. 2099), na mocy którego osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia (…) przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wydania lub wykonania orzeczenia albo decyzji. W razie śmierci tej osoby uprawnienie to przechodzi na małżonka, dzieci i rodziców.

W pierwszej kolejności, w ocenie Sądu, konieczne było poczynienie ustaleń w zakresie zaistnienia szkody. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi do przekonania, że M. N. prowadził gospodarstwo rolne, z którego utrzymywała się cała rodzina. Sama wnioskodawczyni E. G. wskazała, że „praca w gospodarstwie to było jedyne źródło utrzymania rodziny. Kiedy ojciec był w więzieniu to w pracy w gospodarstwie pomagali jego bracia i bracia mamy. Z pomocą rodziny wszelkie plony zostały zebrane”. Wnioskodawczyni nie wiedziała czy były jakieś straty, gdyż cała rodzina wspomagała wtedy mamę (J. N. (3)). Mając na uwadze powyższe przyjąć należy, że sama wnioskodawczy zakwestionowała zaistnienie materialnej szkody związanej z pozbawieniem M. N. wolności i wykonywania wobec niego kary pozbawienia wolności.

W związku z powyższym przyjąć należało, że skoro brak jest szkody, to brak jest podstaw do zasądzenia na rzecz wnioskodawców odszkodowania, a tym samym żądania w tym zakresie należało oddalić. Za niewystarczającą Sąd uznał metodykę, przyjętą za podstawę dochodzonego roszczenia we wniosku pełnomocnika, który szkodę wyliczył poprzez przemnożenie czasu pozbawienia wolności (12 miesiące) przez wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, które w listopadzie 2019 r. (w dacie złożenia wniosku) wyniosło 5.229,40 zł. Sąd uznał, iż skoro nie została wykazana szkoda majątkowa, to również przyjęta metodyka wyliczenia jej wysokości, jest niewystarczająca do zasądzenia odszkodowania.

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

30.000 (trzydzieści tysięcy) złotych na rzecz każdego z wnioskodawców.

Żądanie oddalone w części przewyższającej kwotę zasądzonego zadośćuczynienia.

Od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Podstawę prawną roszczenia wnioskodawców o zadośćuczynienie stanowi wskazana wyżej norma art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz. 2099).

Wskazać należy, że wymiar zadośćuczynienia za doznaną krzywdę musi kształtować potrzeba dostosowania tego świadczenia do funkcji, którą powinno ono spełnić. Zadośćuczynienie powinno spełniać funkcję kompensacyjną i służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, jednak jednocześnie nie powinno być sposobem uzyskania nadmiernych korzyści finansowych i nieuzasadnionego wzbogacenia ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2015r., III KK 252/14; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 25 października 2017r., II AKa 296/17; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 lipca 2016r., II AKa 164/16; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 15 października 2015r., II AKa 249/15). Kwota zadośćuczynienia mająca skompensować krzywdę w sposób odpowiadający jej rzeczywistemu rozmiarowi powinna wprawdzie przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, jednak musi również mieścić się w rozsądnych granicach, uwzględniających realia społeczne, to jest odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2015r., III KK 252/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 stycznia 2014r., II AKa 282/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 czerwca 2013 roku, II AKa 194/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 lipca 2014r., II AKa 116/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 07 listopada 2016r., II AKa 353/16; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 15 października 2015r., II AKa 249/15).

W odniesieniu do żądania o zadośćuczynienie dodatkowo podnieść należy, iż stanowi ono swoiste odszkodowanie za szkodę niematerialną, wynikłą z wydania i wykonania wyroku, uznanego następnie za nieważny. Chodzi przy tym o naruszenia dóbr osobistych, które nie wywołują skutków
w majątku pokrzywdzonego, powodują natomiast cierpienia fizyczne i psychiczne. Zatem kwota zasądzana tytułem zadośćuczynienia powinna być odpowiednia, co oznacza, że powinna odzwierciedlać w pełni rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2004 roku, I CK 131/03, OSNC 2005/2, poz. 40; wyrok Sądu Najwyższego z 27 lutego 2004 roku, V CK 282/03, LEX nr 183777).

Kierując się wskazanymi kryteriami i uwzględniając omówione wcześniej okoliczności niniejszej sprawy, Sąd uznał, że w ramach słusznego zadośćuczynienia krzywdzie M. N., zaś wynikłej z prowadzonego wobec niego postępowania karnego oraz wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności – od dnia 13 czerwca 1949 r. do dnia 13 czerwca 1950 r. – będzie zasądzenie kwoty 30.000 złotych na rzecz każdego z wnioskodawców. M. N. niewątpliwie doznał krzywd w związku z prowadzonym postępowaniem oraz wykonywaniem wymierzonej mu kary, co zostało wskazane w części 3 pkt. 1.7. i 1.10.

Kwota zadośćuczynienia nie ma z pewnością charakteru symbolicznego i zarazem nie osiąga nadmiernie wygórowanego rozmiaru. Jest ona adekwatna do rozmiarów krzywdy doznanej przez J. G., ale także odpowiednia, czyli ustalona na poziomie odpowiadającym poczuciu sprawiedliwości. W przekonaniu Sądu spełni zatem cel kompensacyjny, jaki ma osiągnąć. Natomiast żądanie zadośćuczynienia w wyższej kwocie Sąd ocenił jako zdecydowanie wygórowane i w tej części je oddalił.

Art. 359 § 1 k.c. stanowi, że odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika
z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Zgodnie zaś z art. 481 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (§ 1), przy czym jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (§ 2 zd. 1).

Inne

3.

Sąd ustalił, iż statio fisci – organem uprawnionym do reprezentowania Skarbu Państwa w przedmiotowej sprawie – jest Prezes Sądu Okręgowego w Płocku. Biorąc pod uwagę datę wszczęcia sprawy (wniosek wpłynął do Sądu w dniu 22.08.2019 r.) zastosowanie znajduje przepis art. 19 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, z którego wynika, że postępowania, o których mowa w rozdziale 58 k.p.k., toczą się do zakończenia postępowania w danej instancji na podstawie przepisów dotychczasowych, a zatem interesy Skarbu Państwa reprezentuje prokurator, a podmiotem wypłacającym należności w imieniu Skarbu Państwa jest sąd wydający orzeczenie. Przepisy art. 554 § 2a i 2b k.p.k., które te kwestie regulują odmiennie, zaczęły bowiem obowiązywać dopiero od dnia 05 października 2019 r., kiedy to weszła w życie ustawa nowelizująca opisane wyżej.

W zakresie, w jakim roszczenie wnioskodawców nie zostało uwzględnione (część roszczenia
o zadośćuczynienie oraz roszczenie o odszkodowanie), żądanie należało oddalić.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zadośćuczynienie ma charakter stopniowalny, adekwatny do wyrządzonej krzywdy. Sąd rozważył okoliczności sprawy i uwzględnił roszczenie o zadośćuczynienie w części – do 30.000 złotych, zaś
w pozostałej części – przewyższającej wskazaną kwotę – roszczenie oddalił. Odnosząc się natomiast do żądania związanego z obowiązkiem naprawienia szkody wskazać należy, iż roszczenie to – w ocenie Sądu – nie zostało udowodnione, szkoda nie została wykazana.

4.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Żądanie w zakresie odszkodowania zostało oddalone w całości.

---

W zakresie powodów rozstrzygnięcia Sąd wypowiedział się szczegółowo w pkt 5. uzasadnienia.

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Po 30.000 (trzydzieści tysięcy) złotych na rzecz każdego
z wnioskodawców, zaś żądanie ponad wskazaną kwotę zostało oddalone.

Od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W zakresie powodów rozstrzygnięcia Sąd wypowiedział się szczegółowo w pkt 5. uzasadnienia.

W zakresie powodów rozstrzygnięcia Sąd wypowiedział się szczegółowo w pkt 5. uzasadnienia.

Inne

3.

---

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Żądanie w części wykraczającej poza zakres zasądzonego zadośćuczynienia należało oddalić.

6.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

4.

Na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz. 2099) Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz E. G. oraz W. N. kwoty po 720 (siedmiuset dwudziestu) złotych tytułem zwrotu uzasadnionych wydatków związanych
z ustanowieniem pełnomocnika.

Na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz. 2099) Sąd ustalił, iż koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

Wskazać należy, iż uznanie zasadności roszczenia wnioskodawców – co de facto równoznaczne jest ze stwierdzeniem niezgodnego z prawem działania organu państwa – wywołuje materialnoprawne skutki również w zakresie kosztów. Uznanie powyższego musiało zatem skutkować zwrotem przez Skarb Państwa wydatków związanych
z ustanowieniem pełnomocnika oraz obciążeniem wydatkami postępowania Skarbu Państwa.

7.  PODPIS