Sygn. akt II S 17/24
Dnia 30 lipca 2024r.
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSA Andrzej Kot
Sędziowie: SSA Piotr Kaczmarek
SSO (del.) Łukasz Franckiewicz (spr.)
po rozpoznaniu skargi podejrzanego S. M.
na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Prokuraturę (...)we W., sygn. (...)
na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 75)
p o s t a n a w i a
I. oddalić skargę;
II. kosztami postępowania obciążyć skarżącego S. M..
Rozpoznaniu podlegała skarga podejrzanego S. M. dotycząca postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę (...)we Wrocławiu, sygn. (...) (wcześniej (...)). Działając za pośrednictwem obrońcy wniósł on o:
1. stwierdzenie, że w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Prokuraturę (...)we W., sygn. (...) nastąpiła przewlekłość postępowania;
2. wydanie prokuratorowi nadzorującemu śledztwo zaleceń dotyczących podjęcia niezwłocznych działań zmierzających do przyspieszenie postępowania i wniesienia aktu do sądu aktu oskarżenia przeciwko podejrzanym w sprawie lub umorzenia postępowania;
3. przyznanie skarżącemu 20.000 złotych od Skarbu Państwa – Prokuratury (...)we W.tytułem sumy pieniężnej rekompensującej przewlekłość postępowania;
4. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz skarżącego kosztów niniejszego postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Sąd Apelacyjny uznał, iż skarga podejrzanego S. M. na przewlekłość postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową we Wrocławiu, sygn. (...) (wcześniej (...)). jest niezasadna i jako taka została oddalona.
Stosownie do art. 1 ust. 1 i art. 2 ust. 1 i 1a ustawy o skardze naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, ma miejsce wówczas gdy wskutek działań lub zaniechań sądu lub prokuratora postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności prawnych i faktycznych. W szczególności ocenie podlega terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez organ postępowania w celu zakończenia postępowania przy uwzględnieniu charakteru sprawy, stopnia jej faktycznej i prawnej zawartości, znaczenia dla skarżącego rozstrzyganych w niej zagadnień oraz zachowania stron, w szczególności tej zarzucającej przewlekłość (art. 2 ust. 2 cyt. ustawy).
Przewlekłość postępowania jest kategorią obiektywną, a obowiązkiem państwa jest zapewnienie by sprawy osób podległych jego jurysdykcji toczyły się bez zbędnej zwłoki (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z 6.01.2006 r., III SPP 154/05 i cyt. tam orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz poglądy doktryny). Nie ulega też wątpliwości, że ocena, czy w konkretnej sprawie doszło do przewlekłości postępowania, nie powinna ograniczać się wyłącznie do upływu czasu i subiektywnych odczuć skarżącego, lecz jest wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu koniecznego do podejmowania bez zwłoki działań zgodnych z obowiązującymi przepisami, przewidującymi zachowanie określonych procedur i niezbędnych by wyjaśnić wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia okoliczności w sposób gwarantujący stronom korzystanie z ich praw (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 maja 2005r. sygn. akt II S 26/05).
W realiach sprawy czynności były podejmowanie przez prokuratora bez zbędnej zwłoki. Zważyć należy, że przedmiotem śledztwa jest materia, której analiza wymaga nie tylko przesłuchania świadków, ale przede wszystkim zgromadzenia obszernej dokumentacji (o którą częstokroć należy zwracać się do odpowiednich instytucji poza granicami Polski). Przedmiotem śledztwa jest działalność platformy FutureNet, która jest obecna w 199 krajach świata i ma ok. 4 mln użytkowników. Wnioski o pomoc prawną kierowane były do władz Australii, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych Ameryki, Seszeli, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Niemiec, Ukrainy, Albanii, Cypru, Malty. Prowadzący śledztwo podjęli współpracę z E., I., władzami Korei Południowej i niemiecką Prokuraturą. Wszystkie te czynności są wyjątkowo czasochłonne. Sama zaś sprawa jawi się jako wyjątkowo pracochłonna, wielowątkowa, interdyscyplinaran i skomplikowana. Prowadzenia śledztwa nie ułatwia fakt, iż podejrzany S. M. pozostaje w kręgu zainteresowania organów ścigania z różnych krajów. Postępowanie prowadzono min. w Grecji, podejrzany został zatrzymany w Albanii w związku z poszukiwaniami zainicjowanymi przez organy ścigania z Korei Południowej. Sąd Apelacyjny stwierdza, że postepowanie przygotowawcze toczyło się bez zaniedbań ze strony organów ścigania. Nie stwierdzono okresów nieuzasadnionej bezczynności.
Sprawa rzeczywiście toczy się już długo, gdyż od czasu pierwotnego wszczęcia śledztwa minęło ponad 8 lat. Nie sposób jednak przyjąć, iż nastąpiło to z powodu bezczynności prokuratora. Należy zauważyć, iż głównym powodem długiego trwania postępowania przygotowawczego jest konieczność gromadzenia obszernej dokumentacji, jej analiza oraz konieczność wykonywania szeregu czynności o charakterze międzynarodowym. Te okoliczności nie mogą być jednak uznane za wpływające na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.
Można w tym miejscu przywołać tezę z uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z 21 kwietnia 2021 roku w sprawie I NSP 32/21: „Przewlekłość jest pojęciem odnoszącym się do konkretnego zdarzenia, które po wnikliwej analizie należałoby uznać za nadmiernie rozciągnięte w czasie i niezasadnie przedłużające się. Co do zasady więc przewlekłość jest pojęciem względnym i zawsze musi być odnoszona do konkretnych realiów sprawy i przyjętego trybu postępowania”. Taka sytuacja nie miała miejsca w niniejszej sprawie, a długość trwania śledztwa była spowodowana czynnikami obiektywnymi i niezależnymi od prokuratora.
Pozostała część podnoszonych w skardze zarzutów, dotycząca dostępu do akt sprawy, nieprawidłowości w doręczaniu wezwań, etc. pozostaje poza zakresem badania na podstawie ustawy o skardze.
O kosztach sądowych postępowania w przedmiocie skargi orzeczono na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy o skardze.
sędzia Piotr Kaczmarek sędzia Andrzej Kot sędzia (del.) Łukasz Franckiewicz