UZASADNIENIE

19 lipca 2024r. do Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu wpłynęła skarga pokrzywdzonego - (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na podstawie art 2 § 1 pkt 4 Kodeksu Postępowania Karnego oraz art. 2 ust. ł, la i 2, art. 3 pkt 4, art. 4 ust. 5, art. 5 ust. 4, art. 12 ust. 3 i 4 ustawy z 17.6.2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1725 na przewlekłość postępowania przygotowawczego nadzorowanego przez Prokuraturę (...)w Ś., sygn. (...).

W skardze wniesiono o :

1. stwierdzenie, że w postępowaniu nadzorowanym przez Prokuraturę (...)w

Ś. o sygn. akt: 4347- 4 Ds. 1723.2023 nastąpiła przewlekłość postępowania przygotowawczego,

2. wydanie prokuratorowi nadzorującemu śledztwo zaleceń podjęcia czynności w sprawie, a mianowicie: rozpoznawanie na bieżąco wniosków dowodowych składanych przez strony, prowadzenie czynności dowodowych z urzędu, zmierzających do zakończenia postępowania, przekazanie akt biegłej w celu wydania opinii, zakreślenie bieglej rozsądnego terminu do wydania opinii oraz nadanie biegu zażaleniu wniesionemu przez (...) sp. z o.o. na postanowienie o zawieszeniu postępowania z dnia 22.12.2023r.

3. przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz Skarżącej kwoty 4000 zł .

W odpowiedzi Prokuratury (...) w Ś. z 17 lipca 2023r. prokurator wniósł o oddalenie skargi w oparciu o przepis art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U.2018.75 t.j.) – jako niezasadnej.

Sąd Apelacyjny ustalił następujący stan faktyczny:

Przedmiotowe postępowanie przygotowawcze zostało zainicjowane w wyniku złożenia przez pełnomocnika pokrzywdzonego B. P. zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. na jego szkodę przez P. L. (1), prowadzącego działalność gospodarczą (...), które wpłynęło do Prokuratury (...)w Ś. w dniu 7 marca 2022 roku., zawiadomienie , obejmujące m.in. wnioski dowodowe o charakterze osobowym oraz dokumentów obejmowało wraz z załącznikami 221 stron .

15 marca 2022r. wezwano w charakterze świadka w.w pokrzywdzonego , z którym w dniu 24 marca 2022 roku wykonano czynności przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie i przesłuchania w charakterze świadka osoby , w trakcie tej czynności również nie podniesiono kwestii ewentualnego pokrzywdzenia (...) Sp. z o.o.

1 kwietnia 2022r. wszczęto dochodzenie o czyn z art. 286 § 1 k.k. popełniony na szkodę B. P..

W dniu 14.04.2022 r. został przesłuchany świadek W. P., 21.04.2022 r. świadek M. F., a 26.04.2022 r. świadek K. F., 13.04.2022 r. przesłuchano w charakterze świadka P. L. (1).

Postanowieniem 15 czerwca 2022 r. przedłużono dochodzenie do dnia 1 lipca 2022 r. ze wskazaniem ,iż przyczyną przedłużenia jest konieczność dokonania czynności niezbędnych do wyjaśnienia okoliczności sprawy oraz skompletowania materiału dowodowego pozwalającego na merytoryczne zakończenie postępowania.

Postanowieniem z 28 czerwca 2022 r., zatwierdzonym przez prokuratora 29 czerwca 2022 r. na podstawie art. 17 § 1 punkt w a k.p.k. umorzono dochodzenie w zakresie czynu mającego być popełnionym na szkodę B. P. wobec braku znamion czynu zabronionego.

Zażalenie na to postanowienie złożył pełnomocnik pokrzywdzonego B. P. 11 lipca 2022 r. , w zażaleniu oprócz zarzutów dotyczących zaskarżonego postanowienia wniesiono także o przeprowadzenie dodatkowych dowodów o charakterze osobowym oraz w zakresie uzyskania informacji od określonych podmiotów.

Postanowieniem 14 lipca 2022 r. prokurator uwzględnił zażalenie i uchylił postanowienia o umorzeniu dochodzenia, które następnie postanowieniem z 18 lipca 2022 r. przedłużono do 16 sierpnia 2022 r.. 14 sierpnia 2022 r. zwrócono się w drodze pomocy prawnej o przesłuchanie w charakterze świadka wskazanej osoby, postanowieniem z 19 sierpnia 2022 r. przedłużając dochodzenie do 16 października 2022 r.

Pismem z 9 września 2022 r. pełnomocnik pokrzywdzonego B. P. złożył wniosek dowodowy m.in. o przesłuchania w charakterze świadka P. G. na okoliczność iż czyn objęty postępowaniem został popełniony także na szkodę podmiotu reprezentowanego przez wyżej wymienioną osobę .

23 września 2022 r. przesłuchania w charterze świadka P. G.

20 września 2022 r. przesłuchano świadka E. Z.

Postanowienie prokuratora z 17 października 2022 r. przedłużono dochodzenie do 16 listopada 2022 r. zaś postanowieniem z 19 października 2022 r. połączono do głos wspólnego rozpoznania 2 postępowania przygotowawcze, dotyczące innych pokrzywdzonych niż spółka wnosząca skargę (zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożone w drugim postępowaniu zawierało wnioski dowodowe , w tym z dowodów z dokumentów, i zawarte był na /79 stronach.

Postanowieniami z 30 września 2022 r. w tym drugim postępowaniu zwrócono się o dane wymagające zwolnienia z tajemnicy służbowej pracowników ZUS oraz Naczelnika Urzędu Skarbowego, dane od tych podmiotów uzyskano odpowiednio 10 13 października 2022

4 listopada 2022 r. zwrócono się o przesłuchanie świadka w drodze pomocy prawnej , analogiczną czynność co do innego świadka podejmując 15 listopada 2022 r. zaś 15 listopada 2022 r. zwrócono się do nadzorującego prokuratora o przedłużenie okresu dochodzenia wskazując na konieczność przesłuchania 5 świadków, wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów P. L. (1) i wykonania z nim czynności.

23 listopada 2022 r. przesłuchano uzupełniająco P. G..

23 listopada 2022 r. zwrócono się o informację do jednego z podmiotów zaangażowanych we współpracę z P. L..

11 grudnia 2022 r. ponaglono w sprawie czynności przesłuchania 2 świadków w drodze pomocy prawnej , 12 grudnia 2022 r. uzyskując informację co do braku możliwości przesłuchania jednego ze świadków .

Postanowieniem z 15 grudnia 2022 r. w prokurator przedłużył dochodzenie do 15 list i lutego 2023

22 grudnia 2022 r. uzyskano protokół przesłuchania świadka w drodze pomocy prawnej, 20 stycznia 2023 roku podjęto próbę ponaglenia odpowiedzi na zapytanie

23 stycznia 2023 r. uzyskano protokół przesłuchania świadka w drodze pomocy prawnej .

2 lutego 2023 r. poprzez kontakt z pokrzywdzonymi dokonano ustaleń w zakresie aktualnego stanu rozliczeń .

Postanowieniem prokuratora z 7 marca 2023 r. wszczęto śledztwo w sprawie podejrzenia popełnienia 3 przestępstw kwalifikowanych między innymi z art. 286 § 1 k.k., powierzając prowadzenie śledztwa Komendzie (...)Policji w Ś.

Postanowieniami prokuratora z tego samego dnia zwolniono z tajemnicy służbowej Naczelnika Urzędu Skarbowego oraz komornika oraz zażądano wydania bądź to kserokopii akt bądź też określonych danych i dokumentów

21 marca 2023 r. przesłuchano świadka .

13 marca 2023 r. otrzymano informację od P. G. wraz z umożliwieniem dostępu do zapisów elektronicznych całości korespondencji pomiędzy spółką kierowaną przez niego a P. l., obejmującej około około 210 kart

20 kwietnia 2023 r. uzyskano informację z Urzędu Skarbowego

Postanowienie 13 listopada 2022 r. przedłużono czas trwania postępowania do 16 grudnia , przedłużając je następnie na kolejne okresy .

Uzyskano kserokopie akt postępowania egzekucyjnego.

Postanowieniem 25 czerwca 2023 r. zatwierdzonym przez prokuratora 28 czerwca 2023r. roku umorzono postępowanie w sprawie przyjmując co do każdego z 3 czynów jako podstawę brak znamion czynu zabronionego .

Postanowienie to zostało zaskarżone przez pełnomocnika pokrzywdzonego B. P., w zażaleniu zawierając także wnioski dowodowe.Zażalenie wniósł także pełnomocnik pokrzywdzonego (...) sp.z o.o.

Postanowieniem z 4 października 2023 r. prokurator uwzględnił oba zażalenia uchylając postanowienie o umorzeniu śledztwa w którym podzielono argumentację zawartą w zażaleniach , uznając za konieczne podjęcie dalszych czynności procesowych .

Postanowieniem prokuratora z 28 listopada 2023 r. dopuszczono dowód z opinii biegłego z zakresu księgowości zawierające określenie zakresu opinii oraz szczegółowe pytania , zarządzając przekazanie biegłemu kserokopii akt głównych postępowania przygotowawczego

Dopuszczonych biegły pismem z 30 listopada 2023 r., jak można wnioskować po zapoznaniu się z treścią dostarczonych mu kserokopii akt głównych wskazał rodzaj dokumentacji jaka winna być dodatkowo uzyskana dla możliwości sporządzenia opinii, określił także czas wykonania opinii na okres około 6 - 8 miesięcy.

Postanowieniem z 22 grudnia 2023r. roku prokurator zawiesił przedmiotowe postępowanie karne z uwagi na czas na wykonania opinii przez biegłego.

Pismami z 24 października 2023 r. i 11 grudnia 2023 r. pokrzywdzeni lub ich pełnomocnicy składali wnioski dowodowe z dowodów z dokumentów oraz przesłuchania osób

Pismem z 13 grudnia 2023 r. pełnomocnik pokrzywdzonego B. P. przedstawił okoliczności jakie winien brać pod uwagę biegły w przygotowywanej opinii.

Zażalenie na postanowienie o zawieszeniu postępowania przygotowawczego 4 stycznia 2024 r. wniósł pokrzywdzony (...) sp.z o.o. którego prokuratora pismem z 5 lutego 2024 r. poinformował o prowadzeniu czynności na podstawie art. 22 § 3 k.p.k., wskazując iż po zakończeniu zostanie podjęta decyzja co do podjęcia postępowania przygotowawczego.

Pismem z 5 lutego 2024 r. prokurator zwrócił się o wypożyczenie akt postępowania sądowego .Trzema postanowieniami z 6 lutego 2024 r. zwolniono wskazane tam podmioty z tajemnicy służbowej lub zawodowej , żądając przekazania określonych informacji obejmujących kwestie wskazane przez biegłego. Sześcioma wnioskami z 5 lutego 2024 r. zwrócono się do Sądu Okręgowego o wydanie postanowień o zwolnieniu z obwiązki zachowanie tajemnicy bankowej, w zakresie różnych podmiotów wymienionych w treści wniosków

Uzyskano żądane akta postępowania sądowego które zwrócono 26 kwietnia 2024 r. , po sporządzeniu kserokopii obejmujących ok.350 kart .

19 lutego 2024 r. uzyskano dane z ZUS wraz z załączoną dokumentacją obejmującą łącznie około 220 kart .

Pismem z 29 lutego 2024 r. pokrzywdzony (...) sp.z o.o. złożył wniosek o dokonanie zatrzymania rzeczy, przeszukanie pomieszczeń i systemów informatycznych .

21 lutego 2024 r. w Sąd Okręgowy w Ś. wydał 6 postanowień w przedmiocie rozpoznania wniosków prokuratora co do uchylenia technicy bankowej.

W czerwcu 2024 r. uzyskano dokumentację bankową, 15 czerwca 2024 r. prokurator ustalił telefonicznie z biegłym, iż zebrany materiał jest kompletny i pozwala na wydanie opinii w przedmiotowym postępowaniu, przy czym prognozowany termin jej wydania to koniec 2024 r.

Jak wynika z informacji zawartej w stanowisku Prokuratury (...) w Ś. z 17 lipca 2024 r. , po uzyskaniu wyżej wskazanej dokumentacji i treści informacji biegłej co do spodziewanego czasu sporządzenia opinii, nadano bieg zażaleniu na postanowienie o zawieszeniu postępowania kierując je do rozpoznania do właściwego sądu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Przedmiotowa skarga zarzucająca przewlekłość postępowania prowadzonego przez Prokuraturę (...)w Ś. nie zasługuje na uwzględnienie.

Wskazać należy, że przy ocenie, czy doszło do naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki – zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U.2018.75 j.t.) należy mieć w szczególności na uwadze terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez prokuratora w celu zakończenia postępowania, uwzględniając łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, jak również - charakter owej sprawy, stopień jej faktycznej i prawnej zawiłości, znaczenie dla strony (która wniosła skargę) rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. Przyczyną stwierdzenia przewlekłości nie jest każda zwłoka, ale tylko zwłoka nieuzasadniona. Ocena czy postępowanie trwa dłużej niż to konieczne, dokonywana musi być na podstawie analizy charakteru przeprowadzanych czynności jak i stanu faktycznego sprawy. Aby rozstrzygnąć czy zwłoka w dokonaniu tej czynności jest nieuzasadniona, rozważyć należy nie tylko czasokres zaniechania jej dokonania, ale także konkretne realia sprawy i jej kontekst sytuacyjny.

Przewlekłość postępowania uzasadniają bowiem nie tylko długotrwałe i nieuzasadnione zaniechania organu prowadzącego postepowanie, ale również nieefektywność podejmowanych czynności lub też działania, które podejmowane czynności w sprawie jedynie pozorują (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 4 września 2012 r., I S 83/12, LEX nr 1217714).

Nie można również pomijać treści art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i rozumienia tego przepisu w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a zwłaszcza użytego w nim pojęcia „rozsądny termin zakończenia sprawy”. Zgodnie z tym przepisem każdy ma prawo do rozpoznania jego sprawy w rozsądnym terminie. Ocena, czy przewlekłość postępowania jest uzasadniona, musi być dokonywana w świetle szczególnych okoliczności sprawy i z uwzględnieniem takich kryteriów określonych w orzecznictwie Trybunału jak: stopień złożoności sprawy, zachowanie skarżącego i odpowiednich władz oraz znaczenie materii objętej skargą (zob. m.in. Kubiszyn v. Polska, wyrok ETPC 37437/97 z 30.01.2003; Jagiełło v. Polska, decyzja ETPC 61437/00 z 30.04.2002 r.; Jedamski v. Polska, wyrok ETPC 29691/96 z 26.07.2001 r.; Malicka-Wąsowska v. Polska, decyzja ETPC 41413/98 z 5.04. 2001 r.; Sobczyk v. Polska, wyrok ETPCz 25693/94 z 2000 r.).

Niewątpliwie podstawowym zadaniem prowadzącego postępowanie jest kierowanie jego przebiegiem, m.in. sprawnością i czuwanie nad tempem wykonywanych czynności. W orzecznictwie wskazuje się, że „przez przewlekłość postępowania rozumie się w praktyce brak czynności zmierzających do rozstrzygnięcia zachodzący dłużej niż jest to konieczne do rozważenia sprawy bądź zgromadzenia dowodów. Chodzi o to, by czynności zmierzające do wydania orzeczenia kończącego zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest odbywały się bez zbędnej zwłoki (…). Taką zbędną zwłoką nie jest każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności. Przewlekłość postępowania zachodzi wtedy tylko, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy” (postanowienie Sądu Apelacyjny w Krakowie z 23 listopada 2010 r. sygn. akt II S 28/10; por. również postanowienie Sądu Najwyższego z 07 października 2010 r. sygn. akt WSP 13/10; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 09 lutego 2005 r. sygn. akt II S 5/05; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 07 kwietnia 2009 r. sygn. akt II S 4/09).

Odnosząc powyższe stwierdzenia, do oceny sprawności przedmiotowego postępowania przygotowawczego to uznano ,iż postępowanie to aktualnie nie może być uznane jako przewlekłe w wyżej określonym , prawnym znaczeniu , z czym nie pozostaje w sprzeczności odmienna niż przedstawiona w stanowisku Prokuratury (...) w Ś. ocena podejmowanych niektórych czynności .

Dokonując takiej oceny Sąd Apelacyjny , mając na względzie ustalony stan faktyczny w zakresie relewantnym dla potrzeb postępowania przewidzianego ustawą o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, miał na uwadze co następuje :

1.Rację na poziomie modelowym ma skarżący w zakresie twierdzenia, iż status pokrzywdzonego w rozumieniu art. 49 § 1 k.p.k. (będącego stroną postępowania przygotowawczego - art. 299 § 1 k.p.k. ) ma charakter w tym znaczeniu zobiektywizowany , iż wiąże się z ustaleniem czy dobro prawem chronione, przysługujące danemu podmiotowi - in concreto spółce będącej osobą prawną zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo, innymi słowy uzyskanie takiego statusu nie wziął że się z żadną decyzję organu procesowego, niezależnie od fazy postępowania karnego, o charakterze konstytutywnym w tym znaczeniu iżby jego brak wykluczał posiadanie statusu pokrzywdzonego. Jednocześnie badając zasadność przedmiotowej skargi mieć należało na uwadze to , iż przedmiotowe postępowanie karne zostało wszczęte z inicjatywy innego pokrzywdzonego, skarżący nie podejmował wówczas samodzielnych działań w zakresie zaincjowania postępowania karnego , ustalone w postępowaniu do 23wrzesnia 2022 r. okoliczności nie dawały podstaw do przyjęcia , iż czyn objęty zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa, naruszał lub mógł naruszać w rozumienia art. 49 § 1 k.p.k. dobra prawny innego podmiotu niż zawiadamiającego. W tym kontekście procesowym organ postępowania przygotowawczego nie miał wiedzy , która nakazywałaby mu, biorąc pod uwagę to ,iż przestępstwo z art. 286 k.k. jest przestępstwem ściganym z urzędu, do prowadzenia czynności procesowych, w tym dowodowych, w zakresie dotyczącym skarżącego (instrument prawny w postaci skargi na przewlekłość postępowania ze swej istoty służyć ma ochronie interesu strony w sprawnym prowadzeniu postępowania w takim zakresie w jakim wiąże to z interesem prawnym tej strony) stąd ich nie prowadzenie nie może być jako relewatne w przedmiotowym postępowaniu skarbowym , Sąd Apelacyjny nie uznaje także aby czynności w tym okresie dokonane (lub ewentualne zaniechania ) , nie kwestionowane co do sprawności przez innych pokrzywdzonych – zawiadamiającego , cechowały się zbędną zwłoką w znaczeniu wyżej określonym .

2. Niewątpliwie w przedmiotowym postępowaniu doszło dwukrotnie, każdorazowo w czerwcu danego roku (co może dawać asumpt do stanowczych twierdzeń formułowanych przez skarżącego) do umorzenia postępowania przygotowawczego, a następnie uwzględniania przez prokuratora wniesionych zażaleń (w trybie art. 463 § 1 k.p.k.w związku z art. 465 § 1 k.p.k.) bez ich przekazywania do właściwego dla rozpoznania zażaleń sądu. Sąd Apelacyjny w orzekającym składzie podziela stanowisko wyrażane we wcześniejszym orzecznictwie Sądu Apelacyjnego w Wrocławiu , iż co do zasady elementem który może składać się na ocenę postępowania przygotowawczego jako przewlekłego w rozumieniu wyżej wymienionych ustawy może być także wadliwość w procesie podejmowania decyzji kończącej to postępowanie przygotowawcze, w tym także np. oczywista bezzasadność postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania czy też jego umorzenia, skutkująca koniecznością wniesienia zażalenia , a następnie , jego rozpoznania , a tym samym przedłużenia postępowania jako takiego. Jednocześnie nie byłoby zasadnym przyjęcie , iż co do zasady każdy uchylenie takiej decyzji procesowej, dokonane w trybie art. 463 § 1 k.p.k. , czy też po rozpoznaniu zażalenia przez właściwy sąd uprawnia do twierdzenia, iż takie postąpienie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, wyrażające się w podjętej, wadliwej, decyzji kończącej uzasadnia wniosek o przewlekłości postępowania. W żadnej mierze nie przesądzając wyniku przedmiotowego postępowania przygotowawczego a więc czy jego efektem będzie umorzenie tego postępowania czy też sformułowanie aktu oskarżenia to pamiętać należy, rozumiejąc subiektywne przeświadczenie strony, iż z perspektywy znamion przestępstwa z art. 286 k.k., w szczególności podmiotowych, a więc konieczności dowodowego wykazania zamiaru bezpośredniego kierunkowego, nie sposób na gruncie oceny prawnokarnej utożsamiać nawet rażącego niewywiązania się z zobowiązania umownego z realizacją znamion tego przestępstwa, a jak się wydaje, przy syntetyczności obu postanowień o umorzeniu, to wzgląd na ocenę tego właśnie znamienia legł u podstaw ich wydania. Uznanie ocen tam wyrażonych w tej kwestii za wadliwe lub przedwczesne nie oznacza w realiach dowodowych tej sprawy istnienia podstaw do uznania ich, w znaczeniu wyżej określonym, jako jednej z przyczyn przewlekłości postępowania w znaczeniu prawnym.

3. Nie jest argumentem przemawiającym za oceną przedmiotowego postępowania jako przewlekłego okoliczność , iż nadzorujący ówczesne dochodzenie prokurator, rozpoznający wniosek policji o przedłużenie dochodzenia , zawierającego wskazanie na planowane czynności obejmujące m.in. przedstawienie zarzutów i dokonanie związanych z tym wymaganych prawem czynności (art. 313 § 1 k.p.k.), uwzględniając wniosek o przedłużenie czasu trwania dochodzenia nie podjął następnie, w ówczesnej fazie postępowania, decyzji na podstawie art. 313 § 1 k.p.k. , a więc o sporządzeniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów, jego ogłoszenia i przesłuchania podejrzanego. Tak oceniając tę kwestię wskazać należy , iż dla nadzorującego dochodzenie prokuratora takie wskazanie ze strony organu prowadzącego to postępowanie - policji nie jest wiążące w znaczeniu procesowym i pozostaje on w pełni samodzielny w ocenie podstawowej przesłanki , a więc oceny czy zebrane dowody uzasadniają dostatecznie podejrzenie , iż dany czym, odpowiadający znamionom przestępstwa, popełniła określona osoba, która to ocena musi obejmować dostateczne uzasadnienie do przyjęcia zaistnienia wszystkich znamion danego typu przestępstwa, w tym także podmiotowych w, o której to kwestii była już wcześniej mowa.Innymi słowy ustalenie o nie wywiązaniu się z zobowiązania umownego przez daną osobę samo w sobie nie jest wystarczającym do podjęcia decyzji na podstawie art. 313§ 1 k.p.k. tak długo jak wymagane tym przepisem uprawdopodobnienie nie będzie dotyczyć będzie także kwestii znamion podmiotowych, a więc koniecznej postaci zamiaru.

4. Nie jest zasadnym twierdzenie o przewlekłości postępowania w okresie pomiędzy przesłuchaniem przedstawiciela skarżącej spółki, a więc 23 września 2022 r. a listopadem 2022 r. bowiem w kontekście poczynionych wcześniej ustaleń faktycznych nie jest trafne twierdzenie , iż czynności dowodowe w tym okresie nie były wykonywane, pamiętając przy tym iż chodzić może zarówno o czynności dotyczące czynu mającego być popełnionego na szkodę skarżącego ale także innych czynów objętych przedmiotowym postępowaniem.

5. Jako niezasadne oceniono argumenty i twierdzenia związane z przesłuchiwaniem części świadków w drodze tzw. pomocy prawnej , a więc przez jednostki policji położone w pobliżu miejsca zamieszkania tych świadków. Tego rodzaju postępowanie, niezależnie od fazy postępowania przygotowawczego, procesowo możliwe i w praktyce stosowane także w postępowaniu sądowym , związane jest z prawidłowo rozumianą ekonomią procesową , nakierowaną na to aby realizacja celów postępowania karnego nastąpiło w optymalnym czasie , przy jednoczesnym optymalnym zaangażowaniu czasu i kosztów dla jego uczestników. W tym kontekście biorąc pod uwagę znaczne odległości miejsca zamieszkania tych świadków od siedziby organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze ich bezpośrednie przesłuchanie wiązałoby się z dolegliwym czasowo i kosztowo obwiązkiem stawiennictwa tych osób, stwarzając przez to dodatkowe ryzyko braku stawiennictwa na przesłuchanie z powołaniem się właśnie na kwestie ekonomii procesowej.

6. Ocena sprawności, celowości i zupełności podejmowanych czynności procesowych, w tym także dowodowych, w realiach przedmiotowego postępowania nie może ograniczać się, choć także oczywiście ma znaczenie, do zestawienia liczby przesłuchanych świadków do danego okresu trwania postępowania, kiedy pamiętać że elementem tego postępowania, jak wielu innych ,są także czynności dowodowe dotyczące dowodów innych niż osobowe np. dokumentów, a in concreto pozyskiwane z urzędu lub na skutek inni wniosków dowodowych ,dość obszernym z racji liczby dowodów z dokumentów, wymaga analizy z perspektywy znaczenia dla rozstrzygnięcia w przedmiocie istnienia podstaw do pociągnięcia danej osoby do odpowiedzialności karnej, obejmującej zarówno dokumentacje dotyczącą współpracy różnych podmiotów, z korespondencji, treści wystawionych dokumentów , jak też uzyskiwanych z organów podatkowych , ZUS czy banków w zakresie relewantnym to jest ustalenia sytuacji majątkowej w okresie którym dokonywano transakcji stanowiących przedmiot postępowania karnego.

7.W ocenie Sąd Apelacyjnego jako przewlekłe nie możesz zostać ocenione postępowanie związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości, zakres przyszłej opinii biegłego jednoznacznie wynika z treści postanowienia, także z treści tego postanowienia wynika to iż biegłemu przekazano, jako element materiału badawczego, kopie całości akt według stanu istniejącego na dzień wydania postanowienia o dopuszczeniu tego dowodu a więc koniec listopada 2023 r.. Oczywiście rację ma skarżący w zakresie twierdzenia ,iż procesową powinnością biegłego nie jest poszukiwanie np. dokumentów mających stanowić element materiału badawczego, rzecz jednak w tym iż do takiej sytuacji nie doszło w przedmiotowym postępowaniu. Jak wynika ze stanowiska przedstawionego przez Prokuraturę (...)w Ś. z 17 lipca 2024 r. z biegłym miano ustalić iż w ramach czynności wstępnych zapozna się ona ze zgromadzonymi do tej pory dowodami dla ustalenia czy pozwalają one , w znaczeniu swojej kompletności , na wydanie opinii i w razie potrzeby wskaże na braki , czego efektem jest pismo biegłej z 30 listopada 2023 roku ,wskazujące jakiego rodzaju dane należy jeszcze zgromadzić. Mając na uwadze , iż w kolejnym miesiącu wydano postanowienie o zawieszeniu postępowania , zaś w tym samym miesiącu przed decyzją o zawieszeniu wpłynęły wnioski dowodowe jednego z pokrzywdzonych oraz stanowisko procesowe tego pokrzywdzonego co do kwestii jakie biegły winien mieć w polu widzenia przy sporządzaniu opinii , podjęcie na początku lutego przez prokuratora szeregu, wyżej wymienionych, czynności związanych z uzyskaniem określonych danych, wymagających zwolnienia z tajemnicy służbowej, zawodowej lub bankowej co najmniej kilku podmiotów, choć z pewnością nie optymalne z perspektywy szybkości postępowania to jednak nie mogą być ocenianym jako podjętymi z nadmierną zwłoką w znaczeniu wyżej określonym.

8. W zakresie postępowania dotyczącego nadania biegu (a w zasadzie w kilkumiesięcznym okresie nie nadawania takiego procesowego biegu ) zażaleniu skarżącego na postanowienie o zawieszeniu postępowania przygotowawczego z uwagi na konieczność oczekiwania na opinię biegłego Sąd Apelacyjny nie podziela w tym zakresie stanowiska zaprezentowanego przez Prokuraturę (...)w Ś. w piśmie 17 lipca 2024 r. co do tego , iż przedmiotem tego postępowania skargowego jest kwestia wykonywania czynności procesowych a nie sposób postępowania prokuratora z zażaleniem na postanowienie o zawieszeniu postępowania bowiem postępowanie incydentalne - odwoławcze w zakresie postanowienia o zawieszeniu postępowania przygotowawczego jest ściśle związane z tym postępowaniem jako takim , a tym samym wadliwy sposób postępowania w postępowaniu incydentalnym może być elementem oceny jako przewlekłego postępowania przygotowawczego np. w czasie trwania tego postępowania incydentalnego. In concreto nie budzi wątpliwości kiedy wniesiono przedmiotowe zażalenie , a więc na początku stycznia 2024 r. oraz kiedy przekazano jej do rozpoznania właściwemu sądowi - czerwiec 2024 r. w sytuacji w której treść art. 463 § 1 k.p.k. związku z art. 465 § 1 k.p.k. jasno wskazuje ,że jeśli organ na którego postanowienia wniesiono zażalenie nie uwzględnia tego zażalenia to winien przekazać jej niezwłocznie z aktami lub odpisami akt do sądu właściwego do rozpoznania zażalenia. Tej procesowej oceny nie może zmienić przewidziano w art. 22 § 3 k.p.k. możliwość podejmowania w czasie zawieszenia postępowania odpowiednich czynności w celu zabezpieczenia dowodów przed ich utratą lub zniekształceniem skoro nic nie stoi na przeszkodzie sporządzeniu bądź to dla potrzeb postępowania odwoławczego bądź podejmowanych w tym trybie czynności w odpowiednim zakresie odpisów z akt. Jw. wskazano po wniesieniu zażalenia prokurator podejmował liczne czynności dowodowe nakierowane na zgromadzenie dowodów (danych) niezbędnych dla wykonania opinii przez biegłego zakresu księgowości , stąd niezależnie od oceny Sądu Apelacyjnego, iż charakter tych czynności (uzyskanie danych ze zbiorów urzędowych lub bankowych, objętych określonymi regulacjami co do zakresu i czasu trwania retencji danych ) wydaje się przekraczać charakter czynności o których mowa w art. 22 § 3 k.p.k. , a więc czynności niezbędnych dla zabezpieczenia dowodów przed ich utratą, to jednak zostały one dokonane, uzyskane na ich podstawie określone, oczekiwane dowody (dane ) umożliwiające sporządzenia opinii przez biegłego. Oznacza to zatem , iż wadliwość w zakresie nadania biegu zażaleniu na postanowienie o zawieszeniu postępowania przygotowawczego w swym końcowym efekcie nie doprowadziły do przewlekłości postępowania jako takiego skoro podejmowano w tym czasie konieczne czynności dowodowe, obejmujące oprócz wskazanych kwestii także uzyskanie akt postępowania sądowego, dokonanie ich oględzin i sporządzenie obszernych, kilkusetstronicowych odpisów.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł, jak na wstępie. O kosztach sądowych postępowania w przedmiocie skargi orzeczono na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy o skardze.

SSA Agata Regulska SSA Piotr Kaczmarek SSA Maciej Skórniak

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE