UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 lipca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy K. P. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 9 sierpnia 2013 roku złożył pełnomocnik wnioskodawcy, wnosząc o zaliczenie swojemu mocodawcy do pracy w warunkach szczególnych następujących okresów zatrudnienia:

- od 10 maja 1969 roku do 30 marca 1972 roku;

- od 17 sierpnia 1972 roku do 24 lipca 1974 roku;

- od 6 listopada 1974 roku do 28 lutego 1976 roku;

- od 7 maja 1976 roku do 30 września 1990 roku ;

- od 16 kwietnia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku;

- od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku;

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, iż na podstawie złożonych dokumentów brak jest możliwości określenia charakteru wykonywanej pracy, a stanowisko cieśla nie jest wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

W piśmie procesowym z dnia 17 grudnia 2013 roku pełnomocnik wnioskodawcy sprecyzował swoje stanowisko w sprawie w ten sposób, że wniósł o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresu od 7 maja 1976 roku do 30 września 1990 roku na stanowisku cieśli w Przedsiębiorstwie (...) w B. oraz okresu od 10 maja 1969 roku do 30 marca 1972 roku w Fabryce (...) na stanowisku robotnika transportowego. (k.80-81)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca K. P., urodzony w dniu (...), w dniu 21 czerwca 2013 roku złożył wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 akt emerytalnych plik II)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 29 lat i 20 dni.

(dowód: decyzja z dnia 8 lipca 2013 roku k. 13 akt emerytalnych plik II)

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy żadnego okresu zatrudnienia.

(dowód: decyzja z dnia 8 lipca 2013 roku k. 13 akt emerytalnych plik II)

Wnioskodawca K. P. w okresie od 10 maja 1969 roku do 30 marca 1972 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Fabryce (...) we W. na stanowisku robotnika transportu w odlewni w pełnym wymiarze czasu pracy. Fabryka (...) zajmowała się produkcją żeliwnych elementów do maszyn budowlanych. W okresie od 18 lutego 1970r. do 17 grudnia 1970r. wnioskodawca odbywał służbę wojskową. W okresie od 8 czerwca 1971 roku do 28 stycznia 1972 roku pełnił funkcję brygadzisty.

Wnioskodawca pracował na oczyszczalni odlewów, gdzie czyścił i szlifował wyprodukowane żeliwne odlewy. Do jego obowiązków należało ponadto dostarczanie kruszywa (żeliwa) do pieca oraz odbiór gotowych odlewów żeliwnych z pieca. Prace te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: wyciąg z książeczki wojskowej – k. 9 akt kapitałowych, świadectwo pracy z dnia 30 marca 1972 roku k. 13 w aktach osobowych oraz k. 8 akt spawy, angaże w aktach osobowych, świadectwo pracy z dnia 7 listopada 1980 roku k. 7 akt kapitałowych, opinia z dnia 30 marca 1972 roku k. 11 w aktach osobowych, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 26 marca 2014 roku nagranie od minuty 1.02 do minuty 35.50 k. 114)

W okresie od 10 kwietnia 1972 roku do dnia 1 lipca 1972 roku K. P. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę we (...) Przedsiębiorstwie (...) we W. na stanowisku robotnika budowlanego w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca pracował w brygadzie ciesielskiej, wykonując wówczas szalunki drewniane pod stropy i pod ściany budynków. Wnioskodawca najpierw musiał przybić deski do ściany, wywiercić otwory w deskach i przełożyć przez nie drut. Wysokość tych szalunków zależała od wysokości budowanych budynków. Zaczynały się one na głębokości około 6 metrów (wówczas robił szalunki pod fundamenty) i sięgały na wysokość do 40 metrów.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 5 lipca 1972 roku w aktach osobowych, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 26 marca 2014 roku nagranie od minuty 1.02 do minuty 35.50 k. 114)

K. P. w okresie od dnia 17 sierpnia 1972 roku do 24 lipca 1974 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w (...) w Ł. na stanowisku zbrojarz w pełnym wymiarze czasu pracy. Przedsiębiorstwo to zajmowało się budową obiektów przemysłowych dla przemysłu. Wnioskodawca pracował w tym okresie w cementowani (...)w D. jako zbrojarz. K. P. wykonywał zbrojenia pod silosy. Zbrojenia wykonywane były z prętów metalowych, które musiał ustawić w pionie i poziomie i połączyć je ze sobą za pomocą drutu. Te prace wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 27 kwietnia 1981 roku k. 7 akt, k. 15 akt kapitałowych, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 26 marca 2014 roku nagranie od minuty 1.02 do minuty 35.50 k. 114)

W okresie od 1 listopada 1974 roku do 31 grudnia 1975r. K. P. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) w K. początkowo na stanowisku pomocnika wiertacza otworowego, a od dnia 1 marca 1975r. pomocnika wieżowego. Z dniem a 1 stycznia 1976r. wnioskodawca został przeniesiony do Przedsiębiorstwa (...) w W., gdzie był zatrudniony do 28 lutego 1976 roku w na stanowisku pomocnika wiertacza otworowego oraz wieżowego w pełnym wymiarze czasu pracy. Przedsiębiorstwo to zajmowało się poszukiwaniem złóż. Wieżowy uczestniczył w wykonywaniu otworów poszukiwawczych. Wnioskodawca pomagał wieżowemu. Pracował wówczas w A. , gdzie były poszukiwane złoża ropy.

(dowód; umowa o pracę z dnia 13 września 1974r. – akta osobowe, angaż z 15.03. 1975r. – akta osobowe, pismo z 4 lutego 1976r. – akta osobowe, świadectwo pracy z dnia 17 lipca 2003 roku k. 17 akt kapitałowych, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 26 marca 2014 roku nagranie od minuty 1.02 do minuty 35.50 k. 114,)

K. P. w okresie od 7 maja 1976 roku do 30 września 1990 roku oraz od 16 kwietnia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) w B. (poprzednio w Kombinacie (...)) na stanowisku cieśla w pełnym wymiarze czasu pracy, a w okresie od 1 lipca 1991 roku do 30 kwietnia 2004 roku u następcy prawnego tego Przedsiębiorstwa - w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B. również na stanowisku cieśla w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: świadectwo pracy z dnia k. 6 akt sprawy, świadectwo pracy k. 25 akt kapitałowych, świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 2004 roku k. 113 w aktach osobowych oraz k. 36 akt sprawy)

Kombinat (...) oraz jego następcy prawni Przedsiębiorstwo (...) w B. oraz Przedsiębiorstwo (...) S.A.) zajmował się budową elektrowni w B.. Wykonywał również prace w innych miejscach kraju, w tym m.in. w W. czy C., gdzie budowano przejście graniczne.

Wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia we wskazanych przedsiębiorstwach, a więc w okresie od 7 maja 1976 roku do 30 września 1990 roku, od 16 kwietnia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku oraz od 1 lipca 1991 roku do 30 kwietnia 2004 roku pracował jako cieśla w brygadzie budowlanej, która wykonywała szalunki zarówno w głębokich wykopach jak i szalunki na wysokości, przy czym w zdecydowanej większości przeważały prace na wysokości. Wnioskodawca w wykopach o głębokości do 10-15 metrów szalował fundamenty (stopy) do konstrukcji żelbetonowych i betonowych. Następnie wykonywał szalunki pod ściany i stropy budynków oraz kominy elektrowni, na wysokość do 100 metrów. Szalowanie polegało na deskowaniu fundamentów oraz ścian i stropów budynków. Wykonane przez K. P. drewniane szalunki, były zbrojone przez zbrojarza, a następnie zalewane betonem. Po zastygnięciu betonu w szalunkach, do obowiązków cieśli należało zdjęcie szalunków. Wnioskodawca montował także drewniane rusztowania, na których pracowali robotnicy wykonujący prace na wysokości. W tym celu musiał ustawić drewniane stemple, do których przybijał gwoździami rygle (deski) oraz osłonowe barierki z desek. Wnioskodawca wykonywał również deskowanie dachów budynków i kładł na dachu blachodachówkę.

(dowód: zeznania świadka K. W. protokół rozprawy z dnia 7 lutego 2014 roku – od minuty 14.40 do minuty 38.40 k.89, zeznania świadka K. K. protokół rozprawy z dnia 7 lutego 2014 roku – od minuty 38.49 do minuty 46.01 k. 89, zeznania świadka S. W. protokół rozprawy z dnia 22 października 2013 roku nagranie od minuty 11.55 do minuty 25.35 k. 32, zeznania świadka K. S. protokół rozprawy z dnia 22 października 2013 roku nagranie od minuty 26.15 do minuty 37.20 k. 32, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 26 marca 2014 roku nagranie od minuty 1.02 do minuty 35.50 k. 114, skierowanie do pracy w W. z dnia 3 czerwca 1998 roku k. 114 akt osobowych)

Wnioskodawca w ramach zatrudnienia w wyżej wymienionych przedsiębiorstwach wykonywał pracę na budowach eksportowych w okresach od dnia:

- 4 czerwca 1981 roku do 14 czerwca 1982 budowa eksportowej w Libii przy budowie Elektrowni, stanowisko cieśla,

- od 19 listopada 1991 roku do 18 lutego 1992 roku budowa eksportowa w S. w ZSRR,

- od 26 czerwca 1995 roku do dnia 31 marca 1996 roku budowa eksportowa w RFN w B., stanowisko cieśla,

- od 13 lipca 1998 roku do 31 maja 1999 roku budowa eksportowa w RFN w L., stanowisko cieśla.

W okresie od 16 sierpnia 1987 roku do 31 grudnia 1988 roku korzystał z urlopu bezpłatnego celem świadczenia pracy na rzecz innego pracodawcy na budowie eksportowej w NRD, stanowisko cieśla.

Do pracy na budowy eksportowe pracownicy byli wysyłaniu według zajmowanych stanowisk zgodnie z zapotrzebowaniem. Jeżeli na budowie potrzebowano cieśli, to wysyłano tylko cieśli, którzy pracowali tam tylko na takim stanowisku. Na wszystkich budowach eksportowych wnioskodawca pracował jako cieśla wykonując szalunki w wykopach oraz na wysokości przy budowach elektrowni oraz innych dużych obiektów.

(dowód: zaświadczenia k. 10, 19, 43-44 w aktach kapitałowych, umowy o pracę eksportową k. 49-58, w aktach osobowych oraz k. 37-46 akt sprawy, zeznania świadka K. W. protokół rozprawy z dnia 7 lutego 2014 roku – od minuty 14.40 do minuty 38.40 k.89, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 26 marca 2014 roku nagranie od minuty 1.02 do minuty 35.50 k. 114)

Wnioskodawcy nie zostało wystawione żadne świadectwo wykonywania pracy
w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl natomiast ust. 2 art. 184 w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 roku emerytura przysługiwała pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Od 1 stycznia 2013 roku nastąpiła zmiana wskazanego przepisu, w ten sposób, że został wyeliminowany wymóg rozwiązania stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2. ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat,
a w dniu (...)ukończył 60 lat oraz nie jest członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272). Ponadto jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 czerwca 20210 roku (sygn. akt II UK 21/10, Lex nr 619638) dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy.

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Wnioskodawca w odwołaniu wniósł o zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych kilku okresów zatrudnienia, a mianowicie:

- od 10 maja 1969 roku do 30 marca 1972 roku w Fabryce (...) we W. na stanowisku robotnika transportu w odlewni;

- od 17 sierpnia 1972 roku do 24 lipca 1974 roku w (...)w Ł. na stanowisku zbrojarz ;

- od 6 listopada 1974 roku do 31 grudnia 1975r. w Przedsiębiorstwie (...) w K., a od dnia 1 stycznia 1976r. do 28 lutego 1976 roku w Przedsiębiorstwie (...) w W. na stanowisku pomocnika wiertacza otworowego oraz wieżowego;

- od 7 maja 1976 roku do 30 września 1990 roku oraz od 16 kwietnia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. w charakterze cieśli ;

- od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B. również na stanowisku cieśli;

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach z żadnego spornego okresu. Okoliczność ta nie przesądza, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał. Skarżący w postępowaniu sądowym może dowodzić wykonywanie pracy w szczególnych warunkach wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) a obecnie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011, Nr 237, poz. 1412) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (tak por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239). Brak jednak świadectwa pracy w szczególnych warunkach oznacza, że to na wnioskodawcy w myśl art. 6 k.c. spoczywał ciężar wykazania, że pracował w takich warunkach, wobec zakwestionowania tego faktu przez organ rentowy. ZUS nie zaliczył bowiem wnioskodawcy jakiegokolwiek okresu zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca mimo żądania zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach w/w okresów na okoliczność charakteru swojej pracy przedstawił jedynie świadków, którzy pracowali z nim razem w Przedsiębiorstwie (...) w B. ( w okresie od 7 maja 1976 roku do 30 września 1990 roku oraz od 16 kwietnia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku) oraz w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B. (od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku). Jeśli chodzi o pozostałe sporne okresy zatrudnienia wnioskodawca oprócz akt osobowych ( za wyjątkiem okresu od 17.08.21972r. do 24.07.1974r., za który brak nawet akt osobowych) i swoich zeznań nie przedstawił żadnych innych dowodów celem wykazania charakteru swojej pracy.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd w pierwszej kolejności odniesie się do zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B. poprzednio w Kombinacie (...), który był najdłuższym jego spornym okresem zatrudnienia i na który to okres zostały przedłożone dowody co do charakteru jego pracy.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy we wskazanym przedsiębiorstwie był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych oraz aktach osobowych.

Z dokumentów w postaci świadectw prac, umów o pracę potwierdzających zatrudnienie, a także licznych angaży oraz umów o pracę na budowach eksportowych wnioskodawcy w spornym okresie czasu wynika jedynie, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowiskach cieśli.

Charakter prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornych okresach: od 7 maja 1976 roku do 30 września 1990 roku, od 16 kwietnia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku oraz od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków: S. W., K. S., K. K. i K. W. oraz wnioskodawcy. Świadkowie: S. W. oraz K. S. bez mała w całym spornym okresie pracowali, tak samo jak wnioskodawca, w charakterze cieśli w Przedsiębiorstwie (...) w B. oraz w (...) S.A., dysponowali zatem bezpośrednią i co za tym idzie szczegółową wiedzą co do codziennych obowiązków wnioskodawcy. Widzieli go przy pracy, gdyż pracowali w sąsiednich brygadach, a ponadto wykonywali taką samą pracę jak wnioskodawca. Taką wiedzę posiadał także kierownik budowy w latach 1976-1982 K. W., pod którego kierownictwem pracował wówczas wnioskodawca. W późniejszych latach (1983-1990) K. W. pracował wprawdzie już nie bezpośrednio na budowie, gdyż był w Zarządzie Kombinatu (...), nie mniej doskonale orientował się jak wyglądały obowiązki cieśli zatrudnionego na budowie. Wiedzę co do codziennych obowiązków cieśli na budowie posiadał również K. K., mimo iż w spornym okresie nie pracował bezpośrednio z wnioskodawcą, gdyż pracował tam w latach 1974-1989 jako mistrz i kierownik na budowie. Dodatkowo należy podnieść, że świadek S. W. pracujący w spornym okresie w takim samym charakterze jak wnioskodawca i wykonujący te same co on prace, otrzymał prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wyrokiem Sądu Okręgowego w sprawie VU 1122/13, w związku z uznaniem, że w tym okresie pracował w szczególnych warunkach.

Z wiarygodnych zeznań świadków wynika, że wnioskodawca jako cieśla w całym spornym okresie zarówno pracując w macierzystym Przedsiębiorstwie jak i na budowach eksportowych, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał drewniane szalunki pod fundamenty (stopy) w głębokich wykopach (do 15 m.) oraz drewniane szalunki pod ściany i stropy budynków na wysokości (do 100m), wykonywał także drewniane rusztowania służące robotnikom pracującym na wysokości. To były jego stałe i podstawowe obowiązki. Dodatkowo pracował przy deskowaniu dachów i kładzeniu na nich blachodachówki. Z istoty samej budowy elektrowni wynika jednoznacznie, iż praca cieśli zaczynała się od pracy w głębokich wykopach (fundamenty) i ostatecznie przechodziła w pracę na wysokości (sukcesywnie w ramach wznoszenia ścian budynków i kominów elektrowni).

W ocenie Sądu praca wnioskodawcy w okresie od dnia 7 maja 1976 roku do 30 września 1990 roku, od 16 kwietnia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku oraz od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku, łącznie z okresami pracy na budowach eksportowych, winna być zakwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych zgodnie z wykazem A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) dział V ( w budownictwie):

- poz. 1 prace przy budowie rurociągów w głębokich wykopach – do prac tych należy zaliczyć wykonywanie przez wnioskodawcę szalunków pod fundamenty, które były kładzione w głębokich wykopach (do 10m),

- poz. 5 prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości – do prac tych należy zaliczyć prace wnioskodawcy przy montażu rusztowań oraz przy wykonywaniu szalunków pod ściany i stropy budynków oraz pod kominy elektrowni, które to prace były wykonywane do wysokości 100m.

- poz. 9 prace dekarskie – do prac tych należy zaliczyć prace wnioskodawcy przy deskowaniu dachów budynków oraz przy kryciu ich blacho dachówką.

Dodatkowym argumentem przemawiającym za słusznością zakwalifikowania wykonywanych przez wnioskodawcę prac w charakterze cieśli do prac w szczególnych warunkach jest zarządzenie Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MBiPMB Nr 3 z 6.12.1983r., poz. 6), gdzie prace cieśli przy budowie rurociągów w głębokich wykopach oraz przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości zostały wprost wymienione jako prace w szczególnych warunkach zgodnie z Wykazem A działem V poz. 1 pkt 4 i poz. 5 pkt 3. Wprawdzie zarządzenia resortowe nie są już aktami obowiązującymi, nie mniej mogą być pomocne przy dokonywaniu wykładni prac w szczególnych warunkach zawartych w aktualnym wykazie A będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. O ile bowiem rozporządzenie kwalifikuje prace rodzajowo, to zarządzenia resortowe czyniły to rodzajowo- stanowiskowo, co niewątpliwie ułatwiało przyporządkowanie danego rodzaju pracy do konkretnego stanowiska, co ewidentnie widać na przykładzie skarżącego.

Praca w przedsiębiorstwie budowy elektrowni, podczas której ubezpieczony wykonuje z drewna rusztowania i konstrukcje budowlane została uznana za pracę w szczególnych warunkach także przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 10 października 2012 roku (sygn. akt III AUa 616/12, lex nr 1236225). Podobne stanowisko co do szczególnych warunków pracy cieśli przy budowie elektrowni zostało wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 września 2013 roku (sygn. akt III AUa 1718/12, lex nr 1366105).

Reasumując Sąd zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresy zatrudnienia we wskazanym przedsiębiorstwie:

- od 7 maja 1976 roku do 30 września 1990 roku a więc okres 14 lat, 4 miesięcy i 23 dni,

- 16 kwietnia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku a więc okres 2 miesiące i 14 dni oraz

- 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku a więc okres 7 lat i 6 miesięcy.

Dodatkowo Sąd uznał, że wnioskodawca pracował także w szczególnych warunkach w Fabryce (...) we W. w okresie od 10 maja 1969 roku do 30 marca 1972 roku na stanowisku robotnika transportu w odlewni. Jak wynika bowiem z jego zeznań, które korespondują z dokumentami zawartymi w jego aktach osobowych, wnioskodawca pracował wówczas na oczyszczalni odlewów żeliwnych ( a zatem w branży hutniczej), gdzie czyścił i szlifował wyprodukowane żeliwne odlewy. Praca przy wybijaniu, oczyszczaniu i wykańczaniu odlewów jest pracą w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A dział III (w hutnictwie) poz. 23 (prace przy odlewaniu staliwa, żeliwa, metali nieżelaznych i rur ). Do obowiązków wnioskodawcy na oddziale (...) należało ponadto dostarczanie kruszywa (żeliwa) do pieca oraz odbiór gotowych odlewów żeliwnych z pieca, co należy zakwalifikować jako transport materiałów na gorąco oraz transport wewnętrzny między stanowiskami pracy w wydziałach , w których wykonywane są prace wymienione w wykazie (prace przy odlewaniu staliwa, żeliwa, metali nieżelaznych i rur )- wykaz A dział III poz. 67). W spornym okresie wnioskodawca wykonywał zatem stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tylko i wyłącznie prace w szczególnych warunkach, które miały szkodliwy wpływ na jego zdrowie.

Organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez skarżącego.

Brak natomiast podstaw do uznania, aby wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach:

- od 17 sierpnia 1972 roku do 24 lipca 1974 roku w (...)w Ł. na stanowisku zbrojarz ;

Za okres pracy od 17 sierpnia 1972 roku do 24 lipca 1974 roku wnioskodawca oprócz świadectwa pracy, z którego wynika, iż ostatnim jego stanowiskiem pracy było stanowisko zbrojarza, nie przedstawił żadnych dowodów. Nie wskazał miejsca przechowywania akt osobowych za w/w okres ani świadków, którzy mogliby potwierdzić charakter wykonywanej przez niego pracy. W tej sytuacji Sąd uznał, że zeznania wnioskodawcy, z których wynika że cały czas w spornym okresie pracował jako zbrojarz, nie są wystarczającym dowodem na okoliczność szczególnych warunków pracy. Zeznania wnioskodawcy wobec braku jakichkolwiek dokumentów w tym zakresie, Sąd uznał za gołosłowne.

Brak podstaw do uznania, aby wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie (...) w K. od 6 listopada 1974 roku do 31 grudnia 1975r. oraz w Przedsiębiorstwie (...) w W. a od dnia 1 stycznia 1976r. do 28 lutego 1976 roku. Jak wynika z dokumentów zawartych w aktach osobowych w w/w okresie wnioskodawca pracował jako pomocnik wiertacza otworowego lub pomocnik wieżowego przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej. Tymczasem pracą w szczególnych warunkach są jedynie prace wiertnicze, geofizyczne, hydrogeologiczne i geodezyjne przy poszukiwaniu surowców i wody (wykaz A dział I poz. 4). Wnioskodawca takich prac nie wykonywał, a jedynie pomagał osobom, które takie prace wykonywały, co wyklucza uznanie jego pracy za prace w szczególnych warunkach.

Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, iż wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, wykazał ponad 15 letni staż pracy w szczególnych warunkach, a w dniu 21 czerwca 2013 roku złożył wniosek o emeryturę, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Dlatego też na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. Sad Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2013 r. (tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym wnioskodawca złożył wniosek emerytalny). Z tym bowiem dniem została spełniona ostatnia przesłanka, od której zależało prawo skarżącego do emerytury.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego znajduje uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzęd (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).

WYROK

UZASADNIENIE