UZASADNIENIE

J. S. pozwem z dnia 28 września 2021r. skierowanym przeciwko Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niej decyzji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 03 stycznia 2021r. mocą której wszczęto przymusową restrukturyzację (...) Bank S.A., który został przejęty przez Bank (...) S.A. Zasadności pozwu powódka upatrywała w tym, iż powyższą decyzją pozwany przejął jedynie wybrane prawa majątkowe z wyłączeniem roszczeń osób, które za pośrednictwem (...) Banku nabyły obligacje (...) S.A. tym samym uniemożliwiając jej możliwość wyegzekwowania należnej jej kwoty.

Powódka wniosła również o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że jako konsument udała się do oddziału (...) Bank S.A. w celu założenia lokaty w banku. Pracownik banku przedstawił jej ofertę mówiąc, że jest ona wyjątkowo atrakcyjna i bezpieczna formą inwestycji w postaci obligacji (...) S.A. Przedstawiciel banku wskazywał na bardzo dobrą kondycję finansową spółki i bardzo korzystne oprocentowanie obligacji, krótki czas trwania inwestycji oraz możliwości wycofania się inwestora w każdej chwili. W związku z tym powódka zdecydowała się na zainwestowanie kwoty (...) zł w obligacje serii (...). Wszelkie formalności związane z nabyciem obligacji zostały dokonane przez doradcę bankowego bez, jak wskazała powódka, ważnego upoważnienia. Doradca bankowy wypełniał i odsyłał formularze, przy czy nie okazywał ich powódce. Powódka wskazała, że nie otrzymała prospektu emisyjnego. Wykonała jedynie przelew bankowy. Miała, jak wskazała świadomość, iż dokonuje zakupu obligacji za pośrednictwem (...) S.A. Powódka wskazała, iż wedle prospektu emisyjnego spółka miała wyemitować w seriach w okresie 12 miesięcy od prospektu obligacje zdematerializowane do kwoty 300.000 zł. Podniosła, że w dacie oferowania obligacji znane już były zastrzeżenia do emisji obligacji (...) S.A., a informacje o wskazywanych powyższej ryzykach znajdowały się we wszystkich prospektach emisyjnych. Podniosła, że gdyby została poinformowała o ryzyku związanym z inwestycją nie zainwestowałaby swoich środków w przedmiotowe obligacje.

W ocenie powódki zmaterializowały się przesłanki z art. 527 § 1 k.c. w związku z tym, iż dłużnik dokonał czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzycieli, przy jednoczesnym uzyskaniu korzyści przez podmiot trzeci. W ocenie powódki pozwany przejął jedynie wybrane aktywa, które mogłyby stanowić zabezpieczenie roszczeń podmiotów poszkodowanych również z tytułu obligacji spółki (...) S.A. będącego emitentem obligacji. Z tej przyczyny, jak wskazała powódka, (...) Bank S.A. nie posiada majątku z którego powódka mogłaby się zaspokoić. Powódka wskazała również, że w obecnej sytuacji nawet w przypadku korzystnego rozstrzygnięcia nie jest możliwe wszczęcie egzekucji w stosunku do spółki z uwagi na art. 135 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Powyższe, zdaniem powódki, uzasadniania jej roszczenie o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej. Zdaniem powódki ograniczenie przejęcia wyłącznie aktywów (...) Banku godzi w art. 5 k.c. (pozew wraz z załącznikami k. 2-33).

Pozwany Bank (...) S.A. z siedzibą w W. odpowiedzią na pozew wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kosztów procesu w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia wydanego w niniejszym postępowaniu do dnia zapłaty.

Zdaniem pozwanego w okolicznościach niniejszej sprawy brak jest podstaw do wywodzenia, aby doszło do spełnienia przesłanek z art. 527 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 528 k.c. Pozwany wskazał, że decyzja BFG nie jest czynnością prawną, o której traktuje art. 527 k.c. Jest jednostronną czynnością organu administracji publicznej. Jej zaskarżenie odbywa się wedle przepisów k.p.a. Decyzja z dnia 30 grudnia 2021r. jest, jak wskazał pozwany, ostateczna. Skargi na rzeczoną decyzję zostały oddalone, a tym samym nie ma podstaw do uznania, aby istniały podstawy do jakiegokolwiek kwestionowania samej decyzji, czy też skutków z niej wynikających (odpowiedź na pozew wraz z załącznikami k. 90-166)

W replice na odpowiedź na pozew powódka potrzymała stanowiska w sprawie (pismo k.170-179).

Na rozprawie w dniu 08 sierpnia 2023r. strony podtrzymały stanowiska w sprawie (protokół rozprawy k. 194-195).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zgodnie z § 5 ust. 2 pkt. 1- 2 i 14 statutu (...) Bank S.A. przedmiotem działalności banku było obejmowanie lub nabywanie akcji i praw z akcji, udziałów innej osoby prawnej i jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, zaciąganie zobowiązań związanych z emisją papierów wartościowych, wykonywanie niestanowiących działalności maklerskiej czynności polegających na przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych w postaci tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania; oferowanie instrumentów finansowych w postaci certyfikatów inwestycyjnych oraz obligacji, z zastrzeżeniem, że przedmiotem czynności określonych w lit. a) – b) powyższej mogą być odpowiednio wyłącznie obligacje emitowane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski lub niedopuszczenie do obrotu organizowanego instrumenty finansowe, o których mowa w lit. a- b) do obligacji o których mowa w art. 39 p ust. 1 ustawy z dnia 27 października 1994r. o autostradach płatnych oraz Krajowym Funduszu Drogowym (statut k. 16-19).

Zgodnie z programem emisji obligacji (...) S.A. z siedzibą we W. przedstawił za pośrednictwem (...) Bank S.A. Oddział w Polsce prospekt podstawowy niezabezpieczonych obligacji na okaziciela o łącznej wartości nominalnej do 300.000 zł spółki (...) S.A. emitowanych w ramach programu emisji ustanowionego przez emitenta na podstawie uchwały Zarządu Emitenta nr (...) z dnia 20 października 2016r. Prospekt został zatwierdzony w dniu 09 marca 2017r. przez Komisję Nadzoru Finansowego (program emisyjny k. 15).

W dniu 30 maja 2017r. powódka złożyła dyspozycję przelewu na rzecz (...) S.A. na kwotę (...) zł z tytułu wpłaty na obligacje serii(...) (...) S.A. (potwierdzenie złożenia dyspozycji k. 21).

W dniu 28 czerwca 2018r. Komisja Nadzoru Finansowego wydała komunikat odnośnie stanowiska UKNF w sprawie ofert publicznych papierów wartościowych przeprowadzonych na podstawie prospektu emisyjnego oraz ofert, do których nie ma zastosowania obowiązek prospektowy (stanowisko UKNF k. 20).

Pismem z dnia 18 lipca 2018r. (...) Bank S.A. poinformował powódkę, że w odniesieniu do złożonej w dniu 19 czerwca 2018r. reklamacji, udzieli odpowiedzi w terminie 60 dni od otrzymania reklamacji (pismo k. 22).

W dniu 13 listopada 2018r. Komisja Nadzoru Finansowego wydała komunikat dotyczący zamieszczenia na liście ostrzeżeń publicznych KNF wpisu dotyczącego (...) Banku S.A. W komunikacie wskazano, że podstawą wpisania (...) Banku S.A. na listę ostrzeżeń publicznych KNF są ustalenia dotyczące czynności wykonywanych przez Bank w latach 2016 – 2018r. w zakresie aktywności na rynku kapitałowym bez posiadania odpowiednich zezwoleń KNF. Wskazano, że odnosi się to do procesu oferowania instrumentów finansowych – w okresie co najmniej od sierpnia 2016r. do października 2017r. oraz doradztwa inwestycyjnego - w okresie od września 2016r. do marca 2018r. Oznacza to, że podejrzenie naruszenia przez Bank normy karnoprawnej wynikającej z art. 178 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi leży poza działalnością bankową i w szczególności nie jest w żadnym zakresie związane ani z przyjmowaniem depozytów, ani z udzielaniem kredytów. Działalność bankowa (...) Banku S.A. nie jest objęta zawiadomieniem do organów ścigania i pozostaje poddana standardowemu, nadzorowi KNF. Wskazano, że (...) Bank S.A. reguluje swoje zobowiązania wobec klientów oraz wypełnia obowiązki ustawowe wobec organu nadzoru (komunikat k. 23).

Zgodnie z uchwałą Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego o nr (...) podjętą w dniu 30 grudnia 2020 r. Fundusz postanowił w punkcie 1, że wszczyna się przymusową restrukturyzację wobec (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W., przy Rondo (...), (...)-(...) W., wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIIS Wydział. Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS (...).

W punkcie 4 ppkt 1 lit a) powyższej uchwały wskazano, że w związku z wszczęciem przymusowej restrukturyzacji wobec Podmiotu w restrukturyzacji stosuje się instrument przymusowej restrukturyzacji w formie przejęcia przedsiębiorstwa, w ten sposób, że Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., przy ul. (...), (...)-(...) W., wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS (...), z dniem 3 stycznia 2021 r. przejmuje ze skutkiem określonym w art. 176 ust. 1 ustawy o BFG i wstępuje w miejsce Podmiotu w restrukturyzacji jedynie w zakresie przejętych praw majątkowych i związanych z nim zobowiązań, również w postępowaniach sądowych i administracyjnych, przedsiębiorstwo Podmiotu w restrukturyzacji, obejmujące ogół praw majątkowych Podmiotu w restrukturyzacji według stanu na koniec dnia wszczęcia przymusowej restrukturyzacji, ujętych w jego ewidencji, w tym ewidencji księgowej lub informatycznych systemach księgowych, z wyłączeniem pozostałej działalności (w tym związanej z obrotem, pośrednictwem, oferowaniem, zarządzaniem, doradztwem, działalnością reklamową i marketingową) odnoszących się do instrumentów finansowych emitowanych przez (...) S.A., obecnie (...) S.A. w restrukturyzacji, z siedzibą w W., ul. (...),(...)-(...) W., zarejestrowaną w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...) oraz podmiotów powiązanych z (...) oraz roszczeń wynikających z tych praw majątkowych, w tym objętych postępowaniami cywilnymi i administracyjnymi, niezależnie od daty ich podniesienia (k. 132-139).

Rzecznik Praw Obywatelskich pismem z dnia 26 stycznia 2021r. skierowanym do Prezesa Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, w związku z wydaniem przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny w dniu 30 grudnia 2020r. decyzji w sprawie wszczęcia przymusowej restrukturyzacji (...) Bank S.A, umorzenia instrumentów kapitałowych (...) Bank S.A., zastosowania instrumentu przymusowej restrukturyzacji wobec (...) Bank S.A. oraz ustanowienia administratora (...) Bank S.A. zwrócił się o wyjaśnienie dokładnych powodów, dlaczego decyzja BFG zapadła właśnie w tym momencie, a nie w momencie w którym zdaniem BFG zaistniały przesłanki do jej wydania i kiedy sytuacja finansową banku była gorsza, niż w chwili podejmowania decyzji (pismo k. 30-32).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o przedłożone dokumenty, których prawdziwości strony nie kwestionowały i których również Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania.

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 527 § 1 k.c. gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Cytowany przepis wprowadza instytucję skargi pauliańskiej, której istotą jest ochrona wierzyciela przed czynnościami podejmowanymi na jego niekorzyść przez dłużnika. Aby wskazana instytucja mogła znaleźć zastosowanie, winny być spełnione wszystkie wymienione w przepisie przesłanki.

W ocenie Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy nie ma podstaw do uznania, aby zaistniały jakiekolwiek przesłanki opisane w art. 527 k.c. Przede wszystkim wskazać należy, iż sporna decyzja administracyjna nie jest czynnością prawną, o której traktuje art. 527 k.c. Decyzja, która leży u podstaw wystąpienia przez powódkę z roszczeniem została wydana w oparciu o art. 11 ust. 5 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. W zakresie nieuregulowanym przepisami ustawy stosuje się do niej przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Co więcej w świetle art. 176 ust. 1 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym decyzja ma konstytutywny charakter. Na jej mocy podmiot przejmujący wstępuje w miejsce podmiotu w restrukturyzacji w zakresie przejętych praw majątkowych i niemajątkowych. Owa decyzja jest decyzją prawomocną. Wniesione skargi zostały prawomocnie oddalone. Stąd też oczywistym jest, że wywołała ona skutek w postaci zmiany stosunków prawnych łączących (...) Bank S.A. z podmiotami trzecimi.

Pomiędzy stronami niniejszego sporu nie zachodzi również relacja wierzyciel – dłużnik, o której traktuje art. 527 k.c. Nie ma również podmiotu trzeciego, który na skutek czynności prawnej miałyby uzyskać przysporzenie w majątku kosztem wierzyciela, za jakiego uważa się powódka. Takim podmiotem nie jest pozwany bank. Wskazać należy, iż do wyłączenia i przejęcia poszczególnych praw majątkowych przez pozwanego doszło nie w wyniku okoliczności o których stanowi art. 527 § 1 k.c., a w wyniku decyzji administracyjnej, wydanej w oparciu o wspomniane przepisy ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Decyzja ta ma charakter erga omnes i jest wiążąca dla sądu. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie I ACa 570/18, Sąd w postępowaniu cywilnym jest związany ostateczną decyzją administracyjną, i to niezależnie od jej deklaratywnego czy konstytutywnego charakteru, oraz od charakteru sprawy, w której została wydana. Sąd jest obowiązany uwzględnić stan prawny wynikający z osnowy ostatecznej decyzji. Przyjmuje się wprawdzie, że w postępowaniu przed sądem powszechnym można powoływać się na nieważność decyzji administracyjnej, ale tylko wyjątkowo, gdy decyzja jest dotknięta wadą kwalifikującą ją do kategorii decyzji bezwzględnie nieważnych, określanych też mianem nieistniejących. Są to decyzje wydane przez organ oczywiście niewłaściwy lub z pominięciem wszelkiej procedury. Sąd w postępowaniu cywilnym nie jest uprawniony do kwestionowania decyzji, w szczególności pod względem jej merytorycznej zasadności, i jest nią związany także wówczas, gdy w ocenie sądu jest wadliwa.

Zauważyć należy, iż powódka nie jest jedynym adresatem przedmiotowej decyzji. Katalog podmiotów których dotyczy owa decyzja nie jest określony, w związku z czym nie można uznać aby powódka mogła dochodzić od pozwanego roszczeń w trybie art. 527 k.c. Wbrew twierdzeniom powódki nie ma również podstaw, aby uznać, iż wydanie decyzji było działaniem, które miało na celu pokrzywdzenie wierzycieli skoro ustawa o bankowym funduszu gwarancyjnym taką ochronę gwarantuje wierzycielom.

Stąd też nie ma podstaw do przyjęcia, aby roszczenie powódki zasługiwało na uwzględnienie. Co prawda w orzecznictwie wskazuje się na możliwość dochodzenia roszczeń w oparciu o decyzję administracyjną, jednakże jest to możliwe jedynie w sytuacji gdy ugruntowane to jest w materialnoprawnych podstawach, co nie ma miejsca w tejże sprawie.

Nie było również podstaw do uwzględnienia powództwa z uwagi na art. 5 k.c. wedle którego nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Zdaniem Sądu nie ma podstaw do wywodzenia, aby można było wywieść, iż doszło do naruszenia zasad współżycia społecznego a jednocześnie aby doszło do nadużycia prawa. Zważyć należy, iż wydanie decyzji z dnia 30 grudnia 2020r. miało swoje umocowanie w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Prawidłowość wydanej decyzji została zweryfikowana w postępowaniu skargowym przez Wojewódzki Sąd Administracyjny. W związku z tym brak jest podstaw do przyjęcia, aby zachodziły przesłanki do zastosowania art. 5 k.c.

Z tych też względów orzeczono jak w pkt. 1 wyroku.

O kosztach postępowania w pkt. 2 wyroku Sąd orzekł w oparciu o art. 98 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 6, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Zasądzoną w pkt. 2 wyroku kwotę powiększono o opłatę od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz o należne odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, stosownie do art. 98 § 1¹ k.p.c. Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie art. 102 k.p.c. W ocenie Sądu w przypadku powódki nie doszło do szczególnych okoliczności mogących prowadzić do uznania, iż nie jest ona w stanie pokryć kosztów postępowania sądowego. W literaturze podnosi się, że art. 102 k.p.c. może być stosowany wówczas, kiedy okoliczności danej sprawy dają do tego podstawy. Jego celem jest zapobieżenie wydaniu orzeczenia o kosztach procesu, które byłoby niesprawiedliwe. W niniejszej sprawie takie okoliczności nie zachodzą. Powódka co prawda powoływała się na podeszły wiek i stan zdrowia jednakże nie są to szczególne okoliczności o których traktuje art. 102 k.p.c. Nie ma bowiem w sprawie dowodów na to, że powódka nie jest w stanie pokryć kosztów sądowych.

Przewodniczący:	SSO Kamila Grajewska
Protokolant:	stażysta Aleksandra Kucharska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE