UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 5 października 2022r. nakazał pozwanemu wydanie na rzecz powoda ruchomości w postaci ciągnika samochodowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2007 r. oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda 8.492 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Orzeczenie to zapadło po dokonaniu następujących ustaleń faktycznych.

K. O. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) (wcześniej USA (...) S.) z siedzibą w G..

S. K. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) zawarł w dniu 14 czerwca 2012 roku z (...) S.A. z siedzibą we W. (następnie (...) S.A. z siedzibą we W.) umowę leasingu nr (...), której przedmiotem był ciągnik siodłowy V. (...) nr VIN (...). Umowa o wartości 150.000 zł została zawarta na okres 60 miesięcy z wysokością raty leasingowej na poziomie 3.173,26 zł netto płatnych miesięcznie od 30 czerwca 2012 roku do 31 maja 2017 roku.

Kwota objęta fakturą VAT nr (...) została zapłacona 13 czerwca 2017 roku. Po wpłacie leasingodawca w dniu 13 czerwca 2017 poinformował S. K., że umowa leasingu została rozliczona oraz wystawił oświadczenie potrzebne do przerejestrowania pojazdu na własność leasingobiorcy.

R. S. utrzymywał kontakty handlowe z S. K. od lat 80. W 2012 roku zwrócił się on o pożyczkę gotówki, której zabezpieczenie stanowił weksel na kwotę 600.000 zł. S. K. zaprzestał spłaty.

Na poczet zabezpieczenia wierzytelności przysługujących R. S. oraz M. S. wobec S. K. (wynikających z zobowiązania i weksla), S. K., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą przedsiębiorstwo (...), przekazał na rzecz PHU (...) o nr rej. (...). Cięgnik został wydany z magazynu w K. i od 10 lutego 2017 roku znajdował się w posiadaniu R. S.. Pozostałe maszyny mające służyć rozliczeniu zostały spakowane do naczepy, stanowiącej własność S. K.. W chwili wydania ciągnika siodłowego, S. K. nie był obecny przy jego przekazaniu, wszelkie ustalenia były dokonywane telefonicznie. W dokumencie nie były wpisane ceny / wartości przedmiotów.

Na fakturze (wystawiona jako faktura sprzedaży) pochodzącej od S. K. za ciągnik widniała kwota ponad 180.000 zł. Pozwany nie zaksięgował faktury, gdyż uznawał podaną wartość za zawyżoną.

Również K. O. utrzymywał kontakty handlowe z S. K..

Nakazem zapłaty z dnia 16 maja 2016 roku o sygn. VIII GNc 278/16, Sąd Okręgowy w Szczecinie nakazał dłużnikowi S. K. zapłacić na rzecz powoda K. O. kwotę 2.194.000 zł wraz z odsetkami oraz kosztami procesu. Nakazowi została nadana klauzula wykonalności.

K. O. stał się wierzycielem S. K.. Zasądzona kwota nie została spłacona w całości, wobec czego ustalono rozliczenie zobowiązania ciągnikami siodłowymi, które mógł wykupić od leasingodawcy po korzystnej cenie tylko S. K..

Ustalenia dotyczyły czterech ciągników siodłowych marki V.. Do własnych celów K. O. potrzebował dwóch i poinformował S. K., że jeżeli znajdzie on następnie kupca na dwa ciągniki to mogą one zostać sprzedane z płatnością na firmę powoda. S. K. miałby działać jako pośrednik przy tej potencjalnej sprzedaży.

6 czerwca 2017 roku S. K., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) zawarł z K. O. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą USA (...) S. porozumienie wzajemnego rozliczenia na kwotę 300.000 zł. Na jego mocy, strony ustaliły, że S. K. ceduje wykup ciągników siodłowych marki V. o numerach rejestracyjnych: (...) na USA (...) S. w momencie zapłaty do Idea (...) kwoty 47.062,54 zł. Wówczas USA (...) S. staje się prawowitym właścicielem w/w pojazdów. Pozostała kwota, tj. 252.937,46 zł zostaje zaliczona na poczet zobowiązania Przedsiębiorstwa (...) wobec USA (...) S. tytułem zapłaty należności wynikającej z nakazu wydanego w sprawie VIII GNc 278/16.

W dniu 6 czerwca 2017 roku K. O. dokonał łącznie 5 wpłat na poczet zobowiązań S. K. z tytułu rozliczenia umowy leasingu operacyjnego nr (...) z dnia 14 czerwca 2012, w celu wykonanie zawartego porozumienia.

S. K., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) zawarł w dniu 6 czerwca 2017 roku z USA (...) S. porozumienie rachunkowe ustalające, że oryginał tego dokumentu stanowi podstawę do księgowania objętych nimi kwot. Na jego podstawie S. K. uregulował swoje zobowiązania wobec (...) S.A. z siedzibą we W. na kwotę 47.062,54 zł tytułem zakończenia umów nr (...). USA (...) S. uregulowało swoje zobowiązania wobec Przedsiębiorstwa (...) na kwotę 47.062,54 zł z tytułu faktur Fs (...), Fs (...), Fs (...), FS (...). USA (...) S. w wyniku podpisania niniejszego porozumienia rozliczył się z (...) S.A. z siedzibą we W. na kwotę 47.062,54 zł tytułem zakończenia umów nr (...).

W dniu 6 czerwca 2017 roku S. K., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...), wystawił fakturę VAT nr (...) na rzecz USA (...) S., zgodnie z którą USA (...) S. uiściło zaliczkę na ciągnik siodłowy marki V. (...) o nr rej. (...), na kwotę 75.000 zł. Termin do zapłaty faktury wynosił 7 dni (do 13 czerwca 2017 roku).

W dniu 13 czerwca 2017 roku S. K., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...), wystawił fakturę VAT nr (...) na rzecz USA (...) S., na podstawie której sprzedał ciągnik siodłowy marki V. (...) o nr rej. (...), za kwotę 75.000 zł, w całości uiszczonej jako zaliczka w dniu 6 czerwca 2017 roku.

Powodowi została wydana książka pojazdu V. (...) o nr rej. (...).

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 15 stycznia 2018 roku o sygn. I Nc 282/17, Sąd Okręgowy w Gliwicach nakazał dłużnikowi S. K. zapłacić na rzecz pozwanego R. S. oraz M. S. kwotę 580.000 zł wraz z odsetkami oraz kosztami procesu. Postanowieniem z 9 maja 2018 roku przedmiotowemu nakazowi została nadana klauzula wykonalności. Nakaz został wydany na podstawie weksla 5 maja 2012 roku wraz z deklaracją i zobowiązaniem. Pozwany wszczął przeciwko S. K. postępowanie egzekucyjne.

Postanowieniem z dnia 14 czerwca 2018 roku Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rybniku – A. C., w toku postępowania egzekucyjnego pod sygn. KM 2053/18 prowadzonego z wniosku pozwanego R. S. oraz M. S. przeciwko dłużnikowi S. K. zajął ruchomość dłużnika w postaci ciągnika siodłowego marki V. (...) o nr rej. (...) i nr VIN (...). Ruchomość tą pozostawiono we władaniu wierzyciela.

W piśmie z 27 lipca Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rybniku – A. C., zawiadomił powoda, który ujawnił swoje prawo w stosunku do ruchomości.

S. K., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą przedsiębiorstwo (...), w dniu 6 sierpnia 2018 roku wystawił fakturę VAT nr (...) na rzecz S. R. R. K. O., na podstawie której powód w dniu 2 sierpnia 2018 roku nabył własność naczepy marki W. (...) M2 o numerze rejestracyjnym (...), nr VIN (...), za kwotę 61.000 zł.

8 sierpnia 2018 roku K. O. skierował do pozwanego wezwanie do zwolnienia spod egzekucji ruchomości stanowiących własność powoda tj. ciągnika samochodowego marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2007 oraz naczepy ciężarowej marki W. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2013. Pozwany odebrał wezwanie 28 sierpnia 2018 roku.

Powód w dniu 30 sierpnia 2018 roku złożył do komornika wniosek o wydanie bezprawnie zabezpieczonego pojazdu marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) oraz naczepy ciężarowej marki W. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Do pisma z 30 sierpnia 2018 roku, zawierającego podstawę żądania, powód dołączył faktury VAT oraz porozumienie w sprawie wykupu naczepy W..

Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rybniku – A. C. w piśmie z 21 września 2018 roku kierowanym do R. S. oraz M. S. wskazał, że wstrzymuje się z wyznaczeniem terminu licytacji do czasu wyjaśnienia spornych kwestii zajętych ruchomości.

Postanowieniem z 16 października 2018 roku Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rybniku – A. C. zwolnił spod zajęcia ruchomość w postaci ciągnika siodłowego marki V. (...) o nr rej. (...) i nr VIN (...) o wartości szacunkowej 50.000 zł.

Postanowieniem z 22 marca 2019 roku sygn. akt II Co 204/19 Sąd Rejonowy w Gliwicach oddalił skargę wierzycieli tj. R. S. i M. S. na czynność Komornika sądowego w postaci wyżej wymienionego postanowienia,

W dniu 1 kwietnia 2019 roku R. S. złożył zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej w Gorzowie Wielkopolskim o możliwości popełnienia przestępstwa przez S. K. usunięcia spod egzekucji ciągnika siodłowego V. (...) o nr rej. (...), o wartości co najmniej 50.000 zł tj. czynu z art. 300 § 1 k.k.

Powód w dniu 13 września 2019 roku skierował do pozwanego wniosek o wydanie ruchomości - pojazdu marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) z terminem odbioru 30 września 2019 roku. Pozwany wraz z M. S. w piśmie z 27 września 2019 roku wskazali, że do czasu zakończenia postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Gorzowie Wielkopolskim pod sygn. akt 2 Ds 1270.2019 dotyczącym uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela, ciągnik nie zostanie wydany powodowi.

30 września 2019 roku powód powtórzył wezwanie do wydania ruchomości z terminem odbioru 11 października 2019 roku.

Obecnie postępowanie egzekucyjne z wniosku R. S. oraz M. S. przeciwko S. K., prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą przedsiębiorstwo (...) prowadzi Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim P. Ż., pod sygn. Km 1931/21

Maszyny i naczepa przekazane pozwanemu zostały zlicytowane. Pozwany nie rozliczał zadłużenia w oparciu o zabrane maszyny (poza zlicytowaniem ich przez Komornika), ciągnik nie został rozliczony, nie doszło do potrącenia na poczet zadłużenia. Pozwany nie korzysta z tego ciągnika, nie ubezpiecza go.

Akt oskarżenia (sprawa prowadzona pod sygn. PR 2 Ds. 367.2020) przeciwko S. K. został sporządzony w dniu 30 czerwca 2020 roku. Zarzucono w nim, że w dniach 06.06.2017r. i 13.06.2017r. w G. uszczuplił zaspokojenie swojego wierzyciela R. S. (...) PHU (...) w K., w związku z grożącą niewypłacalnością przez usunięcie składników majątku w postaci ciągnika siodłowego V. (...) o nr rej. (...) o wartości 75.000 zł, w ten sposób, że Przedsiębiorstwo (...) wystawiło dwie faktury sprzedaży tej rzeczy, jedną o numerze FS (...) oraz drugą FS (...) dla firmy (...), pozornie obciążając ten składnik majątku, mimo że pojazd został przekazany wierzycielowi tytułem zabezpieczenia wierzytelności, dnia 10.02.2017r., tj. o czyn z art, 300 § 1 kk.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 14 maja 2021 roku (sygn. akt II K 802/20) S. K. został uznany za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w akcie oskarżenia i za to na podstawie art. 300 § 1 kk przy zastosowaniu normy art. 37a kk i przy zastosowaniu normy z art. 4 §1 kk wymierzono mu karę 200 stawek dziennych ustalając wysokości jednej stawki na kwotę 20 złotych. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że na kanwie niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, iż oskarżony w dniu 10 lutego 2017 roku w ramach swojego długu wobec oskarżyciela prywatnego, przekazał mu na poczet długu kilka maszyn oraz samochód V. (...) o nr rej. (...) o wartości 75.000 zł, co miało stanowić zwolnienie z długu co do tej wysokości, czyli dług o tę kwotę miał być pomniejszony. Oskarżyciel samochód ten posiada do dnia dzisiejszego wraz z dowodem rejestracyjnym i kluczykami w swojej dyspozycji. Mimo to, oskarżony w dniu 6 czerwca 2017 r. sprzedał ten samochód K. O., nie wydając mu przedmiotu umowy ani dokumentów z nim związanym (poza kartą pojazdu). Było to oczywiście pozorne zbycie w/w przedmiotu, o czym świadczy chociażby wydanie przez oskarżonego dniu 21 marca 2018 r. kolejnej faktury sprzedaży dla oskarżyciela posiłkowego. Orzeczenie to uprawomocniło się 3 sierpnia 2021 roku.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy zakwalifikował roszczenie powoda na podstawie art. 222 k.c. zgodnie z którym, właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Sąd stwierdził, że istotą sporu było ustalenie czy umowa zawarta przez powoda z S. K. miała charakter pozorny, co w prawie cywilnym wymaga pozorności oświadczeń woli każdej ze stron. Sąd uznał, że ujawnione okoliczności, nakazują stwierdzić, że powód działał w celu rozliczenia należnej mu wierzytelności, wynikającej z nakazu zapłaty Sądu Okręgowego VIII GNc 278/16 - tytułu wykonawczego, przysługującemu mu przeciw S. K.. Umowa sprzedaży wymagała zapłaty rat z tytułu umów leasingu operacyjnego nr (...) (dotyczącej przedmiotowego ciągnika) oraz innych umów leasingu obejmujących pozostałe ciągniki, tak, aby po zapłacie należności z tytułu umów leasingowych, stały się one własnością powoda. Sąd uznał, że powód działał w celu uzyskania części swojej należności, zakupił 4 ciągniki z czego rozważał sprzedaż dwóch (za pośrednictwem S. K.). Ostatecznie poprzez tą czynność rozliczył część należności przysługującej mu jako wierzycielowi. Działanie powoda było uzasadnione ekonomicznie i gospodarczo, z uwagi na brak środków finansowych dłużnika, rozliczenie miało zostać przeprowadzone „w naturze”. Z racji rozmiarów działalności prowadzonych przez strony naturalne jest, że powód nie zajmował się osobistymi ustaleniami dotyczącymi tego czy pojazdy posiadają ważne badania, czy są ubezpieczone. W sytuacji stwierdzenia braku jednego z pojazdów podjął czynności celem odzyskania swego majątku. Sąd uznał, że powód wykazał stosownymi dokumentami fakt nabycia wszystkich ciągników, przedkładając zarówno faktury (zaliczkową oraz sprzedaży) a także porozumienia dotyczące zastosowanego mechanizmu rozliczenia pomiędzy powodem a S. K..

Następnie sąd wskazał, że S. K. został uznany za winnego czynu uszczuplenia zaspokojenia swojego wierzyciela R. S., w związku z grożącą niewypłacalnością przez usunięcie składników majątku w postaci ciągnika siodłowego, w ten sposób, że Przedsiębiorstwo (...) wystawiło dwie faktury sprzedaży tej rzeczy, pozornie obciążając ten składnik majątku, mimo że pojazd pozostał przekazany wierzycielowi tytułem zabezpieczenia wierzytelności. Z uwagi na treść art. 11 k.p.c. Sąd przyjął, że S. K. istotnie popełnił czyn zarzucony mu w akcie oskarżenia dotyczący zawarcia umowy sprzedaży ciągnika V. (...) o nr rej. (...), dotyczący uszczuplenia należności wierzyciela. Jednakże wyrok skazujący dotyczy jedynie S. K. a zakres związania wyrokiem Sądu karnego nie dotyczy w ogóle oceny zachowania powoda, w szczególności ustalenia jego zamiaru w chwili podejmowania czynności.

Poczynione ustalenia doprowadziły Sąd do wniosku, że zachowanie powoda nie nosiło znamion działania pozornego. Czynność rozliczenia ciągników na poczet przysługujących należności była ekonomicznie i gospodarczo uzasadniona, a powód wskazał, dlaczego do zakupu doszło zdalnie a ciągniki nie zostały przetransportowane do siedziby prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej. Jednocześnie strona pozwana nie zaoferowała żadnego przeciwdowodu uzasadniającego pozorne działanie powoda. Sąd uznał, że powód nie może ponieść negatywnych konsekwencji działania S. K. w zakresie uszczuplenia swojego majątku. Jednocześnie pozwany oprócz podniesienia zarzutu pozorności umowy, nie podniósł zarzutu bezskuteczności umowy, o czym mowa w art. 527 k.c. (skarga pauliańskia).

Na marginesie Sąd zauważył, że pozwany nie mógł nabyć praw do przedmiotowego pojazdu w chwili jego przekazania przez S. K. albowiem w tamtym okresie prawo własności pojazdu przysługiwało leasingodawcy.

Z tych względów Sąd nakazał pozwanemu wydanie na rzecz powoda ruchomości w postaci ciągnika samochodowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2007r.

O kosztach postępowanie Sąd orzekł zgodnie z ogólną regułą wyrażona w art. 98 § 1 i § 3 k.p.c., obciążając pozwanego kosztami postępowania.

Apelację od tego orzeczenia wniósł pozwany zaskarżając wyrok w całości.

Zarzucił naruszenie przepisów postępowania, a to: art. 11 k.p.c. przez jego wadliwą wykładnię, wyrażającą się w błędnym przyjęciu, że zakres związania sądu cywilnego uprzednio wydanym prawomocnym wyrokiem skazującym wyroku karnego nie dotyczy w ogóle oceny zachowania powoda, a jedynie skazania S. K. za czyn opisany w akcie oskarżenia, w sytuacji, gdy zakres związania sądu cywilnego wyrokiem karnym obejmuje wszystkie ustalenia faktyczne sądu karnego co do osoby sprawcy, przedmiotu przestępstwa, znamion czynu przypisanego, miejsca i czasu jego popełnienia oraz sytuacji, w jakiej został popełniony.

Zarzucił również sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, wskutek naruszenia przepisów postępowania, a to:

1. art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny, z pominięciem części zebranego materiału dowodowego, szczegółowo wskazanego w uzasadnieniu apelacji, wskutek czego Sąd oparł ustalenia faktyczne o braku pozorności czynności dokonanej przez dłużnika z powodem na podstawie niepełnego materiału dowodowego,

2. art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 327 ¹ § 1 pkt. 1 k.p.c. poprzez braku dokonania oceny zeznań powoda K. O. złożonych w postępowania oraz jego zeznań złożonych uprzednio w postępowaniu karnym oraz brak uzasadnienia zaskarżonego wyroku w tym zakresie,

3. art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego i zasad logicznego rozumowania w zakresie oceny braku wiedzy i akceptacji powoda pozorności oświadczenia dłużnika S. K. złożonego powodowi w związku z nabywaniem ciągnika siodłowego.

Nadto zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 155 § 2 k.c. przez błędne niezastosowanie, skutkujące wadliwym przyjęciem, że powód nabył ciągnik siodłowy od S. K., w sytuacji, gdy dla jego nabycia koniecznym było przeniesienie posiadania, które nie nastąpiło.

Na tych podstawach wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wedle norm przepisanych oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wedle norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenia powoda przyjmując podstawę prawną swego rozstrzygnięcia przywołane przepisy prawne, a następnie ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Poczynione ustalenia dotyczące okoliczności faktycznych mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny, natomiast informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych nawzajem się uzupełniają i potwierdzają, przez co są w pełni wiarygodne.

Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Odnosząc się do podniesionych w apelacji zarzutów prawa procesowego, zwrócić należy uwagę, że przewidziane w art. 233 k.p.c., ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymogami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonując wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 14 sierpnia 2012r. III AUa 620/12). Stawiając zatem zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy wykazać, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Z tych względów za niewystarczające należy uznać przekonanie strony o innej niż przyjęta przez Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i o ich odmiennej ocenie niż ocena dokonana przez Sąd (Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyrokach: z dnia 1 marca 2012r. I ACa 111/12; z dnia 3 lutego 2012r., I ACa 1407/11). Jeżeli zatem Sąd, ze zgromadzonego materiału dowodowego, wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, co ma miejsce w niniejszej sprawie, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, chociażby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (tak: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyrokach: z dnia 8 lutego 2012r. (I ACa 1404/11), z dnia 14 marca 2012r. (I ACa 160/12), z dnia 29 lutego 2012r. (I ACa 99/12); a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 maja 2012r. VI ACa 31/12).

Nie można również pominąć, iż same, nawet poważne wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012r., I UK 347/11).

Pozwany tymczasem nie wskazuje uchybieniu przez Sąd I instancji regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów. Podkreślić bowiem należy, że dokonana przez Sąd I instancji ocena dowodów, nie wskazuje aby jakiekolwiek ustalenia faktyczne zostały dokonane w oparciu o zeznania powódki. Z tych względów zarzut ten należało uznać za chybiony.

Nie mógł odnieść również skutku zarzut naruszenia art. 11 k.p.c.

Zwrócić bowiem należy uwagę, że w określonej w art. 11 k.p.c., mocy wiążącej wyroku karnego wynika, że w sprawie cywilnej, niedopuszczalne jest dokonywanie jakichkolwiek własnych ustaleń co do tych okoliczności, którymi sąd jest związany w postępowaniu cywilnym.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 maja 2023r. (I CSK 2532/22) istota związania, o której mowa w art. 11 KPC polega na wyłączeniu dokonywania w postępowaniu cywilnym ustaleń faktycznych innych niż te, których dokonał sąd karny w sentencji wyroku skazującego, co oznacza, iż w skład podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sądu cywilnego wchodzi czyn opisany w sentencji wydanego w postępowaniu karnym wyroku skazującego. Przedmiotowe związanie dotyczy ustalonych w wyroku karnym (w sentencji) znamion przestępstwa i takich okoliczności, jak czas, miejsce, poczytalność sprawcy.

Sąd I instancji przyjął, że jest związany na podstawie art. 11 k.p.c., tym że S. K. istotnie popełnił czyn zarzucony mu w akcie oskarżenia dotyczący zawarcia umowy sprzedaży ciągnika V. (...) o nr rej. (...), dotyczący uszczuplenia należności wierzyciela

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 14 maja 2021 roku S. K. został uznany za winnego popełnienia czynu polegającego na tym, że w dniach 06.06.2017r. i 13.06.2017r. w G. uszczuplił zaspokojenie swojego wierzyciela R. S. (...) PHU (...) w K., w związku z grożącą niewypłacalnością przez usunięcie składników majątku w postaci ciągnika siodłowego V. (...) o nr rej. (...) o wartości 75.000 zł, w ten sposób, że Przedsiębiorstwo (...) wystawiło dwie faktury sprzedaży tej rzeczy, jedną o numerze FS (...) oraz drugą FS (...) dla firmy (...), pozornie obciążając ten składnik majątku, mimo że pojazd został przekazany wierzycielowi tytułem zabezpieczenia wierzytelności, dnia 10.02.2017r., tj. o czyn z art. 300 § 1 kk.

Porównanie tych dwóch faktów nie daje podstaw do uznania, że doszło do naruszenia art. 11 k.p.c.

Nie było podstaw do uznania także, że art. 155 § 2 k.c., Zgodnie z nim, jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.

Jak wynika ze stawianych w apelacji zarzutów, pozwany twierdzi, że sprzedaż dotyczyła rzeczy oznaczonej co do gatunku. Tymczasem w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 lutego 2017r. (V ACa 246/16), stwierdzono, że ocena, czy rzecz jest oznaczona tylko co do gatunku, czy tylko co do tożsamości, zależy od woli stron, oświadczonej wyraźnie lub w sposób dorozumiany. Rozstrzyga tu sposób określenia (stopień dokładności, wyodrębnienia) przedmiotu świadczenia.

Przedmiotem wydania była ruchomość w postaci ciągnika samochodowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2007r. Pomimo, iż przedmiot ten stanowi ruchomość produkowaną seryjnie, co w ocenie pozwanego prowadzi do wniosku, że została ona oznaczona gatunkową, to jednak ruchomość ta nie stanowi jakiegokolwiek ciągnika samochodowego V. (...), a jedynie jeden z tych, które zostały wyprodukowane w 2007r. oraz oznaczono go numerem rejestracyjnym (...). Potwierdza to również faktura VAT nr (...) Tak sprecyzowany pojazd stanowi przedmiot oznaczony co do tożsamości. Zatem do przeniesienia własności nie zaistniała potrzeba jego posiadania albowiem zastosowanie miał podwójny skutek prawnorzeczowy wynikający z art. 155 § 1 k.c.

Nadto słusznie Sąd I instancji uznał, że brak było podstaw do przyjęcia pozorności oświadczenia woli. Pozorność bowiem jako wada oświadczenia woli może być pozornością zwykłą – w sytuacji, gdy pod pozorowaną czynnością nic się nie kryje, a więc strony składają świadczenia woli bez zamiaru wywołania skutków pranych, lub pozornością kwalifikowaną – gdy pozorna czynność ma na celu ukrycie innej – rzeczywistej i zamierzonej czynności prawnej, a więc strony zmierzają do wywołania innych skutków prawnych niż te, które wynikają z treści złożonych oświadczeń woli. Zasadniczo dokonanie czynności pozornej prowadzi do bezwzględnej nieważności złożonych oświadczeń woli – bowiem czynność prawna pozorna jest zawsze nieważna, a tym samym nie wywołuje żadnych skutków prawnych, jednak w wypadku pozorności kwalifikowanej możliwe jest stwierdzenie ważności czynności ukrytej. (porównaj: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 kwietnia 2018 r., I ACa 1258/17)

Dla przyjęcia pozorności oświadczenia woli nie jest wystarczające ustalenie, że jedna ze stron umowy nie miała zamiaru wywołania skutków prawnych, ale nie powiadomiła o tym drugiej strony. Zgodnie bowiem z art. 83 § 1 KC obie strony czynności prawnej muszą mieć pełną świadomość pozorności złożonych oświadczeń woli oraz rzeczywistej woli kontrahenta i godzić się na przyjęcie i złożenie takich oświadczeń woli. (porównaj: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 kwietnia 2018 r., I ACa 1258/17). Jak słusznie wskazał Sąd I instancji, takiej sytuacji nie było w ustalonym stanie faktycznym.

Z tych względów Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. obciążając nimi w całości pozwaną. Zasądzona na rzecz powodów należność obejmowała zatem wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej (2.700 zł), odpowiedniej do wartości przedmiotu zaskarżenia, ustalonej na podstawie § 2 pkt 6 w zw. z art. 10 ust pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie prawnych ( t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1964 ).

SSO Andrzej Dyrda

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE