Sygn. akt III Ca 792/23
Dnia 22 maja 2024 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Leszek Dąbek
po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2024 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W.
przeciwko J. S.
o zapłatę
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 12 lipca 2023 r.,
sygn. akt II C 645/22 upr
1. oddala apelację;
2. zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.200 zł (tysiąc dwieście złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia po upływie tygodnia od dnia doręczenia odpisu wyroku powódce do dnia zapłaty.
SSO Leszek Dąbek
Sygn. akt III Ca 792/23
Sąd Rejonowy w Gliwicach w wyroku z dnia 12 07 2023r. umorzył postępowanie „w zakresie żądania zapłaty kwoty 500 zł, oddalił powództwo (...) Spółki Akcyjnej w W. przeciwko J. S. o zapłatę i orzekł o kosztach procesu.
W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia jako źródło dochodzonych roszczeń wskazał regulację art. 720 § 1 k.c. Stwierdził, że „w okolicznościach niniejszej sprawy dla oceny dopuszczalności obciążenia pozwanego przez pożyczkodawcę kwotą wynagrodzenia prowizyjnego za udzielenie pożyczki w wysokości 6.372 zł, opłatą przygotowawczą w kwocie 528oraz wynagrodzenia z tytułu przyznania pożyczkobiorcy dodatkowego produktu w postaci tzw. (...) w kwocie 1.100 zł istotnego znaczenia nabiera przepis art. 358 1 § 1 k.c.”. Wskazał, że pozwany zawierając umowę „działał jako konsument, a strony nie uzgadniały poszczególnych postanowień umowy, lecz skorzystały ze wzorca jakim posługiwał się pożyczkodawca”. Dokonał wykładni przywołanych regulacji prawnych, po czym w konkluzji wskazał, że „wynagrodzenie prowizji ma służyć sfinansowaniu kosztów rozciągniętych w czasie, a więc związanych
z wykonaniem umowy pożyczki przez czas na który umowa ta został zawarta
tj. 36 miesięcy” Między innymi nie podzielił stanowiska strony powodowej
„aby wynagrodzenie prowizyjne służyło obciążaniu pozwanej wszelkimi opłatami związanymi z prowadzoną przez stronę powodową działalnością jak ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej oraz koszty marketingowe”. Podkreślił,
że „w umowie nie wskazano, co składa się na koszt prowizji, ani nawet w pismach strony powodowej okoliczności tej wprost nie wskazano” zaś „prowizja wynosi niemal 81% kwoty udzielonej pozwanemu pożyczki”. Odnosząc się do żądania zasądzenia kwoty równoważnej usłudze w postaci pakietu (...), między innymi wskazał,
że w istocie sprowadzała się ona do „jednorazowego - w całym okresie kredytowania –skorzystania z bezpłatnego odroczenia maksymalnie dwóch kolejnych terminów płatności rat albo bezpłatnego obniżenia rat (co istotne, odroczone raty lub część obniżonych rat i tak musiałaby zostać spłacone przez pozwanego w dodatkowym okresie kredytowania) oraz na przyśpieszeniu wypłaty pożyczki z 14 do 10 dni roboczych, jak również na uruchomieniu pakietu powiadomień SMS”. Następnie
przy uwzględnieniu pozostałej zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku argumentacji uznał, że postanowienia umowy dotyczące tych zagadnień „nie wiążą pozwanego i „ nie był on zobowiązany do zapłaty opłaty przygotowawczej w kwocie 528 zł, opłaty prowizyjnej w kwocie 6.372 zł oraz wynagrodzenia za (...)
w kwocie 1.100 zł”. Uwzględniając to, wyliczy, że w dniu wypowiedzenia umowy pozwany nie posiadał zadłużenia w spłacie rat pożyczki, lecz nadpłatę, przez co strona powodowa nie miała podstaw do wypowiedzenia umowy i było ono nieskuteczne,
a wypełnienie przez powódkę weksla nieprawidłowe i w tej części uznał powództwo
za nieuzasadnione.
O kosztach procesu orzekał stosując regulacji art. 98 k.p.c.
Orzeczenie zaskarżyła powódka (...) Spółka Akcyjna
w W. w części oddalającej powództwo i orzekającej o kosztach procesu ,
która wniosła o jego zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa „dodatkowo co do kwoty 11.645,52 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie
od dnia 22.04.2022r. do dnia zapłaty” oraz zasądzeni na jej rzecz od pozwanego zwrotu kosztów za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, bądź jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji
do ponownego rozpoznania
Zarzuciła, że przy ferowaniu wyroku naruszono wskazane w apelacji przepisy prawa procesowego i prawa materialnego w sposób w niej podany.
Pozwany J. S. wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na jego rzecz od powódki zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz wywodził, że zaskarżone orzeczenie jest prawidłowe a apelacja nieuzasadniona.
Przewodniczący w Sądzie Okręgowym w Gliwicach w zarządzeniu z dnia 11 03 2024r. zarządził rozpoznać sprawę w postępowaniu procesowym uproszczonym.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenie powódki przyjmując, że ma ono źródło zawartej przez strony umowy pożyczki i skonstruował prawidłową podstawę faktyczną orzeczenia.
Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną wyroku mają podstawę w informacjach zawartych we wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wiarygodnych źródłach dowodowych, których ocena jakkolwiek lakoniczna mieści się
w granicach swobodnej oceny dowodów.
W istocie nie zostały one zakwestionowane w apelacji, gdyż w ramach podniesionego w niej zarzutu jej zarzutu naruszenia prawa procesowego, skarżąca w istocie kwestionuje dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę prawą ustalonego stanu faktycznego (prawną kwalifikację sposobu uzgodnienia przez strony postanowień dotyczących obowiązku uiszczenia przez pozwanego prowizji oraz dodatkowej usługi (...)) .
Dlatego zarzut ten tylko werbalnie odnosi się do podstawy faktycznej zaskarżonego wyroku i jako takie nie ma wpływu na powyższą ocenę.
Z tych też względów Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji (art. 387 § 2 1 pkt 1 k.p.c.).
Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena prawna ustalonego stanu faktycznego w jej zasadniczej części jest również prawidłowa i we wskazanym poniżej zakresie Sąd odwoławczy ją podziela (art. 387 § 2 1 pkt 2 k.p.c.).
W niniejszej sprawie zasadniczy spór pomiędzy stronami dotyczył w istocie abuzywność postanowień zawartej przez strony umowy dotyczących kosztów prowizji
i dodatkowej usługi (...).
Mogły one zostać skutecznie zakwestionowane przez pozwanego jako postanowienia: nieważne (ary. 58 k.c.), abuzywne (art. 385 1 k.c.), których dochodzenie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego albo sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (art. 5 k.c.), czy też kiedy wraz z innymi składnikami przekraczają one całkowity koszt kredytu (art. 36 ust. 3 i art. 6 ustawy z dnia 12 05 2011r. o kredycie konsumenckim; tekst jednolity Dz.U. 2019r., poz. 1083).
Prowizja ma w istocie ma zrekompensować pożyczkodawcy poniesione przez niego koszty zawarcia umowy oraz koszty „obsługi” umowy w czasie jej trwania.
Dlatego co do zasady dotyczące je postanowienia nie mogą zostać uznane
w całości za nieważne, czy też bezskuteczne, a co najwyżej za nieważne albo bezskuteczne w części (oczywistym jest, że tego rodzaju koszty zostały poniesione powódkę tyle tylko, że ich zakres budzi wątpliwości, co wymaga ich zweryfikowania).
Ich zakwestionowanie przez pozwanego (tak jak miało to miejsce w niniejszej sprawie) zgodnie z regulacją art. 6 k.c. zrodziło po stronie powódki obowiązek wykazania ich ekonomicznej zasadności (wykazania jakie czynności były przez nią podejmowanie, ich konieczności i co najmniej ich orientacyjnych kosztów).
Powódka z tego obowiązku się nie wywiązała, przez co - jak ostatecznie
w sposób prawidłowy przyjął Sąd Rejonowy – w tej części powództwo było nieuzasadnione.
Natomiast sporne postanowienia umowy dotyczące dodatkowej usługi w postaci (...) ” były zawarte we wzorcu umowy, stąd też – wbrew zarzutowi apelacji -Sąd Rejonowy słusznie ocenił, że nie zostały one indywidualnie uzgodnione przez strony.
Z podanych przez niego względów naruszają one „ dobre obyczaje” w rozumieniu art. 385 1 § 1 k.c., przez co z mocy zawartej w nim regulacji są one bezskuteczne
i nie wiążą stron.
W połączeniu z powyższym powoduje to, że zgodnie z prawidłowymi wyliczeniami Sądu pierwszej instancji - pozwany jest jedynie zobowiązany do zwrócenia powódce: kapitału pożyczki wraz odsetkami umownymi
oraz opłaty przygotowawczej i nie pozostawał on w opóźnieniu w płatności.
Dlatego w materiale sprawy - wypowiedzenie mu przez powódkę umowy było bezskuteczne, wobec czego łącząca strony umowa pożyczki nie została skutecznie wypowiedziana i tym samym przedłożony przez nią weksel nie został wypełniony zgodnie z jego deklaracją.
Z tych względów w ocenianej części powództwo jest nieuzasadnione, co ostatecznie pomimo częściowo odmiennego uzasadnienia, znalazło prawidłowe odzwierciedlenie w zaskarżonym wyroku.
Z tej przyczyny apelacja jest bezzasadna w rozumieniu art. 385 k.p.c., co obligowało Sąd odwoławczy do jej oddalenia, przy zastosowaniu zawartej w tym przepisie regulacji prawnej.
Reasumując zaskarżony wyrok jest prawidłowy i dlatego apelację jako bezzasadną oddalono na mocy regulacji art. 385 k.p.c.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosując regulacje
art. 98 § 1 i 3 k.p.c., biorąc pod uwagę, że powódka w całości uległa w tym postępowaniu i powinna zwróci pozwanemu poniesione przez niego w tym postepowaniu koszty zastępstwa procesowego.
SSO Leszek Dąbek