UZASADNIENIE

M. Z. (1) ustawowa przedstawicielka małoletnich powodów Z. W. i F. W. wniosła o zasądzenie od pozwanego D. W. na rzecz każdego z małoletnich powodów kwoty po 1 000 złotych miesięcznie tytułem alimentów, płatnych do 10 dnia każdego miesiąca przelewem na rachunek bankowy matki małoletnich, począwszy od daty złożenia pozwu. Wniosła również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu, w tym również kosztów zastępstwa procesowego. (k. 4-5)

W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż małoletni powodowie pochodzą z jej nieformalnego związku z pozwanym. W październiku 2023 r. na skutek narastających konfliktów rodzice małoletnich rozstali się. Pieczę nad małoletnimi przejęła ich matka. Pozwany nie przekazywał systematycznie środków pieniężnych na pokrycie kosztów utrzymania dzieci, pomimo tego, że prowadzi działalność usługowa związaną z leśnictwem. Tymczasem, jak dalej wskazała matka małoletnich, uzyskiwana kwota 800 złotych z programu 800+ na każde dziecko nie jest wystarczająca na pokrycie potrzeb dzieci. M. Z. (1) również prowadzi działalność gospodarczą związaną z usługami leśnymi, ale pozwany winien także przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania dzieci, choćby w formie alimentów.

Pozwany D. W. w odpowiedzi na pozew uznał powództwo do kwoty do kwoty po 800 złotych miesięcznie na dziecko (łącznie 1600 złotych miesięcznie) oraz wniósł o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie. Zadeklarował również, iż w miarę wzrostu dzieci przekazywane przez niego tytułem alimentów kwoty pieniężne będą wzrastały. Wniósł o odstąpienie od obciążania go kosztami procesu na rzecz powodów. (k. 69)

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany wskazał, iż alimenty przekazuje dobrowolnie. W okresie ostatnich 12 miesięcy średnia wpływów na konto matki małoletnich z tego tytułu wynosiła 1821 złotych. Nie spotkał się wcześniej z żądaniem przekazywania tytułem alimentów konkretnych kwot pieniężnych. Nadto ponosił on koszta związane z dokonywaniem zakupów na rzecz dzieci i koszty związanych z ochroną ich zdrowia. Zatem, w ocenie pozwanego, nie dał on powodu do wytoczenia niniejszego powództwa. Pozwany wskazał również, iż jego dochody miesięczne nie są tak wysokie jak wskazała to matka małoletnich (9348 złotych miesięcznie za styczeń 2024 r.), albowiem od tej kwoty należy odliczyć podatki, świadczenia na ZUS oraz koszty prowadzenia firmy. Dodatkowo wysokość dochodów z działalności pozwanego jest zmienna w czasie, zależy m.in. od pogody, stanu zdrowia pozwanego etc. Bywały okresy kiedy nie mógł on wykonywać swojej działalności. W dalszej części odpowiedzi na pozew pozwany wskazał również, iż jego matka przekazała do rąk M. Z. (2) gotówkę w kwocie 10 000 złotych z przeznaczeniem na pokrycie kosztów wynajmu mieszkania. Pozwany wskazał również, iż zawsze kiedy jest w Polsce spotyka się z dziećmi i zabiera je do siebie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni Z. W. ur. (...) i F. W. ur. (...) są dziećmi M. Z. (1) oraz pozwanego D. W.. Rodzice małoletnich nigdy nie pozostawali w związku małżeńskim.

/dowód: odpis skróconego aktów urodzenia małoletnich k. 12 i 14, bezsporne/

Małoletni F. W. ma obecnie 4 lata, zaś Z. W. 3 lata. Dzieci pozostają pod pieczą matki. Nie uczęszczają obecnie do żłobka lub przedszkola. Nie uczęszczają tez na żadne płatne zajęcia. Matka małoletnich zamierza zapisać je do niepublicznego przedszkola, gdzie dzieci będą miały chodzić od września 2024 r. Opłaty za wskazane przedszkole będą wynosić kwotę 440 złotych miesięcznie na dwójkę dzieci, podręczniki i przybory po 120 złotych na dwójkę dzieci, zajęcia taneczne i zajęcia z matematyki odpowiednio po 20 złotych i 70 złotych miesięcznie na dwójkę małoletnich. Z. i F. nie chorują na żadne przewlekłe choroby. Są zdrowi. Okresowo chorują na alergie. Są obecnie w trakcie diagnostyki prowadzonej na koszt NFZ. Dzieci przyjmują leki, których koszt wynosi około 40 złotych miesięcznie na dwójkę dzieci.

Matka małoletnich powodów M. Z. (1) ma 31 lat. Nie posiada wyuczonego zawodu. Prowadzi własną działalność gospodarczą polegająca na świadczeniu usług leśnych, zatrudnia dwie osoby. Jej miesięczny dochód wynosi około 20 000 złotych. Przedstawicielka ustawowa małoletnich jest właścicielka dwóch mieszkań położonych w L.. Mieszkanie na ul. (...) o pow. 47m² jest wynajmowane. Dochód z tego tytułu wynosi kwotę 1700 złotych miesięcznie. W mieszkaniu na ul. (...) zamieszkują małoletni wraz z matka. Czynsz za wskazane mieszkanie wynosi około 860 złotych miesięcznie, opłaty za wodę i prąd wynoszą ponad 140 złotych miesięcznie. Matka małoletnich nie posiada żadnych zobowiązań finansowych. Choruje na epilepsję, przyjmuje na stałe leki, których miesięczny koszt wynosi około 50 złotych. W ostatnim okresie matka małoletnich otrzymała od matki pozwanego kwotę 10 000 złotych tytułem zwrotu kosztów dokonanego remontu w mieszkaniu należącym do matki pozwanego, gdzie wcześniej cała rodzina zamieszkiwała.

Pozwany D. W. ma 35 lat nie posiada wyuczonego zawodu. Zajmuje się prowadzeniem działalności gospodarczej polegającej na oferowaniu usług leśnych. Pozwany jako podwykonawca usługi te świadczył najczęściej za granicą na terenie Niemiec. Według jego deklaracji miesięczny przychód w tym okresie wynosił około 15 000 złotych, a dochód kwotę około 10 000 złotych. Obecnie pozwany planuje zamknięcie wskazanej działalności m.in. z uwagi na brak odpowiedniej ilości zleceń, co z kolei wynika z obfitych opadów deszczu na terenie Niemiec. Z drugiej strony pozwany zamierza również zmienić formę zarobkowania i uzyskać uprawnienia do prowadzenia tzw. młynu samojezdnego. D. W. uzyskał propozycje pracy na terenie Niemiec i Belgii jako kierowca wskazanego pojazdu z wynagrodzeniem – na początek - 15 euro za godzinę. Pozwany jest generalnie zdrowy. Wymaga jedynie przejścia zabiegu korekcji wzroku z uwagi na postępujący astygmatyzm oraz schorzenie tzw. stożek rogówki (postępujące zniekształcenie gałki ocznej). Koszt planowanego zabiegu to kwota około 12 000 złotych. Nie ma nikogo innego na utrzymaniu. Posiada ziemię rolniczą o pow. 2,2 ha wspólnie z dwiema innymi osobami. Ziemia ta jest wydzierżawiana. Dzierżawca zajmuje się uprawą ziemi, a pozwany korzysta z dopłat unijnych do ziemi. W zeszłym roku wysokość dopłaty jaka przypadła pozwanemu wyniosła 970 złotych. D. W. zamieszkuje wraz z matką w należącym do niej mieszkaniu. Dopłaca się do pokrywania stałych kosztów użytkowania mieszkania przekazując kwotę około 400 złotych miesięcznie. Wyżywienie opłaca we własnym zakresie.

Pozwany sukcesywnie przekazuje matce małoletnich kwoty w wysokości około 800 złotych na każde dziecko z przeznaczeniem na pokrycie kosztów utrzymania małoletnich. Nie partycypuje w kosztach utrzymania małoletnich w innej formie. Spotyka się z dziećmi okazjonalnie, w czasie swoich pobytów w kraju. W okresie dwóch miesięcy przed terminem rozprawy spotkał się ze swoimi dziećmi 4-5 razy, bez nocowania, zazwyczaj od godziny 10.00 do 18.00.

/dowód: wydruk Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej k. 16-17, 62-63, potwierdzenie wykonania operacji finansowej na rzecz pozwanego k. 64, , potwierdzenie płatności alimentów k. 72-77, zaświadczenie dotyczące przyszłych opłat w przedszkolu k. 112, faktury za energię elektryczną k. 36, 38-39, potwierdzenie opłaty za czynsz k. 40-46, zeznania stron k. 184-185v./

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

W pierwszej kolejności podnieść należy, iż Sąd orzekając w niniejszej sprawie ustalił stan faktyczny na podstawie zeznań przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów i zeznań pozwanego, jak również na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony. Zeznania i przedłożone do akt dokumenty nie były właściwie wzajemnie kwestionowane, za wyjątkiem okoliczności związanych np. wysokością dochodu jaki uzyskiwał pozwany z prowadzonej działalności gospodarczej. Dokumenty przedłożone przez strony zostały sporządzone w przepisanej przez prawo formie i opatrzone stosownymi podpisami. Zarówno matka małoletnich jak i pozwany składając zeznania koncentrowali się głównie na uwypukleniu swojej sytuacji materialnej. Przedmiotem sporu pozostawała właściwie kwestia uzyskiwanych dochodów przez pozwanego. Pozwany twierdził, iż dochody te wynosiły kwotę około 10 000 złotych miesięcznie, zaś matka małoletnich wskazywała, iż dochody te były wyższe co najmniej o kwotę 3000-4000 złotych. Zdaniem Sądu wskazana rozbieżność nie ma istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, albowiem przy ocenie możliwości zarobkowych osoby zobowiązanej do alimentacji małoletniego bierze się pod uwagę nie rzeczywiście uzyskiwane dochody, ale dochody jakie zobowiązany mógłby uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności w tym zakresie, stosownie do posiadanych możliwości wynikających ze stanu zdrowia oraz uzyskiwanego wykształcenia etc. o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia.

Odnosząc się ściśle do zgłoszonego żądania zasądzenia alimentów wskazać należy, iż obowiązek dostarczania środków utrzymania i wychowania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, zgodnie z art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (krio) obciążą rodziców tego dziecka. Rodzice dziecka są więc obowiązani wspólnie do przyczyniania się do zaspokajania potrzeb dziecka, przy czym obowiązek ten ciąży również na tym rodzicu przy którym dziecko przebywa.

Natomiast zgodnie z art. 135 § 1 krio zakres świadczeń alimentacyjnych rodziców zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz z drugiej strony od finansowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Brzmienie art. 135 § 1 krio wskazuje więc, iż każdorazowo zakres świadczeń alimentacyjnych ograniczony jest z jednej strony potrzebami uprawnionego, a z drugiej strony możliwościami zarobkowymi zobowiązanych. Innymi słowy, kwota zasądzonych alimentów nie może przekraczać potrzeb osoby uprawnionej, ani też przekraczać możliwości osób zobowiązanych. Obowiązki rodziców w tym zakresie są co do zasady równe, ale uzależnione od ich indywidualnych możliwości zarobkowych oraz indywidualnej sytuacji majątkowej, usprawiedliwionych wydatków etc. Dodać również należy, iż wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka może polegać także na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 krio). Uwzględnianie jako wkładu alimentacyjnego osobistych starań w utrzymanie i wychowanie dziecka jest szczególnie istotne w sytuacji dzieci bardzo małych lub przewlekle chorych, wymagających stałej wielogodzinnej osobiście świadczonej opieki i pielęgnacji ze strony danego rodzica, albowiem oczywistym jest, iż dzieci te wymagają dużo więcej uwagi i troskliwości, niż np. dzieci starsze, samodzielne, kilku czy kilkunastoletnie. Podobnie obowiązek alimentacyjny zobowiązanego może być wykonywany nie tylko poprzez przekazywanie drugiemu rodzicowi określonej kwoty pieniężnej, ale także poprzez dokonywanie wydatków na rzecz małoletniego, również tych które są związane np. z organizacją czasu wolnego dziecka. Z kolei poprzez usprawiedliwione potrzeby małoletnich należy rozumieć takie potrzeby, których zaspokojenie jest niezbędne dla zapewnienia prawidłowego, odpowiedniego do wieku i posiadanych uzdolnień rozwoju fizycznego, psychicznego i emocjonalnego małoletnich, również w kontekście możliwości finansowych rodziców. Dalej poprzez możliwości zarobkowe i majątkowe należy rozumieć nie tylko zarobki i dochody np. z nieruchomości rzeczywiście uzyskiwane, lecz także zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do posiadanego stanu zdrowia, swoich sił umysłowych i fizycznych.

W tym miejscu odnosząc się również do wzajemnych argumentów zgłaszanych w trakcie prowadzonego postępowania wskazać należy, iż z mocy art. 135 § 3 krio na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają :

- świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów,

- świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej,

- świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tzw. 500+ obecnie 800+)

-świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 114 z późn. zm).

Oznacza to więc, iż Sąd określając wysokość alimentów nie bierze pod uwagę uzyskiwanych świadczeń z pomocy społecznej, jak również świadczeń wychowawczych z programu nazywanego popularnie 500+ (obecnie 800+).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy rozpocząć należy od stwierdzenia, iż w ocenie Sądu, pozwany D. W. posiada obowiązek alimentacyjny wobec małoletnich F. W. i Z. W.. Okoliczność ta nie jest przez niego kwestionowana. Jest on ojcem małoletnich. D. i Z. mają odpowiednio 4 i 3 lata i z uwagi na wiek nie są oni w stanie utrzymać się samodzielnie, nie posiadają też własnych dochodów. Stąd też obowiązek ich alimentowania ciąży w pierwszej kolejności na rodzicach małoletnich.

Przystępując z kolei do ustalenia zakresu obowiązku alimentacyjnego pozwanego stwierdzić należy, iż w ocenie Sądu usprawiedliwione koszty utrzymania małoletnich Z. W. i F. W. są nieznacznie wyższe niż koszty utrzymania ich rówieśników i wynoszą kwotę około 1600 złotych miesięcznie na każde z dzieci. Małoletni mają odpowiednio 3 i 4 lata. Generalnie są dziećmi zdrowymi, dopiero diagnozowanymi w kierunku alergii. Wymagają leków, których koszt wynosi około 40 złotych miesięcznie na każdego z małoletnich. Nie uczęszczają na żadne dodatkowe zajęcia o charakterze edukacyjnym lub związanych z organizowaniem ich aktywności fizycznej (basen, jazda konna lub inne). Koszty związane z ich wyżywieniem, zakupem odzieży, pokryciem części kosztów związanych z użytkowaniem mieszkania, itd. są zbliżone do potrzeb innych dzieci w ich wieku i pozostają na ograniczonym poziomie. Za usprawiedliwione w świetle możliwości zarobkowych rodziców i ich majątku (osiągających dochody wyższe niż przeciętne, posiadane nieruchomości przynoszące stałe dochody) oraz uzdolnień małoletnich, uznać również należy koszty niepublicznej edukacji przedszkolnej małoletnich, jaka rozpocznie się od września 2024 r. Rodzice małoletnich znajdują się bowiem w dobrej sytuacji majątkowej, stać ich na pokrycie takich kosztów, a w interesie małoletnich, ich właściwego rozwoju, edukacji, socjalizacji i nabywania umiejętności jest podjęcie wcześniejszej, płatnej edukacji przedszkolnej.

Jak wskazano powyżej koszty utrzymania dziecka obciążają oboje rodziców w zależności od posiadanych możliwości zarobkowych, usprawiedliwionych wydatków, sytuacji materialnej oraz zakresu osobistych starań. Zdaniem Sądu ustalone w niniejszej sprawie koszty utrzymania małoletnich Z. i F. wynoszące po ok. 1600 złotych miesięczne powinny być rozdzielne na rodziców w częściach równych. Rodzice małoletnich znajdują się w podobnym wieku, są generalnie zdrowi i utrzymują się z prowadzenia działalności gospodarczych o tym samym profilu. Możliwości zarobkowe matki małoletnich są jednakże wyższe, głownie z uwagi na posiadanie mieszkania na wynajem, które generuje stały miesięczny dochód, ale też wieloletnie prowadzenie działalności gospodarczej, podczas gdy pozwany był wcześniej jedynie pracownikiem w firmie ojca M. Z. (2) i dopiero od prawie dwóch lat prowadzi działalność gospodarczą. Dysproporcja w tym zakresie jest jednak niwelowana faktem realizowania obowiązku alimentacyjnego przez matkę małoletnich w drodze osobistych starań i równoczesnym brakiem realizowania obowiązku alimentacyjnego przez pozwanego w innej formie, poza okazjonalnymi kontaktami z małoletnimi.

Uwzględniając powyższe okoliczności Sąd uznał więc, iż usprawiedliwione koszty utrzymania małoletnich powodów winny być rozdzielone pomiędzy rodziców równo. Kwota alimentów przypadająca od pozwanego na rzecz obu małoletnich wynosząca 1600 złotych miesięcznie pozostaje w granicach możliwości zarobkowych pozwanego, który jest osobą młodą i zdrową oraz dysponuje stałym dochodem. Należy jeszcze raz wskazać, iż czynnikiem który w największym zakresie determinuje rozstrzygnięcie sądu jest wiek małoletnich i ich ograniczone w związku z tym potrzeby. Należy wskazać, iż wraz z wiekiem, podjęciem edukacji szkolnej, uczęszczaniem na zajęcia pozaszkolne etc. potrzeby dzieci będą z pewnością rosną, co będzie podstawa do modyfikacji orzeczenia w zakresie alimentów.

Wobec powyższego, uwzględniając podniesione powyżej okoliczności, Sąd orzekł o alimentach jak w pkt I wyroku, w pozostałym zakresie Sąd zaś powództwo oddalił (pkt II wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc.

O kosztach sądowych w pkt IV Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. 2010 r. Nr 90 poz. 594 z późn. zm.) uwzględniając proporcjonalnie wynik postępowania.

O rygorze natychmiastowej wykonalności w pkt V orzeczono na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc.

/Sędzia Robert Kłosowski/

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE