Pozwem z dnia 9 maja 2023 roku /data wpływu do Sądu/ K. K. działająca jako przedstawiciel ustawowy małoletniej V. J. wystąpiła z powództwem o zasądzenie od pozwanego P. J. na rzecz jego małoletniej córki tytułem alimentów kwoty po 1.500 zł miesięcznie płatnej do 10-tego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat do rąk matki małoletniej. Ponadto wymieniona wnosiła o zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej kosztów postępowania.
W uzasadnieniu pozwu przedstawicielka powódki wskazała, iż małoletnia jest dzieckiem pochodzącym z nieformalnego związku (...). Jednakże rodzice małoletniej nie zamieszkują razem. Podniosła, iż pozwany po urodzeniu córki na jej rzecz przekazywał kwoty z zakresu 1.000-1500 zł tytułem kosztów związanych z jej utrzymaniem. Sytuacja taka trwa do dnia dzisiejszego. Niemniej jednak kwoty te przesyła uznaniowo. Obecnie wyłącznie ona zajmuje się wychowaniem i opieką nad córką. Nadmieniła, iż utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę w wysokości 2.500 zł. Na miesięczne koszty utrzymania małoletniej składają się: żywność – 400 zł, środki czystości – 200 zł, odzież i obuwie – 300 zł, zabawki – 150-200 zł, lekarz – 400 zł, przedszkole – 150 zł, gaz – 100 zł, prąd – 250 zł, opał 5.000-6.000 zł, paliwo – 600 zł, utrzymanie samochodu – 200 zł, telefon – 50 zł. /pozew z uzasadnieniem k. 2-4/
Pozwany P. J. uznał powództwa co do zasady i początkowo wyrażał zgodę na alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie. Wniósł o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie podnosząc, że wskazane przez matkę małoletniej koszty utrzymania córki są wygórowane i nieudowodnione, a przede wszystkim nie są usprawiedliwione jej potrzebami. Nadmienił, iż aktualnie utrzymuje się z prac dorywczych na budowie, z czego nie osiąga znacznych dochodów a pomimo to stara się partycypować w kosztach utrzymania córki przekazując na ten cel kwotę 500 zł miesięcznie. W ostatecznym stanowisku uznał powództwo co do kwoty po 700 zł miesięcznie, zaś do ugody proponował kwotę po 800 zł miesięcznie /odpowiedź na pozew k. 23-27/
W toku postępowania strony podtrzymywały uprzednio zajęte stanowiska. /stanowisko procesowe k. 78, 133, 152, pismo procesowe powódki k. 85-87/
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
V. J. urodziła się w dniu (...) w L.. Jest dzieckiem pochodzącym z nieformalnego związku (...). Rodzice małoletniej nie zamieszkują razem. /odpis skrócony aktu urodzenia k. 7/
V. ma obecnie 4,5 roku. Mieszka wspólnie z matką w miejscowości (...), gmina S.. Nie ma żadnych dochodów, ani nie posiada jakiegokolwiek majątku. W roku szkolnym 2022/23 uczęszczała do Oddziału Przedszkolnego w Publicznej Szkole Podstawowej w P., gdzie przebywała w godz. 8:00-14:30. Do przedszkola dowoziła ją matka. Małoletnia na ogół jest dzieckiem zdrowym, nie ma żadnych chorób przewlekłych i nie wymaga żadnego leczenia specjalistycznego. Łapie okresowo infekcje. Koszty utrzymania małoletniej mając na uwadze jej wiek wiążą się przede wszystkim z koniecznością zakupu wyżywienia 400 zł miesięcznie, odzieży 300 zł miesięcznie, środków higienicznych i czystości 200 zł miesięcznie, zabawek i materiałów edukacyjnych 100 zł, leków i wizyt lekarskich 100 zł, partycypacją w kosztach domu 500-550 zł, opłatami za przedszkole 150 zł. /wyjaśnienia przedstawicielki ustawowej k. 117v, zeznania świadka T. K. k. 133v, W. M. k. 134, E. P. k. 134v/
Matka małoletniej K. K. ma 39 lat. Zamieszkuje wraz z córką w miejscowości (...), gmina S. w domu stanowiącym jej własność. Podejmuje zatrudnienie w Browarze (...) jako kucharka na umowę o pracę na czas określony do dnia 30 września 2024 roku z wynagrodzeniem w wysokości 3.325 zł brutto miesięcznie plus ewentualne premie. Pracuje na 3/4 etatu od czwartku do niedzieli w godz. 10:00-22:00. W czasie jej nieobecności z uwagi na pracę małoletnią zajmuje się jej matka T. K., która przyjeżdża do S. z miejsca swojego zamieszkania w O.. K. K. ponosi opłaty miesięczne związane z utrzymaniem domu w następującej wysokości: energia elektryczna 100-125 zł (200-250 zł co dwa miesiące), opał 416 zł (5.000 zł rocznie), gaz 65 zł, podatek od nieruchomości 10,50 zł (125 zł rocznie), paliwo i koszty utrzymania samochodu 500 zł, których łączny koszt oscyluje w granicach ok. 1000-1.100 zł. Poza V. nie ma nikogo na swoim utrzymaniu. Na córkę otrzymuje świadczenie rodzinne 800+. Matka małoletniej na ogół jest osobą zdrową, na nic stale się nie leczy. W roku podatkowym 2022 uzyskała dochód w wysokości 10.538,79 zł. Nie pozostaje w nowym związku partnerskim. /wyjaśnienia przedstawicielki ustawowej k. 117v, dokumenty k. 126-130, Pit 11 k. 130v-132, zeznania świadka T. K. k. 133v, W. M. k. 134, E. P. k. 134v/
Ojciec małoletniej P. J. ma 38 lat. Mieszka w miejscowości S. we Francji, gdzie wynajmuje dom. Podejmuje prace dorywcze w budowlance z wynagrodzeniem w wysokości 2.000 euro miesięcznie. Od 20 roku życia podejmuje zatrudnienie poza granicami kraju, uprzednio w Anglii. Do Polski przyjeżdża 3-4 razy w roku i wówczas zatrzymuje się w domu rodziców w miejscowości N.. Posiada działkę na M. o powierzchni ok. 0,7 ha, którą otrzymał od rodziców. Nadto w ostatnim czasie wygrał na loterii samochód o znacznej wartości. Jest osobą zdrową, na nic stale się nie leczy. Poza córką nie ma nikogo na swoim utrzymaniu. Pozwany utrzymuje kontakt z córką, zazwyczaj za pośrednictwem platformy WhatsApp, czasami zabiera ją do N., do Francji, ostatni raz w ubiegłe wakacje na okres 3 tygodni. Na córkę przekazuje różne kwoty pieniężne z zakresu 500-1500 zł miesięcznie. /wyjaśnienia pozwanego k. 117v-118, zeznania świadka J. C. k. 118, A. J. – J. k. 152v, B. G. k. 153, G. K. k. 118/
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty, wyjaśnienia przedstawicielki ustawowej małoletnich K. K. i pozwanego P. J. oraz zeznania świadków T. K. k. 133v, W. M. k. 134, E. P. k. 134v, A. J.-J. k. 152-153, B. G. k. 153, G. K. k. 118, J. C. k. 118. Przedstawione dokumenty nie budziły wątpliwości Sądu co do swojej autentyczności i nie były kwestionowane przez strony. Sąd dał wiarę zeznaniom stron i świadków w zakresie w jakim korelowały one zarówno ze sobą, jak i korespondowały z zebranym w sprawie materiałem dowodowym w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego.
Sąd Rejonowy zważył, co następuje:
Przedmiotowe powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.
Zgodnie z treścią art. 133§1 kro rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokojone, wyznacza treść art. 96§1 kro, według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Stosownie do tej dyrektywy rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego) według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku.
Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb. Zawsze każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie podstawowe i zawodowe oraz na ochronę jego osoby i majątku.
Z treści art. 135§1 kro wynika, iż zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia „usprawiedliwione potrzeby” oraz „możliwości zarobkowe i majątkowe” zostały szczegółowo omówione w uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86. Stwierdzono w niej m.in., że: „Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje. Nie jest możliwe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach - obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako objaw zbytku lub „z innych przyczyn nie powinny być uwzględnione. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno - ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowe - materialne i intelektualne uprawnionego. Zakres obowiązku ich zaspokajania zależy od sił i możliwości zarobkowych oraz majątkowych pozwanego, a sposób może polegać na osobistych staraniach lub na dostarczaniu środków materialnych. /uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. III CZP 91/86/
Odnosząc się do powyższego niewątpliwie małoletnia córka stron V. z uwagi na wiek (4,5 roku) nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, nie posiada ona żadnego majątku, żadnych źródeł dochodów i jest w pełni uzależniona od finansowego wsparcia obydwojga rodziców. Aktualnie ciężar wychowania małoletniej spoczywa na jej matce K. K., która samotnie wychowuje córkę, pracując jako kucharka na 3/4 etatu.
Pozwany nie kwestionował swojego obowiązku alimentacyjnego wobec córki co do zasady, nie zgadzał się natomiast z wysokością żądanych alimentów. Ostatecznie uznawał powództwo do kwoty po 700 zł miesięcznie, podnosząc iż koszty utrzymania małoletniej nie są aż tak wysokie jak twierdzi strona powodowa. Wskazywał, że nie stać go na wyższe alimenty z uwagi na brak stałego zatrudnienia, jedynie wykonywaną pracę dorywczą.
Rozważając powyższe przesłanki niewątpliwie trzeba stwierdzić, iż potrzeby uprawnionej w niniejszym postępowaniu są adekwatne do jej wieku i stopnia rozwoju psycho–fizycznego. Stałe wydatki na małoletnią związane są oczywiście z zakupem wyżywienia 400 zł, odzieży i obuwia adekwatnych do potrzeb i pory roku 300 zł, środków higienicznych i czystości 200 zł, zabawek 50 zł. V. uczęszcza do przedszkola, co wiąże się z koniecznością jednorazowego zakupu wyprawki, przyborów szkolnych, opłatą ubezpieczenia i rady rodziców. Do tego dochodzi comiesięczna opłata za obiady i ewentualne składki na uroczystości szkolne, czy też wyjazdy. Sąd przyjął, iż koszty w tym zakresie oscylują w granicach kwoty 150 zł miesięcznie wskazanej przez przedstawicielkę ustawową małoletniej.
Niewątpliwie koszty utrzymania małoletniej są wysokie, jednakże w ocenie Sądu poziom wydatków na córkę stron został zawyżony i nie znajduje potwierdzenia w przedłożonych rachunkach i zasadach doświadczenia życiowego.
Sąd nie znajduje uzasadnienia kosztów leczenia małoletniej w wysokości 400 zł miesięcznie. Zważyć wymaga, iż małoletnia jest na ogół dzieckiem zdrowym, nie leczy się przewlekle i nie przyjmuje stale żadnych lekarstw. Jednakże jak każde dziecko zapada okresowo na infekcje. Wówczas ma możliwość korzystania ze świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej i takie wizyty będą generowały jedynie koszt dojazdu na nie i ewentualnie koszt zakupu leków. Zaś potrzeba skorzystania z prywatnych wizyt w/w zakresie może być okolicznością sporadyczną. Tym samym w ocenie Sądu wydatki związane z kosztem leczenia małoletniej (witaminy, leki i wizyty lekarskie w razie choroby) nie generują kwoty w wysokości 400 zł miesięcznie wskazanej przez matkę małoletniej tylko oscylują w wysokości 100-150 zł. Matka powódki w żaden sposób nie wykazała, że koszty te są większe.
Odnośnie kosztów związanych z utrzymaniem domu zważyć wymagało, iż na małoletniej nie ciąży obowiązek pokrywania tych kosztów w całości tylko w nich partycypuje wspólnie z matką. Tym samym skoro miesięczne koszty utrzymania domu oscyluje w granicach 1100-1150 zł, to na jedną osobę przypada kwota 500-550 zł (1100-1150 zł/2). W tym zakresie Sąd nie podzielił twierdzeń przedstawicielki ustawowej powódki, iż koszt za paliwo oraz utrzymanie samochodu wynosi łącznie 800 zł miesięcznie. W ocenie Sądu kwota ta została zawyżona. Biorąc pod uwagę, iż K. K. dojeżdża do pracy oddalonej od jej miejsca zamieszkania o 20 km jedynie 3 razy w tygodniu (12 razy w miesiącu) oraz dowozi córkę do przedszkola oddalonego od jej miejsca zamieszkania o 3,5 km 3 razy w tygodniu koszt taki powinien być mniejszy niż 600 zł miesięcznie oczywiście uzależniony od ceny gazu i benzyny. Zaś jeśli chodzi o koszty utrzymania samochodu określony na kwotę 200 zł miesięcznie to obciąża ją w tym zakresie ubezpieczenie i przegląd, które wykonuje się jednorazowo w roku oraz ewentualne naprawy samochodu jeżeli jest taka konieczność. Sąd kierując się powszechną wiedzą ustalił, iż koszty te należy określić na łączną kwotę 500 zł miesięcznie.
Reasumując Sąd uznał, że całkowity koszt utrzymania 4,5 rocznej V. kształtuje się na poziomie 1.600-1.700 złotych miesięcznie. Ustalając wysokość kosztów utrzymania małoletniej Sąd oparł się częściowo na zeznaniach przedstawicielki ustawowej małoletniej oraz dołączonych przez nią dokumentach. Uwzględnione powyżej wydatki na utrzymanie powódki są wydatkami podstawowymi i w pełni usprawiedliwionymi wiekiem i stanem zdrowia, a tym samym potrzebnymi dla prawidłowego dalszego rozwoju małoletniego dziecka.
Sąd ustalając wysokość świadczenia alimentacyjnego oceniał również możliwości zarobkowe i majątkowe obydwojga rodziców, biorąc pod uwagę nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane z majątku zobowiązanych ale i te zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskać przy dołożeniu należytej staranności stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych.
W ocenie Sądu matka małoletniej realizuje prawidłowo swój obowiązek zapewniając córce utrzymanie i czyniąc osobiste starania celem jej wychowania. Czynności wykonywanych przez nią codziennie nie sposób przeliczyć na określone kwoty pieniężne, bowiem to na matce dziecka spoczywa całkowity ciężar codziennej opieki i troski nad dzieckiem, przygotowywania jej posiłków, opieki w czasie choroby, itp. Z uwagi na powyższe matka małoletniej zobowiązana jest w mniejszym zakresie niż pozwany partycypować w kosztach utrzymania małoletniej V.. K. K. podejmuje zatrudnienie jako kucharka z miesięcznym wynagrodzeniem w granicach 3.225,00 zł brutto + okresowe premie. Nadto należy podkreślić, iż matka małoletniej wykorzystuje w pełni swoje możliwości na zdobycie środków utrzymania dla siebie i córki. Opieka nad córką nie pozwala jej na podjęcie dodatkowego zatrudnienia. Już aktualna praca zarobkowa powoduje, że musi korzystać przy opiece nad córką z pomocy rodziny i znajomych. Wszelkimi siłami stara się zaspokajać potrzeby małoletniej. Jednakże uzyskiwane przez nią wynagrodzenie i jej miesięczne wydatki nie pozwalają na zaspokajanie w pełni usprawiedliwionych potrzeb córki. Matka małoletniej wprawdzie pobiera świadczenie 800+ na córkę, jednak zgodnie z art. 135§3 kro na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają m.in. świadczenia wychowawcze, ani świadczenia rodzinne. Świadczenia te nie powinny uchylać ani nawet pomniejszać obowiązku alimentacyjnego. Nie mogą one prowadzić do zwolnienia rodziców zobowiązanych do alimentacji od obowiązku utrzymania dziecka.
Pozwany natomiast ma niewątpliwie większe możliwości zarobkowe niż przedstawicielka ustawowa małoletniej. Obecnie podejmuje zatrudnienie we Francji w zakresie budowlanki, gdzie otrzymuje wynagrodzenia w wysokości 2.000 euro miesięcznie (tj. ok. 8.580 zł, 1 euro = 4,29 zł). Jego stałe wydatki to opłata za wynajem domu oraz koszty związane z jego utrzymaniem. Jednakże wątpliwości Sądu nasunęła wysokość wskazywanych przez niego wydatków 1.000 euro miesięcznie przy kwocie uzyskiwanych dochodów – 2.000 euro. Nadto wydatki te nie zostały poparte stosownymi dokumentami. W ocenie Sądu same twierdzenia pozwanego, które budzą poważne wątpliwości Sądu, niepoparte innym materiałem dowodowym nie są wystarczające do czynienia na ich podstawie ustaleń faktycznych w sprawie. Nadmienić przy tym wymaga, iż pozwany wskazując na wysokość swoich wydatków wynajmuje dom, nie poszukuje mieszkania, którego koszt byłby tańszy. Pozwany mógłby więc poczynić oszczędności ograniczając wysokość ponoszonych na ten cel opłat. Z jednej strony nie ma środków na utrzymanie swojej córki, a z drugiej strony nie ogranicza swoich wydatków. Gdyby to jednak robił to z wyliczenia wynika, że ma możliwości alimentacji córki w wyższym wymiarze niż oferowany. Ponadto wskazać należy, iż pozwany przez wiele lat podejmował zatrudnienie za granicą co umożliwiało mu poczynienie jakichkolwiek oszczędności. Co więcej w jego posiadaniu znajduje się działka na M. oraz wygrany samochód.
Odnośnie udziału pozwanego w wychowaniu małoletniej powódki, wskazać należy, iż nie uczestniczy on w codziennym trudzie wychowawczym córki. W ocenie Sądu okoliczność ta ma istotne znaczenie w odniesieniu do wysokości alimentów. P. J. utrzymuje kontakt z małoletnią, w szczególności za pomocą portalu internetowego. Nie uczestniczy on w życiu dziecka, okazjonalnie daje małoletniej prezenty, zabiera ją do miejsca zamieszkania swoich rodziców czy też na inne wyjazdy, co w przypadku stale rosnącej córki i jej zwiększających się potrzeb jest niewystarczające. Dodatkowo nadmienić należy, iż pozwany poza małoletnią nie ma nikogo na swoim utrzymaniu. Matka natomiast sprawuje bezpośrednią pieczę nad małoletnią, stąd udział pozwanego w alimentacji musi mieć w większym stopniu wymiar finansowy.
Zasadą jest, że dzieci maja prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, i to zarówno wtedy, gdy żyją z nimi wspólnie, jak i wtedy, gdy żyją oddzielnie. Oznacza to, że rodzice powinni dziecku zapewnić warunki materialne odpowiadające tym, w jakich sami żyją. Nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej tylko podstawie, że wykonanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami.
Mając na uwadze powyższe i zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy oraz całokształt okoliczności, Sąd na podstawie art. 133 kro w zw. z art. 135 kro uznał, że udział pozwanego w kosztach utrzymania małoletniej powódki powinien kształtować się na kwotę po 900 zł miesięcznie począwszy od dnia 8 maja 2023 roku (co odpowiada kwocie około 209 Euro), o czym orzekł w punkcie I–szym wyroku. Powyższa kwota alimentów zdaniem Sądu pozwoli na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb dziecka, a z drugiej strony nie doprowadzi pozwanego do niedostatku.
W części dalej idącej powództwo jako wygórowane musiało spotkać się z oddaleniem, o czym stanowi punkt II-gi orzeczenia. Oczywiście na dziecko można wydać każdą kwotę, jeżeli rodzice mają dostateczne środki finansowe, jednak w niniejszej sprawie Sąd musi kierować się jedynie usprawiedliwionymi potrzebami małoletniej i możliwościami zarobkowymi ich rodziców. Zasądzenie alimentów w maksymalnej kwocie po 1.500 zł Sąd uznał za nadmierne, albowiem matka małoletniej nie wykazała tak wysokich kosztów utrzymania dziecka.
Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarto w punkcie III–cim wyroku na podstawie 100 kpc poprzez ich wzajemne zniesienie, albowiem powództwo zostało uwzględnione w 60%.
Ponadto z mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2004 roku o kosztach sadowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1125) sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczoną opłatę od pozwu w kwocie 500 zł, o czym w punkcie IV – tym wyroku.
Z uwagi na charakter roszczenia w punkcie V–tym wyroku stosownie do treści art. 333§1 pkt. 1 kpc Sąd z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w części zasądzającej alimenty.
Dnia 2 sierpnia 2024 roku SSR A. B.
Zarządzenie/
1. odnotować czynność,
2. odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego,
3. przedstawić z wpływem lub do uprawomocnienia.
Dnia 2 sierpnia 2024 roku SSR A. B.