WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 stycznia 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Danuta Poniatowska
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 stycznia 2024r. w Suwałkach

sprawy J. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

w związku z odwołaniem J. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 8 września 2023 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje J. O. prawo do świadczenia przedemerytalnego od 14 lipca 2023r.

UZASADNIENIE

Decyzją z 8.09.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., powołując się na przepisy ustawy z dnia 30.04.2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t. jedn. Dz.U z 2021 r. poz. 1867 ze zm.), ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.), ustawy z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t. j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1482 ze zm.) oraz ustawy z dnia 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t. jedn. Dz.U. z 2018 r. poz.1969 ze zm.) odmówił J. O. prawa do świadczenia przedemerytalnego.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie spełnia warunków do przyznania świadczenia przedemerytalnego. W świadectwie pracy wystawionym przez pracodawcę (...) wskazano, że stosunek pracy ustał z przyczyn niezależnych od pracownika, ale pracodawca jako podstawę prawną rozwiązania stosunku pracy podał art. 30 § 1 pkt 1 kodeksu pracy, to jest na mocy porozumienia stron, a nie z przyczyn leżących o stronie pracodawcy, czego wymaga art. 2 ust. 1 pkt 2 cytowanej ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

W odwołaniu od tej decyzji J. O. domagał się jej zmiany
i przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego. Wskazał, że wprawdzie stosunek pracy ustał na mocy porozumienia stron, ale było to wymuszone przez pracodawcę, z uwagi na problemy finansowe spółki. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje :

J. O. (ur. (...)) złożył wniosek o świadczenie przedemerytalne 13.07.2023 r. Niesporne w sprawie są następujące fakty: J. O. ukończył 61 lat w dniu (...) r. U ostatniego pracodawcy - (...) - zatrudniony był na podstawie umowy o pracę od 8.01.2018 r. do 30.12.2022 r. W świadectwie pracy w punkcie 4 wpisano, że stosunek pracy ustał w wyniku: „porozumienia stron(art. 30 § 1 pkt 1 k.p.) – z przyczyn niezależnych od pracownika (akta osobowe, w tym świadectwo pracy – koperta k. 39 akt).

Po ustaniu tego zatrudnienia, 2.10.2023 r. J. O. zarejestrował się w (...) Urzędzie Pracy w O. jako bezrobotny i od tego dnia pobierał zasiłek dla bezrobotnych przez okres 180 dni i nadal pozostaje zarejestrowany jako bezrobotny. W okresie pobierania zasiłku nie otrzymał żadnej propozycji zatrudnienia (zaświadczenie (...) w O. k. 41 akt rentowych). Z ustaleń organu rentowego wynika, że na dzień rozwiązania stosunku pracy udowodnił staż pracy wynoszący 32 lata 8 miesięcy 1 dzień okresów składkowych i 3 miesiące 7 dni okresów nieskładkowych, łącznie 32 lata 11 miesięcy i 8 dni.

Z akt osobowych wnioskodawcy (k. 39) nie wynika, jaka była przyczyna rozwiązania stosunku pracy. Wezwany przez Sąd w charakterze świadka L. R., współwłaściciel przedsiębiorstwa, wykonujący w stosunku do J. O. obowiązki pracodawcy, nie żyje. Jednak sekwencja zdarzeń, która nastąpiła po ustaniu stosunku pracy wskazuje, że porozumienie, co do rozwiązania stosunku pracy, miało podłoże ekonomiczne - złej kondycji finansowej pracodawcy, a J. O. był nakłoniony do takiego rozwiązania.

(...) specjalizowało się w prowadzeniu robót kanalizacyjnych, budowało wodociągi, chodniki, infrastrukturę miejską. J. O. pracował jako monter instalacji wodno-kanalizacyjnej. Problemy w spółce pojawiły się po jej podziale pomiędzy dotychczasowymi wspólnikami. Brakowało pieniędzy na zakup paliwa, były problemy z wypłatą wynagrodzeń i inne. W tym samym czasie L. R. zaproponował zakończenie pracy trzem pracownikom łącznie z odwołującym się - zwolnieni zostali wszyscy 30.12.2022 r. Gdy J. O. podjął zatrudnienie, w spółce pracowało ponad 70 osób, a na koniec zostało tylko może 10, przy czym więcej w biurze pracowało niż na budowie. J. O. nie miał wypłaconego wynagrodzenia za pracę w grudniu. Interweniował w Państwowej Inspekcji Pracy i dopiero w marcu, po interwencji PIP, otrzymał należną wypłatę. Wypłacono mu także należną od pracodawcy odprawę w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy, także po interwencji PIP. Innym pracownikom pracodawca też nie wypłacił ich należności, dochodzenie roszczeń jeszcze trwa (pismo PIP Okręgowy Inspektorat Pracy w B. Oddział w S. – k. 45 akt, wyjaśnienia odwołującego się – k. 51).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30.04.2004 r.
o świadczeniach przedemerytalnych (t. jedn. Dz.U z 2023 r. poz. 1999 ze zm.), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Świadczenie przedemerytalne przysługuje po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

- nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia
w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

- złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych
(art. 2 ust. 3 ustawy).

Wskazane wyżej warunki muszą zostać spełnione kumulatywnie, co oznacza, że niezachowanie jednego z nich niweczy prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Sporne w niniejszej sprawie pozostawało to, czy do rozwiązania stosunku pracy odwołującego się doszło z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego był zatrudniony. W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego na pytanie to należy odpowiedzieć pozytywnie, pracodawca pozostawał w złej kondycji finansowej, która wymuszała zwolnienia pracowników, a ostatecznie zaprzestanie działalności.

„Przyczyny dotyczące zakładu pracy" w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia oznaczają m.in. rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami ustawy Kodeks pracy, w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników (art. 2 ust. 1 pkt 29 a). Nie ulega wątpliwości, że przyczyny niedotyczące pracowników, w rozumieniu przepisów powołanej wyżej ustawy, to względy natury ekonomicznej, organizacyjnej, produkcyjnej albo technologicznej, które powodują konieczność redukcji zatrudnienia. Przyczyny ekonomiczne, to takie przyczyny, nieodłącznie związane lub bezpośrednio wynikające z niedoboru środków finansowych na podstawową sferę działalności pracodawcy, które w prosty sposób prowadzą do ograniczenia zatrudnienia przy określonym rodzaju pracy poprzez likwidację stanowiska pracy. Przyczynami organizacyjnymi można natomiast nazwać te przyczyny, których źródłem jest konieczność ukształtowania takiej struktury organizacyjnej zakładu pracy, która jako oczywiście uzasadniona przyniesie obiektywnie skutek w postaci poprawy jakości pracy, zwiększy jej wydajność, nie powodując równocześnie nieproporcjonalnego zwiększenia nakładu pracy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 2.04.2014 r. sygn. III AUa 202/14).

Podobnie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 18.12.2012 r. sygn. III AUa 1599/12 stwierdzając w tezie 1, iż niezależnie od formy rozwiązania stosunku pracy, dla celów ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych, istotne jest badanie jakie faktycznie były przyczyny utraty zatrudnienia. Ważne, aby pracownik utracił zatrudnienie oparte na umowie o pracę w wyniku okoliczności dotyczących pracodawcy, bądź z powodu likwidacji, bądź z powodu niewypłacalności. W sytuacji, gdy pracodawca traci faktycznie możliwość zatrudnienia pracownika z uwagi na brak zleceń, warunek wymagany przez ustawę zostaje spełniony.

Reasumując, w ocenie Sądu, odwołujący się spełniła wszystkie warunki do przyznania świadczenia przedemerytalnego.

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.