Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 656/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w Poznaniu z dnia 14 listopada 2022 r., sygn. akt VIII K 782/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut podniesiony przez oskarżonego:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 117 § 2 i 2a kpk w zw. z art. 193 kpk w zw. z art. 374 kpk w zw. z art. 377 § 3 kpk poprzez przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność oskarżonego i przeprowadzając postępowanie dowodowe, naruszając tym samym prawo oskarżonego do obrony, a jego nieobecność została usprawiedliwiona w sposób prawidłowy oraz pomimo złożenia wniosku o zniesienie terminu rozprawy względnie odroczenie terminu rozprawy, a w konsekwencji pozbawiono oskarżonego realnego prawa do obrony, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 11 kpk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie dotyczył bezwzględnej przesłanki odwoławczej, mimo że tak zdaje się uważał apelujący. Należy bowiem wyraźnie wskazać, że rozpoznanie sprawy pod nieobecność oskarżonego, jako uchybienie o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej, odnosi się do tych sytuacji, w których ustawa przewiduje obowiązkowy udział oskarżonego w czynności procesowej ( por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2021 r., sygn. akt II KK 287/21, Lex nr 3335592). W przedmiotowej sprawie nie zachodził przypadek obowiązkowej obecności oskarżonego na rozprawie wynikającej z przepisów ustawy, a Sąd I instancji również nie uznał jego obecności za obowiązkową. Wobec tego przedmiotowy zarzut należało rozpatrywać jako względną przesłankę odwoławczą z art. 438 pkt 2 kpk, dla której skuteczności niezbędne jest wykazanie przez apelującego wpływu danego naruszenia proceduralnego na treść wydanego rozstrzygnięcia.

Wobec niedookreślenia przez apelujących, której rozprawy czy rozpraw konkretnie miał dotyczyć podniesiony zarzut, Sąd II instancji przeanalizował pod kątem tego zarzutu wszystkie rozprawy przed Sądem Rejonowym Poznań – Stare Miasto w Poznaniu, na których oskarżony był nieobecny a nie uwzględniono wniosku o ich odroczenie. Ostatecznie stwierdzono, że jedyny termin rozprawy z tego rodzaju sytuacją procesową miał miejsce w dniu 15 marca 2022 r. Oskarżony złożył wniosek o odroczenie tej rozprawy z uwagi na jego chorobę (k. 659). Sąd I instancji z powołaniem na art. 378a § 1 kpk nie uwzględnił wniosku i prowadził czynności dowodowe, tj. przesłuchał M. J. – świadka inkryminowanego zdarzenia z dnia 16 lutego 2018 r. Należy przy tym zaznaczyć, że w rozprawie tej uczestniczył obrońca oskarżonego – adw. K. C. (k. 661-664). Przed rozważaniami w temacie zgłoszonego uchybienia konieczne jest przybliżenie regulacji procesowych z art. 117 kpk, które mogły tu znaleźć zastosowanie. Otóż w art. 117 § 2 kpk ustawodawca przewidział, że czynności procesowej nie przeprowadza się, jeżeli osoba uprawniona nie stawiła się, a brak dowodu, że została o niej powiadomiona, oraz jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że niestawiennictwo wynikło z powodu przeszkód żywiołowych lub innych wyjątkowych przyczyn, a także wtedy, gdy osoba ta usprawiedliwiła należycie niestawiennictwo i wnosi o nieprzeprowadzanie czynności bez jej obecności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przytoczony przepis zawiera klauzulę zwalniającą z jego stosowania w postaci sformułowania „chyba że ustawa stanowi inaczej”. Taka norma szczególna w stosunku do art. 117 § 2 jest zawarta w § 3a, który stanowi, że w razie niestawiennictwa strony należycie zawiadomionej o czynności procesowej, niezależnie od jego przyczyny, nie stoi na przeszkodzie przeprowadzeniu tej czynności, jeżeli stawił się jej obrońca lub pełnomocnik (przy czym nie dotyczy to czynności, w której udział strony jest obowiązkowy). Mając na względzie przytoczone wyżej przepisy, a zwłaszcza art. 117 § 3a kpk nie stwierdzono aby w kontrolowanej sprawie doszło do naruszenia reguł proceduralnych określających zasady udziału oskarżonego w rozprawie. Sąd Rejonowy bowiem faktycznie miał możliwość przeprowadzenia rozprawy, pomimo niestawiennictwa oskarżonego i złożonego przez niego wniosku o odroczenie rozprawy. Nie skutkowało to bowiem naruszeniem przywołanych w zarzucie odwoławczym przepisów proceduralnych. Interes podsądnego na rozprawie w dniu 15 marca 2022 r. był odpowiednio chroniony przez obrońcę, obecnego w trakcie przesłuchania świadka M. J.. Obrońca oskarżonego miał możliwość zadawania świadkowi pytań, z którego to prawa zresztą skorzystał. Prawo do obrony nie zostało zatem naruszone, a przeciwne stanowisko skarżących w tym zakresie było nietrafione.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy w całości Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Kontrola odwoławcza nie potwierdziła by w przedmiotowej sprawie zaistniała bezwzględna przesłanka odwoławcza przewidziana w art. 439 § 1 pkt 11 kpk. Obecność oskarżonego na rozprawie odbywającej się w dniu 15 marca 2022 r. nie była bowiem obowiązkowa, a brał w niej udział obrońca oskarżonego. Bezzasadny był więc wniosek o wydanie w instancji odwoławczej wyroku kasatoryjnego. Nie stwierdzono także by doszło do naruszenia innych norm proceduralnych regulujących zasady udziału oskarżonego w rozprawie, które należałoby rozpatrywać w ramach podstaw odwoławczych.

Lp.

Zarzut

3.2.

Zarzuty podniesione przez oskarżonego oraz jego obrońcę:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 167 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk i art. 4 kpk i art. 7 kpk i art. 6 kpk i art. 9 kpk i art. 170 § 1 pkt 3 i 5 kpk poprzez niezasadne oddalenie wniosków dowodowych obrony w sytuacji gdy przeprowadzenie zawnioskowanych dowodów miało istotny wpływ w zakresie ustalenia prawidłowego stanu faktycznego sprawy i w konsekwencji nieuwzględnienia wniosków dowodowych zgłoszonego przez obrońcę w toku przewodu sądowego, zmierzających do wyjaśnienia wszelkich okoliczności sprawy i naruszenie tym samym prawa do obrony oskarżonego.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 442 § 2 kpk w zw. z art. 410 kpk i art. 6 kpk poprzez niezasadne ograniczenie postępowania dowodowego i zaniechanie przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, w tym przesłuchania świadka A. N..

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 167 kpk i art. 7 kpk i art. 6 kpk i art. 410 kpk w zw. z art. 7 kpk poprzez zaniechanie przeprowadzenia z urzędu przez Sąd I instancji przesłuchania w charakterze świadka m.in. A. N., która posiada istotną wiedzę w zakresie relacji pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonymi.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 167 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk i art. 7 kpk i art. 6 kpk i art. 9 kpk poprzez nieuzasadnione nieprzeprowadzenie w toku postępowania nawet z urzędu zawnioskowanych przez obronę dowodów, które miały istotny wpływ w zakresie ustalenia prawidłowego stanu faktycznego sprawy i zmierzających do wyjaśnienia wszelkich okoliczności sprawy.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 167 kpk, art. 391 § 1 kpk, art. 6 kpk, art. 5 § 2 kpk, art. 4 kpk poprzez nieuprawnione odstąpienie przez Sąd I instancji od zasady bezpośredniości, tj. zaniechanie przesłuchania m.in. świadka A. N. i zarazem pozbawienie możliwości weryfikacji zeznań pokrzywdzonych oraz pozbawienie prawa do obrony oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W związku z tym, że w obu apelacjach powołano szereg tych samych zarzutów dotyczących de facto takich samych uchybień proceduralnych, konieczne było stosowne ich uporządkowanie. W konsekwencji Sąd odwoławczy uznał za celowe aby wszystkie te zarzuty omówić zbiorczo.

Sąd II instancji nie stwierdził za apelującymi żadnych naruszeń procedury karnej w sposobie przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy postępowania dowodowego. Organ meriti przesłuchał zarówno oskarżonego jak też wszystkich świadków oraz zapoznał się z dokumentami i przedstawionymi przez oskarżonego nagraniami. Warto podkreślić, że wszelkie wnioski dowodowe składane przez obrońcę czy też samego oskarżonego zostały należycie rozpoznane i Sąd Rejonowy albo przeprowadzał wnioskowane dowody albo też je oddalał, w każdym przypadku przywołując stosowne podstawy prawne z art. 170 § 1 kpk.

Zastrzeżenia apelujących skupiły się na niezasadnym ich zdaniem oddaleniu wniosku dowodowego o przesłuchanie w charakterze świadka A. N. – obecnej partnerki oskarżonego M. M.. Tytułem przypomnienia, wniosek o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania ww. w charakterze świadka obrońca zgłosił na rozprawie w dniu 3 czerwca 2022 r., na okoliczność tego jak układały się relacje oskarżonego i pokrzywdzonej K. M. po inkryminowanym okresie czasu oraz tego jakie są one obecnie. Sąd Rejonowy oddalił ten wniosek dowodowy na podstawie art. 170 § 1 pkt 5 kpk uznając, że zmierza on do przedłużenia postępowania. Znamienne jest, że wniosek dowodowy winien zostać zgłoszony niezwłocznie po zaistnieniu faktu, który skutkuje koniecznością przeprowadzenia określonego we wniosku dowodu. Inaczej można zasadnie stwierdzić, że zgłoszenie wniosku dowodowego na późniejszym etapie postępowania sądowego, w sytuacji, gdy okoliczności, które uzasadniały zgłoszenie takowego wniosku istniały już wcześniej, ma na celu nieuzasadnione przedłużenie postępowania karnego ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2020 r., sygn. akt V KK 89/20, Lex nr 3159011). Wobec tego organ odwoławczy jest zdania, że wniosek dowodowy o przesłuchanie w charakterze świadka A. N. został zgłoszony przez obronę na zaawansowanym etapie postępowania i zmierzał jedynie do jego przedłużenia. Oprócz tej podstawy do oddalenia wniosku z art. 170 § 1 pkt 5 kpk, jego bezzasadność wynikała także z faktu, że byłby on nieprzydatny dla rozstrzygnięcia sprawy. Należało bowiem zwrócić uwagę, że potencjalny świadek A. N. była na czterech terminach rozpraw w charakterze publiczności, wtedy gdy przeprowadzane były istotne dowody osobowe, a umożliwiono jej to wobec oświadczenia obrońcy – adw. K. C., że nie będzie wnosił o przesłuchanie ww. w charakterze świadka (oświadczenie obrońcy k. 371). Wreszcie, okoliczności, na które ten wniosek dowodowy został zgłoszony były niesporne i wynikały jednoznacznie z innych dowodów, a mianowicie uznanych za wiarygodne w tym zakresie wyjaśnień oskarżonego, zeznań pokrzywdzonej K. M. oraz złożonych do akt sprawy fotografii obrazujących obecne relacje panujące pomiędzy M. M. a byłą małżonką, zwłaszcza dotyczące bezkonfliktowej opieki nad wspólnym ich dzieckiem. Skoro te stosunki oskarżonego i ww. pokrzywdzonej nie były kwestią sporną, co potwierdził także obecny na rozprawie apelacyjnej prokurator, niecelowym byłoby prowadzenie dalszego postępowania dowodowego odnośnie tych okoliczności. Przeciwne stanowisko obrońcy i oskarżonego przedstawione we wniesionych przez nich środkach odwoławczych nie spotkało się z aprobatą organu odwoławczego. Nie mogło być także mowy o naruszeniu przez Sąd I instancji art. 167 kpk, ponieważ przepis ten nakłada na sąd obowiązek przeprowadzenia dowodów z urzędu tylko w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy – innymi słowy – w jakim jest to niezbędne dla prawidłowego wyrokowania ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 kwietnia 2023 r., sygn. akt II AKa 7/21, Lex nr 3564634). Jak z powyższego wynika, słusznie organ meriti nie przeprowadził z urzędu dowodu z przesłuchania w charakterze świadka A. N., gdyż jej zeznania nie były konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy. Również Sąd II instancji nie znalazł podstaw aby w toku postępowania odwoławczego przesłuchać w charakterze świadka A. N.. Okoliczności, na które miałaby zostać ona przesłuchana zostały już wykazane innymi dowodami i nie są one sporne. Poza tym dowód ten byłby z góry dotknięty wadą z tej przyczyny, że osoba zawnioskowana do przesłuchania była obecna podczas przeprowadzania postępowania dowodowego przed Sądem Rejonowym.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w całości i odmienne orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego M. M. od zarzucanych mu czynów, względnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy w całości Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o wydanie wyroku reformatoryjnego zgodnego z żądaniem apelujących okazał się niezasadny, gdyż nie wykazali oni skutecznie żadnych naruszeń prawa procesowego, w tym w szczególności przy sposobie przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy postępowania dowodowego, które rzutowałyby na treść zapadłego rozstrzygnięcia. Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku w instancji odwoławczej nie mógł więc liczyć na uwzględnienie. Nie stwierdzono także żadnych podstaw proceduralnych z art. 437 § 2 zd. 2 kpk aby sprawę przekazać Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, o co alternatywnie wnosili skarżący.

Lp.

Zarzut

3.3.

Zarzuty podniesione przez oskarżonego oraz jego obrońcę:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 410 kpk w zw. z art. 4 kpk i art. 7 kpk polegająca na tym, iż Sąd wyrokujący dokonał dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów zebranych w niniejszym postępowaniu, w tym zeznań pokrzywdzonych oraz świadków wyłącznie na niekorzyść oskarżonego M. M..

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 410 kpk w zw. z art. 4 kpk i art. 7 kpk i art. 424 § 1 kpk polegająca na tym, iż Sąd wyrokujący dokonał dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów zebranych w niniejszym postępowaniu, poprzez błędne przyjęcie, że oskarżony M. M. dopuścił się zarzucanych mu czynów, a także by działał umyślnie w zamiarze bezpośrednim kierunkowym i nie uzasadnienie przez Sąd I instancji w tym zakresie stanowiska na podstawie jakich dowodów przyjął w tym zakresie rozstrzygnięcie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W tym przypadku Sąd odwoławczy również postanowił łącznie omówić wszystkie zarzuty dotyczące oceny dowodów podniesione w apelacjach obrońcy oraz oskarżonego z analogicznych powodów jak wyżej.

Kontrola odwoławcza nie potwierdziła żadnych nieprawidłowości w procesie oceny dowodów przeprowadzonej przez Sąd Rejonowy. Niewątpliwie skarżący, który zmierza do podważenia zasadności rozstrzygnięcia poprzez zakwestionowanie oceny dowodów stanowiących jego podstawę, nie może ograniczyć się do prostego jej zanegowania i arbitralnego stwierdzenia, że walorem wiarygodności winny być obdarzone wyłącznie dowody korzystne, czy też niekorzystne dla oskarżonego. Obowiązkiem skarżącego jest bowiem wykazanie jakich konkretnie uchybień dopuścił się sąd meriti w kontekście zasad wiedzy – w szczególności logicznego rozumowania – oraz doświadczenia życiowego, oceniając zebrany materiał dowodowy ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 grudnia 2022 r., sygn. akt II AKa 221/22, Lex nr 3478004). Zdaniem Sądu Okręgowego apelujący nawet w minimalnym stopniu nie wykazali aby tego rodzaju uchybienia zaistniały po stronie Sądu I instancji i aby mogły mieć wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia końcowego. Wbrew odmiennemu stanowisku obrony, Sąd Rejonowy poddał ocenie wszystkie zgromadzone w tej sprawie dowody, w przypadku ich weryfikacji pod kątem wiarygodności zachował obiektywizm, stosując takie same kryteria niezależnie, czy były to dowody oskarżenia, czy obrony. Organ meriti postąpił słusznie uwzględniwszy konflikt pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzoną K. M. i zachował w związku z tym odpowiednią ostrożność i obiektywizm przy ocenie tych dowodów. Sąd I instancji dostrzegł wszelkie niespójności, czy sprzeczności pomiędzy poszczególnymi dowodami i przypisał przymiot wiarygodności jedynie tym z nich (bądź ich częściom), które rzeczywiście na to zasługiwały w świetle dyrektyw z art. 7 kpk. Mając na względzie to wszystko, Sąd odwoławczy w pełni zaaprobował ocenę dowodów, w kształcie przyjętym przez Sąd Rejonowy. Przeciwne stanowisko skarżących, sprowadzające się jedynie do negowania oceny dowodów niekorzystnych dla podsądnego, było nieprzekonujące i nie zasługiwało na uwzględnienie przez organ odwoławczy. Żaden ze skarżących nie wykazał na konkretnych dowodach aby ocena któregokolwiek z nich faktycznie była sprzeczna z zasadami doświadczenia życiowego, logicznego rozumowania czy wskazaniami wiedzy. Oskarżony wraz z obrońcą przedstawili jedynie subiektywne, wspólne stanowisko, że ocena dowodów była wybiórcza i jednostronna, gdyż nie doprowadziła do wydania wyroku uniewinniającego. Taki, pozbawiony rzeczowej argumentacji sposób podważania sądowej oceny dowodów nie był skuteczny. To bowiem, że wiarygodne dowody były sprzeczne z wyjaśnieniami oskarżonego nie stanowiło przeszkody dla ustalenia w oparciu o nie stanu faktycznego kontrolowanej sprawy. Skoro to właśnie dowody niekorzystne dla podsądnego okazały się wiarygodne, a istotna część jego wyjaśnień tą cechą nie była obdarzona, błędem byłoby wydanie wyroku uniewinniającego w oparciu jedynie o takie wyjaśnienia oskarżonego i nieliczne dowody je wspierające. Sąd odwoławczy dokonawszy wszechstronnej kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku również nie stwierdził żadnych nieprawidłowości w dokonanej przez Sąd I instancji ocenie dowodów. Ta bowiem była efektem dogłębnej analizy wszystkich okoliczności sprawy, w tym dobrego rozeznania odnośnie zachowań pokrzywdzonej K. M. podejmowanych względem oskarżonego, uznanych za formy obrony przed bezprawnymi działaniami oskarżonego względem ówczesnej małżonki. Konkludując, ocena wszystkich dowodów zgromadzonych w tej sprawie była prawidłowa i zgodna z dyrektywami z art. 7 kpk.

Sąd Okręgowy nie stwierdził przy tym naruszenia reguły wyrażonej w art. 410 kpk, zgodnie z którą podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Wyrok został bowiem oparty na całokształcie okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Istotnym jest, iż przepisu tego nie można rozumieć w ten sposób, że każdy z przeprowadzonych na rozprawie głównej dowodów ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Byłoby to bowiem w wielu wypadkach w istocie niemożliwe ze względu na wzajemną sprzeczność okoliczności wynikających z różnych dowodów. Odmówienie wiary niektórym zeznaniom lub wyjaśnieniom złożonym przez świadków lub oskarżonego, a w rezultacie ich pominięcie jako podstawy dowodowej podczas dokonywania ustaleń faktycznych, nie może być utożsamiane ani z brakiem oceny okoliczności, których tego rodzaju dowód dotyczy w kontekście finalnego rozstrzygnięcia, ani też nie jest wyrazem złamania zasady bezstronności sądu, bowiem odmowa przyznania waloru wiarygodności niektórym z przeprowadzonych dowodów, przy jednoczesnej aprobacie i uwzględnieniu innych dowodów, jest niczym więcej niż realizacją przysługującego sądowi orzekającemu uprawnienia w ramach czynienia ustaleń faktycznych, z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2022 r., sygn. akt II AKa 376/21, Lex nr 3423637).

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w całości i odmienne orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego M. M. od zarzucanych mu czynów, względnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy w całości Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o wydanie wyroku reformatoryjnego zgodnego z żądaniem skarżących okazał się niezasadny, gdyż apelujący nie wykazali skutecznie żadnych naruszeń prawa procesowego, w tym w szczególności przy sposobie oceny całego zgromadzonego w tej sprawie materiału dowodowego, które rzutowałyby na treść zapadłego rozstrzygnięcia. Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku w instancji odwoławczej nie mógł więc liczyć na uwzględnienie. Nie stwierdzono także żadnych podstaw proceduralnych z art. 437 § 2 zd. 2 kpk aby sprawę przekazać Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, o co alternatywnie wnosili skarżący.

Lp.

Zarzut

3.4.

Zarzuty podniesione przez oskarżonego oraz jego obrońcę:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 424 § 1 kpk polegająca na braku wskazania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku okoliczności dotyczących zamiaru i rodzaju winy, w ramach przypisanych oskarżonemu kwalifikacji prawnej czynów oraz jego sporządzenie w sposób pobieżny.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 5 § 1 kpk w zw. z art. 7 kpk poprzez rozstrzygnięcie przez Sąd I instancji wynikających z materiału dowodowego, w tym zeznań pokrzywdzonych oraz świadka wątpliwości wyłącznie na niekorzyść oskarżonego M. M..

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 5 § 2 kpk poprzez niezastosowanie zasady in dubio pro reo i nierozstrzygnięcie wszelkich wątpliwości na korzyść oskarżonego M. M..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła zastrzeżeń skarżących dotyczących metodyki i wartości sporządzanego uzasadnienia wyroku w I instancji. Nie potwierdziły się zarzuty o pobieżności opracowania do wyroku Sądu Rejonowego. Wręcz przeciwnie, zostało ono sporządzone w sposób staranny i przemyślany. Przedstawiono w nim z dużą szczegółowością ustalony stan faktyczny inkryminowanych zdarzeń, zaprezentowano ocenę wszystkich zgromadzonych w tym postępowaniu dowodów i podparto ją rzeczową argumentacją. Sąd Rejonowy dokonał także aktu subsumcji, przy każdym z czynów podając na jakich oparł się dowodach i dlaczego ustalił, że oskarżony dopuścił się popełnienia przypisanych mu czynów zabronionych. Wykazano w uzasadnieniu wyroku zarówno winę, jak i sprawstwo podsądnego co do każdego z przypisanych mu przestępstw. Nie zabrakło także argumentacji dotyczącej ustalonego zamiaru jakim kierował się M. M. przy każdym z przypisanych mu czynów. Przeciwne, wysoce subiektywne, stanowisko obrońcy i oskarżonego na omawiany temat poddaje w wątpliwość, czy odpowiednio wnikliwie zapoznali się oni z zawartością uzasadnienia wyroku, gdyż znaczna część ich zarzutów została postawiona w zupełnym oderwaniu od treści tego dokumentu.

Przechodząc do rozstrzygnięcia dwóch kolejnych zarzutów, należało zauważyć iż skarżący wskazując na naruszenie art. 5 § 1 kpk, jak i art. 5 § 2 kpk, jednocześnie w uzasadnieniu środków odwoławczych nie podali żadnej argumentacji potwierdzającej, że ze strony organu I instancji miało dojść do uchybień normy prawnej wyrażonej w art. 5 § 1 kpk. Apelujący przy każdym z zarzutów wskazywali na rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, a więc de facto zarzucali obrazę przepisu art. 5 § 2 kpk. Skupiając się zatem na tym faktycznie podniesionym zarzucie Sąd Okręgowy, po przeprowadzonej kontroli odwoławczej zaskarżonego orzeczenia, nie stwierdził naruszenia zasady in dubio pro reo. W przedmiotowej sprawie, wbrew odmiennym twierdzeniom skarżących, nie zaistniały żadne niedające się usunąć wątpliwości, które należałoby rozstrzygnąć na korzyść podsądnego. Trzeba tu jeszcze przypomnieć, że przepisy art. 5 § 2 kpk i art. 7 kpk mają charakter rozłączny. W sytuacji, gdy sąd przeprowadzi postępowanie w sposób pełny, kompletny i podda zebrane dowody ocenie spełniającej rygory z art. 7 kpk, to zastosowanie zasady z art. 5 § 2 kpk może nastąpić, gdy tak przeprowadzona ocena dowodów potwierdzi istnienie wciąż niedających się – w oparciu o nią – usunąć wątpliwości ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2022 r., sygn. akt IV KK 497/22, Lex nr 3458431). Innymi słowy obowiązkiem Sądu Rejonowego było w pierwszej kolejności dokonanie kompleksowej oceny wszystkich zgromadzonych w tej sprawie dowodów, z uwzględnieniem wszystkich dyrektyw z art. 7 kpk. Z tego zadania organ orzekający wywiązał się należycie, dokonując poprawnej weryfikacji dowodów pod kątem ich wiarygodności, trafnie przypisując ten przymiot jedynie dowodom, które na to zasługiwały w świetle zasad wiedzy, logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Dopiero gdyby z tych poprawnie ocenionych dowodów nadal wynikały niedające się usunąć wątpliwości, konieczne byłoby zastosowanie zasady in dubio pro reo. Tymczasem nie było potrzeby by w przedmiotowej sprawie sięgać do normy prawnej wyrażonej w przepisie art. 5 § 2 kpk albowiem w oparciu o wiarygodny materiał dowodowy możliwe było niebudzące wątpliwości ustalenie stanu faktycznego i stwierdzenie, że zachowania oskarżonego przyjęte w zaskarżonym wyroku wyczerpywały wszystkie ustawowe znamiona przypisanych mu przestępstw.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w całości i odmienne orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego M. M. od zarzucanych mu czynów, względnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy w całości Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższych wniosków z uwagi na bezzasadność omówionych zarzutów. Sąd Rejonowy nie naruszył w żaden sposób zasady in dubio pro reo ustanowionej w art. 5 § 2 kpk albowiem w kontrolowanej sprawie nie wystąpiły żadne takie niedające się usunąć wątpliwości, które należałoby rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego M. M.. Nie stwierdzono także naruszenia reguł regulujących zasady sporządzania uzasadnienia wyroku. Nie było powodów uzasadniających wydanie w instancji odwoławczej orzeczenia uniewinniającego, jak też wydania wyroku kasatoryjnego albowiem nie wystąpiła żadna z sytuacji, o których mowa w art. 437 par. 2 zd. 2 kpk.

Lp.

Zarzut

3.5.

Zarzuty podniesione przez oskarżonego oraz jego obrońcę:

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu, że oskarżony M. M. dopuścił się zarzucanych mu czynów oraz bezpodstawne przyjęcie, że oskarżony działał umyślnie w zamiarze bezpośrednim kierunkowym, podczas gdy okoliczności ujawnione w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji przemawiały za przyjęciem braku winy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Tytułem wyjaśnienia zarzut oparty na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 3 kpk należy formułować tylko wtedy, gdy zdaniem skarżącego w oparciu o prawidłowo zgromadzony i trafnie oceniony co do wiarygodności materiał dowodowy, sąd ustalił fakty, które z tych dowodów nie wynikały (błąd dowolności) lub zaniechał ustalenia faktów, które z nich wynikały i miały znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie (błąd braku). Natomiast w sytuacji gdy skarżący dopatruje się przyczyn błędnych ustaleń w obrazie przepisów procesowych związanych ze sposobem ich gromadzenia, czy też oceny (np. w obrazie art. 7 kpk) to powinien podnieść zarzut obrazy tych przepisów i jedynie jako ich skutek (wpływ na treść wyroku) wskazać błędne ustalenia faktyczne ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 października 2021 r., sygn. akt II AKa 53/21, Lex nr 3273034). Mając powyższe na uwadze, Sąd odwoławczy uznał, iż podniesione przez obu apelujących zarzuty były istotnie związane z nieprawidłową, ich zdaniem, oceną zgromadzonych dowodów, które to jak już rozstrzygnięto, w postępowaniu odwoławczym nie zostały uwzględnione. Skarżący nie wykazali żadnych nieprawidłowości po stronie organu meriti w odniesieniu do procesu weryfikacji materiału dowodowego pod kątem jego wiarygodności. Konsekwencją takiego stanu rzeczy było uznanie bezzasadności podniesionego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, który stanowił jedynie wyraz subiektywnego stanowiska oskarżonego wraz z obrońcą, a sprowadzający się do czystej negacji stawianych oskarżonemu zarzutów i twierdzeń, że ten nie popełnił żadnego z przypisanych mu zaskarżonym wyrokiem czynów. Tymczasem wiarygodny materiał dowodowy, ujęty i opisany w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, prowadził do racjonalnego wniosku, że oskarżony jest sprawcą wszystkich trzech czynów zabronionych przypisanych mu w wyroku. Zasadnym było w takiej sytuacji uznanie oskarżonego za winnego występku z art. 207 § 1 kk popełnionego na szkodę K. M., występku z art. 191 § 1 kk popełnionego na szkodę W. R. oraz czynu z art. 157 § 2 kk popełnionego na szkodę K. M.. Sąd Okręgowy po wnikliwym przeanalizowaniu akt sprawy popiera te rozstrzygnięcia w całej rozciągłości, uznając je za w pełni prawidłowe.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w całości i odmienne orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego M. M. od zarzucanych mu czynów, względnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy w całości Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższych wniosków z uwagi na bezzasadność omówionego zarzutu. Ustalenia faktycznie poczynione przez Sąd Rejonowy na temat sprawstwa i winy oskarżonego w zakresie czynów wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 207 § 1 kk, art. 191 § 1 kk i art. 157 § 2 kk, były poprawne i w całości oparte na wiarygodnym materiale dowodowym. Natomiast przeciwne stanowisko obrońcy i oskarżonego w tej kwestii zostało osadzone wyłącznie na wyjaśnieniach podsądnego i zeznaniach świadków, które w toku weryfikacji materiału dowodowego zostały odrzucone jako nieprzydatne dla ustalenia stanu faktycznego przedmiotowej sprawy. Wbrew twierdzeniom apelujących nie było podstaw do wydania wyroku reformatoryjnego w odniesieniu do omówionych w tym miejscu rozstrzygnięć zaskarżonego wyroku, jak również uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Lp.

Zarzut

3.6.

Zarzut podniesiony przez oskarżonego oraz jego obrońcę:

Rażąca niewspółmierność kar jednostkowych oraz kary łącznej wymierzonych oskarżonemu M. M..

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Po wnikliwej analizie wszystkich okoliczności przedmiotowej sprawy, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że skazanie oskarżonego, tj. wymierzenie mu kar za poszczególne występki oraz kary łącznej pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 1 roku tytułem próby było dla niego orzeczeniem niewspółmiernie surowym. Sąd Okręgowy zgodził się z apelującymi oraz ich argumentami wyłożonymi dodatkowo na rozprawie apelacyjnej, że takie orzeczenie o karze nie uwzględniało w odpowiedni sposób wszystkich występujących po stronie podsądnego okoliczności łagodzących, w tym w szczególności wyraźnej poprawy jego zachowania po popełnieniu przypisanych mu zaskarżonym wyrokiem przestępstw i to długotrwałej, gdyż od ostatniego z bezprawnych działań oskarżonego minęło ponad pięć i pół roku. Oskarżony przebywając na terytorium Polski prowadzi spokojny, ustabilizowany tryb życia, założył nową rodzinę, jego partnerką jest Polka, z którą ma synka. Ponadto, oskarżony zarobkuje prowadząc działalność gospodarczą, utrzymuje bardzo dobre kontakty z pokrzywdzoną K. M. – byłą żoną, wywiązuje się z opieki nad ich wspólnym dzieckiem, które bardzo kocha. Nie był dotąd karany sądownie za żadne przestępstwa, a w toku procesu wykazał się wysokim zdyscyplinowaniem uczestnicząc w rozprawach i stawiając się na dozór Policji. Poza tymi okolicznościami należało dodatkowo uwzględnić, że oskarżony M. M. jest obywatelem Nigerii, cudzoziemcem mieszkającym w Polsce od 2008 r., dokąd przybył aby się kształcić i studiował w Wyższej Szkole (...) w P.. Jego pobyt w Polsce podlega kontroli organów administracyjnych (ostatnia decyzja Komendanta Placówki Straży Granicznej w P. – Ł. z dnia 16 listopada 2020 r. udzielająca zgody na pobyt ze względów humanitarnych, k. 694-697) oraz przepisom ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach. Zgodnie z art. 434 ww. ustawy prowadzony jest wykaz cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany. Umieszcza się w nim i przechowuje dane m.in. cudzoziemca, który został skazany prawomocnym wyrokiem w Rzeczypospolitej Polskiej za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe na karę grzywny lub karę pozbawienia wolności (art. 435 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o cudzoziemcach). Z kolei uznanie za osobę niepożądaną w rozumieniu przytoczonej ustawy o cudzoziemcach pociąga skutek w postaci decyzji nakazującej opuszczenie kraju (art. 302 ust. 1 pkt 7 ustawy o cudzoziemcach). Nie bez znaczenia w świetle tak dotkliwych konsekwencji wyroku skazującego jest wspomniany wyżej fakt, że oskarżony ma w Polsce dwoje dzieci, obecnie żyje w związku z partnerką - A. N., aktywnie uczestniczy w życiu obojga swoich dzieci, w tym córki, którą ma wspólnie z pokrzywdzoną K. M.. Jego relacje z pokrzywdzoną K. M. są poprawne, jako rodzice porozumieli się co do sposobu wychowywania córki A. M., a nawet pokrzywdzona pomaga podsądnemu w reklamowaniu projektowanych przez niego ubrań. Te wszystkie okoliczności, w świetle zasad indywidualizacji odpowiedzialności karnej powodowały, że Sąd odwoławczy rozważył czy spełnione są przesłanki do warunkowego umorzenia postępowania, o co w razie nie uwzględnienia wniosku głównego o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od przypisanych mu czynów, zgodnie wnioskowali apelujący. Przesłanki merytoryczne, wymagające w tej sytuacji zbadania określone w art. 66 § 1 kk były następujące: 1) stopień społecznej szkodliwości czynu – aby nie był znaczny; 2) wina sprawcy – aby nie była znaczna; 3) okoliczności popełnienia czynu – by nie budziły wątpliwości; 4) istnienie uzasadnionego przypuszczenia, że sprawca pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni przestępstwa, przy czym podstawą takiego przypuszczenia ma być ocena jego postawy, właściwości i warunków osobistych oraz dotychczasowy sposób życia. Ponadto, w myśli art. 66 § 2 kk warunkowe umorzenie postępowania może nastąpić tylko w sprawach o przestępstwa zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

Sąd II instancji po przeanalizowaniu wszystkich powyższych uwarunkowań zdecydował o zmianie zaskarżonego wyroku poprzez warunkowe umorzenie postępowania wobec M. M.. Uznał bowiem, odmiennie niż Sąd Rejonowy, że stopień społecznej szkodliwości jego czynów oraz ich zawinienie plasowały się na średnim poziomie. W przypadku występku znęcania się nad żoną, w rozmiarze doznanych przez nią krzywd ze strony sprawcy należało bardziej uwzględnić, że także pokrzywdzona zachowywała się wobec męża niewłaściwie, poniżająco, obrażała go, reagowała przemocą. Niewątpliwie, oskarżonego i jego małżonkę różniły cechy charakterów, nie potrafili oni odnaleźć kompromisu nawet w drobnych, codziennych sprawach, co doprowadzało do wielokrotnych kłótni i awantur, w których stroną dominującą był oskarżony. Ponadto, w ocenie Sądu odwoławczego odnośnie bezprawnych działań M. M. w dniu 16 lutego 2018 r. na szkodę K. M. i W. R. należało dostrzec i wziąć pod uwagę kontekst sytuacyjny całego zajścia i towarzyszącą oskarżonemu motywację. W tym czasie był on skutecznie izolowany od córki, z którą bardzo chciał się spotykać, mając pełnię praw rodzicielskich. Desperacka próba zabrania dziecka aby spędzić z nim swoje urodziny nie była wymierzona w pokrzywdzone, i w tym wypadku oskarżony działał z zamiarem ewentualnym, ograniczając się do wzajemnego szarpania z matką dziecka i jednorazowej groźby karalnej wobec W. R.. Jak wynika z akt sprawy, włączenie się fachowych pełnomocników pomogło zażegnać ten konflikt rodzicielski. Incydent z dnia 16 lutego 2018 r. nigdy się już nie powtórzył i od tego czasu oskarżony nie narusza porządku prawnego, ma dobre relacje z dzieckiem oraz z jego matką. Odnośnie dalszych przesłanek warunkowego umorzenia postępowania to stwierdzono, że okoliczności sprawy zostały należycie ustalone przez Sąd I instancji i nie budziły żadnych wątpliwości. Wreszcie, zważywszy na obecną sytuację życiową i rodzinną oskarżonego, nie karanego do tej pory za żadne przestępstwa, można było pozytywnie prognozować, że mimo braku skazania za przypisane mu czyny będzie on przestrzegał porządku prawnego. Trzeba było mieć również na względzie jakie konsekwencje dla oskarżonego pociągnęłoby orzeczenie względem niego kary pozbawienia wolności, czy też kary grzywny. W takim wypadku, jak już wspomniano wcześniej, zostałby on uznany za osobę niepożądaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zostałaby wydalony z kraju. Taki skutek stanowiłby dla podsądnego bardzo poważną dolegliwość, z którą nie musiałby się mierzyć sprawca tego samego typu czynów będący obywatelem Polski. Zdaniem organu odwoławczego byłoby to zbyt daleko idące i zbyt surowe rozstrzygnięcie, gdyż oskarżony zmuszony byłby rozstać się ze swoimi dziećmi, które niewątpliwie są dla niego bardzo ważne, kocha je i aktywnie uczestniczy w ich wychowaniu. Opuszczenie Polski przez M. M. mogłoby przynieść także negatywne skutki względem jego dzieci, które są z nim bardzo zżyte. Skoro więc oskarżony nie był dotychczas karany sądownie za przestępstwa, wina i społeczna szkodliwość czynów mu przypisanych nie były znaczne, a zdaniem organu odwoławczego postawa M. M., jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniały przypuszczenie, że pomimo zastosowania wobec niego omawianego środka probacyjnego będzie postępował zgodnie z prawem, w szczególności nie popełni przestępstwa, zasadne było sięgnięcie w tym przypadku po przewidzianą w Kodeksie karnym instytucję warunkowego umorzenia postępowania. Decyzji tej towarzyszy przekonanie, że oskarżony będący cudzoziemcem zrozumiał naganność swoich postępków oraz doceni wartość przebywania na terytorium Polski.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez warunkowe umorzenie postępowania na okres jednego roku próby odnośnie wszystkich czynów przypisanych w zaskarżonym wyroku, ewentualnie wymierzenie oskarżonemu za przypisane czyny kary grzywny.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zgłoszony przez obrońcę i oskarżonego na rozprawie apelacyjnej w dniu 25 października 2023 r. wniosek o wydanie wyroku reformatoryjnego i warunkowe umorzenie postępowania wobec oskarżonego został uwzględniony przez organ odwoławczy. Jak wskazano wyżej, orzeczenie skazujące oskarżonego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania byłoby rażąco surowe. Organ odwoławczy stwierdził jednak, że potrzebnym i celowym dla podsądnego będzie wyznaczony okres próby na 2 lata, co pozwoli należycie zweryfikować, czy pozytywna zmiana postawy życiowej oskarżonego jest trwała i nie powtórzy on podobnych zachowań jak te przypisane mu w zaskarżonym wyroku i nie będzie naruszał obowiązujących w Polsce norm prawnych. Proponowany przez obrońcę okres 1 roku próby również w zestawieniu z ciężarem gatunkowym przypisanych mu czynów byłby zbyt krótki.

Lp.

Zarzut

3.7.

Zarzuty podniesione przez oskarżyciela publicznego:

Obraza przepisu prawa materialnego w innym wypadku niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, tj. art. 70 § 2 kk poprzez jego niezastosowanie i orzeczenie w związku z warunkowym zawieszeniem wykonania kary łącznej 10 miesięcy pozbawienia wolności, okresu próby na okres 1 roku, mimo skazania za przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej z art. 207 § 1 kk, co w konsekwencji powoduje, że orzeczenie nie odpowiada prawu.

Obraza przepisu prawa materialnego w innym wypadku niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, tj. art. 73 § 2 kk poprzez jego niezastosowanie i brak orzeczenia o oddaniu oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym, mimo że orzeczenie dozoru jest obligatoryjne wobec sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, co w konsekwencji powoduje, że orzeczenie nie odpowiada prawu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wobec zmiany wyroku w II instancji poprzez warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec oskarżonego na okres 2 lat próby, zarzuty podniesione przez oskarżyciela publicznego straciły aktualność i rozstrzyganie o ich zasadności byłoby bezprzedmiotowe.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez:

- w punkcie V poprzez warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary łącznej 10 miesięcy pozbawienia wolności na okres 2 lat tytułem próby, ze zobowiązaniem oskarżonego na podstawie art. 70 § 2 kk do informowania kuratora o przebiegu okresu próby co 4 miesiące,

- na podstawie art. 73 § 2 kk oddanie oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora sądowego,

- utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy w pozostałym zakresie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro prokuratorskie zarzuty apelacyjne straciły aktualność to w konsekwencji nie było także podstaw by rozpoznawać związane z nimi wnioski końcowe o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczenia o karze.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok utrzymano w mocy w zakresie opisu wszystkich trzech czynów przyjętych przez Sąd I instancji, co do zastosowania reguł intertemporalnych z art. 4 § 1 kk oraz orzeczenia o kosztach w punkcie VII, za wyjątkiem wymierzonej opłaty.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania wyroku w mocy w podanej części była bezzasadność zarzutów podniesionych w apelacjach oskarżonego i jego obrońcy dotyczących sprawstwa i winy M. M. w zakresie przestępstw przypisanych mu w zaskarżonym wyroku. Trafne było także zastosowanie przez Sąd I instancji art. 4 § 1 kk, gdyż przepisy obowiązujące przed nowelizacją Kodeksu karnego wprowadzoną w dniu 24 czerwca 2023 r. były względniejsze dla sprawcy, zatem ten zapis w wyroku należało utrzymać w mocy. Natomiast podstawą utrzymania w mocy rozstrzygnięcia o kosztach postepowania z punktu VII (z wyłączeniem opłaty), była zasada procesowa z art. 629 kpk, wedle której w przypadku warunkowego umorzenia postępowania koszty procesu ponosi oskarżony, gdyż stosuje się tu odpowiednio art. 627 kpk. Jednocześnie stwierdzono brak podstaw wskazanych w art. 439, 440 i 455 kpk, uzasadniających zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok Sądu I instancji został zmieniony w ten sposób, że:

a) uznając winę i sprawstwo oskarżonego M. M. w zakresie popełnienia czynów z punktów I, II i III, w sposób tam przyjęty, wyczerpujących znamiona przestępstw odpowiednio: z art. 207 § 1 kk, art. 191 § 1 kk oraz z art. 157 § 2 kk, na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk i art. 67 § 1 kk postępowanie karne wobec oskarżonego warunkowo umorzono na okres 2 lat próby,

b) na podstawie art. 67 § 2 kk w okresie próby oddano oskarżonego pod dozór kuratora,

c) na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk w zw. z art. 43a § 1 kk orzeczono wobec oskarżonego świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 3.000 zł,

d) uchylono punkty od IV do VI.

Zwięźle o powodach zmiany

Kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku doprowadziła do wniosku, że skazanie oskarżonego na kary jednostkowe pozbawienia wolności połączone w karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 1 roku próby było niewspółmiernie surowe, zwłaszcza z uwagi na konsekwencje jakie taki wyrok powodowałby dla oskarżonego jako cudzoziemca (wpis do wykazu cudzoziemców, których obecność jest niepożądana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej). Reakcja wymiaru sprawiedliwości aby była odpowiednia powinna uwzględniać zarówno wagę przypisanych czynów oraz dane osobopoznawcze o sprawcy, jego zachowanie po popełnieniu przestępstwa. Ostatecznie Sąd Okręgowy zastosował wobec oskarżonego środek probacyjny w postaci warunkowego umorzenia postępowania na okres 2 lat próby. Zachodziły bowiem ku temu przesłanki z art. 66 § 1 i 2 kk, a ponadto takie orzeczenie winno spełnić wszystkie cele jakie winien realizować wyrok karny. Przeprowadzone postępowanie karne oraz zastosowane wobec M. M. środki oddziaływania probacyjnego wystarczająco mu uzmysłowią, że warunkiem pozostania w Polsce jest przestrzeganie obowiązujących tu norm i zasad współżycia społecznego. Popełnienie w okresie próby umyślnego przestępstwa za które oskarżony zostałby skazany spowoduje zaś podjęcie tego postępowania i skazanie, czego podsądny winien mieć pełną świadomość.

Ponadto, aby oskarżony realnie odczuł dolegliwość karną w związku z popełnieniem czynów na szkodę K. M. i W. R., Sąd II instancji na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk w zw. z art. 43a § 1 kk orzekł wobec niego świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 3.000 zł.

Uznano też za zasadne na podstawie art. 67 § 2 kk oddanie oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora, który będzie czuwał nad przebiegiem okresu próby. Pozwoli to efektywnie reagować organom wymiaru sprawiedliwości na ewentualne nieprawidłowości w jego postępowaniu.

Powyższe zmiany zaskarżonego wyroku spowodowały konieczność uchylenia punktów od IV do VI dotyczących kary łącznej, warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności oraz zaliczenia okresu pozbawienia wolności na poczet orzeczonej kary łącznej.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Przepis art. 636 § 1 kpk stanowi, że w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego wniesionego przez oskarżonego ma on obowiązek ponieść koszty procesu, a jeżeli środek ten pochodzi wyłącznie od oskarżyciela publicznego – koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa. Koszty te zgodnie z art. 616 § 1 kpk obejmują: koszty sądowe na które składają się wydatki poniesione przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postepowania oraz opłaty.

W niniejszym przypadku, apelujący domagał się uniewinnienia oskarżonego, a sprawa zakończyła się warunkowym umorzeniem postępowania, dlatego też w myśl art. 629 kpk w zw. z art. 627 kpk, tak jak przy skazaniu koszty sądowe obciążają oskarżonego.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 zł (ryczałt za doręczenie wezwań i innych pism, co wynika z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz. U. z 2013, poz. 663 ze zm.). Natomiast na podstawie art. 10 ust. 1 w zw. z art. 7 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) wymierzył mu jedną opłatę za obie instancje w kwocie 100 zł.

PODPIS

Hanna Bartkowiak