Sygn. akt IV Pa 32/23
Dnia 29 maja 2024r.
Sąd Okręgowy w Zielonej Górze IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: sędzia Robert Macholak
Protokolant: sek,sąd. Weronika Chyżak
po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2024 r. w Zielonej Górze
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa powoda B. P.
przeciwko pozwanemu T. K. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...)
(...)
o zapłatę
w sprawie apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Nowej Soli z dnia 26
czerwca 2020r. sygn. akt IVP 64/18
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Nowej Soli pozostawiając temu Sądowi orzeczenie
o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.
sędzia Robert Macholak
Sygn. akt IV Pa 32/23
Sąd Rejonowy w Nowej Soli wyrokiem z dnia 26.06.2020r. sygn. IV P 64/18 oddalił powództwa B. P. przeciwko T. K. i (...), (...) Sp. z o.o. i zasądził od powoda na rzecz pozwanego (...) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu kwotę 3375 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
Sąd Rejonowy ustalił, że powód B. P. w dniu 14.11.2017r. zawarł z pozwanym T. K. prowadzącym wówczas indywidualną działalność gospodarczą pod firmą (...), umowę o pracę na czas określony od 14.11.2017r. do 31.12.2018r. Umowa o pracę stanowiła, że powód ma świadczyć pracę na stanowisku mechanika samochodowego - kierowcy samochodu ciężarowego w pełnym wymiarze zatrudnienia za wynagrodzeniem w kwocie w 2800 zł, obejmującej wynagrodzenie podstawowe w kwocie 2000 zł, ryczałt za pracę w godzinach nadliczbowych w kwocie 650 zł oraz ryczałt za dyżur w kwocie 150 zł. Umowa stanowiła, że w wynagrodzeniu podstawowym zawarta jest kwota 150 zł ryczałtu za pracę w godzinach nocnych. Umowa stanowiła ponadto, tytułem diety zagranicznej powód otrzymała 57 EUR za dzień, a tytułem diety krajowej kwotę 30 zł. Godziny nadliczbowe oraz diety będą rozliczane w trzymiesięcznym okresie rozliczeniowym. Nocleg przy wyjazdach służbowych ma zapewnić pracodawca. Umowa o pracę stanowiła ponadto, że pracodawca nie zapewnia ryczałtu za noclegi (dowód: umowa o pracę w aktach osobowych powoda, wyciąg z CEIDG k.15).
Po dniu 32.12.2017r. powód nadal świadczył pracę na rzecz pozwanego na dotychczasowych warunkach bez pisemnej umowy o pracę (okoliczność niesporna).
Powód pozostawał w stosunku pracy z pozwanym do dnia 30.05.2018r. Rozwiązanie stosunku pracy między stronami nastąpiło w trybie porozumienia stron (dowód: porozumienie k.17).
Przez cały okres zatrudnienia powód faktycznie świadczył prace na rzecz pozwanego jako kierowca w transporcie międzynarodowym. Początkowo wykonywał trasy w obsadzie jednoosobowej, a później w obsadzie dwuosobowej (okoliczności niesporne).
Użytkowany przez powoda pojazd był fabrycznie wyposażony w dwa miejsca do spania (dowód: zeznania pozwanego w charakterze strony k.406).
W okresie objętym pozwami u pozwanego nie obowiązywały regulacje wewnętrzne dotyczące wynagrodzenia za pracę i należności z tytułu podróży służbowych (okoliczności niesporne).
Pozwany wypłacił powodowi wynagrodzenie za pracę oraz należności z tytułu diet w pełnej wysokości wynikającej z umowy o pracę.
W toku postępowania pozwany przekształcił formę prowadzenia działalności gospodarczej z indywidualnego przedsiębiorcy w spółkę prawa handlowego (...) sp. z o.o.
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji zważył, że powództwo zasługiwało na oddalenie w całości.
W ostatnich latach Sąd Najwyższy wielokrotnie wypowiadał się w kwestii uprawnień kierowców w transporcie międzynarodowym do należności z tytułu w podróży służbowych.
- wyrok SN z dnia 07.07.2016r. I PK 211/15/ stanowiący, że: „zapewnienie pracownikowi - kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie tego pojazdu podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę bezpłatnego noclegu w rozumieniu § 9 ust. 4 rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości i ustalania należności przysługujących pracownikom zatrudnionym w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju i poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991), co powoduje, że pracownikowi przysługuje zwrot kosztów noclegu na warunkach i w wysokości określonych w § 9 ust. 1-3 tego rozporządzenia albo na korzystniejszych warunkach i wysokości, określonych w umowie o pracę, układzie zbiorowym pracy lub innych przepisach prawa pracy. Chodzi więc o lepszy standard noclegu, niż w kabinie samochodu. Nocleg w kabinie samochodu odbiega od noclegu w zwykłych warunkach, czyli z reguły od warunków hotelowych. Konkluzja ta jest w pełni przekonywująca i prowadzi do uznania, że obowiązkiem pracodawców zatrudniających kierowców w transporcie międzynarodowym jest zapewnienie pracownikowi regenerację sił, przy czym warunku tego nie spełnia miejsce do spania w kabinie pojazdu, także wówczas, gdy ma ono "wysoki standard”:
- wyrok SN z dnia 21.02.2017r. I PK 300/15 stanowiący, że „po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24.11.2016 r., K 11/15, nie stosuje się art. 21a ustawy z 16.04.2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. z 2012 r. poz. 1155 ze zm.), ale stosuje się art. 77[5] § 5 k.p. w przypadku, gdy pracodawca nie uregulował zasad zwrotu należności z tytułu podroży służbowej w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania lub umowie o pracę”.
Powołane wyżej wyroki stanowiły w ocenie Sadu „kroki milowe” z tego względu, że na ich podstawie wykształciły się linie orzecznicze.
Zdaniem Sadu rozpoznającego niniejszą sprawę, stanowiska wyrażone w tych wyrokach zasługują jednak na krytyczną ocenę, która uzasadniała oddalenie zgłoszonego w niniejszej sprawie powództwa o ryczałt za noclegi.
Rozstrzygając niniejszą sprawę Sąd nie podzielił stanowiska SN wyrażonego w wyroku z dnia 07.07.2016r. I PK 211/15 stanowiącego, że zapewnienie pracownikowi - kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie tego pojazdu podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym ex definitione nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę bezpłatnego noclegu w rozumieniu przepisów o należnościach z tytułu podróży służbowych.
Punkt wyjścia dla Sądu przy rozważaniu powyższej kwestii stanowiła konstatacja, iż przepisy prawa pracy nie zawierają definicji pojęcia „nocleg”. W takim stanie rzeczy pojęcie to musi być rozumiane analogicznie, jak w języku potocznym. W języku potocznym nocleg rozumiany jest jako wypoczynek nocny poza stałym miejscem zamieszkania, w podróży, jako miejsce, gdzie można przenocować . Przy takim rozumieniu pojęcia „nocleg”, za zapewnienie przez pracodawcę noclegu uznać należy zapewnienie pracownikowi możliwości wypoczynku nocnego, konkretnie możliwości spania, w każdym miejscu, w którym możliwość spania faktycznie istnieje. Powszechnie wiadomo, że człowiekowi do snu potrzebna jest cisza, powietrze do oddychania i odpowiednie warunki temperaturowe. Zdaniem Sądu, nie jest wykluczone co do zasady stworzenie kierowcy warunków do snu w kabinie pojazdu, w szczególności wówczas, gdy pojazd wyposażony jest w infrastrukturę ułatwiającą sen ,np. system webasto itp. Nie wdając się w szczegółowe rozważania w tej kwestii można tytułem przykładu wskazać, że standard noclegu w kabinie pojazdu fabrycznie wyposażonego w miejsce do spania może być częstokroć wyższy od standardu noclegu, przykładowo w pokoju hotelowym dwuosobowym. Ewentualne chrapanie drugiego kierowcy może skutecznie zakłócić ciszę, a brak klimatyzacji może wręcz uniemożliwić sen w upalną noc.
Reasumując, w ocenie Sądu nie jest ważne, czy kierowca śpi w kabinie pojazdu, czy też w hotelu lecz to, czy realnie ma zapewnione przez pracodawcę warunki do snu, jeżeli takie warunki pracodawca stworzył pracownikowi w kabinie pojazdu, to zapewnił pracownikowi bezpłatny nocleg w rozumieniu przepisów o podróżach służbowych.
Ponieważ w niniejszej sprawie Sad ustalił, że pozwany zapewnił powodowi możliwość noclegu w kabinie pojazdu fabrycznie wyposażonego w miejsce do spania i infrastrukturę wspomagającą wypoczynek nocny, a więc zapewnił możliwość noclegu w powszechnym rozumieniu tego pojęcia, już tylko z tego względu brak jest podstaw do domagania się przez powoda ryczałtu za noclegi.
Ponieważ pojazd, który użytkował powód był fabrycznie wyposażony w dwa miejsca do spania, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy była okoliczność, iż powód częściowo realizował trasy w obsadzie dwuosobowej (ze swoim ojcem).
Powództwo w zakresie roszczenia o ryczałt za noclegi należało oddalić dodatkowo z uwagi na krytyczną ocenę drugiego z powołanych wyżej wyroków SN, to jest stanowiska SN, według którego po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24.11.2016 r., K 11/15, nie stosuje się art. 21a ustawy z 16.04.2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. z 2012 r. poz. 1155 ze zm.), ale stosuje się art. 77 5 § 5 k.p. w przypadku, gdy pracodawca nie uregulował zasad zwrotu należności z tytułu podroży służbowej w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania lub umowie o pracę. Stanowisko wyrażone przez SN w powołanym wyroku zasługuje na krytyczną ocenę z tego względu, że jest sprzeczne z uzasadnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24.11.2016 r. W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał Konstytucyjny expressis verbis stwierdził, że „należy zgodzić się z argumentami wysnuwanymi w orzecznictwie SN, że podróż służbowa nie może polegać na wykonywaniu uzgodnionej przez strony pracy, która ze swej istoty polega na stałym przemieszczaniu się po określonym obszarze. Pracownik wykonuje wówczas zobowiązanie niewykraczające poza warunki umówione przez strony, jakie przyjął na siebie, nawiązując stosunek pracy. Inaczej należy postrzegać podróż służbową, która stanowi środek do wykonania określonego zadania służbowego poza siedzibą pracodawcy, i sama w sobie nie jest jeszcze istota tego zadania (o takiej podróży mowa w art. 77 5 § 1 k.p.), a inaczej sytuację, w której istota wykonywanej pracy jest stałe przebywanie w podróży. W odniesieniu do kierowców wykonujących przewozy w transporcie międzynarodowym należy stwierdzić, że ich zadaniem służbowym jest wykonywanie przewozu osób lub rzeczy, przebywanie w podróży jest zatem treścią obowiązku służbowego, a nie środkiem do jego wykonania” (…). W ocenie Trybunału, uregulowanie należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem przez kierowców pracy w permanentnej podróży wymaga stworzenia odrębnych przepisów dla tej grupy pracowników, uwzględniających w sposób rzeczywisty specyfikę ich pracy. Dotychczasowe rozwiązania szczególne, które w intencjach projektodawcy nowelizacji ucpk z 2010 r. miały tę specyfikę uwzględniać, należy uznać za pozorne. Sposób ukształtowania należności dla kierowców wynika bowiem w dalszym ciągu z ogólnych przepisów kodeksowych. Potraktowanie w sposób identyczny w tym zakresie podmiotów nierównych - tj. pracowników sektora administracji i kierowców w transporcie (w szczególności międzynarodowym), a z drugiej strony także ich pracodawców - należy uznać za wadliwe z punktu widzenia konstytucyjnej zasady równości oraz poszanowania negocjacyjnego systemu określenia poziomu wynagrodzeń i diet.
Zdaniem Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę, w świetle cytowanego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego, stosowanie wobec kierowców w transporcie w międzynarodowym przepisów o podróżach służbowych mających zastosowanie do pracowników z sektora administracji jest wykluczone zarówno poprzez stosowanie ich wprost, jak również poprzez stosowanie ich per analogiam, czy też poprzez art. 5 ucpk lub art. 4 k.p.
Zdaniem Sądu, powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy nie zawierają materialno- prawnej podstawy do wypłacania kierowcom w transporcie międzynarodowym ryczałtu za noclegi.
Odnosząc się bezpośrednio do stanu faktycznego ustalonego w niniejszej sprawie należy dodatkowo stwierdzić, iż podstawy do domagania się przez powoda ryczałtu na noclegi nie stanowi treść umowy o pracę zawartej przez strony, albowiem umowa ta expressis verbis wykluczała prawo powoda do ryczałtu za noclegi.
Powództwo w zakresie roszczenia o wynagrodzenie i diety zasługiwało na oddalenie wobec ustalenia na podstawie opinii Biegłego, że pozwany wypłacił powodowi należności z tych tytułów w pełnej wysokości wynikającej z treści umowy o pracę i uznania zarzutów powoda do opinii biegłego za bezzasadne.
Do zarzutów powoda do opinii głównej (k.363-366) biegły szczegółowo ustosunkował się w opinii uzupełniającej (k.378-379), a w zarzutach do opinii uzupełniającej powód podtrzymał tylko dwa z zarzutów sformułowanych wobec opinii głównej, mianowicie zarzut braku podstaw do przyjęcia przez biegłego, że dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych i wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych wyliczane są ze stawki wynagrodzenia zasadniczego i zarzut dotyczący prawidłowości wyliczenia niektórych składników wynagrodzenia, jednak wobec szczegółowego odniesienia się przez biegłego do tych zarzutów w opinii uzupełniającej i uznaniu przez Sąd stanowiska biegłego za trafne, zarzutów powoda do opinii Sąd nie uwzględnił.
W tej sytuacji, jedynie tytułem uzupełnienia argumentacji biegłego można dodać, że z mocy art. 151 1 § 1 k.p., za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości: 100 lub 50% w zależności od tego, w jakich sytuacjach wymienionych w przepisie praca w nadgodzinach była świadczona .Zgodnie z art. 151 1 § 3 k.p., wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku, o którym mowa w § 1, obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia.
Ponieważ k.p. nie definiuje pojęcia „normalne wynagrodzenie’, pojęcie to zostało wyjaśnione w orzecznictwie sądowym. Zgodnie z wyrokami z 3 czerwca 1986 r. (I PRN 40/86), z 22 czerwca 2011 r. (II PK 3/11), oraz z 15 lutego 2012 r. (I PK 156/11) normalne wynagrodzenie to takie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie. Normalne wynagrodzenie za godziny nadliczbowe wylicza się więc z uwzględnieniem takich składników, jak wynagrodzenie zasadnicze, które wynika ze stawki osobistego zaszeregowania zatrudnionego i innych składników wynagrodzenia, posiadających stały charakter. Jeżeli natomiast chodzi o dodatek za nadgodziny, to aby go obliczyć należy ustalić jego podstawę, którą stanowi wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania (określonego stawką miesięczną lub godzinową), a gdy taki składnik nie został wyodrębniony – 60% wynagrodzenia. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2007 r. (II PZP 4/07, OSNP 2007/21–22/307), przez wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania pracownika do obliczenia dodatku za nadgodziny należy rozumieć wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze.
Ponieważ biegły dokonał wyliczeń z uwzględnieniem powyższych zasad, zarzuty powoda Sąd ocenił jako bezzasadnie.
Powyższy wyrok zaskarżył apelacja w całości powód. Wniósł o jego zmianę poprzez o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda:
kwoty 150 zł wraz z odsetkami ustawowymi licznymi od dnia 11 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty, tytułem wyrównania do wynagrodzenia minimalnego za listopad 2017 r.,
kwoty 323 euro wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 11 grudnia 2017r. do dnia zapłaty, tytułem diet i ryczałtów noclegowych za listopad 2017r.,
kwoty 150 zł wraz z odsetkami ustawowymi licznymi od dnia 11 stycznia 2018r. do dnia zapłaty, ty tern wyrównania do wynagrodzenia minimalnego za grudzień 2017r.,
kwoty 901 euro wraz z odsetkami ustawowymi licznymi od dnia 11 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty, tytułem diet i ryczałtów noclegowych za grudzień 2017r.,
kwoty 250 zł wraz z odsetkami ustawowymi licznymi od dnia 11 lutego 2018r. do dnia zapłaty, tytułem wyrównania do wynagrodzenia minimalnego za styczeń 2018r.,
kwoty 1105,50 euro wraz z odsetkami ustawowymi licznymi od dnia 11 lutego 2018r. do dnia zapłaty, tytułem diet i ryczałtów noclegowych za styczeń 2018r.,
kwoty 250 zł wraz z odsetkami ustawowymi licznymi od dnia 11 marca 2018r, do dnia zapłaty, tytułem wyrównania do wynagrodzenia minimalnego za luty 2018 r.,
kwoty 1218 euro wraz z odsetkami ustawowymi licznymi od dnia 11 marca 2018r do dnia zapłaty, tulem diet i ryczałtów noclegowych za luty 2018r,
kwoty 250 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 11 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty, jutem wyrównania do wynagrodzenia minimalnego za marzec 2018 r.,
kwoty 1351,50 euro wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 11 kwietnia 2018r do dnia zapłaty, tytułem diet i ryczałtów noclegowych za marzec 2018r.,
kwoty 250 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 11 maja 2018r. do dnia zapłaty, tytułem wyrównania do wynagrodzenia minimalnego za kwiecień 2018r.,
kwoty 973,50 euro wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 11 maja 2018r. do dnia zapłaty, tytułem diet i ryczałtów noclegowych za kwiecień 2018r.,
kwoty 250 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 11 czerwca 2018r. do dnia zapłaty, tytułem wyrównania do wynagrodzenia minimalnego za maj 2018r.,
kwoty 207 euro wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 11 czerwca 2018r. do dnia zapłaty, tytułem diet i ryczałtów noclegowych za maj 2018r.,
kosztów postępowania wg norm przepisanych
oraz o zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:
naruszenie art. 775 5 § 1 kodeksu pracy poprzez oddalenie roszczeń powoda, będącego pracownikiem wykonującym na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, dotyczące należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową,
naruszenie art. 21 a ustawy o czasie pracy kierowców w zakresie utrzymanym w mocy orzeczeniem TK z dnia 24 listopada 2016r. poprzez oddalenie roszczenia powoda, będącego kierowcą w podróży służbowej w rozumieniu tej ustawy, dotyczących należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem zadania służbowego,
naruszenie treści wyroku TK z dnia 24 listopada 2016r. (sygn. akt K 11/15) poprzez odmowę zastosowania art. 21a ustawy o czasie pracy kierowców w zakresie utrzymanym w mocy tym orzeczeniem oraz poprzez odmowę zastosowania art. 77 5 § 1 kodeksu pracy utrzymanego w całości w mocy tym orzeczeniem,
naruszenie art, 18 § 1 kodeksu pracy poprzez zastosowanie postanowień umowy o pracę mniej korzystnych dla pracownika (powoda) niż przepisy prawa pracy, t| zastosowanie postanowień umowy o pracę wykluczających zwrot kosztów noclegu,
naruszenie art. 18 § 2 kodeksu pracy poprzez odmowę zastosowania odpowiednich przepisów prawa pracy w miejsce postanowień umowy o pracę wykluczających zwrot kosztów noclegu,
odmowę uwzględnienia tezy uchwały siedmiu sędziów SN z 12 czerwca 2014r. w sprawie IIPZP 1/14, ustalającej, że „zapewnienie pracownikowi - kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie tego pojazdu podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę noclegu, co powoduje, że pracownikowi przysługuje zwrot kosztów noclegu,
naruszenie art. 7 ust 1. ustawy o wynagrodzeniu minimalnym poprzez brak zasądzenia na rzecz powoda wyrównania do wynagrodzenia minimalnego, mimo, iż powód takiego wynagrodzenia minimalnego nie otrzymywał,
naruszenie art. 25 ust 1 pkt 3 ustawy o czasie pracy kierowców poprzez nakazanie biegłemu wydania opinii w oparciu o wybiórcze materiały dostarczone przez pozwanego, zamiast autentycznej ewidencji casu pracy w formie przewidzianej ww. przepisami ustawy o czasie pracy kierowców i żądanej przez biegłego (s. 4 opinii biegłego),
błędne ustalenia dowodowe, poprzez niezgodne z rzeczywistym stanem faktycznym i nieoparte w materiale dowodowym przyjęcie, że użytkowany przez powoda pojazd był wyposażony w dwa miejsca do spania i infrastrukturę wspomagającą wypoczynek nocny.
W uzasadnieniu apelacji powód wywiódł, że powód dochodzi należności z tytułu podróży służbowych, w tym zwrotu kosztów noclegu od pracodawcy. Co istotne, pozwany pracodawca wykluczył w umowie o pracę zwrot kosztów noclegu, w tym wykluczył wypłatę ryczałtu noclegowego, zobowiązał się jednak, iż nocleg powodowi zapewni. Faktycznie powód spędzał noclegi w kabinie pojazdu razem z drugim kierowcą.
W opinii powoda, ocena prawna powyższego stanu faktycznego jest jednoznaczna. W świetle ugruntowanej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego, pracodawca nie ma prawa całkowitego wykluczenia wypłaty pracownikowi zwrotu kosztów noclegu.
Sąd I instancji uznał bowiem, iż jego zdaniem faktyczna ( fizjologiczna ) możliwość snu w kabinie samochodu jest jednoznaczna z zapewnieniem pracownikowi noclegu.
Stanowisko Sądu I instancji nie ma żadnego oparcia w istniejących przepisach prawa i jest wprost i jawnie sprzeczne z orzecznictwem Sądu Najwyższego. Oczywistym jest, iż stosownie do uchwały siedmiu sędziów SN z 12 czerwca 2014r. (sygn. II PZP 1/14 ) zapewnienie pracownikowi - kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie tego pojazdu podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę noclegu, co powoduje, że pracownikowi przysługuje zwrot kosztów noclegu.
Sąd I instancji w zaskarżonym wyroku powołał się na poczynione przez siebie ustalenia dowodowe, zgodnie z którymi rzekomo „pojazd, którym posługiwał się powód był wyposażony fabrycznie w dwa miejsca do spania” oraz rzekomo „pojazd był fabrycznie wyposażony w miejsce do spania i infrastrukturę wspomagającą wypoczynek nocny”.
Tym ustaleniom dowodowym powód zarzucił błędność.
Fakt „fabrycznego wyposażenia pojazdu w miejsce do spania i infrastrukturę wspomagającą wypoczynek nocny” w ogóle nie ma oparcia w żadnym dowodzie i jest zaprzeczany przez powoda.
Na podstawie art. 7 ust 1, ustawy o wynagrodzeniu minimalnym, jeżeli w danym miesiącu, wynagrodzenie pracownika, jest niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia, następuje uzupełnienie wynagrodzenia do tej wysokości w postaci wyrównania. Wyrównanie to wypłaca się za okres każdego miesiąca łącznie z wypłatą wynagrodzenia.
Powód podkreślił, iż zgodnie z art. 6 ustawy o wynagrodzeniu minimalnym, przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej. Pozwany nie miał więc prawa włączać do „wynagrodzenia podstawowego” ryczałtu za pracę w godzinach nocnych, jak to uczynił w umowie o pracę.
Powód podniósł, iż „w sprawie brak jest plików” t.j. oryginalnych plików źródłowych z tachografu oraz iż „z przedstawionych dokumentów brak jest możliwości ustalenia faktycznych godzin pracy w poszczególnych krajach”.
Powód zarzucił w związku z tym brak poczynienia przez Sąd I instancji ustaleń dowodowych niezbędnych do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy.
W szczególności opinia biegłego w sprawie, jak stwierdził sam biegły, powinna być wydana w oparciu o autentyczną ewidencję czasu pracy, a nie wybiórcze materiały dostarczone przez stronę pozwaną.
W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu pozwany podniósł, że zarzuty apelacji są bezzasadne, a z argumentacją Sądu I instancji, wyrażona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, należy w pełni się zgodzić.
Sąd Okręgowy w Zielonej Górze wyrokiem z dnia 14.09.2020 r. sygn. IV Pa 54/20, oddalił apelację (pkt I) oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.350 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą (pkt II).
Sąd Okręgowy wskazał, że apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż ustalenia Sądu Rejonowego poczynione w niniejszej sprawie oraz dokonana przez ten Sąd ocena prawna są prawidłowe, skutkując oddaleniem środka zaskarżenia wniesionego przez powoda.
Oceniając zarzuty apelacyjne, Sąd II instancji uznał, iż Sąd I instancji nie dokonał błędnych ustaleń dowodowych w zakresie przystosowania samochodu użytkowanego przez powoda do wypoczynku nocnego, oraz prawidłowo przyjął że użytkowany przez powoda pojazd był fabrycznie wyposażony w dwa miejsca do spania.
Niezasadne okazały się także zarzuty apelacji o naruszeniu przez Sąd Rejonowy przepisów art. 77 5 § 1 k.p., art. 18 § 2 k.p., art. 21a i 25 ust. 1 pkt 3 ustawy o czasie pracy kierowców i art. 7 ust. 1 ustawy o wynagrodzeniu minimalnym. Sąd I instancji prawidłowo zastosował powyższe przepisy prawa.
Sąd Okręgowy podzielił pogląd wyrażony przez Sąd I instancji, że pracodawca zapewnia pracownikom bezpłatny nocleg w rozumieniu przepisów o podróżach służbowych gdy w kabinie pojazdu istnieją warunki do nocnego wypoczynku.
Wskazał następnie, że taka sytuacja wystąpiła w niniejszej sprawie. Pojazd użytkowany przez powoda był fabrycznie wyposażony w dwa miejsca do spania. Powód podał w trakcie procesu, że faktycznie nocował w kabinie pojazdu.
Prawidłowe w ocenie Sądu II instancji okazało się również stanowisko Sądu Rejonowego w zakresie braku podstawy do żądania przez powoda ryczałtu za noclegi. Przepisy prawa powszechnie obowiązujące nie zawierają materialnoprawnej podstawy do wypłacania kierowcom w transporcie międzynarodowym ryczałtu za noclegi. Umowa o pracę zawarta przez strony wykluczyła prawo powoda do ryczałtu za noclegi.
Nie doszło zatem do zarzucanego przez powoda w apelacji naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 18 § 1 i § 2 k.p.
Sąd Okręgowy wskazał, że biegły sądowy ustalił w opinii, iż pozwany wypłacił powodowi w całości należności z tytułu wynagrodzenia za pracę i diet w wysokości wynikającej z umowy o pracę. Opinię biegłego Sąd Rejonowy prawidłowo uznał za trafną i uzupełniającą. Dokumentacja dostarczona biegłemu sądowemu była wystarczająca do sporządzenia opinii w niniejszej sprawie.
Zdaniem Sądu II instancji nie doszło zatem do wskazanego w apelacji powoda naruszenia przepisów art. 21a i art. 25 ust. 1 pkt 3 ustawy o czasie pracy kierowców ani art. 7 ust. 1 ustawy o wynagrodzeniu minimalnym.
Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną.
O kosztach zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 5 i § 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. Z 2015r. poz. 1800 ze zm.).
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku Sądu Okręgowego złożył powód, zaskarżając go w całości i wnosząc o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie lub innemu sądowi równorzędnemu.
Powyższemu wyrokowi zarzucono:
1. naruszenie prawa materialnego w zakresie niewłaściwego zastosowania i błędnej wykładni art. 77 5 § 1 k.p. poprzez oddalenie roszczeń powoda, będącego pracownikiem wykonującym na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, dotyczące należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową;
2. naruszenie prawa materialnego w zakresie niewłaściwego zastosowania i błędnej wykładni art. 21a Ustawy o czasie pracy kierowców w zakresie utrzymanym w mocy orzeczeniem TK z dnia 24 listopada 2016 r., poprzez oddalenie roszczenia powoda, będącego kierowcą w podróży służbowej w rozumieniu tej ustawy, dotyczących należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem zadania służbowego;
3. naruszenie prawa materialnego w zakresie niezastosowania wyroku TK z dnia 24 Listopada 2016 r. (sygn. Akt . K 11/15) poprzez odmowę zastosowania art. 21a Ustawy o czasie pracy kierowców w zakresie utrzymanym w mocy tym orzeczeniem oraz poprzez odmowę zastosowania art. 77 5 § 1 k.p. utrzymanego w całości w mocy tym orzeczeniem;
4. naruszenie prawa materialnego w zakresie niewłaściwego zastosowania i błędnej wykładni art. 18 § 1 k.p. poprzez zastosowanie postanowień umowy o pracę mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy prawa pracy, tj. Zastosowanie postanowień wykluczających zwrot kosztów noclegu;
5. naruszenie prawa materialnego w zakresie niewłaściwego zastosowania i błędnej wykładni art. 18 § 2 k.p. poprzez odmowę zastosowania odpowiednich przepisów prawa pracy w miejsce postanowień umowy o pracę wykluczających zwrot kosztów noclegu;
6. naruszenie prawa materialnego w zakresie nie zastosowania tezy uchwały siedmiu sędziów SN z 12 czerwca 2014 r. W sprawie II PZP 1/14, ustalającej, że zapewnienie pracownikowi – kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie tego pojazdu podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę noclegu, co powoduje, że pracownikowi przysługuje zwrot kosztów noclegu;
7. naruszenie prawa materialnego w zakresie nie zastosowania art. 7 ust. 1 ustawy o wynagrodzeniu minimalnym poprzez brak zasądzenia na rzecz powoda wyrównania do wynagrodzenia minimalnego, mimo, iż powód takiego wynagrodzenia minimalnego nie otrzymywał;
8. naruszenie prawa materialnego w zakresie niewłaściwego zastosowania i błędnej wykładni art. 25 ust. 1 pkt .3 ustawy o czasie pracy kierowców poprzez nakazanie biegłemu wydania opinii w oparciu o wybiórcze materiały dostarczone przez pozwanego, zamiast w oparciu o autentyczną ewidencję czasu pracy w formie przewidzianej ww. przepisami ustawy o czasie pracy kierowców i żądanej przez biegłego (s.4 opinii biegłego);
9. naruszenie prawa materialnego w zakresie niewłaściwego zastosowania i błędnej wykładni art. 2 pkt. 7 ustawy o czasie pracy kierowców, stanowiącego definicję legalną podróży służbowej kierowców, poprzez błędne uznanie, iż kierowcy w transporcie drogowym nie odbywają podróży służbowych i nie należą się im świadczenia związane z podróżami służbowymi;
10. naruszenie prawa materialnego w zakresie niewłaściwego zastosowania i błędnej wykładni art. 4 ustawy o czasie pracy kierowców, poprzez odmowę zastosowania przepisów k.p. w zakresie nieuregulowanym ustawą o czasie pracy kierowców, tj. W zakresie uregulowania podstaw i zasad wypłaty kierowcom należności z tytułu podróży służbowych;
11. Naruszenie prawa materialnego w zakresie błędnej wykładni z art. 77 5 k.p. i przepisów wykonawczych wydanych na jego podstawie, poprzez wydanie zaskarżonego orzeczenia z pominięciem wykładni „zapewnienia noclegu” narzuconej Uchwałą składu siedmiu sędziów SN z 12 czerwca 2014 r. (II PZP 1/14) tj., poprzez nieprawidłowe przyjęcie przez sądy I i II instancji, iż nocleg w kabinie pojazdu stanowił zapewnienie noclegu w świetle przepisów prawa pracy i umowy łączącej strony;
12. naruszenie prawa materialnego w zakresie niewłaściwego zastosowania zasady równego traktowania pracowników określonej w art. 18 3a i d k.p. poprzez założenie, iż ryczałty noclegowe przysługują tylko jednej kategorii pracowników (nie-kierowcom), a innej kategorii (kierowcom) nie przysługują, co ma szczególne znaczenie w świetle faktu, iż powód zatrudniony był jednocześnie na stanowisku kierowcy i nie-kierowcy i wykonywał w ramach stosunku pracy zarówno obowiązki związane z prowadzeniem pojazdu, jak i obowiązki z tym niezwiązane;
13. naruszenie prawa materialnego w zakresie niewłaściwego zastosowania art. 151 1 § 1 k.p. poprzez oddalenie roszczenia o wypłatę wynagrodzenia i dodatku za nadgodziny, kiedy takie roszczenie powodowi przysługiwało;
14. naruszenie przepisów postępowania co miało istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez naruszenie art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie dowodów na okoliczność faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie, tj. Oddalenie wniosku o dowód z opinii biegłego sądowego w zakresie przysługujących powodowi ryczałtów noclegowych;
15. naruszenie przepisów postępowania, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez dokonanie błędnych ustaleń dowodowych, poprzez niezgodne z rzeczywistym stanem faktycznym i nieoparte w materialne dowodowym przyjęcie, że użytkowany przez powoda pojazd był wyposażony w dwa miejsca do spania i infrastrukturę wspomagającą wypoczynek nocny.
W uzasadnieniu skargi znalazło się rozwinięcie stawianych zarzutów.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwany wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej jako bezzasadnej oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Postanowieniem z dnia 13.01.2022r., o sygn. akt II PSK 196/21, Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 13.01.2022r. skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 14.09.2020r., przyjął skargę kasacyjną do rozpoznania.
Wyrokiem z dnia 10.01.2023r., o sygn. akt II PSKP 6/22, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
W uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia Sąd Najwyższy wskazał, że skarga była uzasadniona częściowo, w zakresie dotyczącym ryczałtu za noclegi pracowników – kierowców ciężarowych.
Sąd Najwyższy wskazał, iż zgodnie z obecną tendencją, potwierdzoną uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2014 r. (l PZP 3/14), zapewnienie pracownikowi - kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie tego pojazdu podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym nie stanowi zapewnienia mu „bezpłatnego noclegu” przez pracodawcę i tym samym nie pozbawia kierowcy roszczenia o zwrot kosztów noclegu. Wysokość tego ryczałtu ma pozostawać w odpowiedniej relacji do niedogodności związanych z noclegiem w kabinie. Trzeba mieć też na względzie fakt, że koszty podróży służbowej pracownika obciążają wyłącznie jego pracodawcę, ponieważ jest to koszt pracy, który w ramach ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej spoczywa na pracodawcy. W świetle orzecznictwa sądowego i wiążących przepisów prawa postanowienia umowy, o której w omawianym wyroku mowa wyłączające ryczałt za noclegi są niezgodne z prawem. Wszelkie regulacje zakładowych aktów prawa pracy, a także postanowienia umów o pracę wykluczające obowiązek pracodawcy pokrywania kosztów noclegów kierowców w podróży służbowej w związku z zapewnieniem im noclegów w kabinie pojazdów są bezskuteczne.
Zgodnie natomiast z przewodnim orzecznictwem Sądu Najwyższego postanowienia umowy wykluczające ryczałt za noclegi kwalifikuje się jako niezgodne z podstawowymi gwarancjami zapewnienia odpoczynku kierowcom w transporcie międzynarodowym będących w ciągłej podróży. W tym duchu utrzymana została uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2017 r. (III PZP 2/17), która stanowi, że „ryczałt za nocleg w podróży służbowej kierowcy zatrudnionego w transporcie międzynarodowym może zostać określony w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagrodzenia albo w umowie o pracę (art. 77 S 3 k.p.) poniżej 25% limitu, o którym mowa w S 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju”. Kierowca może nocować w kabinie pojazdu, jednak niedogodności z tym związane powinny być rekompensowane przez pracodawcę na przykład przez wypłatę ryczałtu, który może być niższy od przewidzianego w przepisach rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2002 r. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2019 r., I PK 162/18, 18 stycznia 2022 r., III PSKP 51/21).
Sąd Najwyższy uznał też, iż na uwagę zasługuje również orzecznictwo torujące drogę do bardziej elastycznego podejścia w omawianej kwestii. W przypadku, gdy brak jest wewnątrzzakładowej regulacji dotyczącej zwrotu kosztów za noclegi czy też umowa stron stanowi inaczej Sąd powinien o tym problemie przesądzić, zastępując uzgodnienia stron zasądzeniem odpowiedniej rekompensaty zgodnie z dyspozycją art. 322 k.p.c. Spojrzenie na całość systemu prawnego w pewien sposób z zewnątrz, z koniecznego dystansu, na podstawach filozoficznych i aksjologicznych, umożliwia balansowanie pozostających w konflikcie interesów, niezależnie od doraźnych celów. W centrum tej perspektywy metodologicznej pozostają podstawowe prawa jednostki.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 98 15 § 1 k.p.c. oraz art. 108 § 2 k.p.c.
Sąd Okręgowy w Zielonej Górze zważył co następuje:
Apelacja powoda B. P. okazała się zasadna w tym znaczeniu, że doprowadziła do uchylenia zaskarżonego wyroku oraz przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temuż Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.
W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy.
Zgodnie z art. 386 § 4 k.p.c. Sąd II instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w razie nierozpoznania przez Sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.
Na podstawie poglądów dominujących w doktrynie i orzecznictwie przyjąć należy, że nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego. Oceny, czy sąd pierwszej instancji rozpoznał istotę sprawy dokonuje się na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, nie zaś na podstawie ewentualnych wad postępowania wyjaśniającego.
Pojęcie "istoty sprawy", o którym jest mowa w art. 386 § 4 k.p.c. dotyczy jej aspektu materialnoprawnego i zachodzi w sytuacji, gdy sąd nie zbadał podstawy materialnoprawnej dochodzonych roszczeń, jak też skierowanych przeciwko nim zarzutów merytorycznych, tj. nie odniósł się do tego co jest przedmiotem sprawy uznając, że nie jest to konieczne z uwagi na istnienie przesłanek materialnoprawnych, czy procesowych unicestwiających dochodzone roszczenie ( wyrok SN z dnia 26 stycznia 2011 roku, IV CSK 299/10, LEX nr 784969).
Nierozpoznanie istoty sprawy stanowi wadę braną pod uwagę w ramach kontroli orzeczeń sądu I instancji w postępowaniu apelacyjnym - art. 386 § 4 KPC (wyrok SN z 19.03.2008 r., I PK 238/07, OSNP 2009, nr 15-16, poz. 191).
W niniejszej sprawie sytuacja taka miała miejsce.
Sąd Najwyższy, przekazując sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu, wyjaśnił, że zgodnie z obecną tendencją, potwierdzoną uchwałą Sądu Najwyższego z 07.10.2014 r. (I PZP 3/14), zapewnienie pracownikowi – kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie tego pojazdu podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym nie stanowi zapewnienia mu „bezpłatnego noclegu” przez pracodawcę i tym samym nie pozbawia kierowcy roszczenia o zwrot kosztów noclegu. Ponadto postanowienia umowy wyłączające ryczałt za noclegi są niezgodne z prawem, a tym samym bezskuteczne. Powyższe wskazania są dla sądu odwoławczego, rozpoznającego obecnie sprawę powoda w pełni wiążące.
Dalej Sąd Najwyższy wskazał, iż pracownik - kierowca może nocować w kabinie pojazdu, jednak niedogodności z tym związane powinny być rekompensowane przez pracodawcę na przykład przez wypłatę ryczałtu, który może być niższy od przewidzianego w przepisach rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2002 r. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2019 r., I PK 162/18, 18 stycznia 2022 r., III PSKP 51/21). Ponadto stosując bardziej elastyczne podejście, w przypadku, gdy brak jest wewnątrzzakładowej regulacji dotyczącej zwrotu kosztów za noclegi czy też umowa stron stanowi inaczej Sąd powinien o tym problemie przesądzić, zastępując uzgodnienia stron zasądzeniem odpowiedniej rekompensaty zgodnie z dyspozycją art. 322 k.p.c.
Przekazując sprawę do ponownego rozpoznania, Sąd II instancji przedstawi zalecenia i uwagi dotyczące dalszego przebiegu postępowania w sprawie.
Rzeczą Sądu Rejonowego w toku ponownego rozpoznania sprawy będzie uzupełnienie materiału dowodowego, aby wynik postępowania dowodowego pozwolił na rozpatrzenie zasadności żądania powoda.
W ocenie Sądu Okręgowego, wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie świadczenia pracy przez powoda B. P. na rzecz T. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...), tj. ustalenia, czy i jakie obiektywne niedogodności występowały podczas noclegów powoda w kabinie pojazdu ciężarowego. Sąd Rejonowy w tym zakresie praktycznie nie przeprowadził postępowania dowodowego. Zatem, na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy, trzeba to szczegółowo wyjaśnić. Sąd I instancji będzie musiał rozważyć, czy przeprowadzić dowód z opinii biegłego, czy poprzestać na dowodach zgłoszonych przez strony, a następnie odnieść się do oświadczeń woli stron. Dopiero po uzupełnieniu dokładnie w tym zakresie materiału dowodowego będzie możliwe ustalenie właściwej wysokości stawki, w oparciu o którą Sąd zasądzi od pozwanego na rzecz powoda rekompensatę zgodnie z dyspozycją art. 322 k.p.c., bądź wypłaci ryczałt (który może być niższy od przewidzianego w przepisach rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2002 r) - jeżeli powód rzeczywiście tychże niedogodności doznał. Obecnie zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje żadnych podstaw do poczynienia w tym zakresie prawidłowych ustaleń.
Oddalenie powództwa przez Sąd Rejonowy nie oznaczało rozpoznania istoty sprawy, gdyż sprawę może zakończyć tylko orzeczenie, które poprzedza postępowanie dowodowe, w zakresie koniecznym do ustalenia podstawy rozstrzygnięcia.
W powyższych warunkach w ocenie Sądu Okręgowego konieczne było wydanie orzeczenia kasatoryjnego.
W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 k. p. c. uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Nowej Soli, IV Wydział Pracy, pozostawiając temu Sądowi w myśl art. 108 § 2 k. p. c. rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.
Sędzia Robert Macholak