Sygn. akt IV U 512/23
24 kwietnia 2024 roku
Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny
Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2024 roku w Sieradzu
skargi Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców Oddział Terenowy z siedzibą w G. na bezczynność organu rentowego
w sprawie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców Oddział Terenowy z siedzibą w G.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł.
z udziałem zainteresowanego: (...) s.c.
w przedmiocie skargi na bezczynność organu rentowego
1. Zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. do wydania w terminie 30 dni decyzji w przedmiocie wniosków F. K. i O. D. prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą (...) s.c. za numerem NIP (...) o rozłożenie na raty należności z tytułu składek na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
2. Oddala odwołanie w pozostałym zakresie.
Sygn. akt IV U 512/23
Pismem z 16.8.2023r., pełnomocnik Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw wystąpił do ZUS o udzielenie wyjaśnień dotyczących przyczyn odstąpienia od wydania decyzji administracyjnej w sprawie spółki – (...) s.c. odnośnie wniosków o rozłożenie na raty należności z tytułu składek.
W odpowiedzi, pismem z 14.09.2023r. ZUS (...) Oddział w Ł. poinformował o sposobie załatwienia sprawy.
W dniu 27.10.2023r., wpłynęło odwołanie pełnomocnika Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw w związku z niewydaniem decyzji w sprawie rozłożenia na raty należności z tytułu składek wskutek wniosku przedsiębiorcy - (...) s.c., NIP (...), w którym wnosił o zobowiązanie organu do wydania decyzji w sprawie rozłożenia należności na raty z tytułu składek w zakresie objętym wnioskiem przedsiębiorcy w terminie tygodnia oraz stwierdzenie, iż niewydanie decyzji przez organ rentowy nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania w związku z niewydaniem decyzji. Zdaniem ZUS, organ rentowy nie powinien wydawać decyzji administracyjnej, ponieważ właściwą formą zakończenia sprawy na wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek jest zawiadomienie. Ponadto, jeżeli zgoda na rozłożenie na raty składek na ubezpieczenia społeczne przybiera charakter umowy, to odmowa rozłożenia na raty należności na ubezpieczenia społeczne nie powinna przybierać formy decyzji administracyjnej.
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
Pismem z 16.08.2023r., Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw wstąpił do postępowania administracyjnego prowadzonego przed organem rentowym dotyczącego przedsiębiorcy - (...) s.c., NIP (...).
Przedsiębiorca - (...) s. c., od stycznia 2023r. wielokrotnie składał w ZUS wnioski o rozłożenie na raty należności z tytułu składek. Wnioski te nie zostały pozytywnie zweryfikowane poprzez zawarcie układu ratalnego pomiędzy organem rentowym, a przedsiębiorcą. Organ rentowy ani razu nie wydał decyzji administracyjnej wskutek złożonych wniosków (pisma ZUS z: 8.02.2023r., 8.03.2023r., 16.03.2023r. 14.04.2023r., 29.06.2023r., 10.08.2023r. 14.09.2023r. k. 12 – 25/akta sprawy).
Powyższy bezsporny stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu przed organem rentowym.
Sąd Okręgowy zważył:
Odwołanie częściowo zasługuje na uwzględnienie.
W myśl art. 29 ust. 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. z 2023r. poz. 1230 ze zm.), ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie, Zakład może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności należności z tytułu składek oraz rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych.
Zgodnie z art. 29 ust. la ustawy, odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenie należności na raty następuje w formie umowy.
W myśl art. 29 ust. 1 ustawy, ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie, Zakład może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności należności z tytułu składek oraz rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych.
Stosownie do treści art. 123 ustawy, w sprawach uregulowanych ustawą stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Odpowiednio do treści art. 104§4 k.p.a., organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.
Jak stanowi przepis art. 35§1 - 3 k.p.a., organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.
Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.
Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
W ocenie Sądu, niewydanie przez organ decyzji w przedmiocie wniosków (...) s.c., NIP (...) dot. rozłożenia na raty należności z tytułu składek na rzecz ZUS, narusza obowiązujące przepisy prawa. Zdaniem Sądu, ZUS powinien był wydać decyzję odmawiającą rozłożenia należności na raty, a nie zawiadamiać o odmowie w formie zwykłego pisma, którą powinno poprzedzać postępowanie administracyjne zgodne z rygorami przewidzianymi w k.p.a. Potwierdzenie powyższego stanowiska znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie (por. postanowienie NSA z 10.02.2021r., sygn. akt I GSK 1814/20, wyrok NSA z 16.06.2011r., sygn. akt II GSK 661/10, wyroku WSA w Gdańsku z 4.04.2017r., sygn. akt I SAB/Gd 1/17, wyrok WSA w Poznaniu z 20.01.2009r., sygn. akt I SA/Po 1477/08, wyrok WSA w Warszawie z 23.05.2006r., sygn. akt III SA/Wa 1009/06).
W ocenie Sądu, organ rentowy w pismach kierowanych do płatnika, podkreślał kwestie irrelewantne w kontekście ustalenia celowości i zasadności zwarcia układu ratalnego z przedsiębiorcą, nie przedstawiał w odpowiedni sposób istotnych przesłanek ustawowych, tj. możliwości płatniczych dłużnika oraz stanu finansów ubezpieczeń społecznych.
Wydanie decyzji odmownej, wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego podlegającego rygorom k.p.a. Ponadto decyzja winna spełniać kryteria określone w art. 107§1 k.p.a., a także w art. 107§3 k.p.a., tj. uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.
W ocenie Sądu, pisma ZUS, nie spełniają kryteriów właściwych dla decyzji administracyjnej. W okrojonym stopniu odnoszą się do przesłanek merytorycznych właściwych do oceny, czy ZUS winien zawrzeć układ ratalny z przedsiębiorcą, tj. możliwości płatniczych dłużnika, jak i stanu finansów ubezpieczeń społecznych. Należy zaakcentować, iż informowanie przedsiębiorcy w formie zarzutu, iż zamierza skorzystać z dobrodziejstw ustawy z uwagi na trudności w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, jest niezrozumiałe i wykracza poza wytyczne prawodawcy określone w art. 29 ust. 1 u.s.u.s.
Sąd nie podzielił stanowiska odwołującego, co do zakreślenia ZUS tygodniowego terminu do wydania decyzji w niniejszej sprawie, bowiem nie ma to odzwierciedlenia w obowiązujących przepisach.
Wobec powyższego, Sąd Okręgowy zobowiązał ZUS(...)Oddział w Ł. do wydania w terminie 30 dni decyzji w przedmiocie wniosków F. K. i O. D., prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą (...) s.c., NIP (...) o rozłożenie na raty należności z tytułu składek na rzecz ZUS (pkt 1 wyroku).
Na podstawie art. 477 14 §1 k.p.c., Sąd oddalił odwołanie w pozostałym zakresie (pkt 2 wyroku).