UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 maja 2024 r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził brak prawa ubezpieczonej T. T. do zasiłku chorobowego za okres od 22 kwietnia
2020 r. do dnia 27 maja 2020 r. i zobowiązał ją do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wraz z odsetkami w łącznej kwocie 7.347,39 zł (5.407,56 zł należności głównej i 1.939,83 zł odsetek). W uzasadnieniu tejże decyzji organ rentowy stwierdził, iż odwołująca się w trakcie izolacji w związki z pozytywnym wynikiem badania na obecność wirusa (...)2 wykonywała pracę na rzecz podmiotu, z którym łączyła ją umowa zlecenia. Było to zdaniem organu niewłaściwe wykorzystanie zwolnienia lekarskiego.

T. T. złożyła odwołanie od tej decyzji zaskarżając ją w całości. Zarzuciła jej naruszenie art. 17 ust. 1 ustawy z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Przede wszystkim wskazała, że stosowanie tej ustawy wobec osób wykonujących zawód medyczny zostało wprost wyłączone przez art. 4 ust. 4 b ustawy covidowej. Ponadto podała, że wykonywanie przez nią w sposób zdalny zlecenia pomogło jej przetrwać okres izolacji. Nie wpłynęło w żaden sposób na czas trwania izolacji.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołująca się T. T. w okresie objętym zaskarżoną decyzją tj. 4 lata przed wyrokowaniem, była zatrudniona jako pielęgniarka na Oddziale Wewnętrznym, S. W. w Ł.. Szpital ten był wówczas tzw. szpitalem jednoimiennym.

Personel miał wykonywane regularnie badania w kierunku (...)2. Takie badanie miało również miejsce w godzinach rannych w dniu 21 kwietnia
2020 r. Odwołująca czuła się tego dnia dobrze. Wieczorem otrzymała informację telefoniczną z Sanepidu, że wynik okazał się pozytywny (wynik badania z 21.04.2020 r. – k. 16).

W związku z powyższym od dnia 22 kwietnia 2022 r. odwołująca się została skierowana na izolację w warunkach domowych.

W tej sprawie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Ł. wydał następujące decyzje:

z dnia 22 kwietnia 2020 r. (izolacja w warunkach domowych w okresie 22.04-05.05.2020 r.)
z dnia 4 maja 2020 r. (izolacja w warunkach domowych w okresie 06.05-19.05.2020 r.)
z dnia 19 maja 2020 r. (izolacja w warunkach domowych w okresie 20.05. do 02.06.2020 r.).

Decyzje te wynikały z faktu, że odwołująca się nie miała dwóch kolejnych negatywnych wyników badania w kierunku wirusa (...)2.

Dopiero decyzją z dnia 27 maja 2020 r. ww. organ zwolnił odwołującą się z izolacji i z obowiązku odbycia kwarantanny od dnia 28.05.2020 r. (k. 7 i nast. akt)

Odwołującą się łączyła umowa zlecenia nr (...) z dnia 30.11.2012 r. zawarta z Z. S. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą (...). Z. S. w B.. Jej przedmiotem było świadczenie pielęgniarskiej opieki domowej długoterminowej (treść umowy k. 11 i nast.)

W okresie izolacji związanej z pozytywnym wynikiem w kierunku (...)2 odwołująca się zdalnie (telefonicznie) wykonywała usługi w ramach realizacji ww. umowy zlecenia ( Karta wizyt opieki długoterminowej domowej z okresu od 4.05 do 28.05.2020 r. – k. 15 i nast.)

Odwołująca się przeszła na emeryturę z dniem 28.08.2021 r. (świadectwo pracy k. 17).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione, albowiem zaskarżona decyzja została wydana bez podstawy prawnej.

Okoliczności faktyczne niniejszej sprawy są bezsporne: odwołująca się w okresie izolacji w warunkach domowych wykonywała zdalnie umowę zlecenia, nie świadczyła wówczas pracy u swojego pracodawcy s. W. w Ł..

Zgodnie z art. 4b ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374), według stanu obowiązującego w okresie, którego dotyczy przedmiotowa decyzja jeżeli w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, ubezpieczony wykonujący zawód medyczny w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej świadczy pracę zdalną, o której mowa w art. 3, na rzecz podmiotu wykonującego działalność leczniczą lub udziela świadczeń zdrowotnych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, przepisu art. 17 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie stosuje się.

Art. 3 ust. 1 tej ustawy wskazuje, że w celu przeciwdziałania (...)19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).

Organ rentowy nie kwestionował, że odwołująca się będąca pielęgniarką wykonuje zawód medyczny w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. Nr 112, poz. 654).

Powyższe przepisy przesądzają o zasadności odwołania.

Jak wynika z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 1732, 2140, 2476) zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.

Z kolei zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:

1) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;

1a) wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Ustawa wyraźnie zatem rozróżnia niezdolność do wykonywania pracy (z powodu choroby) od niemożności wykonywania pracy (np. z powodu izolacji). W tym pierwszym wypadku zasiłek chorobowy jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego, zastępującym pracownikowi wynagrodzenie, które utracił wskutek czasowej, spowodowanej chorobą, niezdolności do świadczenia pracy umówionej. Z kolei w przypadku drugim, z jakim mamy do czynienia w tej sprawie, przesłanką powstania prawa do otrzymania zasiłku chorobowego jest niemożność wykonywania pracy z powodu skierowania na izolację w warunkach domowych.

Jak stanowi art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1845) izolacja to odosobnienie osoby lub grupy osób chorych na chorobę zakaźną albo osoby lub grupy osób podejrzanych o chorobę zakaźną, w celu uniemożliwienia przeniesienia biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby; z kolei zgodnie z pkt 11a) izolacja w warunkach domowych oznacza odosobnienie osoby chorej z przebiegiem choroby zakaźnej niewymagającej bezwzględnej hospitalizacji ze względów medycznych w jej miejscu zamieszkania lub pobytu, w celu zapobieżenia szerzenia się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych.

Zgodnie z art. 34 ust. 4 pkt 1) ww. ustawy zakazuje się opuszczania miejsca izolacji lub izolacji w warunkach domowych, chyba, że odpowiednio dana osoba wymaga hospitalizacji albo organ inspekcji sanitarnej postanowi inaczej.

Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w żadnym przepisie nie zawiera zakazu zarobkowania przez osobę objętą izolacją w warunkach domowych.

Art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa stanowi, że ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny w celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Przepis ten nie ma w ogóle zastosowania do sytuacji odwołującej się: nie odnosi się do przewidzianej w art. 6 ust. 2 niemożności wykonywania pracy z powodu umieszczenia w izolacji domowej. Można ewentualnie rozważać, czy praca na umowę zlecenie w trakcie izolacji mogła stanowić wykorzystanie zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem, ale w realiach niniejszej sprawy nie znajduje to uzasadnienia. Organ rentowy nie składał w tym kierunku żadnych wniosków dowodowych. Nie ma żadnych przesłanek o charakterze medycznym, które wskazywałyby na związek pracy z pozytywnym lub negatywnym wynikiem testu na obecność koronawirusa. N. jest natomiast fakt, że liczne badania naukowe nad okresem pandemii wskazywały, że każda aktywność w trakcie nakazanej izolacji czy kwarantanny (w tym praca zdalna) miały jednoznacznie pozytywny wpływ na kondycję psychiczną osób im poddanych.

Odwołująca się nie wykonywała obowiązków wynikających z umowy o pracę w S. W. w Ł., nie dlatego, że nie była do niej zdolna (wskazywała, że nie miała żadnych objawów choroby), lecz dlatego, że praca pielęgniarki wymagała osobistego pobytu w szpitalu. Izolacja w warunkach domowych oznacza natomiast zakaz opuszczania miejsca pobytu i bezpośredniego kontaktowania się z osobami trzecimi.

Odwołującej przysługiwał zasiłek chorobowy, albowiem nie mogła wykonywać pracy stanowiącej jej główne źródło utrzymania. Mocą decyzji organu państwa -Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ł.- została pozbawiona możliwości zarobkowania, dlatego należało jej się świadczenie z ubezpieczenia społecznego. Fakt, że w czasie niemożności wykonywania pracy, wykonywała czynności z umowy zlecenia zdalnie, nie ma żadnego wpływu na zakres świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Reasumując, art. 17 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, na który powołuje się organ rentowy, nie znajduje zastosowania do odwołującej się przebywającej w izolacji w warunkach domowych, a nie na zwolnieniu lekarskim. Ponadto art. 4b ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprost wskazuje, że do osób wykonujących zawody medyczne art. 17 nie ma zastosowania w razie wykonywania przez nie w trakcie izolacji czy kwarantanny pracy zdalnej na rzecz podmiotu wykonującego działalność leczniczą lub udzielających świadczeń zdrowotnych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Skoro zakwestionowana decyzja została wydana bez podstawy prawnej, Sąd zmienił ją kierując się dyspozycją art. art. 477¹⁴ § 2 kpc.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE