UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 19 maja 2023 r. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w G. (...).832.1.432.2023.PJ wobec R. P., zaliczonego orzeczeniem z dnia 25 sierpnia 2022 r. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w G. (...). (...).1.619.2022.BM do lekkiego stopnia niepełnosprawności, odmówił wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Orzeczeniem z dnia 25 lipca 2023 r. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. ON. (...).1. (...).2023.EH uchylił ww. orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w G. i zaliczył R. P. do lekkiego stopnia niepełnosprawności okresowo, do dnia 25 lipca 2024 r.

R. P. wniósł odwołanie od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, domagając się zaliczenia go do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. W uzasadnieniu odwołujący wskazał, że zaliczenie go do lekkiego stopnia niepełnosprawności, zostało błędnie ustalone, zważywszy na choroby, z którymi się zmaga. R. P. w odwołaniu podniósł nadto, że jego stan znacznie się pogorszył, co również dyskwalifikuje go do pracy w jego zawodach.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wniósł o oddalenie odwołania, wskazując, że odwołujący ma naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, naruszenie sprawności organizmu istotnie obniża jego zdolność do wykonywania pracy. Jednakże jest on zdolny do zaspokajania bez pomocy innych swoich podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się w szczególności samoobsługę, samodzielne poruszanie się i komunikację z otoczeniem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. P., urodzony w dniu (...) w S., posiadający wykształcenie średnie branżowe – technolog żywienia, obecnie nie pracuje.

Dowód: ocena zawodowa – k. 55 akt organu

U R. P. występują zmiany zwyrodnieniowo - dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo - krzyżowego z okresowym zespołem bólowym, osteoporoza okołostawowa, zmiany zwyrodnieniowe w stawach międzypaliczkowych dłoni i nadgarstkowych, zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych. Stwierdza się u niego także chorobę nadciśnieniową z zajęciem serca bez (zastoinowej) niewydolności serca, niereumatyczną niedomykalność zastawki trójdzielnej, otyłość.

Dowód: opinia biegłej z zakresu neurologii T. P. oraz biegłego z zakresu ortopedii H. M. – k. 23-24 akt, opinia uzupełniająca biegłej z zakresu neurologii T. P. oraz biegłego z zakresu ortopedii H. M. opinia biegłej z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii L. W. – k. 101-101v, dokumentacja medyczna – k. 92-97 oraz w aktach organu.

U R. P. nie rozpoznaje się odchyleń w zakresie nerwów czaszkowych, odchyleń patologicznych. Objaw L.’a obustronnie ujemny, napięcie mięśni przykręgosłupowych jest prawidłowe, chód jest prawidłowy.

Schorzenia ortopedyczne R. P. w postaci zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych kręgosłupa powodowały jego niepełnosprawność w stopniu lekkim okresowo od dnia 28 lipca 2022 r. do dnia 25 lipca 2024 r. Choroba nadciśnieniowa oraz niedomykalność zastawki trójdzielnej bez cech niewydolności serca ww. okresie również powodowały niepełnosprawność w stopniu lekkim. Nie stwierdza się bowiem u niego zaawansowanych procesów powikłań, a schorzenia te mają charakter wyrównany bez cech niewydolności serca z prawidłową EF60%.

W przeszłości, od dnia 28 lipca 2022 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r. R. P. miał orzeczony lekki stopień niepełnosprawności.

Niesporne, a nadto dowód: orzeczenie o niepełnosprawności z dnia 25.08.2022 r. w aktach organu.

Na mocy orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 września 2024 f. R. P. został uznany za niezdolnego do pracy dnia 30 września 2026 r.

Dowód: orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – k. 137

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.11.127.721 z późn. zm.) rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki.

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. (art. 4 ust. 1 ustawy). Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy). Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu powodującą w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne (art. 4 ust. 3 ustawy).

Standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności, uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (t.j. Dz.U. 2015.1110). I tak zgodnie z rozporządzeniem: niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1pkt 3), czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – konieczność udzielania pomocy, o której mowa w § 29 ust.1 pkt 3 w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o której mowa w § 29 ust. 1pkt 3 (§ 30 ust. 1pkt 2), istotne obniżenie do wykonywania pracy - naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej znacznie obniżające wydajność pracy na danym stanowisku w porównaniu do wydajności, jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną (§ 31 ust. 1 pkt 1), ograniczenia w pełnieniu ról społecznych - trudności doświadczane przez osobę zainteresowaną w relacjach z otoczeniem i środowiskiem według przyjętych norm społecznych, jako skutek naruszonej sprawności organizmu (§ 31 ust. 1 pkt 2), zaś możliwość kompensacji ograniczeń - wyrównywanie dysfunkcji organizmu spowodowanej utratą lub chorobą narządu odpowiednio przez przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (§ 31 ust. 2 rozporządzenia).

W rozpoznawanej sprawie niespornym było, iż wnoszący odwołanie jest osobą niepełnosprawną. Spornym natomiast pozostawał stopień niepełnosprawności, jakim skutkują jego schorzenia. R. P. kwestionował bowiem zaliczenie go przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. do lekkiego stopnia niepełnosprawności, utrzymując, iż jego stan zdrowia skutkuje stopniem umiarkowanym.

Z uwagi na fakt, iż rozpoznanie niniejszej sprawy wymagało wiadomości specjalnych Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu kardiologii i chorób wewnętrznych, ortopedii oraz z neurologii.

Z opinii biegłych z zakresu neurologii T. P. i ortopedii H. M. wynika, iż R. P. jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim. Biegli uzasadnili swoją ocenę tym, że u odwołującego, u którego występują zmiany zwyrodnieniowo - dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo – krzyżowego stwierdza się prawidłowy chód, odruchy głębokie, żywe, równe, nie stwierdzono objawów patologicznych, ani też bolesnego kręgosłupa, napięcie mięśni przykręgosłupowych, jak i ustawienie samego kręgosłupa jest prawidłowe, nie stwierdzono także neurologicznych objawów ubytkowych.

W konsekwencji biegli zgodzili się z zaskarżonym orzeczeniem Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. i stwierdzili, że odwołujący się nie spełnia przesłanek pozwalających na uznanie go za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym.

Organ nie wniósł zarzutów do opinii wydanej w sprawie, zaś odwołujący się podniósł, że biegli lekarze po raz kolejny nie wzięli pod uwagę wszystkich zmian, które dyskwalifikują go do pracy w jego zawodzie. W 1989 r. zachorował na zapalenie stawów i gościniec wielostawowy.

W opinii uzupełniającej biegłej z zakresu neurologii oraz biegłego z zakresu ortopedii, odnosząc się do twierdzenia odwołującego, że występują u niego dolegliwości wielostawowe, biegli zwrócili uwagę, że nie dołączył on stosownej dokumentacji w tym zakresie. Biegli zapoznali się z dokumentacją przedłożoną przez niego na etapie sporządzania opinii przez biegłą z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii (k. 94-95) i wskazali, że nadal brak jest podstaw do zmiany sporządzonej przez nich opinii, ponieważ podczas przeprowadzonego przez nich badania odwołującego, nie stwierdzili oni u niego upośledzenia funkcji stawów, a także nie stwierdzili ani objawów występowania zespołu bólowego kręgosłupa, które pozwoliłyby na orzeczenie stopnia niepełnosprawności w stopniu wyższym, aniżeli lekki.

Biegła z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii L. W. w swojej opinii z dnia 3 czerwca 2024 r. stwierdziła na podstawie dokumentacji medycznej (wobec niestawienia się odwołującego na badaniu), że schorzenia występujące u R. P. takie jak choroba nadciśnieniowa oraz niedomykalność zastawki trójdzielnej bez cech niewydolności serca powodują, że jest on osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim. Biegła nie stwierdziła występowania zaawansowanych procesów powikłań, bowiem schorzenia te mają charakter wyrównany bez cech niewydolności serca, z prawidłową EF60%. Zdaniem biegłej, niepełnosprawność w stopniu lekkim ma charakter okresowy i podobnie jak biegli z dziedziny neurologii i ortopedii stwierdziła, że niepełnosprawność orzeka się do 25 lipca 2024 r.

Organ nie wniósł zarzutów do opinii biegłej z zakresu chorób wewnętrznych. Odwołujący natomiast w piśmie z dnia 14 sierpnia 2024 r. zaakcentował, że opinia ta jest nie do przyjęcia, akcentując jednak kwestie nie pozostające w gestii biegłej, tj. dotyczące narządu ruchu. Zarzuty, które formułował odwołujący nie przedstawiały żadnej wartości merytorycznej, a jedynie przedstawiały polemikę z wnioskami wyciąganymi przez biegłą (jak i biegłych z zakresu neurologii i ortopedii), w związku z czym nie uznano za celowe przedstawienia ich biegłej celem ustosunkowania się do nich.

Opinie sporządzone przez biegłych z zakresu ortopedii, neurologii, chorób wewnętrznych i kardiologii należało ocenić jako rzetelne, oparte na dostępnej dokumentacji medycznej oraz bezpośrednim badaniu odwołującego (w przypadku biegłych z zakresu neurologii i ortopedii). Sąd zważył, iż biegli to wysokiej klasy fachowcy o wieloletnim doświadczeniu klinicznym oraz wieloletnim doświadczeniu orzeczniczym i specjalnościach odpowiednich do dolegliwości wnoszącego odwołanie. Tym samym Sąd przyjął ustalenia poczynione przez biegłych za miarodajne dla skonstruowania stanu faktycznego w sprawie. Opinie sporządzone na potrzeby niniejszego postępowania charakteryzują się zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, całokształt wniosków przedstawionych przez powołanych w sprawie biegłych sądowych odpowiadał na zadane przez Sąd pytania i zawierał logiczny wywód oparty o wszechstronną analizę zgromadzonej dokumentacji medycznej.

Podkreślić należy, że dokumentacja medyczna zebrana w toku niniejszej sprawy, nie była wystarczająca do podważenia orzeczenia organu, a same zaś twierdzenia odwołującego, wnioskującego o przyznanie mu umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, nie pozwoliły na inne ustalenia Sądu. W tym miejscu należy wskazać, że postępowanie sądowe także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych rządzi się określonymi regułami, bowiem zgodnie z art. 6 k.c. - ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne.

Na koniec postępowania odwołujący przedłożył orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 10 września 2024 r., stwierdzające jego niezdolność do pracy do dnia 30 września 2026 r. Orzeczenie to nie wnosiło wiele do niniejszego postępowania. Nie dotyczy okresu czasu ocenianego w sprawie. Należy wskazać, że zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada oceny prawidłowości decyzji według stanu istniejącego w dacie jej wydania. Mimo, że sąd ubezpieczeń społecznych rozpoznaje sprawę merytorycznie na nowo, to jednak jako organ kontrolny wobec organu rentowego ma obowiązek odniesienia się do stanu rzeczy istniejącego w dacie wydania decyzji. Z tej przyczyny obowiązująca w "klasycznym" procesie cywilnym reguła wyrażona w art. 316 § 1 k.p.c., zgodnie z którą sąd bierze pod uwagę stan rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy, doznaje wyjątku w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, ze względu na jego szczególny, odwoławczy charakter (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2014 r., II UK 76/14, LEX nr 1777882). Oznacza to, że ocena stanu zdrowia odwołującego dokonywana była na dzień 25 lipca 2023 r. Zmiany, które zaszły w stanie zdrowia po tej dacie nie mogły podlegać ocenie w niniejszym postępowaniu sądowym. Także ocena lekkiego stopnia niepełnosprawności u odwołującego, dokonana przez biegłych kończyła się z dniem 25 lipca 2024 r., a więc przed datą wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS (10 września 2024 r.). Biegli uznali zatem za zasadne dokonanie po tej dacie ponownej oceny przez organ stanu zdrowia i funkcjonowania odwołującego. Zgodnie z § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności - w przypadku zmiany stanu zdrowia osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności może wystąpić z wnioskiem, o którym mowa w § 6 ust. 1, o wydanie orzeczenia o ponowne wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia.

Po dokonaniu analizy zgromadzonego materiału dowodowego, na poczet którego zaliczono dostępną dokumentację medyczną oraz opinie sporządzone przez biegłych sądowych, Sąd stanął na stanowisku, że orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. 25 lipca 2023 r, odpowiadało prawu.

W tych warunkach należało uznać, na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., że odwołanie jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w sentencji niniejszego orzeczenia.

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE