UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 9 kwietnia 2024 roku

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 327 ¹ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku sporządza się w sposób zwięzły, w związku z czym w niniejszym uzasadnieniu w zakresie twierdzeń stron odwołano się do treści ich pism procesowych

W pozwie złożonym w dniu 29.12.2023 roku strona powodowa (...) z siedzibą w S. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T. kwoty w wysokości 381,51 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty, a także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. (k. 3-5v)

Na uzasadnienie żądania pozwu strona powodowa podała, że domagała się zwrotu kosztów wynagrodzenia adwokata działającego w sprawie z tytułu czynności wykonanych w postępowaniu przedsądowym w Niemczech. Strona powodowa nadmieniła, że niemiecki ustawodawca uregulował wynagrodzenie adwokata w postępowaniu przedsądowym (Rechtsanwaltsvergutungsgesetz), a wysokość zwrotu kosztów zależy od wielu czynników, w tym od wartości przedmiotu sporu, rodzaju sprawy, a także od zakresu i złożoności pracy prawnika. Strona powodowa wskazała, że w niniejszej sprawie koszty odzyskania należności obejmowały także opłatę telekomunikacyjną w wysokości 20 euro oraz podatek VAT w wysokości 60,91 euro.

W dniu 17.01.2024 roku Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Tarnowie V Wydziale Gospodarczym wydał w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględnił żądanie strony powodowej w całości ( k. 31)

Od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw skutecznie złożyła strona pozwana, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania. Strona pozwana zarzuciła, że strona powodowa nie doręczyła jej wezwania do zapłaty, ani też nie podjęła próby mediacji lub innego sposobu pozasądowego rozwiązania sporu. Podniosła ona również, że nigdy nie otrzymała od strony powodowej wezwania do zapłaty z dnia 14.09.2023 roku w przedmiocie uregulowania należności wynikającej z załączonej do pozwu faktury VAT numer (...) z dnia 16.05.2023 roku, dotyczącej sprzedaży ekranu dotykowego zamówionego w dniu 25.10.2019 roku, a dostarczonego do siedziby strony pozwanej w dniu 11.03.2020 roku.

Strona pozwana zarzuciła, że faktura została wystawiona po upływie ponad 3 lat od daty dostarczenia przedmiotu sprzedaży, jak tez podniosła zarzut przedawnienia objętego pozwem roszczenia ( k. 38-39).

W dniu 01.03.2024 roku strona powodowa przedłożyła pismo przygotowawcze, w którym podtrzymała żądanie pozwu w całości.

Ustosunkowując się do zarzutów strony pozwanej podniosła ona, że roszczenie nie jest przedawnione. Wskazała ona, że jej niemiecki pełnomocnik na etapie przedsądowym podjął działania windykacyjne. Koszty dochodzone niniejszym pozwem są kosztami odzyskiwania należności, które poniosła strona powodowa korzystając z profesjonalnego pełnomocnika. Wysokość tych kosztów nie jest dowolna i wynika z przepisów ustawy Rechtsanwaltsvergutungsgesetz ( k. 47-51).

W kolejnym piśmie z dnia 13.03.2024 roku przygotowawczym strona pozwana przytoczyła te same argumenty, jak w sprzeciwie ( k. 55-56).

Zgodnie z art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. uzasadnienie wyroku winno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

Bezsporne między stronami były okoliczności dotyczące:

- zakupu przez stronę pozwaną u strony powodowej (...);

- wystawienia przez stronę powodową na rzecz strony pozwanej w dniu 25.10.2019 roku potwierdzenia zamówienia numer (...);

- dostarczenia podium w dniu 10.03.2020 roku;

- wystawienia przez stronę powodową na rzecz strony pozwanej w dniu 16.05.2023 roku faktury numer (...) na kwotę 18.587,15 zł netto, z odroczonym terminem płatności na dzień 15.07.2023 roku.

Strona powodowa ma siedzibę w miejscowości S..

dowód:

- wydruk z działu B Rejestru Handlowego B Sądu Rejonowego w Konigstein im Taunus – k. 10;

Strona pozwana ma swoją siedzibę w T..

dowód:

- wydruk z Krajowego Rejestru Sądowego – k. 11 – 17;

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd oparł się na okolicznościach przyznanych i niezaprzeczonych przez strony. W zakresie takich, powyżej wymienionych okoliczności, przyjęto je za ustalone na zasadzie art. 229 k.p.c. Zgodnie z treścią tego przepisu nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Natomiast przepis art. 230 k.p.c. stanowi, że gdy strona nie wypowie się, co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Te dwa przepisy są uzupełnieniem norm procesowych regulujących zasady ustalania stanu faktycznego sprawy (oprócz faktów udowodnionych oraz faktów znanych sądowi z urzędu), które zwalniają sąd z obowiązku przeprowadzenia postępowania dowodowego, gdy dane okoliczności zostały przyznane albo, gdy strona nie wypowie się o twierdzeniach strony przeciwnej. Oczywiście ustaleń takich należy czynić przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy. Część z tych okoliczności została przez strony zgodnie przyznana, a w zakresie części z nich, strona przeciwna nie wypowiedziała się. Wskazane okoliczności bezsporne nie budzą także żadnych wątpliwości Sądu oraz znajdują potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej prawdziwości i wiarygodności. Podkreślenia wymaga, że dokumenty będące dowodami w sprawie miały charakter dokumentów prywatnych, o których mowa w art. 245 k.p.c., który określa, że dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Przyjęcie zatem prawdziwości dokumentów nie stanowi jednocześnie przyjęcia, że zawarte w nich oświadczenia i twierdzenia polegają na prawdzie.

Osobnego omówienia wymagało pismo z dnia 27.09.2023 roku (k. 26) oraz nota kosztowa z dnia 4.12.2023 roku (k. 28). Strona pozwana kategorycznie zaprzeczyła, aby otrzymała od strony powodowej wskazane dokumenty. W tym stanie rzeczy, zgodnie z ciężarem dowodu, strona powodowa powinna przedstawić potwierdzenie nadania tych dokumentów. Takich dowodów strona powodowa jednak nie zaoferowała. Nie wiadomo zatem, czy pełnomocnik strony powodowej faktycznie podjął czynności windykacyjne wobec strony pozwanej. Niezależnie od tego dokumenty te w żadnej wersji językowej nie zostały podpisane, a nie ma też dowodu aby zostały wysłane pocztą elektroniczną. Brak jest wiec podstaw aby mogły stanowić one skutecznie dowód złożenia oświadczenia w nim zawartego.

Sąd postanowił odmówić dopuszczenia do udziału w sprawie adwokata P. S. tymczasowo jako pełnomocnika w sprawie ( k. 68).

Tymczasowe dopuszczenie do podjęcia naglącej czynności procesowej nie ma obligatoryjnego charakteru i zależy od ograniczonego uznania sądu.

Przez czynność naglącą, o której stanowi art. 97 k.p.c., należy rozumieć czynność mającą istotne znaczenie z punktu widzenia interesów strony, której niedokonanie lub dokonanie bez udziału strony pociąga za sobą uszczerbek dla jej sytuacji procesowej.

W niniejszej sprawie nie było żadnej czynności naglącej.

Ponadto nie może ujść uwadze, że do Sądu przesłany został jedynie plik zawierający załącznik, a w nim skan pełnomocnictwa, który nie był opatrzony podpisem kwalifikowanym ( k. 65-66).

Dla zachowania formy elektronicznej pełnomocnictwa w przypadku pełnomocnictwa sporządzonego uprzednio w formie pisemnej dopuszczalnym byłoby złożenie skanu takiego pełnomocnictwa w formie elektronicznego poświadczenia sporządzonego stosownie do art. 97 § 2 ustawy z 14.02.1991 roku - Prawo o notariacie ( tj. Dz. U. z 2022 r., poz. 1799 ze zm.) - dalej „p.o.n.”, które to poświadczenie notariusz opatruje kwalifikowanym podpisem elektronicznym bądź też opatrzenie skanu pełnomocnictwa sporządzonego uprzednio w formie pisemnej kwalifikowanym podpisem mocodawcy.

Zgodnie z art. 327 ¹ § 1 pkt 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku winno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd zważył, co następuje:

W sprawie zastosowanie będą miały przepisy następujących aktów prawnych:

1) ustawy z dnia 23.04.1964 roku – Kodeks cywilny (tj. Dz.U. 2023 r., poz. 1610 ze m.) – zwanej „k.c . ”;

2) ustawy z dnia 17.11.1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz.U. 2023 r., poz. 1550 ze zm.) – zwanej „k.p.c.”;

3) Rozporządzenia Rady (WE) nr 1215/2012 z dnia 12.12.2012 roku w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U.UE.L.2012.351.1.) – zwanego dalej „Rozporządzeniem Rady (WE) nr 1215/2012”;

4) Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzonej w Wiedniu dnia 11.04.1980 roku (Dz. U. z 1997 roku, Nr 45, poz. 286 ze zm.) – zwana dalej „Konwencją wiedeńską”;

5) ustawy z dnia 28.07.2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. 2023 r., poz. 1144 ze zm.) – zwanej „u.k.s.c.”;

6) ustawy z dnia 16.11.2006 roku o opłacie skarbowej (tj. Dz.U. 2023 r. poz. 2111 ze zm.) – zwanej „u.o.s.”;

7) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) numer 593/2008 z dnia 17.06.2008 roku w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych z dnia 4 lipca 2008 r. (Rzym I) (Dz. U.UE 2008 L 177/6 ze zm.) – zwanego dalej „Rzym I”;

8) ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 503) – zwanej dalej „p.p.m.”;

9) ustawy z dnia 8.03.2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (tj. Dz.U. 2023 r., poz. 1790) – zwana „u.p.n.o.t.h.”;

10) ustawy z dnia 19.07.2019 roku o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. 2019 r., poz. 1649) – zwana „u.z.o.z.p.”.

11) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz.U. 2023r., poz. 1935) – zwane „r.o.r.p.”

12) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (tj. Dz.U. 2023 r., poz. 1964 ze zm.) – zwane „r.o.a.”.

Niniejsza sprawa toczy się pomiędzy podmiotami posiadającymi siedzibę w różnych krajach należących do Unii Europejskiej. Strona powodowa, będąca spółką prawa niemieckiego, mająca siedzibę w miejscowości S., domagała się zapłaty od strony pozwanej będącej spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T..

I. Jurysdykcja

W zakresie występowania w procesie cywilnym tzw. elementu zagranicznego może on przejawiać się w dwóch aspektach: prawa materialnego, które sąd winien zawsze badać z urzędu i ustalać jakie prawo jest właściwe dla danego stosunku prawnego oraz prawa procesowego, które zgodnie z art. 1099 § 1 k.p.c. w zakresie braku jurysdykcji krajowej sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie sprawy, zaś w razie stwierdzenia braku jurysdykcji krajowej sąd odrzuca pozew lub wniosek, z zastrzeżeniem art. 1104 § 2 k.p.c. lub art. 1105 § 6 k.p.c. W związku z tym, że niniejsza sprawa ma charakter sprawy transgranicznej, zaś obie strony są podmiotami mającymi miejsce zamieszkania w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej, zastosowanie będą miały przepisy. Zgodnie z art. 4 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1215/2012 zasadą jest pozywanie osób mających miejsce zamieszkania (siedzibę) na terenie danego państwa Unii Europejskiej przed sądy tego kraju, niezależnie od posiadanego obywatelstwa. Dodatkowo zgodnie z art. 1103. k.p.c., sprawy rozpoznawane w procesie należą do jurysdykcji krajowej, jeżeli pozwany ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu albo siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej.

Strona pozwana ma siedzibę w T., zatem Sąd Rejonowy w Tarnowie posiada jurysdykcję w sprawie.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 9.07.1993 roku ( sygn. akt III CZP 89/93, LEX 3952) wskazał, że istnienie w sprawie jurysdykcji krajowej wywołuje ten skutek, że stosuje się w niej polskie prawo procesowe, a to zgodnie z przyjętą w doktrynie zasadą legis fori processualis. Akceptując w pełni ten pogląd wskazać należy, że będzie miał on zastosowanie w niniejszej sprawie.

II. Wybór prawa właściwego

Przedmiotowa sprawa jest sprawą z zakresu międzynarodowych stosunków obligacyjnych w zakresie prawa cywilnego, a zatem należało ustalić prawo materialne właściwe do oceny zasadności zgłoszonego roszczenia.

Bezspornym było, że strony łączyła umowa sprzedaży. Określenie łączącego strony stosunku prawnego ma znaczenie dla określenia prawa właściwego, które należy stosować do oceny sporu stron.

W niniejszej sprawie strony nie dokonały wyboru prawa określonego państwa, w związku z czym, aby ustalić prawo według którego w analizowanej kwestii należy postępować, odwołać się należy do norm prawa międzynarodowego.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy p.m.p., prawo właściwe dla zobowiązania umownego określa rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17.06.2008 roku w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) (Dz. Urz. UE L 177 z 04.07.2008 r., str. 6).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 powyższego Rozporządzenia umowa podlega prawu wybranemu przez strony, zaś wybór prawa jest dokonany wyraźnie lub w sposób jednoznaczny wynika z postanowień umowy lub okoliczności sprawy, jak też strony mogą dokonać wyboru prawa właściwego dla całej umowy lub tylko dla jej części. Natomiast art. 4 ust. 1, lit. a tego Rozporządzenia stanowi, że w zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy zgodnie z art. 3 i bez uszczerbku dla art. 5-8, prawo właściwe dla umowy ustala się następująco: umowa sprzedaży towarów podlega prawu państwu, w którym sprzedawca ma miejsce zwykłego pobytu. Zwrócić jednak należy uwagę, że art. 25 ust. 1 tego Rozporządzenia mówi, że nie uchybia ono stosowaniu konwencji międzynarodowych, których stronami w chwili przyjęcia niniejszego rozporządzenia - jest jedno lub więcej państw członkowskich, a które ustanawiają normy kolizyjne odnoszące się do zobowiązań umownych. Powoduje to, że

prawo właściwe wskazane przez Rzym I będzie miało zastosowanie jedynie w zakresie, w jakim swojego zastosowania w sprawie nie będzie miała Konwencja wiedeńska.

Konwencję wiedeńską stosuje się do umów sprzedaży towarów między stronami mającymi siedziby handlowe w różnych państwach, jeżeli państwa te są umawiającymi się państwami ( art. 1 ust. 1 lit. a) lub jeżeli normy międzynarodowego prawa prywatnego wskazują na ustawodawstwo umawiającego się państwa jako prawo właściwe ( art. 1 ust. 1 lit. b). Reguluje ona zawarcie umowy sprzedaży towarów oraz prawa i obowiązki sprzedającego i kupującego wynikające z takiej umowy ( art. 4); ma zastosowanie wyłącznie do umów zawartych w dniu lub po dniu jej wejścia w życie dla Umawiających się Państw określonych w punkcie (a) ustępu (1) artykułu 1 lub dla Umawiających się Państw wskazanych w punkcie (b) ustępu (1) artykułu 1 ( art. 100 ust. 2). Polska i Niemcy są stronami tej Konwencji, co powoduje, że zasadniczo będzie miała ona zastosowanie w sprawie.

III. Stosowanie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych w stosunku do kontrahenta będącego przedsiębiorcom zagranicznym

Zgodnie z art. 2 ust. 7 u.o.p.n.o.t.h. przepisy ustawy stosuje się do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.

Niemcy są państwem członkowskim Unii Europejskiej, dlatego też wobec strony powodowej należy stosować przepisy ustawy u.o.p.n.o.t.h.

Materia uregulowana przepisami u.o.p.n.o.t.h. prowadzi do wniosku, że należy zaliczyć ją do grupy przepisów publicznego prawa gospodarczego, a tym samym mając na uwadze klauzulę porządku publicznego, konieczność jej stosowania z urzędu, z wyprzedzeniem prawa materialnego właściwego dla danej umowy.

IV. Zwrot kosztów przedsądowej pomocy prawnej

Zwrot kosztów dochodzonych należności to bardzo często wydatek związany z zatrudnieniem fachowej pomocy prawnej, przekazaniem sprawy do podmiotu profesjonalnego zajmującego się egzekwowaniem tego typu należności, czy choćby poświęcenie etatu (części świadczonej pracy) jednego z pracowników do zajmowania się sprawą egzekwowania należności ( zob. „Ustawa O Przeciwdziałaniu Nadmiernym Opóźnieniom W Transakcjach Handlowych. Komentarz” red. K. Menszig-Wiese, wyd. C.H. Beck, 2022, s. 109.)

Wierzyciel nie ma żadnego obowiązku dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej, a ich odzyskiwanie za pośrednictwem firmy windykacyjnej może okazać się szybsze.

Skoro rekompensowanie kosztów z art. 10 ust. 2 u.p.n.o.t.h. następuje na zasadach ogólnych dotyczących roszczeń odszkodowawczych, to na wierzycielu spoczywa obowiązek wykazania szkody oraz jej wysokości, a także wywiedzenia adekwatnego związku przyczynowego między szkodą (poniesionymi kosztami odzyskiwania należności) a opóźnieniem dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego z transakcji handlowej ( zob. uchwała Sądu Najwyższego z 12.12.2019 roku, sygn. akt III CZP 48/19, LEX 2753920; wyrok Sądu Najwyższego z 7 lipca 2017 roku, sygn. akt V CSK 660/16, LEX 2350004)

W niniejszej sprawie pełnomocnik strony powodowej nie wykazał, że doręczył stronie powodowej wezwanie do zapłaty, czy pismo z dnia 27.09.2023 roku (k. 26) oraz notę kosztową z dnia 4.12.2023 roku (k. 28). W aktach sprawy nie znalazły się potwierdzenia nadania wskazanych dokumentów, o których przedłożenie wnosiła strona pozwana. Pełnomocnik strony powodowej nie wykazał zatem, że podjął wobec strony pozwanej czynności windykacyjne, za które należałoby mu się wynagrodzenie.

Powództwo podlegało oddaleniu także z innej przyczyny. Nawet, gdyby wierzyciel przedłożył wskazane powyżej dokumenty, to nie przysługiwałoby mu roszczenie na podstawie art. 10 ust. 2 u.p.n.o.t.h. Tak w prawie polskim, jak i w prawie niemieckim, w przypadku kosztów procesu istotne jest wykazanie ich celowości i wysokości. Koszty sądowe, przewyższające ryczałt o którym mowa w art. 10 ust. 1 u.p.n.o.t.h., podlegałyby uwzględnieniu jedynie w przypadku, gdyby wierzyciel wytoczył powództwo o zapłatę ceny sprzedaży, a takie powództwo nie zostało wytoczone. Wynika to z faktu, że w przypadku wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w osobie adwokata, zgodnie z art. 109 § 2 zd. 2 k.p.c. przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Dodatkowo zgodnie z § 15 ust. 3 pkt. 1 r.o.a. opłatę w sprawach wymagających przeprowadzenia rozprawy ustala się w wysokości przewyższającej stawkę minimalną, która nie może przekroczyć sześciokrotności tej stawki, ani wartości przedmiotu sprawy, jeśli uzasadnia to niezbędny nakład pracy adwokata, w szczególności poświęcony czas na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczba stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjęte w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu.

Przywołane przepisy powodują, że kwestie objęte skorzystaniem z pełnomocnika procesowego w osobie adwokata i jego wynagrodzenie za czynności przedsądowe winno być oceniane w świetle rozstrzygania o wysokości kosztów procesu. Z przyczyn nieznanych sądowi strona powodowa zaniechała wytoczenia powództwa o zapłatę należności głównej, zaś samą fakturę wystawił dopiero w dniu 16.05.2023 roku, a więc ponad trzy lata po dostarczeniu przedmiotu sprzedaży. W tej sytuacji próba dochodzenia w niniejszym pozwie wynagrodzenia za pomoc prawną, której koszt winien być uwzględniony – zgodnie z wynikającą z zasady jurysdykcji stosowania polskiej ustawy procesowej, o której mowa była na początku rozważań – stanowi próbę obejścia powyżej wskazanych przepisów k.p.c. i przepisów wykonawczych

V. Przedawnienie

Roszczenie z art. 10 ust. 1 u.p.n.o.t.h. powstaje i staje się wymagalne z dniem nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1 u.p.n.o.t.h., a więc już w chwili popadnięcia dłużnika w opóźnienie w zapłacie. Dla wymagalności roszczenia o zapłatę stałej rekompensaty nie jest konieczne ani informowanie dłużnika o opóźnieniu w zapłacie, ani wzywanie go do zapłaty. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 30.09.2021 roku ( sygn. akt III CZP 37/20, OSNC 2022 r., nr 5, poz. 46) termin przedawnienia roszczenia o rekompensatę za koszty odzyskiwania należności, opartego na art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (poprzednio pod nazwą: ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych), podając na uzasadnienie tego poglądu, że brak ponadto jakiegokolwiek uzasadnienia dla uzależnienia terminu końcowego przedawnienia tego roszczenia od przedawnienia się roszczenia dotyczącego należności głównej. W związku z tym zastosowanie w tej sprawie będzie miał trzyletni termin przedawnienia, a nie termin właściwy dla zobowiązania głównego.

Zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, zaś gdy wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Sama okoliczność wystawienia przez stronę powodową dopiero w dniu 16.05.2023 roku faktury ze wskazaniem terminu płatności na dzień 15.07.2023 roku nie może stanowić podstawy do ustalenie terminu przedawnienia. Skoro wykonanie umowy miała miejsce w dniu 10.03.2020 roku, a z treści zamówienia i pozostałych okoliczności nie wynika termin płatności, to świadczenie winny spełnione równocześnie. Dlatego też termin przedawnienia dochodzonego roszczenia winien być liczony od tego dnia. Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata, przy czym koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. W tym przypadku termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upływał więc z dniem 31.12.22023 roku, a powództwo zostało wytoczone w dniu 29.12.2023 roku (k. 30), więc zarzut przedawnienia nie był skuteczny.

Sędzia Zbigniew Miczek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE