Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 461/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 27 września 2023r. sygn. akt VIII K 1317/22

1.2.  1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  1.3. Granice zaskarżenia

1.4.  1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.5.  1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.6.  1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.7.  2.1. Ustalenie faktów

1.8.  2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

2

K. B. (1)

K. B. (1)

Wielokrotna karalność za przestępstwa

Oskarżony K. B. (1) w dacie bliżej nieustalonej jednak nie później niż 16 listopada 2021r. w E. groził w liście wysłanym z zakładu karnego pozbawieniem życia, uszkodzeniem ciała i spowodowaniem kalectwa na szkodę brata R. K., przy czym groźby te wzbudziły w pokrzywdzonym uzasadnioną obawę, iż zostaną spełnione.

Dane o karalności

z KRK

zeznania R. K.

k. 394-401

k. 440 – 440v

1.9.  2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.10.  2.2. Ocena dowodów

1.11.  2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

2

Dane o karalności

z KRK

zeznania R. K.

- dokument urzędowy sporządzony w przepisanej formie

- sporządzony przez uprawniony organy w ramach swoich kompetencji

- dokument nie kwestionowany przez żadną ze stron.

Sąd odwoławczy, podobnie jak sąd I instancji, także uznał zeznania R. K. za pełnowartościowy materiał dowodowy, albowiem są one logiczne, spójne, konsekwentne, a nadto zostały pozytywnie zweryfikowane niepodważalnym dowodem w postaci dołączonego do akt listu, adresowanego do wyżej wymienionego, a sporządzonego własnoręcznie przez oskarżonego, który groził w nim pokrzywdzonemu pozbawieniem życia, uszkodzeniem ciała i spowodowaniem kalectwa (list k. 5). Depozycje pokrzywdzonego znajdują także potwierdzenia w wyjaśnieniach samego oskarżonego, który na wszystkich etapach postępowania przyznał, że to on własnoręcznie sporządził dowodowy list zawierający groźby i wysłał go pocztą do R. K. na adres ich matki oraz w zeznaniach E. K., która podała, że R. K. i jego matka poinformowali ją, że K. B. (1) wysłał z więzienia do pokrzywdzonego list, w którym groził mu. W świetle jednoznacznej wymowy powyższych wiarygodnych dowodów, w tym przede wszystkim wobec treści dołączonego do akt listu autorstwa K. B. (1), poodnoszona przez apelujących okoliczność istnienia wieloletniego konfliktu pomiędzy oskarżonym i pokrzywdzonym, nie może umniejszyć wartości dowodowej zeznań R. K..

1.12.  2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1 - 2

Apelacja obrońcy oskarżonego

1.  naruszenia przepisów postępowania w zakresie

- art. 7 kpk oraz art. 410 kpk poprzez wadliwą ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i oparcie stanu faktycznego jedynie na niespójnych zeznaniach świadka R. K. złożonych w postępowaniu przygotowawczym i sprzecznych z wyjaśnieniami oskarżonego, tj. rozstrzygnięcie sprawy w sposób dowolny, z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów, w oderwaniu od zasad logiki i doświadczenia życiowego wyznaczających granice swobodnej oceny dowodu,

- art. 5 kpk poprzez rozstrzygnięcie wszelkich wątpliwości wynikających z licznych niespójności i sprzeczności zeznań świadka na niekorzyść oskarżonego;

2. błąd w ustaleniach stanu faktycznego sprawy poprzez wadliwe ustalenie, że oskarżony w dacie bliżej nieustalonej jednak nie później niż 16 listopada 2021r. w E. groził w liście wysłanym z zakładu karnego pozbawieniem życia, uszkodzeniem ciała i spowodowaniem kalectwa na szkodę brata R. K., przy czym groźby te wzbudziły w pokrzywdzonym uzasadnioną obawę, iż zostaną spełnione, przy czym czynu tego dopuścił się działając w warunkach powrotu do przestępstwa będąc uprzednio skazany wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w E. z dnia 07 czerwca 2016r. w sprawie (...) za umyślne przestępstwo określone w art. 190 § 1 kk i inne którą odbył z przerwami w okresie o dnia 27 sierpnia 2014r. do 12 marca 2015r. i od 10 lipca 2015r. do 24 grudnia 2018r. tj. o czyn z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, podczas gdy brak jest w aktach sprawy dowodów świadczących o sprawstwie oskarżonego, zaś niespójne i nielogiczne zeznania świadka R. K., sprzeczne z wyjaśnieniami oskarżonego, który jest skonfliktowany z oskarżony, a który nie stawił się na rozprawie i nie potwierdził swoich zeznań, na których wyłącznie oparty był akt oskarżenia w żadnej mierze nie mogły być ocenione jako podstawę do przyjęcia tychże ustaleń faktycznych z uwagi na niekonsekwentność zeznań świadka oraz brak innych dowodów, braku zgodności, zawierające informacje wzajemnie się wykluczające.

Apelacja oskarżonego K. B. (1)

Jak wynika z treści osobistej apelacji oskarżonego K. B. (1), jej autor, zaskarżając wyrok Sądu I instancji, zarzucił naruszenie przepisu art. 7 kpk poprzez dokonacie dowolnej oceny dowodów w postaci zeznań pokrzywdzonego R. K. i zabezpieczonego w sprawie listu, co skutkowało dokonaniem błędnych ustaleń faktycznych wskazujących na jego sprawstwo w popełnieniu czynu z art. 190 § 1 kk, w sytuacji gdy R. K., który nie stawił na rozprawę, w swoich zeznaniach złożonym w postępowaniu przygotowanym kłamał, „(…) Brat w cyniczny i perfidny sposób niejako wymusił na mnie napisanie tego listu, liczył wręcz na niego (…), (…) „mimo dowodów mojej winy wyrok nie ma racji bytu, pismo lub list napisany w sytuacji dużego stresu procesem, nie stanowi dowodu mającego wartość procesową (…), (…) nie może on być traktowany jako dowód na podstawie, którego buduje się oskarżenie i wydaje wyrok”.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje wywiedzione przez oskarżonego K. B. (1) i jego obrońcę jako niezasadne nie zasługiwały na uwzględnienie. Licznie lecz całkowicie wybiórczo przytoczone w niej argumenty dla poparcia prezentowanych stanowisk, mające uzasadniać obrazę prawa materialnego (apelacja obrońcy), naruszenie przepisów postępowania, a w konsekwencji i wadliwość poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń stanu faktycznego (apelacje oskarżonego i jego obrońcy), a także rażącą niewspółmierność kary (apelacja obrońcy) - były całkowicie chybione i stąd nie mogły się ostać w świetle zebranych w sprawie dowodów.

Przystępując do rozważań odnośnie zarzutów zawartych w obu wywiedzionych środkach odwoławczych, godzi się zaznaczyć, że Sąd Rejonowy przeprowadził w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe w sposób wszechstronny i wyczerpujący, które następnie poddał wnikliwej i rzetelnej analizie i na tej podstawie wyprowadził całkowicie słuszne wnioski zarówno co do winy oskarżonego w popełnieniu przypisanego mu przestępstwa, jak i subsumcji prawnej jego zachowania pod wskazane przepisy ustawy karnej, a także rodzaju i wymiaru orzeczonej wobec niego kary. Przedmiotem rozważań były nie tylko dowody obciążające oskarżonego ale również wszelkie dowody im przeciwne, a wszystkie one zostały ocenione w zgodzie z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Wyprowadzone zatem na tej podstawie stanowisko Sądu Rejonowego korzysta z ochrony przewidzianej w art. 7 k.p.k., a ponieważ jednocześnie nie zostało ono w żaden rzeczowy i przekonywujący sposób podważone przez apelujących, przeto w całej rozciągłości zasługuje na aprobatę sądu odwoławczego.

Tytułem wstępu, wypada nadto poczynić ogólną uwagę tej treści, iż to do sądu należy sformułowanie rozstrzygnięcia w sprawie na podstawie zebranego materiału dowodowego, w oparciu o wiedzę i doświadczenie życiowe. Pomimo tego, że w sprawie prezentowane są całkowicie przeciwstawne wersje zdarzenia, a także zdarza się, iż zarówno w trakcie postępowania przygotowawczego jak i przed sądem uczestnicy często zeznają i wyjaśniają odmiennie, Sąd musi ustalić najbardziej prawdopodobny przebieg zdarzeń i swoją decyzję umotywować. Oczywista jest więc polemika autorów apelacji z argumentami przedstawionymi przez sąd w uzasadnieniu wyroku, lecz można ją zaakceptować jedynie wtedy, gdy skarżący na potwierdzenie swoich zarzutów przedstawili konkretne argumenty, a nie jedynie nie zgadzają się z wersją zdarzeń przyjętą przez Sąd. W ocenie sądu odwoławczego, oskarżony i jego obrońca nie wywiązali się należycie ze swojego zadania.

Istota obu apelacji sprowadza się do wyprowadzenia tezy, że Sąd Rejonowy ignorując nakazy uwzględnienia wszystkich okoliczności występujących w sprawie, a więc także tych, które przemawiają na korzyść oskarżonego, dokonał dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonych dowodów, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego przypisania wyżej wymienionemu odpowiedzialności za czyn, którego ten w rzeczywistości się nie dopuścił. Takiego stanowiska nie sposób podzielić.

Odnosząc się do wskazanych w apelacjach zarzutów obrazy przepisów postępowania należy stwierdzić, że obrońca całkowicie nietrafnie podniósł zarzut naruszenia przez sąd orzekający art. 5 § 2 kpk. W powyższej kwestii wypada przypomnieć, że nie można zasadnie go stawiać, podnosząc wątpliwości strony co do treści ustaleń faktycznych lub co do sposobu interpretacji prawa. Dla oceny, czy nie została naruszona zasada in dubio pro reo, nie są miarodajne tego rodzaju wątpliwości, które zgłasza strona, a jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i czy wobec braku możliwości ich usunięcia, rozstrzygnął je na niekorzyść danego oskarżonego, względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć. W wypadku, gdy pewne ustalenia faktyczne, zależne są od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, czy też na przykład dania wiary lub odmówienia wiary wyjaśnieniom oskarżonego, czy też zeznaniom tego lub innego świadka, czy też dowodom nieosobowym, np. w postaci listu, nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo, a ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów rozstrzygane mogą być jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobody ocen, wynikającej z treści art. 7 k.p.k., lub też ewentualnie przekroczenia przez sąd tych granic i wkroczenia w sferę dowolności ocen (v. wyrok SN z dn. 14.05.1999r, IV KKN 714/98, Prok. i Pr. 2000/4/8, wyrok SN z dn. 11.10.2002, V KKN 251/01, Prok. i Pr. 2003/11/5).

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w wyniku pełnej i poprawnie dokonanej swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zasadnie uznał, że brak jest w realiach niniejszej sprawy „nie dających się usunąć wątpliwości” w zakresie przypisanego oskarżonemu czynu i w oparciu o tę właśnie ocenę poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i wykazał w niewątpliwy sposób winę K. B. (1) w popełnieniu przypisanego mu czynu.

Jako całkowicie chybiony potraktować należy również kolejny zarzut, wyeksponowany w apelacjach oskarżonego i jego obrońcy, a dotyczący naruszenia dyrektywy art. 7 k.p.k. W powyższej kwestii wypada przypomnieć, że przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeżeli tylko: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. Tymczasem apelujący, nie wykazali w skargach, aby którykolwiek z powyższych warunków nie został dotrzymany, a zatem także i zarzut obrazy art. 7 k.p.k. nie mógł w realiach niniejszej sprawy się ostać, a w konsekwencji, co postulowali skarżący, skutkować zmianą zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu. Trzeba zatem wskazać, iż to, że w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy ocenił poszczególne dowody pod kątem ich wiarygodności nie w taki sposób, jak życzyliby sobie tego skarżący, wcale jeszcze nie oznacza, że w procesie ich weryfikacji doszło do naruszenia reguł wyrażonych w cytowanym przepisie. Do kwestii prawidłowości poczynionej przez sąd orzekający oceny wyjaśnień oskarżonego i zeznań pokrzywdzonego R. K. oraz nieosobowego materiału w postaci zabezpieczonego w aktach listu, sąd odwoławczy ustosunkuje się szczegółowo w dalszych akapitach niniejszego uzasadnienia, w części poświęconej głównemu zarzutowi błędnych ustaleń faktycznych, jako że istota obu tych zarzutów pozostaje w ścisłym związku (zarzut błędnych ustaleń faktycznych ma charter następczy wobec zarzutu naruszenia przepisów postępowania).

Do oczekiwanego przez skarżącego obrońcę rezultatu w postaci zdyskredytowana zaskarżonego wyroku, nie mogło doprowadzić podniesienie również zarzutu obrazy art. 410 kpk z argumentacją wskazaną w środku odwoławczym. Zgodnie bowiem z treścią tegoż przepisu podstawę wyroku stanowi całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy sądowej, a zatem sąd zobligowany jest do uwzględnienia przy wyrokowaniu całokształtu okoliczności, zaś pominięcie istotnych dla sprawy okoliczności mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie w kwestii winy stanowi oczywistą obrazę tego przepisu (por. OSN PG 1977, nr 7-8, poz. 62). Podkreślić należy, że wbrew wywodom tegoż apelującego, Sąd I instancji rzetelnie przedstawił dowody zebrane w toku przewodu sądowego i w swych rozważaniach nie pominął jakichkolwiek dowodów istotnych dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Ponadto w uzasadnieniu swego stanowiska wskazał, jakie fakty uznał za ustalone, na czym opierał poszczególne ustalenia i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, a następnie wyprowadził z dokonanych ustaleń prawidłowe – zdaniem Sądu Okręgowego – wnioski w zakresie sprawstwa K. B. (1) w popełnieniu przypisanego mu czynu. Zważyć także należy, iż skarżący nie wskazał na czym konkretnie naruszenie art. 410 kpk w niniejszej sprawie miałoby polegać, zaś dokonana w tym zakresie analiza materiału dowodowego utwierdziła sąd odwoławczy w przekonaniu, iż rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w pełni realizuje zasadę zawartą w tych przepisach.

W konsekwencji, zdecydowanie należy zdyskredytować stanowisko autorów skarg, iż sąd orzekający niezasadnie uznał winę oskarżonego w popełnieniu przypisanego mu czynu, albowiem nie dysponował wiarygodnymi dowodami na potwierdzenie jego sprawstwa, a zatem okoliczności popełnienia tegoż występku i wina oskarżonego budzą wątpliwości, a jednocześnie pominął inne dowody, które podważały lub mogły podważyć wyprowadzone wnioski.

Na zakończenie rozważań dotyczących zarzutów naruszenia przepisów postępowania, należy podkreślić, że apelujący jednocześnie nie uprawdopodobnili wpływu podniesionych uchybień na treść zaskarżonego orzeczenia. Zaznaczyć należy, że wpływ obrazy przepisów postępowania na treść rozstrzygnięcia musi zostać uprawdopodobniony przez stronę, nie wystarczy zatem, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie, niczym nie poparte stwierdzenie o wywarciu takiego wpływu. Na skarżącym ciąży bowiem obowiązek wykazania, że między uchybieniem a treścią orzeczenia może istnieć związek, a dokonuje się tego właśnie przez wskazanie na przemawiające za tym okoliczności konkretnego wypadku. Stąd zawarte w wywiedzionych apelacjach zarzuty m.in. natury procesowej, pozbawione przekonującej argumentacji i przytoczenia okoliczności świadczących o możliwości wpływu wskazanych uchybień na treść wyroku, nie mogą być uwzględnione.

***

Co się zaś tyczy wyeksponowanego w obu apelacjach zarzutu opartego na podstawie odwoławczej określonej w art. 438 pkt 3 kpk, to Sąd Okręgowy podziela ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że dla skuteczności zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, niezbędnym jest przedstawienie nie samej tylko polemiki z ustaleniami sądu wyrażonymi w uzasadnieniu orzeczenia, ale wykazanie konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego, jakich dopuścił się tenże sąd w świetle zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego (vide wyrok SN z dnia 20.02.1975r, II KR 335/74, OSNPG 1975/9/84, wyrok SN z dnia 22.01.1975r, I KR 19/74, OSNKW 1975/5/58). Temu jednak zadaniu skarżący nie sprostali.

Szeroka, przejrzysta i należycie umotywowana argumentacja Sądu Rejonowego zawarta w pisemnych motywach wyroku, a dotycząca kwestii sprawstwa oskarżonego K. B. (1) czyni całkowicie zbędnym i po części nieracjonalnym, przywoływanie w tym miejscu po raz wtóry tych wszystkich racji i dowodów, które legły u podstaw zaskarżonego rozstrzygnięcia, skoro Sąd Okręgowy w całości ją podzielił. Nie zachodzi zatem potrzeba ponownego przytaczania tych wszystkich dowodów i aspektów sprawy, które doprowadziły sąd meritii do wyprowadzenia wniosku co do winy oskarżonego w popełnieniu przypisanego mu czynu, a wystarczającym w tym zakresie będzie odesłanie do lektury uzasadnienia Sądu I instancji.

W tym miejscu poczynić należy uwagę, że tego rodzaju postąpienie sądu odwoławczego nie pozostaje w sprzeczności z art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Jak bowiem stwierdził Europejski Trybunał Praw Człowieka, z art. 6 Konwencji wynika ogólny obowiązek sporządzania uzasadnień wyroków przez sądu krajowe, jednakże nie może on być rozumiany jako wymóg dokładnego udzielania odpowiedzi na każdy argument stron, oddalając zatem apelację (czy kasację) sądy orzekające w przedmiocie środka zaskarżenia mogą po prostu powołać się na uzasadnienie wyroków sądów niższych instancji (por. sprawa Arnold G. Cornelis przeciwko Holandii, POESK Nr 1-2/2004).

Niemniej godzi się zauważyć, że to skarżący zebrany w sprawie materiał dowodowy potraktowali w sposób nadzwyczaj selektywny, przytaczając oraz powołując się na te tylko fragmenty, które w ich mniemaniu miałyby wspierać zarzuty wniesionych apelacji.

Analizując przeprowadzone w przedmiotowej sprawie dowody stwierdzić należy wprost, że występujące pomiędzy nimi sprzeczności i różnice, które akcentują apelujący, tylko pozornie stwarzają wątpliwości, co do rzeczywistego przebiegu zakwestionowanego zdarzenia. W wyniku swobodnej oceny dowodów, utrzymanej w granicach racjonalności Sąd I instancji enumeratywnie wskazał te, które z nich zasługują na wiarygodność (i w jakiej ich części), a z tych z kolei dowodów absolutnie nie wynikają żadne rzeczywiste i istotne wątpliwości, które zostałyby rozstrzygnięte na niekorzyść K. B. (1).

Trzeba również dodać, że przepisy kodeksu postępowania karnego nie zawierają żadnych dyrektyw, które nakazywałyby określone ustosunkowanie się do konkretnych dowodów, jak również nie wprowadzają różnic co do wartości poszczególnych dowodów, tak więc Sąd realizując ustawowy postulat poczynienia ustaleń faktycznych, odpowiadających prawdzie, ma prawo uznać za wiarygodne zeznania świadków lub wyjaśnienia oskarżonego co do niektórych przedstawionych przez niego okoliczności i nie dać wiary co do innych okoliczności – pod warunkiem, że stanowisko Sądu w kwestii oceny zeznań bądź wyjaśnień zostanie należycie uzasadnione. Ustalenia faktyczne nie zawsze muszą bezpośrednio wynikać z konkretnych dowodów. Mogą one także zostać wyprowadzone z nieodpartej logiki sytuacji stwierdzonej konkretnymi dowodami, jeżeli owa sytuacja jest tego rodzaju, że stanowi oczywistą przesłankę, na podstawie której doświadczenie życiowe nasuwa jednoznaczny wniosek, iż dane okoliczności faktycznie wystąpiły.

W tym miejscu przypomnieć należy, że krytyka odwoławcza, aby była skuteczna, musi wykazywać braki w zakresie logicznego rozumowania sądu orzekającego. Jeśli tego nie czyni, a ogranicza się do twierdzeń, że zdarzenia miały inny przebieg, to nie może być uwzględniona przez Sąd odwoławczy. Innymi słowy, zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku nie może sprowadzać się do samej tylko odmiennej oceny materiału dowodowego, lecz powinien polegać na wykazaniu jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w dokonanej przez siebie ocenie materiału dowodowego. Ponadto zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami Sądu, wyrażonymi w zaskarżonym wyroku, gdyż sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom Sądu orzekającego, odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego na innych dowodach od tych, na których oparł się Sąd pierwszej instancji, nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez ten sąd błędu w ustaleniach faktycznych.

W niniejszej sprawie sprawstwo K. B. (1) w popełnieniu przypisanego mu czynu z art. 190 § 1 kk w z w. z art. 64 § 1 kk zostało wykazane w oparciu o całokształt spójnego materiału dowodowego, zarówno dowodów osobowych, jak i w postaci dokumentów, w tym zawierającego groźby karalne listu sporządzonego własnoręcznie przez oskarżonego i adresowanego do R. K., a które to dowody prawidłowo zweryfikowane poprzez pryzmat logicznego myślenia i doświadczenia życiowego tworzą przekonywujący obraz zakwestionowanego w apelacjach zdarzenia, które legło u podstaw zarzutu dokonania czynu z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk.

Sąd odwoławczy w pełni podziela stanowisko sądu meriti, że ujawnione i poddane wszechstronnej analizie dowody, dostarczyły niewątpliwie podstaw do przypisania oskarżonemu czynu z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk.

Ustosunkowując się do konkretnych argumentów, wyeksponowanych w apelacjach oskarżonego i jego obrońcy zdecydowanie należy zaoponować wynikającej z niej tezie, że sąd meriti nietrafnie odrzucił z podstawy istotnych ustaleń w sprawie wyjaśnienia oskarżonego w części, w której negował swoje sprawstwo i utrzymywał, iż do napisania dowodowego listu został sprowokowany przez R. K., który nie stawiał na rozprawę w innej sprawie karnej z udziałem ich obydwu, a przypisał walor wiarygodności przede wszystkim zeznaniom pokrzywdzonego, które tego przymiotu nie posiadają i stanową jedynie bezpodstawne, kłamliwe pomówienie.

Tytułem wprowadzenia należy przede wszystkim stwierdzić, że zeznania obciążające stanowią pełnowartościowy dowód procesowy i nie są dowodem drugiej kategorii, przy czym należy podchodzić do niego ze szczególną, wzmożoną ostrożnością (por. wyrok SN z dnia 03. 03. 1994r., II KRN 8/8/94, Wokanda 1994/8/17). Kontrola dowodu z zeznań świadka, nota bene tak, jak każdego innego dowodu osobowego, polega na zweryfikowaniu uzyskanych informacji a w szczególności sprawdzeniu, czy są one potwierdzone innymi dowodami, choćby częściowo, czy są spontaniczne, złożone wkrótce po przeżyciu objętych nimi zaszłości, czy też po upływie czasu umożliwiającego uknucie intrygi, czy pochodzą od osoby bezstronnej, czy też zainteresowanej obciążaniem pomówionego, czy są konsekwentne co do zasady i szczegółów.

Należy przy tym podkreślić, że nawet fakt odwoływania zeznań lub ich zmiana nie powoduje utraty przez złożone zeznania - „pomówienia” - mocy dowodowej (por. wyrok SN z dnia 19.06. 1984r., I KR 51/84, OSNPG 1985/5/74). Każdorazowo należy jedynie wnikliwie rozważyć, poprzez pryzmat art. 7 k.p.k., czy zeznania obciążające złożone w sprawie przez świadka, znajdują bezpośrednie lub pośrednie potwierdzenie w innych dowodach, czy są logiczne, nie wykazują nadmiernej labilności oraz cech nieprawdopodobieństwa a także rozważyć jakie były powody zmiany treści zeznań.

Do wszystkich tych dyrektyw Sąd Rejonowy w pełni się zastosował, co znajduje wyraz w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Słowem zeznania złożone przez pokrzywdzonego, w których wskazał on wszystkie istotne okoliczności przemawiające za popełnieniem przez K. B. (1) czynu z art. 190 § 1 kk, spełniają warunek pozytywnej weryfikacji w świetle zacytowanych wcześniej poglądów doktryny i orzecznictwa.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny całokształtu, złożonych na etapie postępowania przygotowawczego, zeznań R. K. oraz wyjaśnień oskarżonego, zasadnie uznając je za wiarygodne w określonym zakresie, a pozbawiając je tego waloru w pozostałej części, a tym samym prawidłowo ustalił stan faktyczny przemawiający za sprawstwem oskarżonego w zakresie przypisanego mu czynu. Wbrew stanowisku skarżących, Sąd Rejonowy, dokonując wyboru określonej wersji zdarzenia, zaprezentowanej z jednej strony przez pokrzywdzonego, a z drugiej strony przez oskarżonego, decyzje tę poprzedził wnikliwą i skrupulatną analizą całokształtu powyższych dowodów w powiązaniu z pozostałymi materiałami zgromadzonymi w sprawie tak osobowymi, jak i dokumentu w postaci zabezpieczonego w sprawie listu, czemu dał wyraz w pisemnych motywach wyroku. Analizę tę przeprowadził w sposób wolny od uproszczeń i z zachowaniem obiektywizmu. Godzi się ponownie zaznaczyć, że Sąd I instancji trafnie przyjął za podstawę istotnych ustaleń w sprawie zeznania pokrzywdzonego, którego wersję zdarzenia starali się podważyć w swych apelacjach obaj skarżący i nie wziął pod uwagę wyjaśnień oskarżonego w zakresie, w jakim kwestionował swoją winę.

Twierdzenia apelujących co do bezzasadnego przypisania cechy wiarygodności zeznaniom R. K. są bezprzedmiotowe i w istocie stanowią jedynie polemikę ze słusznymi ustaleniami sądu I instancji. Sąd Rejonowy w wyczerpującym uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wskazał te wszystkie okoliczności, które przemawiają za przypisaniem waloru wiarygodności zeznaniom tegoż pokrzywdzonego i argumentację tę Sąd Okręgowy w pełni podzielił. Nie zachodni zatem potrzeba ponownego przytaczania tych wszystkich racji i aspektów sprawy, które doprowadziły sąd meritii do dokonania pozytywnej oceny powyższego dowodu, a wystarczającym w tym zakresie będzie odesłanie do lektury uzasadnienia Sądu I instancji.

Wypada jedynie podkreślić, że odnośnie przypisanego oskarżonemu czynu wyczerpującego znamiona występku z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, tj. kierowania wobec R. K. gróźb karalnych - pokrzywdzony w trakcie dochodzenia złożył wyczerpujące zeznania, w których podał czas i miejsce popełniania na szkodę przedmiotowego czynu oraz określił sposób działania sprawcy - brata K. B. (1) (w listopadzie 2021r. gdy wykonywał pracę w N. zdzwoniła do niego matka z informacją, że przebywający wówczas w zakładzie karnym K. B. (1) wysłał na jej adres kierowany do pokrzywdzonego list, który następnie na jego prośbę mu odczytała), sprecyzował treść gróźb zawartym w owym liście (brat groził mu w liście pozbawieniem życia, uszkodzeniem ciała i spowodowaniem kalectwa), opisał towarzyszące zajściu okoliczności oraz kategorycznie i konsekwentnie wskazał, że sformułowane w tradycyjnym liście sporządzonym własnoręcznie przez oskarżonego groźby wzbudziły w nim obawę ich spełnia, a także przytoczył okoliczności uzasadniające ową obawę (oskarżony już wcześniej gdy przebywał na wolności wtargnął do jego domu, dokonał uszkodzenia jego ciała i groził mu nożem, w której to sprawie toczyło się postępowanie karne)

Ze spójnych, logicznym i jednoznacznych w treści zeznań R. K. wprost wynika, że oskarżony K. B. (1) nie później niż 16 listopada 2021r. w E. groził w liście wysłanym z zakładu karnego pozbawieniem życia, uszkodzeniem ciała i spowodowaniem kalectwa na szkodę brata R. K., przy czym groźby te wzbudziły w pokrzywdzonym uzasadnioną obawę, iż zostaną spełnione. Jak kompleksowo i przekonująco argumentował sąd meriti, za uznaniem istoty zeznań K. B. (1), jako pełnowartościowego materiału przemawiały następujące okoliczności, fakty i dowody.

Przede wszystkim, trafnie Sąd I instancji uznał za odpowiadające prawdzie relacje R. K. nie tylko dlatego, że są one – wbrew wyrażonym przez apelujących zastrzeżeniom - spójne, konsekwentne i logiczne, ale także i z tego powodu, że zostały pozytywnie zweryfikowane innymi dowodami zgromadzonymi w sprawie.

Wbrew twierdzeniom autorów apelacji, zeznania tegoż pokrzywdzonego, choć miały one zasadniczy charakter, nie były jedynym materiałem przemawiającym za sprawstwem K. B. (1) odnośnie przypisanego mu czynu.

Podstawę kluczowych ustaleń w sprawie w zakresie przypisanego K. B. (1) występku z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk stanowiły bowiem także, pozostające w pełnej zgodzie z zeznaniami pokrzywdzonego dowody w postaci::

⚫

zabezpieczonego w sprawie i dołączonego do akt listu adresowanego do R. K., a sporządzonego własnoręcznie przez oskarżonego, który groził w nim pokrzywdzonemu pozbawieniem życia, uszkodzeniem ciała i spowodowaniem kalectwa (list k. 5); list ten przekazała organom matka na prośbę pokrzywdzonego; list ten jako pełnowartościowy materiał stanowi niepodważalny i niekwestionowany dowód sprawstwa oskarżonego;

⚫

wyjaśnienia samego oskarżonego, który choć formalnie nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, to jednocześnie na wszystkich etapach postępowania nie kwestionował, iż to on własnoręcznie sporządził dowodowy list zawierający groźby i wysłał go pocztą do R. K. na adres ich matki;

⚫

dopełnienie materiału dowodowego przemawiającego za sprawstwem oskarżonego stanowią zeznania E. K., która podała, że R. K. i jego matka poinformowali ją, że K. B. (2) wysłał z więzienia do pokrzywdzonego list, w który groził mu, a także wskazała, że pomiędzy braćmi od wielu lat istnieje konflikt.

Reasumując, wbrew wyrażonym w apelacjach przez oskarżonego i jego obrońcę zastrzeżeniem, wobec jednoznacznej wymowy wszystkich przedstawionych dowodów, a pominiętych przez skarżących, w pełni uprawnienie sąd meriti obdarzył walorem wiarygodności zeznania R. K. i jednocześnie odrzucił z postawy istotnych ustaleń w sprawie wyjaśniana oskarżonego w tych fragmentach, w których negował swoje sprawstwo i utrzymywał, iż pokrzywdzony swoją postawą procesową zaprezentowaną w innej sprawie karnej (nie stawiał się na rozprawę wzywany w charakterze świadka) sprowokował go do napisania dowodowego listu.

Do oczekiwanego przez autorów skarg rezultatu w postaci skutecznego podważenia prawidłowości dokonanej przez sąd orzekający pozytywnej oceny zeznań R. K., a w konsekwencji także i trafności poczynionych ustaleń w zakresie czynu przypisanego K. B. (1), nie może doprowadzić powołanie się w obu apelacjach na okoliczność, iż pokrzywdzony nie stawił się na rozprawę przed sądem I instancji. Zaakcentować należy, że sąd meriti wzywał tegoż świadka na każdy termin rozprawy i wydawał stosowne zarządzenia mające na celu ustalenie miejsca jego pobytu, w tym zlecał policji każdorazowo doręczenie mu korespondencji z jednoczesnym przeprowadzeniem wywiadu. Aż do zamknięcia przewodu sądowego, każdorazowo policja ustalała, że R. K. przebywa za granicą, brak jest bliższych danych i niezaznany był termin jego powrotu do kraju. W tej sytuacji procesowej, sąd orzekający zgodnie z treści art. 391 § 1 kpk odczytał zeznania R. K. z postępowania przygotowawczego. Z uwagi na istotę stawianych w apelacjach zarzutów, także sąd odwoławczy podjął czynności zmierzające do spowodowania stawiennictwa pokrzywdzonego na rozprawie, w tym pozyskał dane z PESEL – SAD i zlecał policji doręczenie mu wezwania z jednoczesnym ustaleniem miejsca jego pobytu. Z pierwszej z przekazanych przez policję informacji wynikało, że R. K. przebywa za granicą, nie ma on stałego miejsca zameldowania, matka nie ma jego aktualnego numeru telefonu, zaś znany numer telefonu był nieaktywny. Dopiero następna próba doręczenia pokrzywdzonemu wezwania na kolejny termin rozprawy odwoławczej okazała się skuteczna, gdyż policja ustaliła już miejsce pobytu świadka. R. K. stawił się na rozprawę odwoławczą w dniu 9 lutego 2024r. i złożył zeznania, w których zobrazował charakter jego relacje z K. B. (1) i sposób zachowania brata wobec niego, przy czym z uwagi na upływ czasu od zdarzenia (ponad 2 lata) i jak wskazał wielość otrzymywanych od oskarżonego listów o podobnej treści, tj. zawierających groźby, nie pamiętał okoliczności dotyczących listu zabezpieczonego w aktach sprawy. Po okazaniu świadkowi dowodowego listu i odczytaniu mu w trybie ar. 391 § 1 kpk jego wcześniejszych zeznań z postępowania przygotowawczego, pokrzywdzony w całości je potwierdził jako odpowiadające prawdzie. Zaznaczył on jednocześnie, że obawiał się spełnienia sformułowanych w liście gróźb z uwagi na wcześniejsze pomocowe zachowania podejmowane przez oskarżonego wobec niego, w tym polegające na stosowaniu gróźb, wtargnięcie do jego domu, grożenie mu nożem i dokonanie uszkodzenia jego ciała, w przedmiocie których to przestępstw toczyło się odrębne postępowanie karne. Sąd odwoławczy, podobnie jak sąd I instancji, także uznał zeznania R. K. za pełnowartościowy materiał dowodowy, albowiem są one logiczne, spójne, konsekwentne, a nadto zostały pozytywnie zweryfikowane niepodważalnym dowodem w postaci dołączonego do akt listu, adresowanego do wyżej wymienionego, a sporządzonego własnoręcznie przez oskarżonego, który groził w nim pokrzywdzonemu pozbawieniem życia, uszkodzeniem ciała i spowodowaniem kalectwa (list k. 5). Depozycje pokrzywdzonego znajdują także potwierdzenia w wyjaśnieniach samego oskarżonego, który na wszystkich etapach postępowania przyznał, że to on własnoręcznie sporządził dowodowy list zawierający groźby i wysłał go pocztą do R. K. na adres ich matki oraz w zeznaniach E. K., która podała, że R. K. i jego matka poinformowali ją, że K. B. (1) wysłał z więzienia do pokrzywdzonego list, w którym groził mu. W świetle jednoznacznej wymowy powyższych wiarygodnych dowodów, w tym przede wszystkim wobec treści dołączonego do akt listu autorstwa K. B. (1), poodnoszona przez apelujących okoliczność istnienia wieloletniego konfliktu pomiędzy oskarżonym i pokrzywdzonym, nie może umniejszyć wartości dowodowej zeznań R. K..

Reasumując, obaj apelujący nie wykazali zatem żadnych konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego, jakich miał, jego zdaniem, dopuścić się Sąd Rejonowy, a podniesione przez nich zarzuty sprowadzają się wyłącznie do polemiki z prawidłowymi ustaleniami sądu meriti, wyrażonymi w uzasadnieniu orzeczenia.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się obrazy wskazanych w apelacjach przepisów postępowania, ani w konsekwencji błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, zaś kontrola odwoławcza uzasadnia stwierdzenie, że zakwestionowany wyrok znajduje pełne oparcie w prawidłowo dokonanej ocenie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego oraz ujawnionego w postępowaniu i nie ma podstaw do zdyskwalifikowania zaskarżonego przez apelujących orzeczenia.

Sąd I instancji dokonał również prawidłowej subsumcji prawnej zachowania oskarżonego pod określone przepisy ustawy karnej i w tym zakresie odwołać się należy do trafnych wywodów zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Wniosek

1.  o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu (apelacja oskarżonego i jego obrońcy);

ewentualnie

2.  o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy w całości do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji (apelacja obrońcy)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

1.  Wobec niestwierdzenia przez sąd odwoławczy zarzucanego w apelacjach oskarżonego i jego obrońcy naruszenia wskazanych w nich przepisów postępowania, a tym samym także i zarzucanej wadliwości poczynionych przez sąd I instancji ustaleń stanu faktycznego, przemawiających za sprawstwem K. B. (1) w popełnieniu przypisanego mu czynu z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk – brak było podstaw do uwzględniania wniosków o uniewinnienie oskarżonego od tegoż czynu.

2.  Zgodnie z treścią art. 437 § 2 kpk (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015r.) uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 kpk, art. 454 k.p.k. lub jeżeli konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu w całości. Wymieniona w art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. podstawa uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania z powodu konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości ma charakter ocenny. Użyte w tym przepisie słowo "przewód" należy potraktować jako skrót pojęciowy, gdyż domyślnie chodzi o "przewód sądowy" (rozdział 45 k.p.k.). W tym zakresie art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. wprowadza ograniczenie odnoszące się do uchylenia wyroku wydanego na rozprawie głównej. Z kontekstu art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. wynika, że chodzi o przewód sądowy na rozprawie głównej. Na przewodzie sądowym przeprowadzane są dowody (rozdział 45 k.p.k.). Przepis art. 437 § 2 in fine k.p.k. mówi jednak nie "o powtórzeniu dowodów", ale o powtórzeniu "przewodu". Dlatego też konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości nie odnosi się tylko do potrzeby powtórzenia dowodów. Może też dotyczyć samego przebiegu przewodu sądowego, gdy z uwagi na naruszenie przepisów procesowych należy go przeprowadzić na nowo. Konieczność powtórzenia przewodu sądowego w całości z przyczyn dowodowych wiąże się z podstawą dowodową wyroku. Na przewodzie sądowym przeprowadzane są z reguły dowody z osobowych źródeł dowodowych i dowody z dokumentów. Warunek w postaci konieczności ponowienia wszystkich tych dowodów będzie spełniony dopiero wówczas, gdy sąd pierwszej instancji w ogóle nie ujawnił żadnych dowodów, choć oparł na nich wyrok albo wszystkie te dowody zostały nieprawidłowo przeprowadzone (art. 410 k.p.k.). W zakresie konieczności przeprowadzenia na nowo dowodów na rozprawie głównej należy bowiem wziąć pod uwagę wszystkie dowody, w tym dowody z dokumentów. Konieczność powtórzenia przewodu sądowego w całości może też wystąpić z przyczyn procesowych odnoszących się do prawidłowego jego przebiegu, m.in. postawienie trafnego zarzutu niewyłączenia sędziego z przyczyn określonych w art. 41 § 1 k.p.k. albo niedochowanie gwarancji procesowych odnoszących się do udziału stron i ich przedstawicieli procesowych w rozprawie głównej, np. rozpoznano sprawę pod nieobecność strony, obrońcy, pełnomocnika, którzy nie zostali zawiadomieni o terminie rozprawy (tak: Dariusz Świecki, Komentarz do art. 437 kpk). W poddanej kontroli sprawie nie wystąpiła żadna z określonych w art. 437 § 2 in fiine kpk podstaw wydania przez sąd odwoławczy orzeczenia kasatoryjnego.

Lp.

Zarzut

3

Apelacja obrońcy oskarżonego

naruszenie przepisów prawa materialnego w zakresie art. 190 § 1 kk poprzez wadliwe jego zastosowanie.

.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ustosunkowując się do zawartego w apelacji obrońcy oskarżonego, zarzutu opartego na podstawie odwoławczej określonej w art. 438 pkt 1 kpk, należy zaznaczyć, iż nietrafnym było powołanie się skarżącego jednocześnie na zarzut obrazy przepisu prawa materialnego, w sytuacji gdy autor apelacji podniósł przede wszystkim zarzuty określone w art. 438 pkt 2 i 3 kpk, tj. naruszenia prawa procesowego i kwestionował ustalenia stanu faktycznego. Wymaga podkreślenia, że obraza prawa materialnego może być przyczyną odwoławczą jedynie wtedy, gdy ma ona charakter samoistny. Zarzut obrazy prawa materialnego jest legitymowany bowiem tylko wówczas, gdy dotyczy błędnej wykładni zastosowanego przepisu, zastosowania nieodpowiedniego przepisu lub nie zastosowania przepisu zobowiązującego sąd do jego bezwzględnego respektowania. Należy wówczas porównywać treść zastosowanego przepisu prawa z ustalonym przez sąd stanem faktycznym. Jeżeli sąd błędnie ustalił stan faktyczny i do tak ustalonego stanu zastosował przepis, który – przy prawidłowych ustaleniach – miałby zastosowanie, to zarzut naruszenia prawa materialnego jest bezpodstawny. W takiej sytuacji prawidłowy byłby zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia - art. 438 pkt 3 kpk (wyrok SN III KKN 249/98 2.05.1998 r. Prok. i Pr. 1998/10/16). Należy podkreślić, że nie ma obrazy prawa materialnego, gdy wada orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń, przyjętych za jego podstawę. Orzecznictwo Sądu Najwyższego i doktryna słusznie bowiem podkreślają, że naruszenie prawa materialnego polega na jego wadliwym zastosowaniu (niezastosowaniu) w orzeczeniu, które oparte jest na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych. W konsekwencji skoro skarżący wyraźnie kwestionował dokonane przez Sąd I instancji ustalenia, na co wskazują kluczowe i pierwszoplanowe zarzuty (art. 438 pkt. 2 i 3 kpk) oraz zasadnicza część motywacyjna skargi, to jest to płaszczyzna ustaleń faktycznych i stąd apelacja podważająca stanowisko Sądu w tej mierze (wszak subsumcja prawna czynu oskarżonego w wyroku, jest prostą konsekwencją ustaleń w tej właśnie materii, czyli strony podmiotowej czynu), powinna być oparta tylko na zarzutach odwoławczych określonym w art. 438 pkt 2 i 3 kpk, a nie dodatkowo w art. 438 pkt 1 kpk (v. postanowienie SN z dnia 27.05.2002r., V KKN 314/01, LEX nr 53334, wyroki SA w Łodzi z dnia 28.02.2001r, II AKa 13/01, Prok. i Pr. 2002/11/26 i z dnia 18.07.2001r., II AKa 118/01, Prok. i Pr. 2002/11/28, Kodeks postępowania karnego, Komentarz pod red. P. Hofmańskiego, Wyd. C.H. Beck, W-wa 2004r, s. 602 i nast.). Z przedstawionych względów, powyższy zarzut obrazy prawa materialnego potraktować należało jako nieuprawniony. Z kolei do stanowiących istotę apelacji obrońcy oskarżonego zarzutów obrazy prawa procesowego i błędnych ustaleń stanu faktycznego, sąd odwoławczy ustosunkował się we wcześniejszych fragmentach niniejszego uzasadnienia. Jak wskazano powyżej, Sąd Rejonowy przeprowadził w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe w sposób wszechstronny i wyczerpujący, które następnie poddał wnikliwej i rzetelnej analizie i na tej podstawie wyprowadził całkowicie słuszne wnioski zarówno co do winy oskarżonego w popełnieniu przypisanego mu przestępstwa, jak i subsumcji prawnej jego zachowania pod wskazane przepisy ustawy karnej, a także wymiaru orzeczonej wobec niego kary i w tym zakresie odwołać się należy do trafnych wywodów zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Podkreślić należy, że obrońca oskarżonego w swej apelacji ograniczył się jedynie do ogólnikowego sformułowania w części wstępnej apelacji zarzutu obrazy prawa materialnego – art. 190 § 1 kk, bez przytoczenia jakiejkolwiek argumentacji na jego poparcie.

Wniosek

1.  o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu ewentualnie

2.  o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy w całości do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

1.  Wobec niestwierdzenia przez sąd odwoławczy zarzucanej w apelacji obrońcy obrazy prawa materialnego – art. 190 § 1 kk – brak było podstaw do uwzględniania wniosku o uniewinnienie oskarżonego popełnienia zarzucanego mu czynu.

2.  Zgodnie z treścią art. 437 § 2 kpk (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015r.) uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 kpk, art. 454 k.p.k. lub jeżeli konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu w całości. Wymieniona w art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. podstawa uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania z powodu konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości ma charakter ocenny. Użyte w tym przepisie słowo "przewód" należy potraktować jako skrót pojęciowy, gdyż domyślnie chodzi o "przewód sądowy" (rozdział 45 k.p.k.). W tym zakresie art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. wprowadza ograniczenie odnoszące się do uchylenia wyroku wydanego na rozprawie głównej. Z kontekstu art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. wynika, że chodzi o przewód sądowy na rozprawie głównej. Na przewodzie sądowym przeprowadzane są dowody (rozdział 45 k.p.k.). Przepis art. 437 § 2 in fine k.p.k. mówi jednak nie "o powtórzeniu dowodów", ale o powtórzeniu "przewodu". Dlatego też konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości nie odnosi się tylko do potrzeby powtórzenia dowodów. Może też dotyczyć samego przebiegu przewodu sądowego, gdy z uwagi na naruszenie przepisów procesowych należy go przeprowadzić na nowo. Konieczność powtórzenia przewodu sądowego w całości z przyczyn dowodowych wiąże się z podstawą dowodową wyroku. Na przewodzie sądowym przeprowadzane są z reguły dowody z osobowych źródeł dowodowych i dowody z dokumentów. Warunek w postaci konieczności ponowienia wszystkich tych dowodów będzie spełniony dopiero wówczas, gdy sąd pierwszej instancji w ogóle nie ujawnił żadnych dowodów, choć oparł na nich wyrok albo wszystkie te dowody zostały nieprawidłowo przeprowadzone (art. 410 k.p.k.). W zakresie konieczności przeprowadzenia na nowo dowodów na rozprawie głównej należy bowiem wziąć pod uwagę wszystkie dowody, w tym dowody z dokumentów. Konieczność powtórzenia przewodu sądowego w całości może też wystąpić z przyczyn procesowych odnoszących się do prawidłowego jego przebiegu, m.in. postawienie trafnego zarzutu niewyłączenia sędziego z przyczyn określonych w art. 41 § 1 k.p.k. albo niedochowanie gwarancji procesowych odnoszących się do udziału stron i ich przedstawicieli procesowych w rozprawie głównej, np. rozpoznano sprawę pod nieobecność strony, obrońcy, pełnomocnika, którzy nie zostali zawiadomieni o terminie rozprawy (tak: Dariusz Świecki, Komentarz do art. 437 kpk). W poddanej kontroli sprawie nie wystąpiła żadna z określonych w art. 437 § 2 in fiine kpk podstaw wydania przez sąd odwoławczy orzeczenia kasatoryjnego.

Lp.

Zarzut

4

rażącej niewspółmierności orzeczonej kary pozbawienia wolności polegający na naruszeniu art. 53 kk poprzez wadliwe ich zastosowanie lub niewłaściwą interpretację i niezastosowanie, uznając, że wymierzona kara w wyroku w pkt. I spełnia przesłanki wymiaru kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ustosunkowując się do kolejnego zarzutu, zawartego w apelacji obrońcy, a dotyczącego rażącej niewspółmierności orzeczonej kary 4 miesięcy pozbawienia wolności wyrażającej się w zbyt surowym potraktowaniu oskarżonego - należy uznać, że zaprezentowane przez apelującego stanowisko, iż tak ukształtowana kara przekracza stopień zawinienia oskarżonego, nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu, właściwości osobistych oskarżonego i jego sytuacji życiowej, a także nie realizuje wymogów prewencji indywidualnej i generalnej, jest całkowicie bezzasadne.

Zaskarżając wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze, autor apelacji rażącej niewspółmierności kary dopatruje się w niezasadnym, jego zdaniem, wymierzeniu oskarżonemu surowej kary pozbawienia wolności, przy czym nie wskazał żadnych okoliczności, które takiemu rozstrzygnięciu miałby się sprzeciwiać.

Jak należy się domyślać, w ocenie skarżącego wadliwość zaskarżonego rozstrzygnięcia o karze jest przede wszystkim konsekwencją nieuwzględnienia i nienadania przez sąd meriti odpowiedniej wagi okolicznościom łagodzącym.

Dokonując analizy środka odwoławczego w tym zakresie można stwierdzić, że polemika skarżącego ze stanowiskiem Sądu I instancji nie została oparta na pominięciu przez ten sąd meriti żadnych istotnych okoliczności, mających zasadniczy wpływ zarówno na rodzaj jak i na wymiar kary, lecz na odmiennym potraktowaniu tych samych okoliczności, których właściwa ocena winna prowadzić do wniosku, że wymierzenie oskarżonemu kary 4 miesięcy pozbawienia wolności, jest obarczone rażącą niewspółmiernością w sensie surowości.

Wskazać w tym miejscu należy, iż rażąca niewspółmierność kary zachodzi jedynie wówczas gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji, a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej, w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 kk. Stwierdzić także należy, iż nie chodzi tu o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do rodzaju oraz wymiaru kary ale o różnice tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać byłoby można - również w potocznym tego słowa znaczeniu - „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się zaakceptować. Słowem niewspółmierność zachodzi wtedy, gdy orzeczona kara za przypisane przestępstwo nie uwzględnia należycie stopnia winy oskarżonego i społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celu kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem celów wychowawczych i zapobiegawczych (vide wyroki SN z dn. 30.11.1990r., WR 363 / 90, OSNKW 1991, Nr 7-9, poz. 39, z dn. 02.02.1995r., II KRN 198 / 94, OSP 1995, Nr 6, poz. 18, wyrok SA w Poznaniu z dn. 06.04.1995r., II AKr 113/95, Prok. i Pr. 1995/11-12/30).

Sytuacja taka, zdaniem Sądu Okręgowego, w przedmiotowej sprawie jednak nie zachodzi.

Zdaniem Sądu Okręgowego – wbrew lakonicznie sformułowanemu w apelacji zarzutowi, nadto pozbawionemu uzasadnienia - zawarta w pisemnym motywach zaskarżonego wyroku ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu jest jak najbardziej trafna i zasługuje na aprobatę, gdyż w odpowiedni sposób uwzględnia ona wszystkie elementy, o których mowa w definicji legalnej z art. 115 § 2 kk. W tym zakresie Sąd Rejonowy prawidłowo wziął po uwagę, m.in. rodzaj naruszonego dobra (wolność jednostki od poczucia strachu i zagrożenia - czyn z art. 190 § 1 kk); charakter sformułowanych w liście gróźb (pozbawienia życia, uszkodzenia ciała, spowodowania kalectwa), motywację sprawcy, a także wysoki stopień zawinienia (z winy umyślnej z zamiarem bezpośrednim, a co wskazuje zarówno opis czynu, sformułowanie gróźb na piśmie, wymowa gróźb, jak i przyjęta kwalifikacja prawna (czynu z art. 190 § 1 kk można dopuścić się tylko z winy umyślnej).

Wbrew wywodom autora apelacji, nie budzi jakichkolwiek zastrzeżeń zarówno rodzaj jak i wymiar orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności. Skarżący nie wykazał wadliwości zawartego w punkcie I zaskarżonego wyroku rozstrzygnięcia w tym przedmiocie, a po wtóre, rozpoznając sprawę Sąd I instancji w pisemnych motywach wyroku wskazał jakie okoliczności potraktował w stosunku do oskarżonego obciążająco (m.in. wysoki stopień zawinienia, wielokrotną uprzednią karalność oskarżonego, w tym za czyny tego samego rodzaju, co będący przedmiotem osądu w niniejszej sprawie, tj. z art. 190 § 1 kk na szkodę różnych osób), postawę oskarżonego w trakcie procesu, duży stopień agresji werbalnej w dowodowym liście) oraz badał czy po stronie oskarżonego wystąpiły okoliczności łagodzące, słusznie się ich nie dopatrując i czym kierował się wymierzając sprawcy za czyn z art. 190§ 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk - karę 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Odpierając powyższy zarzut, należy ponownie wskazać, że analiza uzasadnienia wyroku pozwala na stwierdzenie, iż wymierzając oskarżonemu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności, Sąd Rejonowy należycie uwzględnił okoliczności przemawiające na jego niekorzyść, w tym jego uprzednią wielokrotną karalność. Sąd uprawniony był powyższe okoliczności potraktować jako obciążające oskarżonego, albowiem poza skazaniem stanowiącymi podstawę do przyjęcia recydywy, był on uprzednio jeszcze ponad 20 razy karany za różne przestępstw, w tym kilkakrotnie za czyny z art. 190 § 1 kk. Co znamienne, apelujący podnosząc zarzut rażącej niewspółmierności kary zarówno w odniesieniu do jej rodzaju jak i wymiaru, całkowicie pominął w swej argumentacji fakt uprzedniej wielokrotnej karalności oskarżonego i działania przez niego warunkach multirecydywy podstawowej (art. 64 § 1 kk), a które to okoliczności mają znaczący wpływ na rozstrzygnięcie o karze i w odniesieniu do tegoż sprawy wykluczają dalsze złagodzenie orzeczonej wobec niego kary poprzez obniżenie wymiaru kary pozbawienia wolności, a tym bardziej poprzez zmianę jej rodzaju na karę wolnościową.

Sąd I instancji prawidłowo zatem uwzględnił wszystkie istotne okoliczności determinujące rodzaj i wymiar kary pozbawienia i nadał tym aspektom należytą wagę. Ponadto należy podkreślić, że sąd I instancji za przypisany oskarżonemu czyn wymierzał mu karę pozbawiania wolności w wymiarze zbliżonym do dolnej granicy ustawnego zagrożenia przewidzianego za tego rodzaju występek (w stanie prawnym obwiązującym do 30 września 2023r. czyn ten był zagrożony karami alternatywnymi, tj. grzywny, ograniczenia wolności i pozbawienia wolności od 1 miesiąca do 2 lat, zaś po nowelizacji czyn te zagrożony jest tylko karą pozbawienia wolności od 1 miesiąca do lat 3).

Z kolei tak bardzo akcentowane przez oskarżonego w jego osobistej apelacji okoliczność, iż adresowany do pokrzywdzonego list zawierający groźby napisał pod wpływem emocji, nie uszła uwadze sądu meriti czemu dał wprost wyraz w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Ponadto należy wskazać, że nawet jeżeli oskarżony działał w sposób nagły, pod wpływem emocji i nieprzemyślany, to okoliczność ta nie może przemawiać za złagodzeniem orzeczonej wobec niego kary albowiem jednocześnie jego zachowanie charakteryzowało się dużym stopniem agresji werbalnej, zaś prezentowana przez niego w trakcie procesu postawa wskazuje, iż nie nasunęła mu się żadna refleksja odnośnie swego nagannego zachowania i to od pokrzywdzonego oczekuje przemyśleń i finalnie cofnięcia przez niego wniosku o ściganie i ukaranie.

Wszystkie te okoliczności, nota bene całkowicie pominięte przez obrońcę, stanowią przeciwskazanie do zagłodzenia kary, czy to poprzez wymierzenia kary ograniczenia wolności, czy też złagodzenia wymiaru kary pozbawienia wolności, która i tak została orzeczona w wymiarze zbliżonym do dolnej granicy ustawnego zagrożenia.

W ocenie Sądu Okręgowego, także analiza sylwetki oskarżonego przez pryzmat całokształtu okoliczności towarzyszących podjętemu przez niego przestępnemu zachowaniu, nie uprawnia – wbrew intencji apelującego - do wyprowadzenia wniosku, iż orzeczona wobec niego kara zarówno co do rodzaju jak i wymiaru razi swoją surowością. O braku postępów resocjalizacyjnych oskarżonego, a tym samym o już istniejącym dużym stopniu jego demoralizacji świadczy również fakt, że sąd w innych sprawach wymierzał mu kilkukrotnie kary wolnościowe, tj. karę grzywny, ograniczenia wolności, pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, a także wielokrotnie bezwzględne karę pozbawienia, jednakże zachowanie oskarżonego nie uległo żadnej poprawie i dopuszczał się kolejnych przestępstw o wysokim ciężarze gatunkowym, w tym w warunkach recydywy, co jednoznacznie świadczy o rażącym lekceważeniu przez niego porządku prawnego. Oskarżony nie skorzystał więc z danej mu szansy na zmianę postawy życiowej i nie wyciągnął żadnych wniosków, co przeczy tym samym postawieniu wobec niego pozytywnej prognozy. Jak wykazało więc przeprowadzone postępowanie oskarżony nadużył zaufania sądu, nie wyciągnął żadnych wniosków, przejawił całkowicie poczucie bezkarności i popełnił kolejne przestępstwo o wysokim stopniu społecznej szkodliwości, zaś nawet uprzednie odbywanie kary w warunkach izolacji więziennej nie przyniosło oczekiwanego rezultatu resocjalizacyjnego. Trafnie zatem Sąd I instancji uznał, że nie wystąpiły okoliczności uzasadniające ulgowe potraktowanie oskarżonego poprzez wymierzenie pozbawienia wolności w niższym wymiarze, a tym bardziej kar ograniczenia wolności.

Ponownie wskazać należy, że aby skutecznie podnieść zarzut rażącej niewspółmierności kary nie wystarczy powoływać się na ewentualną różnicę w ocenach co do rodzaju i wymiaru kary ale musiałaby wystąpić różnica tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać byłoby można - również w potocznym tego słowa znaczeniu - „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu niedającym się zaakceptować.

Jak już zasygnalizowano we wcześniejszych akapitach niniejszego uzasadnienia, wobec wielokrotnej uprzedniej karalności oskarżonego i popełnienia także czynów w warunkach recydywy – wymierzenie oskarżonemu kary łagodniejszego rodzaju, tj. kar ograniczenia wolności, tym bardziej byłoby nieuprawnione w świetle dyrektyw wymiaru kary.

Tym samym nie wystąpiły przesłanki do modyfikowania orzeczonej kary 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Biorąc pod uwagę wszystkie dyrektywy, które nakazuje brać pod uwagę przepis art. 53 kk należy podzielić stanowisko Sądu I instancji, że adekwatną do społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu i sprawiedliwą w niniejszej sprawie jest kara pozbawienia wolności w określonym w zaskarżonym wyroku rozmiarze.

Konkludując stwierdzić należy, iż wymierzona oskarżonemu kara jest jak najbardziej sprawiedliwa uwzględniająca zarazem wszystkie dyrektywy wymiaru kary, o których mowa w art. 53 kk. W ocenie Sądu Okręgowego tak ukształtowana represja karna stwarza realne możliwości osiągnięcia korzystnych efektów poprawczych w zachowaniu oskarżonego. Powinna ona zarazem wywołać w świadomości oskarżonego przeświadczenie o nieuchronności kary oraz wyrobić poczucie odpowiedzialności i poszanowania prawa. Poza tym kara w tym wymiarze będzie oddziaływała właściwie na społeczeństwo, osiągając w ten sposób cele prewencji ogólnej, poprzez odstraszanie innych od popełniania tego typu przestępstw.

Z przedstawionych względów także zarzut rażącej niewspółmierności kary nie zasługiwał na uwzględnienie.

Wniosek

Apelacja obrońcy oskarżonego

Brak wniosku

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niestwierdzenia przez sąd odwoławczy zarzucanego w apelacji uchybienia rażącej niewspółmierności orzeczonej wobec oskarżonego kary 4 miesięcy pozbawienia wolności - brak było podstaw do jej złagodzenia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Cały wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 27 września 2023r. sygn. akt VIII K 1317/22

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W świetle wymowy całokształtu ujawnionych dowodów, prawidłowo ocenionych przez sąd I instancji oraz wobec braku podstaw do uwzględnienia podniesionych zarzutów i wniosków zawartych w apelacjach oskarżonego i jego obrońcy, Sąd Okręgowy na mocy art. 437 § 1 kpk, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, jako w pełni słuszny i trafny.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

III

Na mocy art. 29 ustawy Prawo o Adwokaturze oraz § 11 ust. 2 pkt 4 i § 17 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Sąd Okręgowy, zgodnie z wnioskiem, zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. P. L. kwotę 1176 zł. brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sąd okręgowy na mocy art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego K. B. (1) w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze albowiem istnieją podstawy do uznania, że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe z uwagi na konieczność odbywania przez niego długoterminowych kar pozbawienia wolności orzeczonych w innych sprawach.

7.  PODPIS