UZASADNIENIE

Powód W. K. domagał się zasądzenia od pozwanej Prokuratury Rejonowej B. P.w B. kwoty 20.750,94 zł tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za okres od stycznia 2021 r. do grudnia 2022 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot wymagalności każdorazowo wypłacanego przez pozwanego wynagrodzenia, tj. od 1 dnia kolejnego miesiąca, za który przysługiwało wynagrodzenie.

W uzasadnieniu powód podał, że jest prokuratorem Prokuratury Rejonowej B. P. w B. od dnia 30 marca 2010 r. W okresie dochodzonym pozwem przysługiwało mu wynagrodzenie w stawce III – od 1 stycznia 2021 r. do 19 kwietnia 2021 r. oraz w stawce IV od 20 kwietnia 2021 r. do 31 grudnia 2022 r. Roszczenie powoda stanowi różnica pomiędzy wynagrodzeniem, które zgodnie z obowiązującym prawem, tj. art. 123 § 1 ustawy prawo o prokuraturze powinien otrzymać w latach 2021 i 2022 a wynagrodzeniem, które rzeczywiście otrzymał z tytułu zajmowania stanowiska prokuratora prokuratury rejonowej. Zdaniem powoda ukształtowanie przez ustawodawcę wynagrodzenia zasadniczego sędziów nastąpiło z naruszeniem Konstytucji RP, a co za tym idzie, ze względu na treść art. 124 § 1 zd. 2 ustawy prawo o prokuraturze, w konsekwencji także zasady godności wynagrodzenia prokuratorów. Argumentując zasadność roszczenia powód wskazał na orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, mianowicie wyrok w sprawie K 1/12 z dnia 12 grudnia 2012 r. wskazujący na niekonstytucyjność zamrażania wynagrodzeń sędziów (analogicznie prokuratorów), gdy nie jest to działanie incydentalne. Powód ponadto podkreślił, że w przywołanym orzeczeniu Trybunał Konstytucyjny uznał regulację polegającą na „zamrożeniu” wynagrodzeń sędziów za zgodną z Konstytucją RP, zaznaczając, że uznanie konstytucyjności takiego rozwiązania wynika z jego incydentalnego charakteru oraz uwzględnienia trudnej sytuacji finansowej państwa zagrażającej równowadze budżetowej. Jednocześnie w orzeczeniu tym Trybunał wyznaczył nieprzekraczalne dla władzy ustawodawczej i wykonawczej „warunki brzegowe” przy ustalaniu wynagrodzenia sędziów. Jako, że wysokość wynagrodzenia prokuratorów ustalana jest analogicznie jak w przypadku sędziów, reguły wynikające z powołanego orzeczenia w pełni odnoszą się do sytuacji powoda. W podsumowaniu powód podniósł, iż obecnie obowiązujące regulacje prawne w zakresie wynagradzania prokuratorów oparte zostały na uznaniowej decyzji władzy ustawodawczej, co jest niedopuszczalne w świetle kryteriów wypracowanych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Epizodyczne regulacje w tym zakresie przybierają formę stałej praktyki, obchodząc za pomocą przepisów o charakterze incydentalnym mechanizm automatycznej waloryzacji wynagrodzeń prokuratorów przewidzianych w prawie o prokuraturze. Nadto decyzja o zamrożeniu nie została uzasadniona w standardzie, o którym mowa w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2012 r. i godzi w zasadę równego traktowania w kontekście wzrostu wynagrodzeń przedstawicieli władz ustawodawczej i wykonawczej.

W odpowiedzi na powyższe pozwana Prokuratura Rejonowa B. P.w B., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, że nie miała możliwości wypłaty wynagrodzenia powodowi w innej wysokości niż ta, w której wynagrodzenie to zostało wypłacone. Wypłata poprzedzona ustaleniem wysokości wynagrodzenia odbyła się na mocy obowiązujących przepisów prawa – ustaw okołobudżetowych, których Prokuratura Okręgowa nie mogła pominąć, czy się samodzielnie im przeciwstawić. Jako że reguły ustalające wysokość wynagrodzenia zasadniczego wynikające z tzw. ustaw okołobudżetowych mają pierwszeństwo przed stosowaniem zasad wyliczenia wynagrodzenia wskazanych w ustawie prawo o prokuraturze. Są bowiem ustawami szczególnymi oraz wydanymi w czasie późniejszym, niż ustawa powoływana przez powoda jako podstawa do wypłaty mu wynagrodzenia. Pozwana wskazała również, że przywołany wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie gwarantuje prawa sędziów (w konsekwencji prokuratorów) do stałego podwyższania wynagrodzenia zasadniczego, a jedynie prawa do wynagrodzenia ukształtowanego corocznie z uwzględnieniem obiektywnego, niezależnego wskaźnika statystycznego, co może prowadzić zarówno do podwyższania wynagrodzenia zasadniczego jak i do jego stabilizacji na dotychczasowym poziomie. Ponadto okres objęty powództwem dotyczy również okresu pandemii COVID-19, faktycznego wzrostu zachorowań i zaburzeń ekonomiczno-gospodarczych, które realnie zaburzały wszelkie odczyty statystyczne i wpływały na sytuację ekonomiczną milionów obywateli (zasadniczo wpływają na dzień dzisiejszy). W tym kontekście więc odejście od współczynnika statystycznego i jego zamiana na wskaźnik z ustawy okołobudżetowej znajduje uzasadnienie aksjologiczne. Pozwana zakwestionowała również wskazane przez powoda terminy wymagalności roszczeń, w jej ocenie powołane przez powoda gołosłownie.

Wyrokiem z dnia 20 października 2023 roku Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w punkcie I. wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 20.750,54 zł brutto (dwadzieścia tysięcy siedemset pięćdziesiąt złotych 54/100) tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę za okres od stycznia 2021 roku do grudnia 2022 roku wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

1) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) złotych od dnia 01 lutego 2021 roku do dnia zapłaty,

2) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) od dnia 01 marca 2021 roku do dnia zapłaty,

3) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) od dnia 01 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty,

4) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) od dnia 1 maja 2021 roku do dnia zapłaty,

5) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) od dnia 1 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty,

6) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) od dnia 1 lipca 2021 roku do dnia zapłaty,

7) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) od dnia 1 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty,

8) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) od dnia 1 września 2021 roku do dnia zapłaty,

9) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) od dnia 1 października 2021 roku do dnia zapłaty,

10) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) od dnia 1 listopada 2021 roku do dnia zapłaty,

11) od kwoty 489,91 zł (czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 91/100) od dnia 1 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty,

12) od kwoty 494,14 zł (czterysta dziewięćdziesiąt cztery złote 14/100) od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty,

13) od kwoty 1.211,20 zł (jeden tysiąc dwieście jedenaście złotych 20/100) od dnia 01 lutego 2022 roku do dnia zapłaty,

14) od kwoty 1.211,20 zł (jeden tysiąc dwieście jedenaście złotych 20/100) od dnia 01 marca 2022 roku do dnia zapłaty,

15) od kwoty 1.211,20 zł (jeden tysiąc dwieście jedenaście złotych 20/100) od dnia 01 kwietnia 2022 roku do dnia zapłaty,

16) od kwoty 1.202,42 zł (jeden tysiąc dwieście dwa złote 42/100) od dnia 1 maja 2022 roku do dnia zapłaty,

17) od kwoty 1.253,70 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt trzy złote 70/100) od dnia 1 czerwca 2022 roku do dnia zapłaty,

18) od kwoty 1.253,70 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt trzy złote 70/100) od dnia 1 lipca 2022 roku do dnia zapłaty,

19) od kwoty 1.253,70 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt trzy złote 70/100) od dnia 1 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty,

20) od kwoty 1.253,70 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt trzy złote 70/100) od dnia 1 września 2022 roku do dnia zapłaty,

21) od kwoty 1.253,70 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt trzy złote 70/100) od dnia 1 października 2022 roku do dnia zapłaty,

22) od kwoty 1.253,70 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt trzy złote 70/100) od dnia 1 listopada 2022 roku do dnia zapłaty,

23) od kwoty 1.253,70 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt trzy złote 70/100) od dnia 1 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty,

24) od kwoty 1.264,42 zł (jeden tysiąc dwieście sześćdziesiąt cztery złote 42/100) od dnia 1 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty;

W punkcie II. nadał wyrokowi w pkt I. rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 13.288,74 (trzynaście tysięcy dwieście osiemdziesiąt osiem złotych 74/100), natomiast kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa (pkt. III wyroku).

U podstaw powyższego rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego legły następujące ustalenia faktyczne. Powód W. K. w dniu 23 czerwca 2003 r. został zakwalifikowany na aplikację prokuratorską pozaetatową w Prokuraturze Rejonowej B.-P. w B., którą odbył w okresie od 1 października 2003 r. do 30 września 2006 r. Po odbyciu aplikacji złożył egzamin prokuratorski z wynikiem pozytywnym i z dniem 23 kwietnia 2007 r. podjął pracę na stanowisku asesora Prokuratury Rejonowej w I.. Następnie z dniem 30 marca 2010 r. Prokurator Generalny powołał powoda na stanowisko prokuratora Prokuratury Rejonowej B. P. w B.. Wynagrodzenie zasadnicze powoda od dnia 1 stycznia 2020 r. wynosiło 11.033,47 zł miesięcznie, tj. w stawce III przy uwzględnieniu mnożnika 2,28 kwoty 4.839,24 zł, tj. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w drugim kwartale 2019 r. ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W 2021 r. wynagrodzenie powoda również ustalono na ww. podstawie, z kolei od dnia 1 stycznia 2022 r. podstawę wynagrodzenia powoda stanowiło wynagrodzenie z drugiego kwartału 2020 r. ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, które tym razem wynosiło 5.050,48 zł zwiększone dodatkowo o 26,00 zł. Stąd wysokość wynagrodzenia zasadniczego powoda wyniosła 11 515,09 zł miesięcznie. W związku z nabyciem od dnia 20 kwietnia 2022 r. uprawnień do kolejnej stawki awansowej wynagrodzenie zasadnicze powoda ustalono w stawce IV przy zastosowaniu mnożnika 2,36 zł i było ono równe kwocie 11.919,13 zł. Zgodnie z § 48 ust. 1 obowiązującego regulaminu pracy w jednostkach organizacyjnych prokuratury okręgu (...) wynagrodzenie za pracę wypłacane jest pracownikom co miesiąc, z dołu, do dnia 27 każdego miesiąca. W okresie od stycznia 2021 r. do grudnia 2022 r. różnica w wynagrodzeniu zasadniczym W. K. należnym zgodnie z przepisami ustawy – Prawo o prokuraturze a wynagrodzeniem faktycznie mu wypłaconym przez pozwaną wynosiła kwotę 20.759,49 zł brutto.

Sąd I instancji wskazał, że stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny. Strony nie kwestionowały przeprowadzonych dowodów, zwłaszcza w zakresie dokonanych wyliczeń różnic wynagrodzeń za sporny okres. Sąd ten również nie znalazł podstaw, aby podważać moc dowodową któregokolwiek z przeprowadzonych dowodów, które wzajemnie ze sobą korelowały i pozostawały wewnętrznie spójne. Rozstrzygnięcia wymagała natomiast kwestia prawna, czy „zamrożenie” wynagrodzenia powoda jako prokuratora miało oparcie w obowiązujących przepisach.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Rejonowy wskazał, że w myśl art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1360 ze zm.) podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej ,,Monitor Polski'' przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 504, 1504 i 2461). Zgodnie zaś z § 2 powołanego artykułu, jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego – przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w dotychczasowej wysokości. Sąd zwraca uwagę, iż taka sama regulacja została zawarta w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. prawo o ustroju sadów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 217) ustalającego wynagrodzenie zasadnicze sędziego.

Sąd I instancji zaznaczył, że w świetle analogicznych przepisów ustawy kształtującej wynagrodzenia sędziowskie nie mniejsze znaczenie przypisać należy dyspozycji art. 124 § 1 zd. 2 prawa o prokuraturze, która zrównuje w istocie wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów prokuratur rejonowych z wynagrodzeniem zasadniczym sędziów w takich samych jednostkach organizacyjnych sądów powszechnych. Tytułem porządku, podniósł również, że wynagrodzenie to określa się w stawkach, z zastosowaniem mnożników podstawy ustalenia wysokości wynagrodzenia prokuratora (art. 124 § 2 ustawy). O ile prokurator obejmujący stanowisko nabywa prawo do uposażenia w stawce pierwszej (art. 124 § 3 pkt 2), to kreacja wynagrodzenia w stawce bezpośrednio wyższej ma miejsce po upływie kolejnych 5 lat pracy na danym stanowisku prokuratora (art. 124 § 5 ustawy). Odnosząc rzeczone zasady do powoda, z racji niekwestionowanego stażu służby, jego uposażenie w latach 2021-2022 kształtowane było według stawki IV i przypisanego do niej mnożnika 2,36. Dalej wskazał, że zgodnie z przepisem art. 124 § 11 prawa o prokuraturze, prokurator nabywa prawo do dodatku za długoletnią pracę wynoszącego, począwszy od 6. roku pracy, 5% aktualnie pobieranego przez prokuratora wynagrodzenia zasadniczego. Wzrasta on po każdym kolejnym roku pracy o 1% tego wynagrodzenia, aż do osiągnięcia 20% wynagrodzenia zasadniczego. Obecny model wynagradzania sędziów i prokuratorów stanowi konsekwencję wejścia w życie ustawy z dnia 20 marca 2009 roku o zmianie ustawy − Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 56, poz. 459). Jego istotę sprowadzić należy do ustalenia niewaloryzowanego iloczynu przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale roku poprzedzającego i stosownego mnożnika. Wcześniej, był to podlegający waloryzacji, iloczyn kwoty bazowej i owego mnożnika. W nowej koncepcji ustawodawca przyjął więc nie waloryzację, lecz koncepcję progresywnego wynagrodzenia. Sąd Rejonowy wskazał, że oczywistym pozostaje, że celem tych przepisów, które dotyczyły sędziów, ale również prokuratorów – jak w niniejszej sprawie, było uniezależnienie wysokości świadczeń od wahań koniunktury gospodarczej, w tym przejściowych trudności finansowych kraju. Błędnie natomiast ów model bywa odczytywany jako prawo podmiotowe do podwyżki, czy ekspektatywę takiego uprawnienia. Nawet jeżeli napotkałby on na podatny grunt w świetle uchwalania i publikowania w ostatnich latach kolejnych ustaw tzw. okołobudżetowych, trudno jednak go podzielać.

Niesporne w ocenie sądu I instancji jest to, że od początku 2021 r. ustawodawca postępuje w sprzeczności z tak ustalonymi zasadami. Pierwszy wyłom stanowiło unormowanie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 (Dz.U. z 2020 r. poz. 2400). Wtedy to określono, że w roku 2021 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, o której mowa w art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2019 r. poz. 740 oraz z 2020 r. poz. 190 i 875), stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2019 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W kolejnych latach ustawodawca konsekwentnie odstępował od zasady wyrażonej w art. 123 § 1 ustawy o prokuraturze, ustalając w art. 10 ust. 1 ustawy dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz.U. z 2021 r. poz. 2445), że w roku 2022 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, o której mowa w art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2021 r. poz. 66, 1236 i 2052), stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Istnieje więc oczywista sprzeczność ustawowej regulacji z art. 123 § 1 prawa o prokuraturze z kolejnymi ustawami okołobudżetowymi dotyczącymi realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 i 2022. W pierwszej kolejności należało więc rozstrzygnąć tę kolizję. Wprowadzając odstępstwa od systematycznego, corocznego kształtowania wynagrodzeń prokuratorów w oparciu o przeciętne wynagrodzenie z drugiego kwartału roku poprzedzającego, ustawodawca nie dokonał przy tym żadnej zmiany unormowania określonego w art. 123 § 1 prawa o prokuraturze ani też nie zawiesił formalnie jego mocy obowiązującej. W sytuacji wątpliwości dotyczącej mocy obowiązującej przepisów o sprzecznej treści, zawartych w aktach prawnych wydanych w różnym czasie i w wypadku, gdy przepisy późniejsze nie uchylają wcześniejszych, należy przyznać prymat przepisowi późniejszemu, zgodnie z zasadą lex posterior derogat legi priori (por. uchwałę SN z dnia 27 maja 1993 r., I PZP 12/03; wyroki SN: z dnia 12 kwietnia 1994 r., I PRN 12/94; z dnia 21 czerwca 1994 r., I PRN 38/94). Sąd Rejonowy podkreślił również, że ustawy okołobudżetowe są w systemie źródeł prawa aktami posiadającymi tożsamą moc, jak zwykłe ustawy. Odmienne ich usytuowane lub przypisanie im innego znaczenia, wymagałoby wyraźnej podstawy konstytucyjnej. Tym samym każda ustawa późniejsza może uchylić wcześniejszą, jak i ustanowić czasowe wyjątki od jej postanowień (por. orzeczenie TK z dnia 21 listopada 1994 r., K 4/94, OTK 1994 cz. II poz. 39).

Nie oznacza to jednak, iż norm wskazanych w ustawach okołobudżetowych, a które przewidują odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 123 § 1 prawa o prokuraturze, nie można ocenić w kontekście zgodności z Konstytucją RP.

Sąd ten wyjaśnił, iż Sąd nie powinien stosować przepisu, o ile w jego ocenie, nie jest on zgodny z Ustawą Zasadniczą. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury sędziowie są związani wyłącznie Konstytucją i ustawami, a wobec tego mogą odmówić zastosowania niekonstytucyjnego przepisu także, gdy zdarzenie miało miejsce w dacie jego obowiązywania. Z kolei odmowa zastosowania przepisu ustawy uznanego przez sąd za sprzeczny z Konstytucją nie narusza kompetencji Trybunału Konstytucyjnego (zob. m. in. wyrok NSA z dnia 16 października 2009 r. I OSK 52/09; czy też wyrok SN z dnia 4 lipca 2001 r., III ZP 12/01). Sąd ma nie tylko prawo, ale i obowiązek orzekania na podstawie przepisów, które mają swoje umocowanie w Ustawie Zasadniczej. Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, że „skoro Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej i jej przepisy stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej (art. 8 Konstytucji RP), zaś sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom (art. 178 ust. 1 Konstytucji RP), to istnieje możliwość samodzielnego dokonania przez sąd oceny zgodności przepisów ustawowych z Konstytucją na użytek rozpoznawanej sprawy. W tym przypadku nie chodzi więc o przeprowadzanie przez Sąd Najwyższy - "w zastępstwie" Trybunału Konstytucyjnego - oceny konstytucyjności przepisów ustawowych, lecz o "odmowę zastosowania" przepisów, które są niezgodne (zwłaszcza w sposób oczywisty) z przepisami (wzorcami) Konstytucji RP” (zob. wyrok SN z dnia 27 lipca 2016 r., III KRS 46/12).

Sąd Rejonowy przyznał rację stronie pozwanej, iż nie sposób negować roli Trybunału Konstytucyjnego jako jedynego organu dysponującego kompetencją do eliminacji przepisu z obrotu prawnego. Zgodził się w pełni z tym, że prawidłowym sposobem rozstrzygnięcia wątpliwości dotyczących zgodności przepisu ustawy z postanowieniami Konstytucji jest skierowanie pytania prawnego przez sąd do Trybunału Konstytucyjnego, o czym stanowi art. 193 Konstytucji RP, zgodnie z którym każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. Tylko ten organ może w sposób władczy orzec, iż zaskarżony przepis ustawy jest zgodny z Konstytucją, względnie pozbawić go mocy obowiązującej w razie jego niekonstytucyjności (art. 190 Konstytucji RP).

Sąd nie znalazł jednak podstaw do przedstawienia pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego, albowiem nie sposób w aktualnej sytuacji nie dostrzec zdolności TK do rozstrzygnięcia ocenianej kwestii w rozsądnym czasie. Wniosek tej treści oprzeć należy na sporze między sędziami TK, który przybrał formę publicznych wypowiedzi. Wesprzeć go wreszcie warto odwołaniem się do dwóch spraw, którymi przez kilka lat TK się nie zajął.

Sąd Rejonowy wskazał, że należy odnieść się do nowelizacji przepisów ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin w brzmieniu nadanym przez art. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin w kontekście zgodności z art. 2, art. 30, art. 32 ust. 1 i ust. 2, art. 67 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Pytanie prawne w tej sprawie zostało skierowane przez Sąd Okręgowy w Warszawie jeszcze w 2018 r. (sygnatura TK P 4/18). Pomimo publikacji orzeczenia wyznaczonej pierwotnie na 20 października 2020 r, została ona odwołana, a sprawa nie jest zakończona.

Kolejny przypadek związany jest z postępowaniem zainicjowanym przez Marszałka Sejmu w sprawie Kpt 1/17, dotyczącym sporu kompetencyjnego między Prezydentem RP a Sądem Najwyższym i przesądzenia czy wykonywanie prawa (...) podlega kontroli sądowej. Co prawda zostało wznowione, lecz jedynie na skutek czynności realizowanych przez Sąd Najwyższy w sprawie II KK 313/16, który podjął postępowanie w sprawie i wyznaczył termin rozprawy.

W świetle zaś realiów rozpoznawanej sprawy szczególne znaczenie, w ocenie sądu I instancji ma pogląd wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 20 lipca 2021 r. w sprawie o sygnaturze II FSK 1832/16. Sąd ten przyjął, że dopuszczalność stosowania tzw. „rozproszonej kontroli konstytucyjnej” przez sądy ma miejsce w sytuacjach oczywistych, tj. wówczas, gdy w przeszłości Trybunał Konstytucyjny orzekał już o normie analogicznej do normy, która ma być zastosowana w danej sprawie, albo w przypadku powtórzenia niekonstytucyjnej normy przez ustawodawcę. W ten nurt wpisuje się wyrok z dnia 17 marca 2016 r. (V CSK 377/15, OSNC 2016 nr 12, poz. 148), w którym Sąd Najwyższy co prawda potwierdził zasadę, że do orzekania o niekonstytucyjności ustaw i ich poszczególnych przepisów jest powołany wyłącznie Trybunał Konstytucyjny, ale przyjął, iż rozpoznawana przez niego sprawa jest wyjątkowa, gdyż niezgodność przepisu z Konstytucją jest oczywista, a ocena taka ma dodatkowe wsparcie w wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził uprzednio niezgodność z Konstytucją przepisu o takim samym brzmieniu co w obowiązującej obecnie ustawie. Pogląd ten podtrzymano w późniejszych orzeczeniach (zob. wyrok SN z dnia 20 lutego 2018 r., V CSK 230/17 i z dnia 27 listopada 2019 r., II CSK 493/18).

Na kanwie niniejszej sprawy, z racji analogicznego ukształtowania wynagrodzeń prokuratorów i sędziów, istotnym, w opinii Sądu Rejonowego jest zatem odniesienie się do kwestii wynagrodzeń sędziowskich, których zasady kształtowania wielokrotnie były analizowane przez Trybunał Konstytucyjny. Sędziowie są bowiem jedyną w Polsce grupą zawodową, której wynagrodzenie reguluje bezpośrednio ustawa zasadnicza, tj. art. 178 ust. 2 Konstytucji RP, zgodnie z którym sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Norma ta wielokrotnie była poddana analizie Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził w szczególności, że z uregulowań konstytucyjnych wynika nie tylko nakaz kształtowania przez ustawodawcę wynagrodzeń sędziów na poziomie korespondującym z ich godnością, ale ponadto zakaz ustanawiania takich przepisów, które nadawałyby wynagrodzeniom sędziowskim kształt kolidujący z zasadą godności urzędu, np. poprzez uznaniowe ustalanie wysokości wynagrodzenia poszczególnych sędziów przez władze administracyjne (zob. np. postanowienie TK z dnia 28 marca 2000 r., P 12/98, OTK 2000, Nr 2, poz. 67 oraz orzeczenie TK z dnia 14 marca 1995 r., K 13/94). Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny wskazał na kilka kryteriów oceny regulacji dotyczących wynagrodzeń sędziowskich. Po pierwsze, poziom wynagrodzenia sędziego powinien znacząco przekraczać poziom przeciętnej płacy w sferze budżetowej; po drugie, wynagrodzenia sędziów powinny wykazywać tendencję wzrostową, niemniejszą niż pozostałe wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej; po trzecie, wynagrodzenia sędziowskie powinny być szczególnie chronione oraz po czwarte, wynagrodzenia sędziów nie powinny być obniżane w drodze regulacji normatywnych (zob. wyroki TK z dnia: 4 października 2000 r., P 8/00, OTK 2000, Nr 6, poz. 189; 18 lutego 2004 r., K 12/03, OTK-A 2004, Nr 2, poz. 8).

Powyższe twierdzenia Trybunału pokazują, że niebezpodstawnie wynagrodzenie sędziów musi podlegać szczególnym regulacji i szczególnej ochronie normatywnej. W przeciwnym wypadku istnieje ryzyko, że niezawisłość sędziowska nie będzie w sposób należyty zagwarantowana. Nie ulega zatem wątpliwości, że wynagrodzenie sędziów powinno być ukształtowane na takim poziomie, aby mogli oni skoncentrować się całkowicie na sprawowaniu swojego urzędu. Właśnie dlatego niezbędne jest zabezpieczenie ich właściwego statusu materialnego.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r. (K 1/12, OTK-A 2012 Nr 11 poz. 134) zwracał uwagę, że sposób ustalania wynagrodzenia sędziego jako wartości systemowej nie może być uzależniony od decyzji jawiących się jako nacisk na sędziów. O ile art. 178 ust. 2 Konstytucji RP nie jest źródłem praw podmiotowych sędziów, jak wskazuje Trybunał, nie chodzi w nim bowiem o ochronę interesów konkretnych osób piastujących urzędy sędziowskie, lecz o zobowiązanie państwa do określonego działania – zapewnienia sędziom wynagrodzenia spełniającego określone warunki. Dlatego też władze ustawodawcza i wykonawcza mają obowiązek stworzenia stabilnego mechanizmu wynagradzania sędziów którego działania – bez zaistnienia szczególnie ważnych przyczyn – nie wolno zakłócać. W orzeczeniu tym Trybunał określił ponadto nieprzekraczalne „warunki brzegowe”, a więc granice wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego i zakresowi jego obowiązków, wskazując, że:

- wynagrodzenia sędziów powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakąkolwiek uznaniowość – zarówno wobec całej tej grupy zawodowej – ze strony władzy wykonawczej, jak i w odniesieniu do poszczególnych sędziów, co do których niedopuszczalne jest uzależnianie jego wysokości od indywidualnej oceny ich pracy;

- wysokość wynagrodzenia sędziego, w tym rozpoczynającego karierę w zawodzie sędziowskim sędziego sądu rejonowego, powinna znacząco przewyższać wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej;

- wynagrodzenia sędziów powinny w dłuższym okresie czasu wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej; w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej – niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej – chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami;

- niedopuszczalne jest obniżenie w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z wyjątkiem sytuacji, o której stanowi art. 216 ust. 5 Konstytucji (przekroczenie konstytucyjnego limitu zadłużenia);

- niedopuszczalne jest wybiórcze przerzucanie skutków niewydolności systemu finansów państwa na pewne grupy pracowników sfery budżetowej, zwłaszcza gdy równocześnie inne grupy zawodowe nie zostały owym „zamrożeniem” dotknięte, a nawet zagwarantowano im wzrost wynagrodzeń.

Trybunał podkreślił ponadto, że w demokratycznym państwie prawa, opartym na trójpodziale władz, nie jest dopuszczalne, by jedna z nich, była przez pozostałe władze osłabiana, co mogłoby w konsekwencji prowadzić do uzależnienia od pozostałych władz i obniżać jej autorytet. Wskazano w szczególności, że zamrożenie wynagrodzeń może być tolerowane tylko wyjątkowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne, w szczególności, ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występuje w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. Nie może w żadnym wypadku stać się ono systematyczną praktyką. Z uwagi na brak możliwości wykreowania sztywnych reguł, ocena ewentualnych kolejnych regulacji musi uwzględniać uwarunkowania społeczno-gospodarcze i cały kontekst normatywny.

Rozważając zatem zagadnienia szczegółowe Sąd Rejonowy wskazał, iż w założeniach do budżetu państwa na rok 2021 przewidziano zamrożenie funduszu wynagrodzeń w jednostkach państwowej sfery budżetowej oraz pozostałych jednostkach sektora finansów publicznych. Jak uzasadniano, w związku z ówczesną sytuacją gospodarczą kraju, spowodowaną epidemią COVID-19, nastąpiła konieczność zamrożenia wynagrodzeń osób (w tym sędziów i prokuratorów), dla których podstawę obliczenia wynagrodzenia stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Przy czym wskazano, że przepisy niniejszej ustawy spowodują „zamrożenie” systemowej waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów tylko w roku 2021. Powyższa propozycja miała mieścić się w ramach całości zmian związanych z „zamrożeniem” wielkości wynagrodzeń w sektorze finansów publicznych w celu zapewnienia równowagi budżetowej stanowiącej wartość konstytucyjną, od której zależy zdolność państwa do działania i wypełniania jego zadań. Natomiast w uzasadnieniu projektu ustawy budżetowej na rok 2022 wskazano, iż projekt przygotowany został z uwzględnieniem aktualnej sytuacji makroekonomicznej. Gospodarka ciągle odczuwa skutki wywołane wybuchem pandemii COVID-19 w 2020 r. Jednakże, wraz z łagodzeniem ograniczeń, powraca już na ścieżkę wzrostu. Najnowsze szacunki GUS dotyczące Produktu krajowego za II kwartał 2021 r. wskazują na wzrost w ujęciu realnym o 10,9% rok do roku, wobec spadku o 8,3% w analogicznym okresie 2020 r. Według prognoz służących do opracowania projektu ustawy budżetowej na rok 2022, w 2021 r. zwiększy się o 4,9% (po spadku o 2,7% rok wcześniej), a w przyszłym roku tempo jego wzrostu wyniesie 4,6%.

Sąd I instancji nadmienił, iż mogłoby się więc wydawać, że zagrożenia związane z sytuacją pandemiczną, rzutującą przecież istotnie na warunki społeczno-gospodarcze, stanowią wystarczające uzasadnienie dla podjętych działań oszczędnościowych, np. dotyczących płac w sferze budżetowej. W ocenie Sądu Rejonowego jednak samo gołosłowne, lakoniczne powoływanie się na stan pandemiczny nie uzasadnia odejścia od reguł wyrażonych w ustawie – Prawo o prokuraturze. Przy tym nie zachodzą żadne okoliczności zezwalające ustawodawcy na modyfikację zasady określania wynagrodzeń prokuratorskich za pomocą regulacji ustaw okołobudżetowych. Sytuacja finansowa państwa przedstawiana przez władze państwowe określono jako bardzo dobrą, zaś ustawodawca nie wyjaśnił właściwie powodów ingerencji w zasadę określoną w art. 123 § 1 i 2 prawa o prokuraturze.

Poza tym w ocenie sądu I instancji nie spełniona została żadna przesłanka uprawniająca do zamrożenia wynagrodzeń prokuratorskich czy sędziowskich, które to przesłanki wskazano w przywoływanym wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2012 r. Po pierwsze – same założenia budżetowe i ich uzasadnienie, zwłaszcza dotyczące wartości deficytu, nie wypełniają hipotezy wskazanej w art. 216 ust. 5 Konstytucji RP. Natomiast sytuacja gospodarcza w roku 2021 nie była na tyle niekorzystna, aby poczynić oszczędności kosztem określonych grup zawodowych. Nie była to również sytuacja wyjątkowa, gdyż zamrożenie wynagrodzeń nastąpiło po raz kolejny. Nawet jeżeli warunkowo przyjąć wyjątkowość takiego posunięcia ograniczając się do roku 2021, tak w żadnej mierze ustawodawca nie uzasadnił ekonomicznej potrzeby zamrożenia wynagrodzeń prokuratorskich. Z oficjalnych danych rządowych jasno wynikało, że polska gospodarka rozwiała się dynamicznie do wybuchu pandemii. W efekcie pandemicznego kryzysu po raz pierwszy od początku transformacji zanotowano spadek PKB (o 2% w 2020 r.). Natomiast rok 2021 przyniósł szybką odbudowę – PKB wzrósł o 6,9%, najszybciej od 2007 r. (por. Sytuacja gospodarcza polski – opracowanie Ministerstwa Rozwoju i Technologii, wg. danych dostępnych na dzień 9 sierpnia 2023 r.).

Sąd Rejonowy w tym miejscu podniósł, że obniżeniu wynagrodzenia sędziów i prokuratorów w myśl zasad ustaw prawo o ustroju sądów powszechnych i prawo o prokuraturze towarzyszył wzrost płac przedstawicieli władzy ustawodawczej oraz władzy wykonawczej (na skalę przekraczającą znacznie koszty regulacji płacy wspomnianych grup zawodowych). Dla przykładu należy wskazać, że na mocy Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2021 r. w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2164) zwiększono wysokość wynagrodzenia m.in.: Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, Prezesa Rady Ministrów, Wiceprezesa Rady Ministrów, Wicemarszałka Sejmu, Wicemarszałka Senatu, Wiceprezesa Rady Ministrów, ministrów, wiceministrów, Prezesa NIK, Prezesa IPN. Zwiększeniu uległo również wynagrodzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Z kolei zgodnie z dyspozycją art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1834) wynagrodzenie Prezydenta składa się obecnie z wynagrodzenia zasadniczego odpowiadającego 9,8-krotności kwoty bazowej oraz dodatku funkcyjnego odpowiadającego 4,2-krotności kwoty bazowej, której wysokość ustaloną według odrębnych zasad określa ustawa budżetowa, z tym że kwota bazowa jest corocznie waloryzowana o wzrost wynagrodzeń na dany rok budżetowy w stosunku do roku poprzedniego (średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń)”, co oznacza wzrost wynagrodzenia Prezydenta o ok. 40%.

Podwyżkom osób zajmujących najważniejsze stanowiska państwowe towarzyszyły również podwyżki wynagrodzenia na rzecz innych grup zawodowych, m. in. podwyższenie od dnia 1 lipca 2021 r. współczynników pracy osób zatrudnionych w służbie zdrowia w myśl przepisów ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw z dnia 28 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1104). Zgodnie z powołaną ustawą nastąpiły podwyżki wynagrodzenia zasadniczego tych pracowników medycznych, którzy zarabiają mniej niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze. Wcześniej natomiast, bo we wrześniu 2020 r., na mocy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1491) podwyżkę minimalnego wynagrodzenia ustalono dla nauczycieli.

Sąd Rejonowy wskazał, iż rzekome ograniczenia budżetowe nie przeszkodziły w przyjęciu blisko trzy miesiące przed ustawą okołobudżetową rozwiązań zawartych w ustawie z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw, która zmieniła ustawę z dnia 21 listopada 2021 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 1282). Ustawa nowelizująca i nowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1960) weszły już w życie z dniem 1 listopada 2021 r. Ze wskazaną datą weszły w życie istotne zmiany dotyczące wynagrodzeń osób wchodzących w skład organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego oraz diet radnych, które w sposób istotny zwiększyły wartość ich uposażeń. Minimalne wynagrodzenie ww. osób nie może być niższe niż 80% maksymalnego wynagrodzenia określonego dla poszczególnych stanowisk w przepisach wydanych na podstawie art. 37 ust. 1 tejże ustawy. Ustalono przy tym, że maksymalne wynagrodzenie na danym stanowisku stanowi suma maksymalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego oraz maksymalnego poziomu dodatku funkcyjnego, a w przypadku wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), starostów oraz marszałków województwa także kwoty dodatku. Po drugie podniesiono poziom maksymalnego wynagrodzenia ww. osób decydując, że nie może ono przekroczyć w okresie miesiąca 11,2-krotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 110, poz. 1255 z zm.). Przed nowelizacją maksymalny poziom nie mógł przekroczyć 7-krotności kwoty bazowej. W ustawie budżetowej na rok 2021 kwota ta została określona na poziomie 1 789,42 zł. Oznacza to wzrost maksymalnego wynagrodzenia o 60% z 12.525,94 zł na 20.041,50 zł. Konsekwencją powyższych zmian ustawowych jest wydanie przez Radę Ministrów Rozporządzenia z dnia 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Weszło ono w życie, podobnie jak ustawa nowelizująca, z dniem 1 listopada 2021 r. Określa ono maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego (kwota w złotych) wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), starostów i marszałków województw oraz maksymalny poziom dodatku funkcyjnego (kwota w złotych). Przykładowo dla wójta czy burmistrza w gminie do 15 000 mieszkańców określono maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego na poziomie 10 250 zł, zaś maksymalny poziom dodatku funkcyjnego na poziomie 3 150 zł.

Sąd I instancji wskazywał dalej, iż w latach 2021-2022 kontynuowano ponadto płatność tzw. 13 emerytur, w oparciu o rozwiązanie przyjęte ustawą z dnia 9 stycznia 2020 r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz.U. z 2020 r. poz. 321 z zm.). Co więcej, kontynuowano rozwiązanie dotyczące tzw. 14 emerytury w oparciu o ustawę z dnia 26 maja 2022 r. o kolejnym w 2022 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytur i rencistów (Dz.U. z 2022 r. poz. 1358). Jak wynika z oficjalnych danych rządowych koszt 13 i 14 emerytury w 2022 r. wyniósł prawie 25 mld złotych, niezależnie od kosztów wynikających z ustawowej waloryzacji rent i emerytur.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Z nakazu równego traktowania wynika zakaz wprowadzania zróżnicowań o nieuzasadnionym charakterze. Skoro ustawodawca zdecydował się na modyfikacje wynagrodzeń płac sędziów, zdaniem Sądu Rejonowego analogiczne rozwiązania powinny dotyczyć władzy ustawodawczej i wykonawczej, w przeciwnym wypadku dochodzi do dyskryminacji i naruszenia zasady równego traktowania podmiotów podobnych. Każde odstępstwo od zasady równego traktowania powinno znajdować swoje uzasadnienie w odpowiedniej argumentacji natury konstytucyjnej. Z kolei dyskryminacja oznacza nienadające się do zaakceptowania tworzenie różnych norm prawnych dla podmiotów prawa, które powinny być zaliczone do tej samej klasy (kategorii), albo nierówne traktowanie podobnych podmiotów prawa w indywidualnych przypadkach, gdy zróżnicowanie nie znajduje podstaw w normach prawnych. Co więcej, ingerencja ustawodawcy może jednak nastąpić tylko wówczas, gdy przemawiają za tym szczególnie istotne wartości konstytucyjne. Do takich zalicza TK m.in. konieczność ochrony równowagi budżetowej (zob. wyroki TK z dnia: 20 stycznia 2010 r., K 6/09; 12 grudnia 2012 r., K 1/12), a które tylko pozornie stanowiły uzasadnienie do ukształtowania wynagrodzeń prokuratorów w sposób odmienny od zasad określonych w prawie o prokuraturze. Ustawodawca natomiast posługuje się nimi nierzetelnie, niekonsekwentnie i wybiórczo. Z jednej bowiem strony odchodzi od ukształtowanych zasad ustalania płac tej grupy, by podnosić uposażenia innym grupom lub przyznawać dodatkowe świadczenia innym osobom. Ponadto prawodawca z wyjątku uczynił regułę, gdyż ustawowe obniżenie wynagrodzenia zarówno sędziów, jak i prokuratorów nastąpiło w dwóch kolejnych latach. Ponadto nastąpiło to również na mocy art. 8 i 10 ustawy okołobudżetowej na rok 2023 (Dz.U. z 2022 r. poz. 2666). Sąd Rejonowy wskazał, że chociaż wynagrodzenia za ten rok nie były przedmiotem sporu w niniejszej sprawie, tak podkreślają wprowadzenie stałej, niczym niepopartej praktyki zamrażania wynagrodzeń sędziowskich i prokuratorskich.

Sąd Rejonowy ponadto wskazał, iż wprowadzone regulacje naruszają wynikającą z istoty demokratycznego państwa prawnego zasadę ochrony zaufania jednostki do państwa i stanowionego prawa oraz zasadę ochrony praw słusznie nabytych, a więc naruszają art. 2 Konstytucji RP. Zgodnie z tym przepisem Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Już usytuowanie tej klauzuli w normach konstytucyjnych nakazuje jej przyznać wysoki prymat i miejsce.

Istotne jest w ocenie sądu I instancji, że z zasady państwa prawnego wyprowadzono zasady pochodne. Jedną z nich stanowi zasada ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Zasada ta ma więc podstawowe znaczenie dla normatywnej treści klauzuli państwa prawnego i stanowi podstawę obowiązywania innych zasad konstytucyjnych. Zasada zaufania uznana została za fundament państwa prawnego. Według Trybunału Konstytucyjnego zasada zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, nazywana także zasadą lojalności państwa względem obywateli, jest jedną z najważniejszych zasad pochodnych, wynikających z zasady demokratycznego państwa prawnego (zob. np. wyrok TK z dnia 20 grudnia 1999 r., K 4/99). Wykazuje ona pewne podobieństwo do znanej z prawa prywatnego i prawa międzynarodowego zasady dotrzymywania umów, a równocześnie „w ustrojach demokratycznych stanowi wykładnik roli państwa i oparcie dla wszystkich stosunków między nim a obywatelami” (tak M. Wyrzykowski, Uwaga do art. 1, s. 35; wyrok TK z dnia 19 listopada 2008 r., KP 2/08, OTK-A 2008, Nr 9, poz.157).

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego: „W dotychczasowym orzecznictwie TK ugruntowane zostało stanowisko, iż art. 2 Konstytucji obejmuje również zasadę ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Jest ona – jak podkreślano we wcześniejszych orzeczeniach – oczywistą cechą demokratycznego państwa prawnego, bowiem "demokratyczne państwo prawne oznacza państwo, w którym chroni się zaufanie do państwa i stanowionego przez nie prawa". Zasada ta oznacza przede wszystkim konieczność ochrony i respektowania praw słusznie nabytych i ochrony interesów w toku (por. m.in. orzeczenie TK z dnia 2 marca 1993 r., K 9/92, OTK 1993, Nr 1, poz. 6), ale obejmuje jednocześnie zakaz tworzenia przez ustawodawcę takich konstrukcji normatywnych, które są niewykonalne, stanowią złudzenie prawa i w konsekwencji jedynie pozór ochrony tych interesów majątkowych, które są funkcjonalnie związane z treścią ustanowionego prawa podmiotowego” (wyrok z dnia 19 grudnia 2002 r., K 33/02, OTK-A 2002, Nr 7, poz. 97). Tezy powyższe zostały wielokrotnie powtórzone pod rządami obowiązującej Konstytucji RP (zob. m. in. wyroki TK z dnia: 25 listopada 1997 r., K 26/97, OTK 1997, Nr 5–6, poz. 64; 13 kwietnia 1999 r., K 36/98, OTK 1999, Nr 3, poz. 40). Co więcej, ingerencja ustawodawcy może jednak nastąpić tylko wówczas, gdy przemawiają za tym szczególnie istotne wartości konstytucyjne. Do takich zalicza TK m.in. konieczność ochrony równowagi budżetowej (zob. wyroki TK z: 20 stycznia 2010 r., K 6/09; 12 grudnia 2012 r., K 1/12), a której to przesłanki zabrakło w przypadku kształtowania wynagrodzeń sędziowskich oraz prokuratorskich w sposób odmienny od reguł przyjętych w ustawach

Oceniając zatem art. 14 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na rok 2021 oraz art. 10 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na rok 2022 przez pryzmat zgodności z Konstytucją, Sąd Rejonowy stwierdził, iż przepisy te pozostają sprzeczne z ustawą zasadniczą, w tym w szczególności z art. 2, art. 32 ust. 1 oraz art. 178 ust. 2 Konstytucji RP i zasadna staje się odmowa zastosowania ww. unormowań. Sąd Rejonowy jednocześnie z całą mocą podkreślił, iż odmowa zastosowania w sprawie przepisu niezgodnego z konstytucją jest nie tylko prawem, ale i obowiązkiem sądu. Zapatrywanie pozwanego, iż Sąd powinien zastosować przepis ustawy późniejszej byłoby słuszne, gdyby obie regulacje były zgodne z konstytucją.

Mając na uwadze powyższe rozważania, żądanie powoda podlegało uwzględnieniu, sąd I instancji odmówił zastosowania art. 10 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2022 r. oraz art. 14 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2021 r., które są niezgodne z Konstytucją RP i ustalił wynagrodzenie w oparciu o art. 123 § 1 i 2 ustawy – Prawo o prokuraturze.

Wynagrodzenie należne na rzecz powoda stanowiło różnicę między wynagrodzeniem wypłaconym za wskazany w pozwie okres a wynagrodzeniem ustalonym na podstawie przepisów prawa o prokuraturze, zgodnie z wyliczeniem przedstawionym przez stronę pozwaną w kwocie 20.759,49 zł. Powód jednak konsekwentnie żądał kwoty określonej w pozwie, tj. 20.750,54 zł. W myśl zasady wyrażonej w art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądanie, ani zasądzać ponad żądanie. Wobec tego w punkcie I wyroku zasądził kwotę 20.750,54 zł tytułem wyrównania wynagrodzenia za okres od stycznia 2021 r. do grudnia 2022 r.

O odsetkach ustawowych Sąd Rejonowy orzekł w myśl art. 481 k.c. w zw. z art. 300 k.p. mając na względzie faktycznie wypłacone przez pracodawcę zaniżone wynagrodzenie w poszczególnych miesiącach. Zgodnie z regulaminem pracy obowiązującym u pozwanego pracodawcy wynagrodzenie za pracę płatne jest pracownikom co miesiąc, z dołu, do dnia 27 każdego miesiąca. Roszczenie odsetkowe powód określił natomiast każdorazowo od 1 dnia kolejnego miesiąca, za który przysługiwało wynagrodzenie, stąd w myśl art. 321 k.p.c. odsetki zasądzono zgodnie z żądaniem powoda.

Sąd Rejonowy w punkcie II orzeczenia nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie kwoty 13.288,74 zł. Zgodnie bowiem z art. 477² § 1 k.p.c. zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.

O nieuiszczonych kosztach sądowych orzeczono w punkcie III wyroku na podstawie art. 97 i 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 623 ze zm.). Obie strony procesu były z mocy prawa zwolnione od ponoszenia kosztów sądowych (art. 94 i art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy), a zatem w tej sytuacji, w ocenie Sądu Rejonowego brak było podstaw do obciążania którejkolwiek ze stron tymi kosztami, które musiał w związku z tym ponieść Skarb Państwa.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się pozwana, zaskarżając wyrok co do punktu I. Wniosła o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, a także o przyznanie kosztów zastępstwa prawnego, przeprowadzenie rozprawy apelacyjnej oraz o nieobciążanie pozwanej ewentualnymi kosztami postępowania w przypadku oddalenia apelacji lub jej częściowego uwzględnienia, w tym także ewentualnymi kosztami zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

I. naruszenie prawa materialnego, tj. S7 ust 4 w zw. z ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 2014 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa (dalej jako Rozporządzenie) poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji uznanie, że Prokuratura Rejonowa jako dysponent środków budżetowych ostatniego stopnia miała lub ma możliwość samodzielnego ustalenia i wypłaty wynagrodzenia lub należności zasądzonej wyrokiem,

II. błąd w ustaleniach faktycznych wynikający z naruszenia przepisów prawa materialnego wskazanego w punkcie I powyżej polegający na błędnym ustaleniu, że pozwana jest władna dokonać samodzielnej wypłaty wynagrodzenia (niezależnie od podstawy prawnej naliczania jego wysokości) i w konsekwencji pominięcie w wyroku ustalenia odpowiedzialności Prokuratury Okręgowej w B. za realizację wypłaty wynagrodzenia,

III. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 321 S 1 KPC poprzez zasądzenie ponad żądanie pozwu i zasądzenie w punkcie I wyroku (podpunkty 14 — 23) odsetek ustawowych za opóźnienie od różnicy wynagrodzenia należnego powodowi w okresie od marca do grudnia 2022 r, za okres przed powstaniem wymagalności tych roszczeń, tj., za okres od marca do grudnia 2021 r. wychodząc ponad żądanie pozwu,

IV. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 327 ¹SI KPC poprzez zaniechanie wyjaśnienia w pisemnym uzasadnieniu wyroku zasad odpowiedzialności finansowej Prokuratury Rejonowej za wypłatę wynagrodzeń w sytuacji, gdy jest to jednostka sektora finansów publicznych nie posiadająca własnego majątku,

V. naruszenie art. 233 KPC poprzez niewłaściwe uznanie, że stan epidemii COVID-19 nie stanowił zasadnej przesłanki do zmiany sposoby naliczania wynagrodzeń prokuratorów i wywiedzenie takiego wniosku w oparciu o fakt podwyżek niektórych wynagrodzeń w sferze budżetowej, co stanowi przejaw oceny dowolnej niezgodnej z zasadami współżycia społecznego, zasadami logiki i stoi w oczywistej sprzeczności z powszechnie znanym stanem faktycznym (stanem epidemii i tym, że realnie wpływał on na sytuację ekonomiczną wszystkich podmiotów).

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji, podtrzymując swoje stanowisko. Wniósł o ponadto o nieobciążanie powoda kosztami postępowania w związku z ustawowym zwolnieniem od obowiązku ponoszenia kosztów przez pracownika wnoszącego powództwo do Sądu pracy i ubezpieczeń społecznych oraz o nieobciążanie powoda kosztami zastępstwa procesowego pozwanej na zasadzie słuszności, jako że powód jest pracownikiem pozwanej.

W odniesieniu do zarzutu nr I,,II i IV wskazał, że nie jest zatem tak, jak twierdzi Pozwana, że Prokuratura Rejonowa jest jakimś „dysponentem środków budżetowych ostatniego stopnia”. Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami kierujący na mocy art. 24 3 ustawy Prawo o prokuraturze prokuraturą rejonową prokurator rejonowy nie jest w ogóle dysponentem środków budżetowych, a tym samym „dysponentem ostatniego stopnia” (cokolwiek wyrażenie to nieznane ustawie miałoby oznaczać).

Reasumując, skoro dysponentem środków budżetowych trzeciego stopnia w zakresie dysponowania środkami budżetowymi prokuratur rejonowych na obszarze działania prokuratury okręgowej jest prokurator okręgowy, to Prokurator Okręgowy w B. jest takim dysponentem w zakresie środków budżetowych Prokuratury Rejonowej B. — P. w B.. Nie ulega więc wątpliwości, że obowiązek wypłaty wynagrodzenia, a tym samym wykonania wyroku zasądzającego należności pieniężne tytułem wyrównania wynagrodzenia prokuratora prokuratury rejonowej ciąży na prokuratorze okręgowym. Jest to oczywisty wniosek płynący wprost z wykładni gramatycznej. Zresztą, zarówno przed wytoczeniem powództwa, jak i już potem oraz aktualnie Prokurator Okręgowy w B. wypłat wynagrodzenia dokonuje. Wbrew nieuzasadnionym twierdzeniom Pozwanej z zaskarżonego wyroku nie wynika obowiązek „samodzielnego ustalenia i wypłaty wynagrodzenia lub należności zasądzonej wyrokiem” przez Pozwaną. Zaskarżony wyrok w żaden sposób nie modyfikuje reguł ustawowych w tym zakresie i w oparciu o wyżej przytoczone przepisy obowiązek zapłaty nałożony na Pozwaną wyrokiem podlega wykonaniu przez właściwego dysponenta środków budżetowych - Prokuratora Okręgowego w B.. Nie jest do tego wymagane określenie w wyroku „ustalenie odpowiedzialności Prokuratury Okręgowej w B. za realizację wypłaty wynagrodzenia”, bowiem odpowiedzialność ta wprost wynika obowiązującego prawa. Dla realizacji wypłaty ze środków budżetowych Prokuratury Okręgowej w B. nie jest konieczne, co wyraźnie sugeruje Pozwana w apelacji, postępowanie przez Prokuratora Okręgowego w B. z naruszeniem S 7 ust. 4 w zw. z ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 2014r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa. W związku z koniecznością dokonania wypłaty prokuratorowi Prokuratury Rejonowej B. — P.w B. nie ma ani konieczności, ani potrzeby dalszego przekazywania środków otrzymanych z budżetu państwa wyimaginowanemu przez Pozwaną „dysponentowi ostatniego stopnia”, albowiem takim jest właśnie dysponent trzeciego stopnia, a więc w realiach sprawy Prokurator Okręgowy w B.

Odnośnie zarzutu nr III powód wskazał, że nie było to orzeczenie ponad żądanie pozwu, a w treść orzeczenia wdały się oczywiste omyłki, które we właściwym trybie zostały sprostowane przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy. Natomiast ostatni zarzut, zdaniem powoda, ma charakter wybitnie polemiczny, bowiem w uzasadnieniu zarzutu pozwana nie wykazała, jakie to zasady logiki i które z zasad współżycia społecznego Sąd a Quo i w jaki sposób naruszył.

Powód ponadto złożył następujące wnioski dowodowe, wnosząc o:

-dopuszczenie dowodu z wydruku potwierdzenia przelewu z dnia 11 listopada 2023r. kwoty 7840,45 zł z rachunku Prokuratury Okręgowej w B.na rachunek powoda na okoliczność wykazania, że wykonanie wyroku przez Prokuratora Okręgowego w B.nie jest niemożliwe

- o dopuszczenie dowodu z treści stanowiska Prokuratora Generalnego znak(...) w sprawie zawisłej przed Trybunałem Konstytucyjnym w prawie sygn. akt (...) oraz pisma Prokuratora Krajowego w piśmie z dnia 15 listopada 2023 roku znak (...) (...) Prokurator Generalny na okoliczność poglądów naczelnych organów prokuratury, a jednocześnie dysponentów środków budżetowych Prokuratury pierwszego stopnia celem wykazania, że naczelne organy Prokuratury, opartej m.in. na zasadzie jednolitości i hierarchicznego podporzadkowania, przedstawiły stanowisko, że art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 są niezgodne z art. 2 w związku z art. 178 ust. 2 i art. 195 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

- dopuszczenie dowodów z treści pism Prokuratora Rejonowego B. P.w B.:

z dnia 2 lutego 2024r. sygn. (...)oraz (...) (...)kierowanych do Rady (...) Związku Zawodowego (...) z dnia 6 lutego 2024r. sygn. (...) kierowanego do Prokuratora Okręgowego w B.

- wystąpienie do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy o udzielenie informacji, czy w sprawie sygn. akt VII P 523/23 z powództwa prokuratora Prokuratury Rejonowej B. —P. w B. przeciwko Prokuraturze Rejonowej B. — P. w B. o wyrównanie wynagrodzenia za lata 2021 i 2022 uprawomocnił się wyrok wydany w I instancji celem wykazania, że Pozwana jako pracodawca potraktowała pracowników dochodzących roszczeń opartych na takich samych podstawach faktycznych i prawnych w sposób odmienny i nierówny w zakresie ukształtowania wynagrodzenia za pracę poprzez zaniechanie wywiedzenia środka odwoławczego od wyroku zapadłego na korzyść powoda w sprawie sygn. VII P 523/23 z dnia 13 listopada 2023r. , a zaskarżenie apelacją wyroku w sprawie VII P 180/23.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego okazała się nietrafna.

Na wstępie zauważyć należy, że postępowanie apelacyjne polega na merytorycznym rozpoznaniu sprawy, a Sąd drugiej instancji nie ogranicza się do kontroli rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji, lecz bada ponownie całą sprawę i rozważając wyniki postępowania przed Sądem pierwszej instancji, władny jest ocenić je samodzielnie. Zasadą postępowania apelacyjnego, wyrażoną w art. 382 k.p.c., jest kontynuacja i uzupełnianie postępowania dowodowego oraz ustaleń dokonanych przez sądem pierwszej instancji. Sąd jednak na podstawie art. 381 k.p.c. pominął wnioski dowodowe powoda przedstawione w odpowiedzi na apelację z uwagi na to, że nie były one istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż sąd I instancji w sposób wystarczający przeprowadził postępowanie potrzebne do wydania prawidłowego orzeczenia, dlatego też nie było potrzeby przeprowadzania postępowania dowodowego w niniejszym postępowaniu.

W ocenie Sądu Okręgowego, sąd I instancji, w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy w stopniu dostatecznym ustalił stan faktyczny i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie przedstawiając logiczną argumentację prawną. Ustalenia sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne. Sprawia to, że nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych oraz dokonanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji przepisów prawa mających zastosowanie w niniejszej sprawie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 1997 r., sygn. akt II UKN 61/97 - OSNAP 1998 r. nr 3, poz. 104; wyrok Sądu Najwyższego z 8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97 - OSNC 1999 r., z. 3, poz. 60; wyrok Sądu Najwyższego z 12 stycznia 1999 r., sygn. akt I PKN 21/98 - OSNAP 2000, nr 4, poz. 143). W szczególności zaznaczenia wymaga okoliczność, wynikająca z art. 124 ustawy Prawo o prokuraturze, w myśl którego wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów prokuratur rejonowych i okręgowych jest równe wynagrodzeniu zasadniczemu sędziów w takich samych jednostkach organizacyjnych sądów powszechnych.

Podkreślić należy w tym miejscu, iż orzecznictwo przesądziło, iż wynagrodzenie sędziów ustalane w latach 2021-2022 z zastosowaniem ustaw okołobudżetowych należy uznać za niekonstytucyjne. „Wynagrodzenia sędziów w ostatnich latach kształtowane są przez ustawodawcę w sposób całkowicie uznaniowy - zarówno co do konstrukcji mechanizmu wynagradzania jak i tempa wzrostu płac. Taka praktyka nie zapewnia konstytucyjnej ochrony wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego oraz zakresowi jego obowiązków. Sędziowie nie mogą w żaden sposób przewidzieć, jak będzie kształtować się ich wynagrodzenie. W kontekście wynagradzania pracowników sfery budżetowej może być zrozumiała dyskrecjonalność ustawodawcy - musi przecież dostosować wysokość zarobków do sytuacji na rynku pracy oraz czynników gospodarczych. Tymczasem taka uznaniowość nie powinna mieć miejsca w odniesieniu do wynagrodzeń sędziowskich, których szczególny charakter potwierdzony jest w art. 178 ust. 2 i art. 195 ust. 2 Konstytucji.” Wyrok TK z 8.11.2023 r., K 1/23, OTK-A 2023, nr 80.

Dalej, wskazać należy, iż chybiony okazał się zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. poprzez niewłaściwe uznanie, że stan epidemii COVID -19 nie stanowił zasadnej przesłanki do zmiany sposobu naliczania wynagrodzeń prokuratorów i wywiedzenie takiego wniosku w oparciu o fakt podwyżek niektórych wynagrodzeń w sferze budżetowej, co stanowi przejaw oceny dowolnej niezgodnej z zasadami współżycia społecznego, zasadami logiki i stoi w oczywistej sprzeczności z powszechnie znanym stanem faktycznym. Jednak, jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy, sytuacja gospodarcza w roku 2021 nie była na tyle niekorzystna, aby poczynić oszczędności kosztem określonych grup zawodowych. Przekonujące rozważania w tym zakresie, które Sąd w całości podziela zostały zawarty w wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 8 stycznia 2024 r. (IV Pa 54/23). Nie zachodziły przy tym okoliczności zezwalające ustawodawcy na modyfikację zasady określania wynagrodzeń prokuratorskich za pomocą regulacji ustaw okołobudżetowych. Zatem stwierdzić jasno należy, że zagrożenie finansów państwa w tamtym czasie nie istniało. Ponadto sąd I instancji słusznie wskazywał kolejno, że w latach 2021-2022 ustawodawca dokonywał m.in. podwyżek wynagrodzeń osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, pracowników samorządowych, wypłacał tzw. 13 emerytury, a wskaźnik PKB w roku 2021 wzrósł o 6,9% - najszybciej od 2007 r. Sąd I instancji obalił zatem twierdzenia, jakoby w 2021 roku i 2022 roku stan epidemii powodował, że wynagrodzenie prokuratora winno być kształtowane w oparciu o przepisy ustaw okołubdżetowych. Pozwany nie wykazał, aby wnioski Sądu Rejonowego w tym zakresie stanowiły przejaw niezgodnej z zasadami współżycia społecznego. Skuteczne zaś podniesienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego oraz, że nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu, wreszcie, że jeżeli sądowi nie można wytknąć rozumowania błędnego z punktu widzenia logiki i doświadczenia życiowego, to nie dochodzi do obrazy art. 233 § 1 k.p.c., nawet jeśli z dowodu można wywieść wnioski inne niż przyjęte przez sąd. Wyrok SA w Krakowie z 20.12.2023 r., I AGa 190/22, LEX nr 3672976.

W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 321 § 1 k.p.c. wskazać należy, iż postanowieniem z dnia15 listopada 2023 r. Sąd Rejonowy sprostował oczywistą omyłkę pisarską, której dopuścił się w zaskarżonym wyroku odnośnie do terminu naliczania odsetek (k. 114).

W judykaturze Sądu Najwyższego rozstrzygnięto już, że w sprawach o roszczenie ze stosunku pracy prokuratorowi przysługuje droga sądowa przed sądem powszechnym - sądem pracy. W istocie o powyższym stanowi art. 101 § 1 ustawy o prokuraturze z 2016 r., zgodnie z którym "w sprawach o roszczenia ze stosunku służbowego prokuratorowi przysługuje droga postępowania przed sądem właściwym dla spraw pracowniczych". Wbrew zarzutom zawartym w punktach I i II apelacji, o tym, że Sąd Rejonowy pominął w wyroku ustalenia odpowiedzialności Prokuratury Okręgowej w B.za realizację wypłaty wynagrodzenia wskazać należy, iż za utrwalone należy nadto uznać stanowisko Sądu Najwyższego, że w sprawach o roszczenia pracowników ze stosunku pracy stroną procesową nie jest Skarb Państwa, lecz państwowa jednostka organizacyjna, będąca pracodawcą w rozumieniu art. 3. Jednostka organizacyjna będąca pracodawcą jest biernie legitymowana w sporach ze stosunku pracy jej pracowników, nie wyłączając pracowników zatrudnionych w niej na podstawie powołania czy mianowania przez właściwy organ nadrzędny. Powyższe zważania jasno zatem stanowią o słuszności przyznania pozwanemu legitymacji procesowej biernej przez sąd I instancji. Nie ulega więc wątpliwości, iż pozwany jest pracodawcą powoda, który wystąpił przeciwko niemu z roszczeniem ze stosunku pracy. Pracownik w sprawach o wynagrodzenie jest stroną stosunku pracy z pracodawcą. Ten zaś winien, zwłaszcza, gdy jest osadzony w strukturze Skarbu Państwa jako jego statio fisci realizować przypisane mu systemowo zobowiązania, choćby środki na nie czerpał ze źródeł niepozostających w jego dyspozycji (vide wyrok Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z 28.12.2023 r., IV Pa 59/23, LEX nr 3669796).

Chybionym zatem okazał się w końcu również zarzut naruszenia art. 327 (1) k.p.c., gdyż brak opisania zasad odpowiedzialności finansowej prokuratury rejonowej za wypłatę wynagrodzeń, nie miał wpływu na treść orzeczenia.

Mając na uwadze powyższe, apelację oddalono na podstawie art. 385 k.p.c.

SSO Tomasz Mrugowski

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE