UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 stycznia 2019r. Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji odmówił ubezpieczonej H. M. wypłaty wyrównania policyjnej renty rodzinnej za okres od 1 października 2017r. do 28 lutego 2018r. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wniosek o przyznanie renty rodzinnej wpłynął do ZER w dniu 30 marca 2018r., a zatem prawo do renty rodzinnej powstało od 1 marca 2018r. i od tego momentu organ rentowy naliczył, a następnie wypłacił na rachunek bankowy wyrównanie renty rodzinnej z godnie z decyzją z dnia 17 maja 2018r. o ponownym ustaleniu wysokości renty rodzinnej.

Odwołanie od tej decyzji wniosła ubezpieczona H. M., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika i zaskarżyła decyzję w całości, wnosząc o jej zmianę poprzez wypłatę wyrównania policyjnej renty rodzinnej przypadającej skarżącej po zmarłym mężu T. M. za okres od 1 października 201 r. do 28 lutego 2018r. oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów niniejszego postępowania, w tym kosztów adwokackich według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji odwołująca zarzuciła naruszenie prawa materialnego - art. 42 ust. 1 ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...) i ich rodzin przez błędną wykładnię i przyjęcie, że przepis ten ogranicza wypłatę skarżącej wyrównania tytułem policyjnej renty rodzinnej za okres od 1 października 2017 r. do 28 lutego 2018 r.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona wskazała, że przysługują jej trzy świadczenia: policyjna emerytura, policyjna renta inwalidzka i policyjna renta rodzinna. Od 1 stycznia 201 Or. wypłacano jej z urzędu policyjną rentę inwalidzką (jako inwalidki III grupy) jako świadczenie korzystniejsze od policyjnej emerytury, którą wówczas obniżono. Przysługiwało jej wtedy prawo do tych dwóch świadczeń. W 2011r. ubezpieczona wystąpiła o przyznanie jej prawą do policyjnej renty rodzinnej po mężu T. M.. W tym samym czasie podwyższono jej policyjną rentę inwalidzką (zaliczono ją do I grupy inwalidzkiej). Ubezpieczona niezwłocznie zawiadomiła o tym organ rentowy i wskazała, że świadczeniem najbardziej korzystnym ze wszystkich trzech jej przysługujących będzie policyjna renta inwalidzka. Od 2011r. pobierała więc policyjną rentę inwalidzką. Przysługiwało jej jednak już wtedy prawo do trzech świadczeń: policyjnej emerytury, policyjnej renty rodzinnej i policyjnej renty inwalidzkiej. Od 1 października 2017r. ubezpieczonej ponownie obniżono policyjną emeryturę oraz policyjną rentę inwalidzką. Z urzędu zaczęto wypłacać jej policyjną emeryturę jako świadczenie rzekomo najkorzystniejsze w sytuacji, gdy świadczeniem najwyższym była w tamtej chwili policyjna renta rodzinna. W marcu 2018r. ubezpieczona wniosła o wyjaśnienie tej nieprawidłowości. W odpowiedzi organ rentowy stwierdził, że w 2011r. ubezpieczona wniosła o wypłatę policyjnej renty inwalidzkiej i dlatego od 1 października 2017r. nie wypłacano jej policyjnej renty rodzinnej. Zdaniem odwołującej konkluzja ta jest błędna, albowiem w 2011r. skarżąca jedynie poinformowała organ rentowy o podstawie podwyższenia policyjnej renty inwalidzkiej (z uwagi na zmianę grupy inwalidzkiej z III na I), o czym wówczas organ rentowy nie wiedział (zakończyło się dopiero postępowanie przed komisją lekarską II Instancji). Skarżąca wniosła o wypłacanie jej renty inwalidzkiej, tylko dlatego, że wówczas było to świadczenie ze wszystkich trzech do których miała prawo, najkorzystniejsze. Podkreśliła, że pismo, które wówczas złożyła w organie rentowym miało na celu jedynie przyśpieszenie wypłaty świadczenia najwyższego. Ponadto zwróciła uwagę, że o tym, że także organ rentowy tak samo traktował to pismo, świadczy podjęcie wypłaty z urzędu od 1 października 2017r. policyjnej emerytury jako świadczenia najkorzystniejszego (było to błędne o tyle tylko, że takim świadczeniem najkorzystniejszym była wtedy policyjna renta rodzinna), a nie policyjnej renty inwalidzkiej. Odwołująca wskazała, że od czerwca 2018r. wypłacana jest jej policyjna renta rodzinna jako świadczenie korzystniejsze od policyjnej emerytury. Jednocześnie odwołująca otrzymała wyrównanie świadczenia od marca 2018r. do maja 2018r. Od dnia 1 października 2018r. obniżono jej policyjną rentę rodzinną, ale nadal jest to świadczenie dla niej najkorzystniejsze. Zdaniem odwołującej powyższe świadczy, że zawsze organ rentowy wypłacał jej z urzędu świadczenie według zasady „świadczenia wyższego" (prawidłowo) z tym. że od 1 października 2017r. (nieprawidłowo) przeoczył, iż przysługuje jej obok policyjnej emerytury i policyjnej renty inwalidzkiej także policyjna renta rodzinna, która od tego dnia była dla niej świadczeniem najkorzystniejszym. Taka zawiniona przez ZER sytuacja trwała do aż do marca 2018r., kiedy to skarżąca wystosowała pismo z żądaniem wyjaśnienia tej kwestii.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie, powołując się na art. 45 ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej, organ rentowy stwierdził, że w niniejszej sprawie

wstrzymanie wypłatę renty rodzinnej po zmarłym funkcjonariuszu z dniem 31 lipca 2011 r. a nastąpiło to na skutek zbiegu prawa do świadczeń i wypłaty świadczenia wyższego i wybranego przez Odwołującą się tj. policyjnej renty inwalidzkiej dla inwalidy I grupy. Powyższe okoliczności wypełniały przesłanki wstrzymania wypłaty świadczenia określone w art. 45 ust 1 pkt 2a ustawy zaopatrzeniowej. Później organ emerytalny dokonywał zmiany wysokości tego świadczenia w związku z waloryzacją lub zmianą przepisów z urzędu, jednak był stale związany wyborem świadczeń dokonanym przez odwołująca w roku 2011. Następnie organ rentowy wskazał, że art. 46 ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej stanowi, że w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczeń wypłatę wznawia się od miesiąca, w którym przyczyna ta ustała, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu. H. M. zgłosiła wniosek o wypłatę renty rodzinnej jako świadczenia korzystniejszego od pobieranej emerytury dopiero w marcu 2018 r. Z tego względu, na skutek uwzględnienia jej wniosku, organ emerytalny zaskarżoną decyzją podjął wypłatę renty rodzinnej od 1 marca 2018 r. tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek, jako świadczenia korzystniejsze od pobieranej dotychczas emerytury policyjnej.

W piśmie procesowym z dnia 20 sierpnia 2019r. (k. 24 akt) odwołująca wskazała, że nie zgadza się z twierdzeniami i dowodami zawartymi w odpowiedzi na odwołanie. Wskazała, że począwszy od 1 stycznia 201 Or. pobierała policyjną rentę inwalidzką zamiast emerytury policyjnej. Dnia 19 kwietnia 2011 r. wniosła o ustalenie prawa do policyjnej renty rodzinnej po mężu, ponieważ poinformowano ją, że renta ta będzie wyższa od pobieranej od 1 stycznia 201 Or. policyjnej renty inwalidzkiej. Decyzją z 2 maja 2011r. ZER ustalił prawo skarżącej do w/w renty od 1 czerwca 2011r. Policyjna renta rodzinna była wtedy najkorzystniejszym świadczeniem przysługującym skarżącej, w tym policyjnej renty inwalidzkiej przy zaliczeniu jej do III grupy inwalidów. ZER od 31 maja 2011r. wstrzymał z urzędu wypłatę skarżącej policyjnej renty inwalidzkiej (III grupy) z uwagi na posiadanie przez nią prawa do korzystniejszego świadczenia tj. policyjnej renty rodzinnej. Orzeczeniem Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej w B. z 19 maja 2011r. zaliczono odwołującą, poczynając od 14 marca 2011 r., do I grupy inwalidów. Miało to wpływ na wysokość przysługującej jej policyjnej renty inwalidzkiej, która stawała się od 14 marca 2011r. najkorzystniejszym świadczeniem ze wszystkich trzech świadczeń: emerytury policyjnej, policyjnej renty rodzinnej i policyjnej renty inwalidzkiej. Odwołująca pismem z 25 maja 2011r. poinformowała o tym organ. Decyzją z 1 lipca 2011 r. ZER w związku z zaliczeniem odwołującej do I grupy inwalidów zmienił dotychczasową wysokość policyjnej renty inwalidzkiej na 3.636,35 zł i z urzędu podjął wypłatę policyjnej renty inwalidzkiej (I grupy) jako świadczenia korzystniejszego od dotychczas pobieranej policyjnej renty rodzinnej (w pkt. 11 decyzji z 1 lipca 2011r.). Od tej chwili aż do 30 września 2017r. pobierała ona policyjną rentę inwalidzką (I grupa). Kiedy dnia 1 października 2017r. weszła w życie ustawa w sprawie tzw. II dezubekizacji, ponieważ dotyczyła wszystkich świadczeń z ustawy zaopatrzeniowej: policyjnych emerytur, policyjnych rent inwalidzkich i policyjnych rent rodzinnych, organ rentowy wydał 24 czerwca 2017r. 2 decyzje: o ponownym ustaleniu wysokości policyjnej emerytury (obniżeniu) oraz o ponownym ustaleniu wysokości policyjnej renty inwalidzkiej (obniżeniu). Nie dokonał jednak wówczas ustalania wysokości renty rodzinnej, do której ubezpieczona również miała cały czas prawo. Od 1 października 2017r. organ rentowy podjął wypłatę policyjnej emerytury jako, jego zdaniem, świadczenia najkorzystniejszego oraz zawiesił wypłatę dotychczas pobieranej, a teraz obniżonej, policyjnej renty inwalidzkiej. Organ jednak przeoczył, że od 1 października 2017r. najkorzystniejszym świadczeniem dla skarżącej była policyjna renta rodzinna.

Dopiero na skutek interwencji ubezpieczonej (pismo z 28 marca 2018r.) ZER zauważył ten błąd i decyzją z 17 maja 2018r. ustalił ponowną wysokość policyjnej renty rodzinnej i podjął jej wypłatę z wyrównaniem od 1 marca 2018r. Odwołująca podkreśliła, że dochodzi wypłaty policyjnej renty rodzinnej za okres od 1 października 2017r. do 28 lutego 2018r., albowiem w tym okresie ZER błędnie uznawał policyjną emeryturę za świadczenie najkorzystniejsze w sytuacji, gdy spośród wszystkich trzech świadczeń (policyjnej emerytury, policyjnej renty inwalidzkiej, policyjnej renty rodzinnej) takim świadczeniem była policyjna renta rodzinna. Odwołująca stwierdziła, że organ rentowy błędnie twierdzi teraz, że pismem z 25 maja 2011r. odwołująca dokonała wyboru świadczenia do wypłaty tj. policyjnej renty inwalidzkiej (I grupa) i wybór ten był rzekomo wiążący dla ZER do marca 2018r. Tymczasem w piśmie z 25 maja 2011r. skarżąca jedynie poinformowała ZER o podstawie podwyższenia policyjnej renty inwalidzkiej (z uwagi na zmianę grupy inwalidzkiej z III na I) i wniosła o wypłacanie jej tego pierwszego świadczenia (renty inwalidzkiej), bowiem miało ono być dla niej najkorzystniejsze. Była to jedynie informacja dla ZER, że świadczeniem najkorzystniejszym dla ubezpieczonej w tamtym momencie była nie policyjna renta rodzinna, ale policyjna renta inwalidzka (I grupy). Podkreśliła, że także sam organ

rentowy traktował pismo z 25 maja 2011r. jako informację do podjęcia wypłaty świadczenia najkorzystniejszego, co wprost wynika z treści decyzji z 1 lipca 2011r. o zmianie policyjnej renty inwalidzkiej, gdzie wskazał, że „podjął wypłatę policyjnej renty inwalidzkiej jako świadczenia korzystniejszego od dotychczas pobieranej renty rodzinnej”. Tak więc wówczas organ rentowy zaczął wypłacać odwołującej policyjną rentę inwalidzką (I grupa) jako świadczenie najkorzystniejsze, a nie, jak teraz całkowicie nietrafnie wywodzi, świadczenie rzekomo przez nią wybrane.

Odwołująca zmarła (...) r. i postanowieniem z dnia 29 czerwca 2021 r. Sąd zwiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 174§ 1 pkt. 4 k.p.c.

Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2021 r. Sąd Okręgowy podjął postępowanie w sprawie z udziałem córki zmarłej odwołującej - D. K..

Sąd zważył, co następuje:

H. M. uprawniona była do milicyjnej emerytury, a następnie do milicyjnej renty inwalidzkiej III grupy. Z uwagi na to, że korzystniejszym dla niej świadczeniem była emerytura, organ rentowy do roku 2011r. wypłacał jej milicyjną emeryturą.

Niesporne.

Dnia 1 stycznia 201 Or. weszła w życie ustawa w sprawie tzw. I dezubekizacji, która nie dotyczyła ona policyjnych rent inwalidzkich i policyjnych rent rodzinnych. W wyniku tej ustawy organ rentowy wydał decyzję z 27 listopada 2009r. o ponownym ustaleniu wysokości emerytury policyjnej, którą obniżono emeryturę policyjną odwołującej do 1677,20 zł, poczynając od 1 stycznia 201 Or. Dnia 17 grudnia 2009r. ZER wydał decyzję o zmianie wysokości policyjnej renty inwalidzkiej (skarżąca była wówczas inwalidką III grupy), która wynosiła począwszy od 1 stycznia 201 Or. 1685,63 zł. Organ rentowy wstrzymał zatem z urzędu wypłatę emerytury policyjnej z uwagi na posiadanie przez odwołującą prawa do korzystniejszej renty inwalidzkiej (III grupa).

Dowód: kopie decyzji - k.27 i 6 akt sprawy.

\N dniu 19 kwietnia 2011r. H. M. wniosła o ustalenie prawa do policyjnej renty rodzinnej po mężu T. M., ponieważ poinformowano ją, że renta ta będzie wyższa od pobieranej od 1 stycznia 201 Or. policyjnej renty inwalidzkiej. Decyzją z 2 maja 2011 r. organ rentowy ustalił prawo ubezpieczonej do policyjnej renty rodzinnej od 1 czerwca 2011r. Policyjna renta rodzinna była wtedy najkorzystniejszym świadczeniem przysługującym odwołującej, również w odniesieniu do policyjnej renty inwalidzkiej z III grupy inwalidów. ZER od 31 maja 2011r. wstrzymał z urzędu wypłatę odwołującej policyjnej renty inwalidzkiej.

dowód: decyzja z 2.05.2011r- k. 132 akt rentowych, .

Orzeczeniem Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej w B. z 19 maja 2011r. zaliczono H. M., poczynając od 14 marca 2011 r., do I grupy inwalidów. Miało to wpływ na wysokość policyjnej renty inwalidzkiej, która stawała się od 14 marca 2011r. najkorzystniejszym świadczeniem ze wszystkich trzech świadczeń: emerytury policyjnej, policyjnej renty rodzinnej i policyjnej renty inwalidzkiej. Pismem z 25 maja 2011r. Odwołująca poinformowała organ rentowy o tym orzeczeniu. Decyzją z 1 lipca 2011r. organ rentowy w związku z zaliczeniem ubezpieczonej do I grupy inwalidów zmienił dotychczasową wysokość przysługującej jej policyjnej renty inwalidzkiej na 3.636,35 zł i z urzędu podjął wypłatę policyjnej renty inwalidzkiej (I grupy) jako świadczenia korzystniejszego od dotychczas pobieranej policyjnej renty rodzinnej (w pkt. 11 decyzji z 1 lipca 2011r.). Od tej chwili odwołująca pobierała policyjną rentę inwalidzką (I grupy), a wypłata przysługującej jej emerytury policyjnej oraz policyjnej renty rodzinnej, zostały zawieszone, jako świadczenia mniej korzystne.

Dowód: pismo z 25.05.2011r., -k. 136 akt rentowych, decyzja z 1.07.2011- k. 28 akt sprawy.

W dniu 1 października 2017r. weszła w życie ustawa w sprawie tzw. II dezubekizacji. Tym razem dotyczyła ona wszystkich świadczeń: policyjnych emerytur, policyjnych rent inwalidzkich i policyjnych rent rodzinnych. W wyniku nowelizacji ustawy organ rentowy wydał 24 czerwca 2017r. 2 decyzje: o ponownym ustaleniu (obniżeniu) wysokości policyjnej emerytury H. M. oraz o ponownym ustaleniu wysokości (obniżeniu) policyjnej renty inwalidzkiej H. M.. Organ rentowy począwszy od 1 października 2017r. z urzędu podjął wypłatę policyjnej emerytury jako świadczenia najkorzystniejszego oraz zawiesił wypłatę dotychczas pobieranej, a teraz obniżonej, policyjnej renty inwalidzkiej.

Dowód: kopia decyzji z 24.06.2017r.~ k. 30-30v akt sprawy.

W dniu 1 października 2017r. ubezpieczonej przysługiwała także policyjna renta inwalidzka, której wysokość wynosiła na dzień 1 marca 2018r. 2437,73 zł, a przy zastosowaniu art. 24a znowelizowanej ustawy zaopatrzeniowej wynosiła -1.734,98 zł, a zatem była wyższa niż ustalona na dzień 1 października 2017r, wysokość policyjnej emerytury. Organ rentowy jednak nie dokonał wówczas przeliczenia tego świadczenia, ograniczając się jedynie do przeliczenia emerytury i renty inwalidzkiej.

Dowód: decyzja z dnia 24.09.2018r.-k. 154-154v akt rentowych, decyzja 17.05.2018r.-k. 146-146v tych akt.

Pismem z 28 marca 2018r. Odwołująca zwróciła organowi rentowemu na powyższe uwagę.

Dowód: pismo w aktach emerytalno-rentowych - k. 141 tych akt.

Decyzją z 17 maja 2018r. organ rentowy ustalił ponowną wysokość policyjnej renty rodzinnej i podjął jej wypłatę wyrównując jej wysokość począwszy od 1 marca 2018 r. Decyzją z 24 września 2018 r. w ramach tzw. II dezubekizacji organ rentowy wydał decyzję o ponownym ustaleniu policyjnej renty rodzinnej (obniżeniu) od 1 października 2018r. Renta ta nadal była świadczeniem najkorzystniejszym i odwołująca pobierała ją do śmierci.

Niesporne.

H. M. odwołała się także od dwóch decyzji z dnia 24 września 2017r. o obniżeniu wysokości przysługujących jej emerytury i renty inwalidzkiej, jak również od decyzji z dnia 24 września 2018r. obniżającej jej wysokość policyjnej renty rodzinnej poprzez zastosowanie art. 24 a znowelizowanej ustawy zaopatrzeniowej. Do dnia zamknięcia niniejszej rozprawy żadne z tych odwołań nie zostało prawomocne rozpoznane.

Niesporne.

Powyższy stan faktyczny nie był pomiędzy stronami sporny i możliwy do odtworzenia wyłącznie na podstawie nie kwestionowanych dokumentów w postaci decyzji organu rentowego znajdujących się w aktach emerytalno- rentowych ubezpieczonej oraz ich kopii w aktach sprawy. Sąd stwierdza ponadto, że sam organ rentowy nie kwestionował, że na dzień 1 października 2017r. ubezpieczonej służyło prawo także do policyjnej renty rodzinnej, jak również tej okoliczności, że wysokość tego świadczenia, nawet przy obliczeniu go zgodnie z art. 24a ustawy zaopatrzeniowej, była wyższa niż wysokość pozostałych dwóch świadczeń.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie miał charakter prawny i sprowadzał się do interpretacji art. 45 i 46 ustawy zaopatrzeniowej. Organ rentowy stał na stanowisku, że nie mógł na dzień 1 października 2017r, dokonać przeliczenia także i policyjnej renty rodzinnej przysługującej odwołującej, po to, aby następnie wybrać świadczenie najkorzystniejsze dla odwołującej ze wszystkich trzech świadczeń jej wówczas przysługujących, bowiem w roku 2011r. wybrała ona jedno konkretne ze wszystkich trzecg świadczeń, która miało być jej od tamtej pory wypłacane (rentę inwalidzką) i bez nowego wniosku o podjęcie wypłaty innego świadczenia organ rentowy nie mógł z urzędu podjąć jego wypłaty, nawet, gdyby wysokość tego innego świadczenia była dla ubezpieczonej korzystniejsza.

Natomiast ubezpieczona stała na stanowisku, że w związku z tym, iż począwszy od 2011r. służyło jej równocześnie prawo do 3 świadczeń z ustawy zaopatrzeniowej, zawsze z uwagi na zasadę nie kumulacji świadczeń wypłacone było jej jedno - to które było na dany moment najkorzystniejsze, a nie przez nią wybrane. Podkreślała, że ewentualne zmiany odnośnie tego, które świadczenie będzie aktualnie przez organ wypłacane, wynikające ze zmiany okoliczności faktycznych (podwyższenie grupy inwalidzkiej) lub stanu prawnego (nowelizacje ustawy zaopatrzeniowej) zawsze organ rentowy podejmował z urzędu. Nigdy nie składała w organie oświadczenia, że wnosi o wypłatę konkretnego świadczenia (renty inwalidzkiej) a jedynie, że wnosi o wypłatę świadczenia najwyższego i taka też była jej intencja, kiedy informowała w roku 2011 r. organ o podwyższeniu jej grupy inwalidzkiej. A skoro tak, organ rentowy z urzędu powinien poczynić ustalania, co do tego, które z przysługujących odwołującej świadczeń z ustawy zaopatrzeniowej jest najwyższe, porównując ze sobą wszystkie trzy świadczenia.

Sąd stwierdza, że to stanowisko odwołującej zasługiwało na uwzględnienie.

Gdyby rzeczywiście pismo z dnia 25 maja 2011r. stanowiło deklarację odwołującej co do wyboru świadczenia (jak aktualnie twierdzi organ rentowy) to zgodnie ze stanowiskiem organu nie mógłby on w decyzji z dnia 24 września 2017r, I dotyczącej obniżenia wysokości renty inwalidzkiej dokonać jej zawieszania i z urzędu postanowić o wypłacie świadczenia korzystniejszego, tj. emerytury. Skoro organ rentowy podjął wówczas taką decyzję, to jest to jednoznaczne z tym, że na tamten moment nie miał żadnych wątpliwości co do tego, że w przypadku odwołującej zastosowanie znajduje zasada wypłaty świadczenia najkorzystniejszego, a nie wybranego przez ubezpieczoną.

Nie ulega żadnym wątpliwościom, że na dzień 1 października 2017r. ubezpieczona miała prawo do trzech wskazywanych powyżej świadczeń. Prawa do świadczeń emerytalno-rentowych aktualizują się co do zasady z chwilą ziszczenia się ustawowych warunków ich powstania (np. z chwilą osiągnięcia odpowiedniego wieku i stażu pracy, z chwilą śmierci osoby trzeciej). Art. 42 ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej określa regułę wypłaty świadczenia wstecznie od dnia powstania prawa do świadczenia, ale najwcześniej od miesiąca, w którym uprawniony zgłosił wniosek o ustalenie prawa do świadczenia lub, w którym decyzję o ustaleniu prawa do świadczenia wydano z urzędu. Chodzi o to, by osobie, co do której ziściły się ustawowe warunki powstania konkretnego świadczenia, ale która nie wystąpiła o ustalenie prawa do tego świadczenia, nie wypłacać świadczenia już od chwili nabycia (tj. ex lege) prawa do świadczenia, a przed złożeniem wniosku o ustalenie prawa do świadczenia (najwcześniej od miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku). Ma to zapobiegać kapitalizacji świadczeń, by np. osoba, która nabyła prawo do emerytury, a przez kilka lat nie wystąpiła o ustalenie prawa do emerytury, nie uzyskiwała wstecznego wyrównania za te kilka lat, lecz co najwyżej od miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku o ustalenie prawa do emerytury (vide: Komentarz LEX do art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ustanawiającego podobną zasadę).

W sytuacji zbiegu prawa do wypłaty kilku świadczeń, prawo do świadczenia, które nie będzie wypłacane (wskutek ustalenia, że przysługuje w niższej wysokości, względnie wyboru zainteresowanego), nie ustaje. Charakter świadczenia nieprzeznaczonego do wypłaty jest zbliżony do charakteru świadczenia zawieszonego, jednak brak odesłania do przepisów o zawieszaniu świadczeń wskazuje na odmienność tych sytuacji.

W razie zbiegu u jednej osoby prawa do wypłaty kilku świadczeń, organ rentowy zobowiązany jest do działania z urzędu (dopóki zainteresowany nie złoży przeciwnego wniosku, następuje obligatoryjna wypłata świadczenia wyższego). Wstrzymanie

świadczenia przysługującego w zbiegu, a nieprzeznaczonego do wypłaty nie następuje od dnia, w którym powstało prawo do świadczenia wyższego (lub wybranego przez zainteresowanego), lecz od dnia, od którego przysługuje wypłata świadczenia wyższego

H. m. już w 2011 r. skutecznie wystąpiła o ustalenie prawa do policyjnej renty rodzinnej i prawo do niej wówczas nabyła. Począwszy od 1 sierpnia 2011 r. prawo do wypłaty tego świadczenia zostało zawieszone, z uwagi na to, że ubezpieczona nabyła prawo do korzystniejszej pod względem wysokości renty inwalidzkiej. Dlatego też od tamtej pory wypłacana była jej renta inwalidzka, a zawieszone zostały wypłaty zarówno policyjnej renty rodzinnej jak i przysługującej odwołującej policyjnej emerytury. W przypadku odwołującej organ rentowy zawsze stosował zasadę wypłaty świadczenia korzystniejszego. Niepodjęcie począwszy od dnia 1 października 2017r. z urzędu wypłaty policyjnej renty rodzinnej wynikało z błędu organu rentowego, a nie, jak obecnie ten twierdzi, z niemożności uwzględnienia przy ustalaniu świadczenia najkorzystniejszego dla odwołującej na tamten dzień także renty rodzinnej, która to niemożność miała wynikać z deklaracji odwołującej co do tego, które konkretnie świadczenie wybiera ona do wypłaty.

W judykaturze Sądu Najwyższego błąd organu rentowego rozumiany jest szeroko, zgodnie z tzw. obiektywną błędnością decyzji (vide: uchwała (7) Sądu Najwyższego z 12 stycznia 1995 r., II UZP 28/94, OSNAPiUS Nr 19/1995, poz. 242) i obejmuje sytuacje, w których organ rentowy miał podstawy do przyznania świadczenia lub ustalenia go w określonej wysokości, lecz z przyczyn leżących po jego stronie tego nie uczynił. Za takie przyczyny uznaje się wszelkie zaniedbania organu rentowego, każdą obiektywną wadliwość decyzji, niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, celowego działania organu rentowego, czy też rezultatem niewłaściwych działań pracodawców albo wadliwej techniki legislacyjnej i w konsekwencji niejednoznaczności stanowionych przepisów. Przyjmuje się, że przedmiotowe pojęcie obejmuje również niedopełnienie obowiązku działania z urzędu na korzyść osób uprawnionych do świadczeń emerytalno-rentowych (vide: wyrok z 19 lutego 2002 r., II UKN 116/01, OSNAPiUS Nr 24/2003, poz. 599; uzasadnienie uchwał z 28 czerwca 2005r., III UZP 1/05, OSNAPiUS Nr 24/2005, poz. 395 i z 15.2.2006r., II UZP 16/05, OSNAPiUS Nr 15-16/2006, poz. 244; wyroki z 17 marca 2011r., I UK 332/10, Legalis; z 5 listopada 2012r., II UK 83/12, Legalis; z 4 grudnia 2012r., II UK 130/12, OSNAPiUS Nr 21-22/2013, poz. 258).

Zgodnie z treścią art. 46. ustawy zaopatrzeniowej w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczeń wypłatę wznawia się od miesiąca, w którym przyczyna ta ustała, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu (ust. 1). W przypadkach określonych w art. 45 ust. 1 pkt 2 lit. b wypłatę świadczeń wznawia się od miesiąca, w którym ją wstrzymano, jednak za okres nie dłuższy niż trzy lata wstecz, licząc od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty (ust.la). Jeżeli wstrzymanie wypłaty świadczeń nastąpiło na skutek błędu organu emerytalnego, wypłatę wznawia się poczynając od miesiąca, w którym ją wstrzymano, jednak za okres nie dłuższy niż trzy lata wstecz, licząc od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu (ust. 2). Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w razie ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości, z tym że w przypadku wznowienia postępowania albo wskutek kasacji okres jednego miesiąca lub trzech lat liczy się od miesiąca, w którym wniesiono wniosek o wznowienie postępowania lub wniesiono kasację (ust.3).

W przypadku ubezpieczanej przyczyna wstrzymania wypłaty policyjnej renty rodzinnej ustała z dniem 1 października 2017r. tj. z dniem obniżenia z urzędu wysokości przysługujących odwołującej policyjnej, emerytury i policyjnej renty inwalidzkiej. Obniżenie to dokonano decyzjami z dnia 24 września 2017r. Te właśnie decyzje należy traktować jako decyzje, o którym mowa w art. 46 ust. 1 in fine ustawy zaopatrzeniowej. W związku z powyższym ubezpieczonej począwszy od dnia 1 października 2017r. do dnia 28 lutego 2018r. służyło prawo do wypłaty policyjnej renty rodzinnej, a w związku z tym, że wypłata tej renty nie została wówczas podjęta z powodu błędnego ustalenia organu rentowego, że należy podjąć wypłatę emerytury, odwołującej przysługuje wypłata wyrównania za ten okres, które stanowi różnicę pomiędzy kwotą należnej policyjnej renty rodzinnej, a wypłaconą kwotą emerytury policyjnej.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w punkcie 1. wyroku.

W punkcie 2 orzeczono o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej przesłanki niezbędnej do wydania decyzji - zgodnie z art. 118 ust. 1 a ustawy emerytalnej stosowanym odpowiednio (art 11 ustawy zaopatrzeniowej). Sąd stwierdza, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania wyrównania świadczenia, ponieważ niezbędne okoliczności faktyczne uzasadniające nabycie przez odwołująca prawa do jego wypłaty zostały ustalone w postępowaniu przed tym organem, a odmowa przyznania świadczenia była wynikiem błędu w wykładni prawa materialnego (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 201 Or., I UK 345/09, OSNP 2011 nr 19-20, poz. 257).

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zwarte w punkcie 3. wyroku wydano w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 k.p.c.) oraz na podstawie § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE