Sygn. akt VIII U 1459/23
Decyzją z 17 sierpnia 2023r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. odmówił ubezpieczonemu H. K. prawa rekompensaty, ponieważ ubezpieczony stosownym zaświadczeniem nie udowodnił wymaganego 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przypadającego
do 31 grudnia 2008r.
W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się jej uchylenia i orzeczenia
co do istoty sprawy podnosząc, że w latach 1980 - 2012 stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku spawacza, co potwierdza świadectwo pracy z 2 listopada 1992r.
z Przedsiębiorstwa Budownictwa (...) w C., a także świadectwo pracy
z 31 grudnia 2012r. z Zakładu Budowlanego (...).
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Decyzją z 21 sierpnia 2023r. organ rentowy, w rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego H. K. ( ur. (...) ) z (...), przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, tj. od (...)
Wcześniej decyzją zaskarżoną organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa
do przeliczenia kapitału początkowego z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu pracy
w szczególnych warunkach.
Ubezpieczony od(...). do (...) był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w C.
na stanowisku ślusarza - spawacza ( świadectwo pracy z 2 listopada 1992r. ).
Przedsiębiorstwo to zajmowało się wykonywaniem prac ogólnobudowlanych
na terenie (...). Budowało bloki, sklepy, domy. Ubezpieczony wykonywał w tym czasie prace spawalnicze i prace ślusarskie, bowiem spawacz musiał sam przygotować sobie elementy
do spawania. Proporcje wykonywania tych prac wyglądały w ten sposób, że prac spawalniczych było ok. 70%, a w pozostałym zakresie były to prace ślusarskie. Uprawnienia do spawania elektrycznego ubezpieczony uzyskał podczas odbywania służby wojskowej, co miało miejsce w latach (...), to jest przed podjęciem zatrudnienia w ww. Przedsiębiorstwie,
a następnie podczas zatrudnienia ukończył kurs spawacza gazowego.
Razem z ubezpieczonym pracował H. J..
Od 1 listopada (...) do 2012r. ubezpieczony był zatrudniony w Zakładzie Budowlanym (...) w C..
Spółka ta zajmowała się budownictwem i remontami szkół, przedszkoli, szpitali. Ubezpieczony wykonywał w niej prace spawalnicze w ok. 50 - 60%, a w pozostałym zakresie prace ślusarskie. Ubezpieczony m.in. ciął szyny, a następnie spawał je w celu przygotowania nadproży, przygotowywał blachy na pokrycie dachów, pracował przy cięciu blachy. Czasami kierowano go także do pracy zbrojarza – betoniarza. Pracował generalnie na terenie warsztatu, tylko czasami na terenie prowadzonych budów.
Razem z ubezpieczonym pracował A. J. i H. J..
Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji akt organu rentowego, akt osobowych ubezpieczonego dotyczących zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...)
w C., zeznań świadków A. J., H. J., zeznań ubezpieczonego ( protokół elektroniczny z rozprawy: z 6 czerwca 2024r. (...)
Sąd zważył, co następuje:
Odwołanie H. K. nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2023r., poz. 164 ze zm.), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli
ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.
W myśl ust. 2 ustawy rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo
do wcześniejszej emerytury. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku
z dnia 17 grudnia 2015r. ( sygn. akt III AUa 717/15 ), celem rekompensaty jest złagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Nie polega
ona jednak na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej,
ale na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( w myśl art.23 ustawy rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego,
o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ). Jedynie nabycie prawa do wcześniejszej emerytury stanowi przesłankę negatywną przyznania prawa
do rekompensaty, natomiast nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych
nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty.
Ubezpieczony H. K. jest uprawniony do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023r. poz. 1251 ze zm.).
W takiej sytuacji możliwe było przyznanie mu prawa do rekompensaty na podstawie
art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych pod warunkiem, iż legitymowałby
się on co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS ( art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - art. 21 ust. 1 ustawy ) na dzień 31 grudnia 2008r. Podobnie, jak przy ustalaniu tego okresu na potrzeby przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym, przy ustalaniu prawa do rekompensaty mogą być uwzględnione tylko te okresy, w których praca taka była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 5 maja 2022r. III AUa 677/20, lex nr 3397864 ). Zatem chodzi o pracę w warunkach szczególnych, która jest wykonywana stale, czyli codziennie i w pełnym wymiarze czasu pracy, to jest 8 godzin dziennie przy tak obowiązującym czasie pracy.
W rozpoznawanej sprawie ubezpieczony domagał się zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia od 14 maja 1980r. do 31 października 1992r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w C. oraz 1 listopada 1992r. do grudnia 2008r. w Zakładzie Budowlanym (...) w C..
Z przeprowadzonego postępowania dowodowego, a to zeznań słuchanych w sprawie świadków, zeznań ubezpieczonego oraz zgromadzonej dokumentacji wynika, że ubezpieczony
w powyższych okresach spornych faktycznie wykonywał prace spawalnicze, ale także świadczył inne prace - głównie ślusarskie. Ubezpieczony zeznał, że jeśli chodzi o zatrudnienie
w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w C. prace spawalnicze wykonywał
w 70%, natomiast prace ślusarskie w 30%, z kolei w Zakładzie (...), prace spawalnicze zajmowały mu 50 - 60% czasu pracy, w pozostałym zaś czasie wykonywał prace ślusarskie,
a czasami kierowano go do pracy jako zbrojarz – betoniarz. Ubezpieczony świadczył zatem prace spawalnicze, które wymienione zostały w wykazie A, dziale XIV poz.12: „ Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym ”, lecz nie świadczył
ich stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jak tego wymagają obowiązujące przepisy, czyli codziennie i przez całą obowiązującą go dniówkę roboczą. Jednocześnie zauważyć należy,
że prace ślusarskie nie kwalifikują się do prac w warunkach szczególnych. W takiej sytuacji brak jest podstaw do zaliczenia spornych okresów zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych na prawo do rekompensaty. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 9 lipca 2021r. sygn. III AUa 143/21 ( Lex nr 3259714 ) wskazał, że nie sposób przyjąć,
że dla przyznania prawa do emerytury z rekompensatą w związku z pracą w szczególnych warunkach wystarczającym byłoby przyjęcie, że ubezpieczony taką pracę podejmował
bez wykazania, że była to praca wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy ( por. również wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 6 września 2022r. III AUa 170/20, Lex
nr 3502882 ).
Skoro ubezpieczony nie wykazał 15 – letniego okresu pracy w warunkach szczególnych do 31 grudnia 2008r., to tym samym nie spełnia przesłanek do przyznania prawa
do rekompensaty.
W takiej sytuacji Sąd z mocy art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.
(-) Sędzia Jolanta Łanowy - Klimek