UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 października 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. odmówił M. B. prawa do ustalenia emerytury z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wobec nieudowodnienia na dzień 31 grudnia 2008 r. 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wskazał, że do prac wykonywanych w warunkach szczególnych zaliczono wnioskodawczyni okresy od 1 stycznia 1995 r. do 24 września 2000 r. , od 18 listopada 2001 r. do 15 czerwca 2003 r. , od 5 lipca 2003 r. do 18 stycznia 2007 r. , od 27 stycznia 2007 r. do 21 grudnia 2008 r. z tytułu zatrudnienia w (...) Zespole (...) w Ł. tj. 12 lat , 9 miesięcy i 3 dni.

/decyzja - plik I akt ZUS/

W dniu 8 listopada 2021 r. M. B. złożyła odwołanie od ww. decyzji. Skarżonej decyzji zarzuciła naruszenie:

- art.21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych poprzez odmowę prawa do ustalenia emerytury z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;

- art. 32 i 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2021poz. 291 t.j) poprzez nieuwzględnienie, iż przed dniem 01 stycznia 2009 r nieprzerwanie i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej 15 lat wykonywałam pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w myśl wskazanych powyżej przepisów;

- niezgodność stanowiska organu rentowego ze zgromadzonym przed nim materiałem dowodowym polegającą na uwzględnieniu okresu zatrudnienia od dnia 01 stycznia 1995 r do dnia 24 września 2000 r, od dnia 18 listopada 2001 r do dnia 15 czerwca 2003 r, od dnia 05 lipca 2003 r do dnia 18 stycznia 2007 r, od dnia 27 stycznia 2007 r do dnia 21 grudnia 2008 r, tj 12 lat, 9 miesięcy i 3 dni podczas , gdy zatrudnienie trwało nieprzerwanie od dnia 14 grudnia 1981 r. w Specjalistycznym Psychiatrycznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Ł. Szpital im (...) i była pracą w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Z uwagi na powyższe M. B. wniosła o uchylenie decyzji i ponowne rozpoznanie sprawy.

/odwołanie k.3 – 12/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, wywodząc jakw uzasadnieniu decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k.39 – 39 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni M. B. urodziła się (...) , od dnia 6 sierpnia 2021 r. pobiera emeryturę.

/okoliczności bezsporne/

Do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych uwzględniono wnioskodawczyni 12 lat, 9 miesięcy i 3 dni – okres zatrudnienia od 1 stycznia 1995 r. do 24 września 2000 r. , od 18 listopada 2001 r. do 15 czerwca 2003 r. , od 5 lipca 2003 r. do 18 stycznia 2007 r. , od 27 stycznia 2007 r. do 21 grudnia 2008 r. w (...) Zespole (...) w Ł..

/okoliczność bezsporna/

W okresie od 14 grudnia 1981 r. do 29 września 2021 r. M. B. zatrudniona była w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Zespole (...) w Ł..

/okoliczność bezsporna/

Począwszy od 14 grudnia 1981 r. wnioskodawczyni zatrudniona została na stanowisku pracownika obsługi. W umowie wskazano, iż zostaje zatrudniona w SPZOZ -Terapia Zajęciowa.

Pomimo formalnego powierzenia jej obowiązków pracownika obsługi, M. B. faktycznie wykonywała obowiązki pracownicze terapeuty zajęciowego na oddziale B (oddziale psychiatrycznym męskim).

Zgodnie z otrzymanym zakresem obowiązków do zadań powierzonych wnioskodawczyni należało:

- współudział w przygotowywaniu ogólnym i indywidualnych programów terapii zajęciowej organizowanej w oddziale,

- prowadzenie zajęć z chorymi według harmonogramów i programu zatwierdzonego przez ordynatora,

- prowadzenie obserwacji zachowania się chorych w czasie zajęć, ocena postępów rehabilitacji , zgłaszania swych spostrzeżeń i propozycji lekarzom oraz prowadzenie w tym zakresie dokumentacji,

- współpraca z lekarzami , psychologiem , pracownikiem socjalnym i pielęgniarkami,

- rozliczanie się z materiałów wykorzystywanych w procesie terapii,

- życzliwy i taktowny , pełen wyrozumiałości stosunek do chorych, zwierzchników i współpracowników,

- opieka nad chorymi,

- dbanie o czystość i estetykę oddziału i pomieszczenia przeznaczonego do zajęć.

/angaż i zakres obowiązków k.1-2 akt osobowych/

W dniu 12 czerwca 1982 roku odwołująca złożyła wniosek o przeniesienie jej z oddziału alkoholowego na inny oddział w charakterze pracownika obsługi terapii zajęciowej. Wniosek został pozytywnie rozpatrzony i od 5 lipca 1982 roku ubezpieczona pojęła pracę na oddziale VI B.

/wniosek k. 4 akt osobowych/

W angażach i innych dokumentach z akt osobowych określano wnioskodawczynię jako pracownika zaplecza gospodarczego wskazując jako miejsce pracy – terapia oddział VI B.

/dokumenty z akt osobowych np. k.8-9/

Oddział VI B był to całodobowy oddział psychiatryczny.

/informacja z pisma k.99-100/

W 1988 r. wnioskodawczyni została przeniesiona, na swój wniosek z dnia 7 czerwca 1988 roku, z Oddziału VI B na Warsztaty (...) Zajęciowej w ww. zakładzie pracy, gdzie powierzono jej obowiązki pracownika obsługi terapii. W związku z ubezpieczoną określano w dokumentach służbowych jako kaletnika lub pracownika zaplecza.

/dokumenty np. k.17-19, 21 akt osobowych/

Rozpoznając wniosek ubezpieczanej o podwyżkę uposażenia dyrektor poinformował ją, iż nie może być zatrudniona na stanowisku instruktora terapii zajęciowej z uwagi na brak wymaganego wykształcenia dlatego pozostaje zatrudniona jako instruktor terapii pracą.

/pismo k.23 akt osobowych/

W aktach osobowych znajduje się także pismo ówczesnego radcy prawnego z dnia 23 marca 1990 roku, o braku przeciwskazań do zatrudnienia odwołującej na stanowisku instruktora terapii zajęciowej.

/opinia k.25 akt osobowych/

Dokumenty z akt osobowych od kwietnia 1990 roku określają ubezpieczoną jako instruktora terapii zajęciowej.

/dokumenty k.26-27 akt osobowych/

W dniu 1 grudnia 1990 r. M. B. otrzymała angaż na stanowisko starszego instruktora terapii zajęciowej. Zakres powierzonych jej obowiązków pracowniczych nie uległ zmianie. Otrzymała także zakres obowiązków dotyczący tego stanowiska. Prace wykonywała w Warsztatach (...) Zajęciowej.

/angaż i zakres obowiązków k.27-28 akt osobowych/

W całym okresie zatrudnienia obowiązki pracownicze wnioskodawczyni sprowadzały się do prowadzenia zajęć terapeutycznych - uczynniania psychicznego i fizycznego podlegających jej pacjentów. Każdego dnia wnioskodawczyni pracowała z określoną, wyznaczoną przez lekarzy, grupą pacjentów ( liczącą nie więcej niż 15 osób, a ustalaną codziennie w zależności od ich stanu psychicznego). Rano wnioskodawczyni prowadziła ćwiczenia gimnastyczne, pokazywała jak je wykonać, dbała o bezpieczeństwo pacjentów. Następnie wnioskodawczyni, w zależności od preferencji danej grupy, prowadziła spacery, wycieczki do kina czy też teatru. Ponadto wnioskodawczyni prowadziła zajęcia plastyczne, kulinarne, kaletnicze, treningi budżetowe, zajęcia przygotowujące do powrotu pacjenta do środowiska – uczyła, instruowała pacjentów, jak wykonać dane czynności. W całym spornym okresie wnioskodawczyni pracowała wyłącznie z pacjentami.

/zeznania świadków: B. Z. min.00:53:23 – 01:03:29 , I. I. min.01:03:29 – 01:17:29 , T. L. min.01:17:29 – 01:38:41 rozprawy z dnia 8 grudnia 2022 r. , płyta CD k.81, A. Ś. min.00:03:17 – 00:26:54 rozprawy z dnia 18 kwietnia 2023 r. , płyta CD k.91 , I. C. min.00:05:16 – 00:48:00 rozprawy z dnia 18 lipca 2023 r. , płyta CD k.97 , J. W. min.00:08:06 – 00:27:55 rozprawy z dnia 7 listopada 2023 r. , płyta CD k.113 , zeznania wnioskodawczyni min.00:30:22 – 00:39:44 rozprawy z dnia 7 listopada 2023 r. , płyta CD k.113 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:54 – 00:47:53 rozprawy z dnia 8 grudnia 2022 r. , płyta CD k.81/

W okresie od 1 stycznia 1995 roku do 31 grudnia 2008 roku wnioskodawczyni świadczyła pracę w Oddziale (...).

/informacja k.99-100/

Był to oddział rehabilitacji psychiatrycznej. Przy tym oddziale były różne pracownie np. kaletnicza, tkacka, kroju i szycia, introligatorska itp. Instruktorzy powinni znać wszystkie prace bo czasem się zastępowali.

/zeznania świadków B. Z. min.00:53:23 – 01:03:29, T. L. min.01:17:29 – 01:38:41 rozprawy z dnia 8 grudnia 2022 r. , płyta CD k.81/

Z treści zaświadczenia o wykonywaniu pracy o szczególnym charakterze wystawionego przez (...) Zespół (...) w Ł. wynika, że w okresie od 1 stycznia 1995 r. do 31 grudnia 2008 r. M. B. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę instruktora terapii zajęciowej w całodobowym oddziale psychiatrycznym.

/zaświadczenie – plik I akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy w tym w aktach ZUS, w szczególności na podstawie dokumentacji osobowej zatrudnienia ubezpieczonego oraz zeznań samej wnioskodawczyni i świadków. Zgromadzone dokumenty, zeznania ubezpieczonej nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności, znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji osobowej, uzupełniają się wzajemnie i stanowią tym samym wiarygodne źródło dowodowe. W tym miejscu Sąd pragnie podkreślić, że jakkolwiek nie w całym spornym okresie wnioskodawczyni otrzymywała angaże na stanowisko instruktora terapii zajęciowej , to jednak nie ulega wątpliwości, że pracowała wyłącznie w takim charakterze. Nadto, co wynika z dokumentacji osobowej zeznającego w sprawie świadka J. W. ( której ww. pracodawca w identycznym stanie faktycznym wystawił świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych również w okresie 1990 - 1995) powszechną praktyką ww. pracodawcy było powierzanie obowiązków instruktora terapii zajęciowej, co nie miało jednak potwierdzenia w otrzymywanych przez pracowników angażach.

Sąd pominął większość zeznań świadka A. Ś. bowiem pracowała ona w SPZOZ dopiero od 2011 roku i nie miała bezpośredniej wiedzy na temat spornego okresu. Podobnie mało przydatne okazały się zeznania świadka I. C. bowiem choć pracowała w spornym okresie to ponieważ pracowała w dziale organizacji i zarządzania nie pamiętała bezpośrednio sytuacji wnioskodawczyni.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie, czy M. B. przysługuje prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Stosownie do art. 2 pkt 5 i art.21 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych (tj. Dz. U. z 2023 r. poz.164 ) rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX, por. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15 – LEX 2044406).

Zgodnie z art.21 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl art. 23 ust.1 i 2 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Artykuł 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W literaturze podkreśla się, że wykładnia przepisu art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych nie może prowadzić do absurdalnego wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Przyjąć tym samym również należy, że rekompensata nie przysługuje tym ubezpieczonym, którzy zostali objęci ubezpieczeniem społecznym lub rozpoczęli służbę po 31 grudnia 1998 roku.

Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art.32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX).

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołująca się nie nabyła prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz. U. z 2022 r. , poz. 504 ), za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 ustawy emerytalnej stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.).

Z §1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W niniejszym postępowaniu wnioskodawczyni domagała się ustalenia, że pracę w warunkach szczególnych wykonywała także w okresie od 14 grudnia 1981 r. do 31 grudnia 1994 r. tj. pracy w (...) Zespole (...) w Ł..

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011. 237.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia. W myśl §21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy. Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art.473 k.p.c., który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239). Mając powyższe na uwadze podnoszony przez organ rentowy zarzut braku wykazania przez wnioskodawcę wykonywania pracy w warunkach szkodliwych wobec nieprzedstawienia stosownego świadectwa nie mógł odnieść skutku.

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii zasadnym stało się zatem ustalenie, czy praca wykonywana przez ubezpieczonego w spornym okresie była wykonywana w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach, wszelkimi środkami dowodowymi, tj. na podstawie zeznań świadków, zeznań samego ubezpieczonego oraz dowodów z dokumentów przedłożonych w toku postępowania dowodowego. Z tych też przyczyn sąd dopuścił dowód z zeznań świadków, przesłuchania wnioskodawczyni oraz załączonych akt osobowych.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, że w spornym okresie od 14 grudnia 1981 r. do 31 grudnia 1994 r. obowiązki pracownicze wnioskodawczyni sprowadzały się do prowadzenia zajęć terapeutycznych - uczynniania psychicznego i fizycznego podlegających jej pacjentów. Każdego dnia wnioskodawczyni pracowała z określoną, wyznaczoną przez lekarzy, grupą pacjentów ( liczącą nie więcej niż 15 osób, a ustalaną codziennie w zależności od ich stanu psychicznego). Rano wnioskodawczyni prowadziła ćwiczenia gimnastyczne, pokazywała jak je wykonać, dbała o bezpieczeństwo pacjentów. Następnie wnioskodawczyni, w zależności od preferencji danej grupy, prowadziła spacery, wycieczki do kina, czy też teatru. Ponadto wnioskodawczyni prowadziła zajęcia plastyczne, kulinarne, kaletnicze, treningi budżetowe, zajęcia przygotowujące do powrotu pacjenta do środowiska – uczyła, instruowała pacjentów jak wykonać dane czynności. W całym spornym okresie wnioskodawczyni pracowała wyłącznie z pacjentami. Wnioskodawczyni poza wymienionymi pracami nie zajmowała się wykonywaniem innych obowiązków. Powierzone prace wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni w sposób niewątpliwy wykazała przed Sądem, że w spornym okresie czasu wykonywała obowiązki wymienione w pkt 1 działu XII wykazu A stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia.

Pomocniczo wskazać należy również, że w wykazie A, stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej (Dz. Urz. M.Z z dnia 30 sierpnia 1983 r. ) w dziale XII (prace w służbie zdrowia i opiece społecznej) w pkt 1 (prace na oddziałach intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologicznych, leczenia oparzeń oraz ostrych zatruć z bezpośrednim kontakcie z pacjentami) w podpunkcie b ( prace na poddziałach psychiatrycznych i odwykowych – dotyczy to również personelu zatrudnionego w sanatoriach dla nerwowo i psychiatrycznie chorych, sanatoriach i oddziałach neuropsychiatrii dziecięcej i szpitalach uzdrowiskowych dla dzieci z porażeniem mózgowym, zakładach dla dzieci głęboko niedorozwiniętych dla lat 3, zakładach leczenia odwykowego dla alkoholików i narkomanów oraz oddziałach dziennych, nocnych dla osób z zaburzeniami psychicznymi) w pkt 11 wskazano stanowisko instruktora terapii zajęciowej.

W sprawie sporne okazały się dwie kwestie: stanowisko i miejsce wykonywania pracy. Odnośnie stanowiska to z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż odwołującą mimo różnych nazw stanowiska pracy, de facto wykonywała prace terapeuty zajęciowego w całym spornym okresie.

Podkreślić w tym miejscu należy, iż o zakwalifikowaniu danej pracy jako pracy w warunkach szczególnych decyduje zakres wykonywanych obowiązków a nie nazwa stanowiska. Analiza zarówno zeznań świadków jak i dostępnej dokumentacji osobowej prowadzi do wniosku, że choć w początkowych angażach stanowisko pracy odwołującej określane było różnie od pracownika zaplecza, poprzez terapeutę pracą to przez cały ten czas, co potwierdza także jej zakres obowiązków, wykonywał prace terapeuty zajęciowego.

Odnosząc się natomiast do drugiej kwestii spornej, czyli miejsca wykonywania pracy to przyznać należy, iż od czerwca 1988 roku wnioskodawczyni została na swój wniosek przeniesiona do (...), które to warsztaty nie są całodobowym oddziałem psychiatrycznym, chociaż nadal ubezpieczona prowadziła terapię zajęciową z pacjentami takich oddziałów.

W ocenie sądu brzmienie cytowanego przepisu nie wyklucza możliwości zaliczenia także pracy w tym okresie jako pracy w warunkach szczególnych. Cytowane przepisy wymagają bowiem aby praca była wykonywana na takich oddziałach co nie musi koniecznie wiązać się z zatrudnieniem na takim oddziale. Warunki szczególne wiążą się w tym wypadku nie tyle z miejscem co z rodzajem schorzeń występujących u pacjentów czyli z charakterem pacjentów, którymi zajmuje się terapeuta. Wnioskodawczyni wykonywała prace wyłącznie z pacjentami oddziałów psychiatrycznych całodobowych, a zatem i ten okres może zostać zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych. Przypomnieć w tym miejscu należy, iż w ramach swoich obowiązków terapeuta zajęciowy zatrudniony na oddziale psychiatrycznym całodobowym niekiedy wychodzi z pacjentami poza teren oddziału co nie pozbawia jego pracy charakteru szczególnego.

Rozważanie to nie ma jednak przesądzającego znaczenia bowiem nawet jeśli nie uznać okresu pracy w (...) jako okresu pracy w warunkach szczególnych to pozostały okres jest wystarczający do wykazania 15 lat takiej pracy.

W poprzedzającym okresie prace świadczyła na oddziałach B czyli całodobowych oddziałach psychiatrycznych.

W związku z powyższym, w ocenie sądu, zachodzą przesłanki do zaliczenia wnioskodawczyni do pracy w warunkach szczególnych co najmniej okresu od 14 grudnia 1981 roku do 6 czerwca 1988 roku co daje dodatkowe 6 lat, 5 msc. i 24 dni.

Uwzględniając zatem okres zaliczony wnioskodawczyni przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wymiarze 12 lat , 9 miesięcy i 3 dni , okres faktycznego wykonywania obowiązków instruktora terapii zajęciowej, wnioskodawczyni wykazała, że stale, a więc w sposób ciągły w ramach obowiązującego ją pełnego wymiaru czasu pracy świadczył pracę w ww. okresach , co z okresem już uznanym przez organ rentowy daje staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze wynoszącym ponad 15 lat.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. , Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał M. B. prawo do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł, jak w punkcie 2 sentencji wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265).