Sygn. akt VIII U 460/23
Decyzją z 8 grudnia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z urzędu ustalił kapitał początkowego dla M. P. na dzień 1.01.1999 r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 597,38 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1989 roku
do 31 grudnia 1998 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 48,93 %. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wynoszącego 48,93 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 887 ze zm.) (48,93 %x1220,89 zł = 597,38 zł). Okresy składkowe przyjęto w ilości 7 lat, 1 miesiąca i 22 dni, tj. 85 miesięcy, a nieskładkowe w ilości 1 roku, 6 miesięcy i 29 dni, czyli 18 miesięcy. Współczynnik proporcjonalny do – osiągniętego do 31.12.1998 r. – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wynosi 43,92 %. Zakład wyjaśnił, że współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł. Do ustalenia współczynnika przyjęto: wiek ubezpieczonej w dniu 31.12.1998 r. po zaokrągleniu do pełnych lat wynoszący 36 lat, łączny staż ubezpieczeniowy po zaokrągleniu w górę do pełnych lat wynoszący 9 lat. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.02.1999 r. w sprawie tablic średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn – M.P. Nr 12, poz. 173). Zakład podał następujący sposób wyliczenia wartości kapitału początkowego:
293,01 zł x 43,92 % (współczynnik proporcjonalny) = 128,69 zł
(85 miesiące składkowe x 1,3 %) : 12 x 597,38 zł (podstawa wymiaru) = 55,02 zł
(9 miesięcy nieskładkowych x 1,3 %) : 12 x 597,38 zł (podstawa wymiaru) = 5,85 zł
(9 miesięcy nieskładkowych x 0,7 %) : 12 x 597,38 zł (podstawa wymiaru) = 3,17 zł
Razem 192,73 zł
192,73 zł x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 40 280,57 zł.
Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 40 280,57 zł,
Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu od 1 września 1985 roku do 31 maja 1990 z uwagi na brak informacji z zakładu pracy P. , czy była odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne za agenta.
(decyzja z 08.12.2022 r. k. 4-5 akt ZUS (...))
Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 24 lutego 2023 roku złożyła wnioskodawczyni, wnosząc o jej zmianę przy uwzględnieniu przy ustaleniu wartości kapitału początkowego zatrudnienia w z zakładu pracy P., na pełen etat w okresie od 1 września 1985 roku do 31 maja 1990 roku. Podniosła, że złożyła w ZUS dokumenty, które posiada, świadczące o jej zatrudnieniu.
(odwołanie k. 3-6)
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację z zaskarżonej decyzji.
(odpowiedź na odwołanie k. 16-17)
Decyzją z dnia 11 stycznia 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18 listopada 2022 roku na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 roku, poz. 504) przyznał wnioskodawczyni emeryturę od dnia 18 grudnia 2022 roku, czyli od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego w kwocie 1654,22 złotych miesięcznie do wypłaty. Organ wskazał, że nie wziął pod uwagę zatrudnienia w okresie od 1 września 1985 roku do 31 maja 1990 z uwagi na brak informacji z zakładu pracy P. na temat płatności składek, a pracodawca rozliczał się bezimiennie.
(decyzja – k. 27 akt ZUS 530100/0216357/2022)
W dniu 24 lutego 2023 roku wnioskodawczyni złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę przy uwzględnieniu przy ustaleniu wartości kapitału początkowego zatrudnienia w z zakładu pracy P., na pełen etat w okresie od 1 września 1985 roku do 31 maja 1990 roku. Podniosła, że złożyła w ZUS dokumenty, które posiada, świadczące o jej zatrudnieniu.
(odwołanie – k. 3-6 akt VIII U 461/23)
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację z zaskarżonej decyzji.
(odpowiedź na odwołanie k. 7-8 akt VIII U 461/23 )
Postanowieniem z dnia 14 marca 2023 roku Sąd połączył sprawę z wniosku M. P. dotyczącą wysokości emerytury do wspólnego rozpoznania ze sprawą z wniosku M. P. dotyczącą wysokości kapitału początkowego pod sygn. akt VIII U 460/23.
(postanowienie k. 12 akt VIII U 461/23 )
Na rozprawie w dniu 18 kwietnia 2023 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
( stanowisko procesowe wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 18 kwietnia 2023 roku 00:01:02-00:01:31 k. 30 )
Na rozprawie w dniu 12 stycznia 2024 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, wniósł o uwzględnienie przynajmniej minimalnego wynagrodzenia w sporny okresie, z uwzględnieniem także kalkulacji finansowych za lata 1988-1990, a pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od wnioskodawczyni kosztów zastępstwa procesowego na rzecz organu rentowego według norm przepisanych.
( stanowisko procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 12 stycznia 2024 roku 00:07:24-00:09:27 k. 89 )
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
Wnioskodawczyni M. P. urodziła się (...). Wnioskodawczyni była technikiem fizjoterapii.
(okoliczność niesporna)
Ubezpieczona pracowała w okresach:
od 20 listopada 1981 roku do 31 marca 1982 roku w (...)Prasa - K. - Ruch” jako referent w pełnym wymiarze czasu pracy;
od 1 września 1985 roku do 28 lutego 1987 roku od 1 maja 1987 roku do 31 maja 1990 roku w P. (...) P. Salon piękności nr 13 w Ł. jako technik fizjoterapii w pełnym wymiarze czasu pracy;
od 9 grudnia 1991 roku do 31 maja 2000 roku w Instytucje Centrum (...) w Ł. jako technik fizjoterapii w pełnym wymiarze czasu pracy.
( świadectwo pracy z dnia 4 listopada 2002 roku k. 5 akt ZUS 530100/0216357/2022 , zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 6 akt ZUS 530100/0216357/2022 , świadectwo pracy z dnia 31 maja 1990 roku k. 7 akt ZUS 530100/0216357/2022 , dokumenty archiwalne dot. zatrudnienia wnioskodawczyni w P. (...) P. k. 31-33 świadectwo pracy z dnia 8 czerwca 2000 roku k. 10 akt ZUS 530100/0216357/2022 zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 11 akt ZUS 530100/0216357/2022 )
W okresie od 1 września 1985 roku do 28 lutego 1987 roku od 1 maja 1987 roku do 31 maja 1990 roku wnioskodawczyni była zatrudniona na pełen etat jako technik fizjoterapii w P. (...) P. Salon piękności nr 13 w Ł. na podstawie umowy o pracę. Wnioskodawczyni współpracowała z Z. K., która ją zatrudniała w imieniu P.. Z. K. miała umowę agencyjną z P. w okresie 1.08.1985 – 31.07.1991, miała odprowadzone składki za ten okres i ma zaliczony ten czas do emerytury. Z. K. przesyłała do P. kalkulacje finansowe, z których wynikało m.in., że oprócz agenta w salonie (...) jest zatrudniona jeszcze jedna osoba, a agent ponosi koszty na składkę na ubezpieczenie agenta oraz składkę na ubezpieczenie osoby współpracującej.
(zeznania wnioskodawczyni e-protokół z dnia 12 stycznia 2024 roku 00:03:35-00:07:22 k. 89 w związku z e-protokołem z dnia 18 kwietnia 2023 roku 00:01:36- 00:16:28 k. 30, zeznania świadka Z. K. e-protokół z 17 października 2023 roku 00:03:13-00:17:43 k. 73, akta ZUS dotyczące świadka Z. K. – k. 17,19 zaświadczenie, k. 47- wykaz wprowadzonych okresów ubezpieczenia kalkulacje finansowe – k. nienum,, pismo dot. Rozwiązania umowy, nawiązania umowy – k. 31, 32,33 akt ZUS)
Decyzją z 8 grudnia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z urzędu ponownie ustalił kapitał początkowego dla M. P. na dzień 1.01.1999 r. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 40 280,57 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu od 1 września 1985 roku do 31 maja 1990 z uwagi na brak informacji z zakładu pracy P. na temat płatności składek przez agenta.
(decyzja z 08.12.2022 r. k. 4-5 akt ZUS (...))
Decyzją z dnia 11 stycznia 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18 listopada 2022 roku na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 roku, poz. 504) przyznał wnioskodawczyni emeryturę od dnia 18 grudnia 2022 roku, czyli od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego w kwocie 1654,22 złotych miesięcznie do wypłaty. Organ wskazał, że nie wziął pod uwagę zatrudnienia w okresie od 1 września 1985 roku do 31 maja 1990 z uwagi na brak informacji z zakładu pracy P. na temat płatności składek, a pracodawca rozliczał się bezimiennie.
(decyzja – k. 27-28 akt ZUS 530100/0216357/2022)
Decyzją z 9 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z urzędu ponownie ustalił kapitał początkowego dla M. P. na dzień 1.01.1999 r. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 40 709,02 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu od 1 września 1985 roku do 31 maja 1990, gdyż nie został wystarczająco udowodniony.
(decyzja z 09.02.2023 r. k. 9-10 akt ZUS (...))
Decyzją z 21 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z urzędu ponownie ustalił kapitał początkowego dla M. P. na dzień 1.01.1999 r. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 40 924,29 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu od 1 września 1985 roku do 31 maja 1990, gdyż nie został wystarczająco udowodniony.
(decyzja z 22.02.2023 r. k. 11-12akt ZUS (...))
Decyzją z dnia 23 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 4 stycznia 2023 roku na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 roku, poz. 504) przeliczył wnioskodawczyni emeryturę od dnia 18 grudnia 2022 roku, czyli od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego w kwocie 1915,51 złotych miesięcznie do wypłaty. Organ wskazał, że nie wziął pod uwagę zatrudnienia w okresie od 1 września 1985 roku do 31 maja 1990 z uwagi na to, że nie został wystarczająco udowodniony.
(decyzja – k. 41-42 akt ZUS 530100/0216357/2022)
Powyższy stan faktyczny został odtworzony na podstawie niekwestionowanych przez strony dokumentów, a także na podstawie zeznań świadka i przesłuchaniu wnioskodawczyni. Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawczyni i zeznaniom świadka w zakresie zatrudnienia wnioskodawczyni przez świadka i ich współpracy. Wyjaśnienia świadka oraz wnioskodawczyni były spójne i logiczne co do pracy wnioskodawczyni jako technika fizjoterapii.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Na wstępie rozważań należy wskazać, że po wydaniu zaskarżonych decyzji organ rentowy, opierając się na dokumentach, które zostały przedstawione przez wnioskodawczynię w toku postępowania, jak i opierając się na ustaleniach poczynionych przez sam organ, wydał nowe decyzje, przy czym nadal nie został w nich uwzględniony sporny okres.
Zgodnie z treścią przepisu art. 173 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 t.j.), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.
Stosownie do art. 174 ust. 1 tejże ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:
1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;
2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;
3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.
Zgodnie z ust. 3 przywołanego artykułu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.
Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.
Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:
1. oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,
2. oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,
3. oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz
4. mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.
W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.
Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.
Nie należy jednak pomijać, iż katalog okresów możliwych do zaliczenia przy wyliczaniu kapitału początkowego ma charakter zamknięty w tym sensie, że okresy w nim nieprzewidziane nie mogą zostać uwzględnione /por wyrok SA w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11.10.2012 sygn. akt III AUa 417/12, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 czerwca 2013 r., III AUa 92/13/
Okresami składkowymi są, m.in. zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 1 – okresy ubezpieczenia oraz, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 13 a – pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jgu na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy, objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki.
Na podstawie art. 174 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2013r., poz. 1440) do stażu ubezpieczeniowego przyjmuje się okresy składkowe wymienione w art. 6 i nieskładkowe wymienione w art. 7.
Stosownie natomiast do treści art. 25 ust 1 ustawy emerytalnej, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa wart 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.
Z kolei zgodnie z art. 26 ust 1 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. W ust. 2 wskazano, ze wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust. 3). Przy czym w ust. 4 i 5 wskazano, że tablice trwania życia ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Tablice, o których mowa w ust. 4, są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego.
W myśl zaś §22 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:
1) legitymacja ubezpieczeniowa;
2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.
Jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.
W konsekwencji ubezpieczony nie może w postępowaniu przed organem rentowym wykazywać okoliczności wpływających na prawo do świadczenia z ubezpieczenia społecznego lub jego wysokość (w tym w szczególności wykazywać okresów zatrudnienia i charakteru pracy) na podstawie dowodów innych niż świadectwo pracy, zaświadczenie pracodawcy albo legitymacja ubezpieczeniowa lub inne dokumenty pracownicze./III AUa 678/13 - wyrok SA Kraków z dnia 26-11-2013/
Wskazana regulacja § 22 ust.1 powołanego rozporządzenia wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby sporne okresy zatrudnienia nie mogły być wykazane w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków. W postępowaniu dowodowym potwierdzającym okresy zatrudnienia w postępowaniu przed organem rentowym dowodem jest tylko to, co prawo za dowód uznaje i jako dowód dopuszcza. Takie ograniczenia nie występują natomiast w procedurze cywilnej, w której okoliczności sporne mogą być wykazywane wszelkimi dowodami. /II UK 94/17 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 11-01-2018/ W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe dotyczą wyłącznie postępowania przed organami. /V U 980/13 - wyrok SO Kalisz z dnia 06-12-2013/
Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji i twierdzeń wnioskodawczyni związanych ze spornym okresem zatrudnienia, przy wyliczeniu kapitału początkowego i wyliczeniu należnych jej świadczeń co dało podstawę do oceny prawidłowości zaskarżonych decyzji w świetle zarzutów ubezpieczonej.
W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zachodzą podstawy do uznania, iż wnioskodawczyni legitymuje się dodatkowo okresem zatrudnienia w zakresie innym niż ostatecznie przyjęty przez ZUS w zaskarżonych decyzjach. W toku postępowania przed sądem z zeznań wnioskodawczyni, zeznań świadka, dokumentów ZUS dotyczących świadka oraz dokumentów dotyczących zatrudnienia wnioskodawczyni w spornym okresie jednoznacznie wynikło, że wnioskodawczyni pracowała od 1 września 1985 roku do 28 lutego 1987 roku oraz od 1 maja 1987 roku do 31 maja 1990 roku w P. (...) P. Salon piękności nr 13 w Ł. jako technik fizjoterapii w pełnym wymiarze czasu pracy w ramach umowy o pracę zawartej z agentem.
Organ rentowy podnosił, że brak było podstaw do zaliczenia spornego okresu, z uwagi na to, że brak dowodu, aby za agenta były odprowadzane składki, a tym samym brak podstaw do zaliczenia spornego okresu jako okresu ubezpieczenia w związku ze współpracą ubezpieczonej.
Tymczasem z ustaleń wynika, że w okresie od 1 września 1985 roku do 28 lutego 1987 roku od 1 maja 1987 roku do 31 maja 1990 roku wnioskodawczyni była zatrudniona na pełen etat jako technik fizjoterapii w P. (...) P. Salon piękności nr 13 w Ł. na podstawie umowy o pracę. Wnioskodawczyni współpracowała z Z. K., która ją zatrudniała w imieniu P.. Z. K. miała umowę agencyjną z P. w okresie 1.08.1985 – 31.07.1991, miała odprowadzone składki za ten okres i ma zaliczony ten czas do emerytury. Z. K. przesyłała do P. kalkulacje finansowe (w aktach dostępnych jest kilka takich kalkulacji), z których wynikało m.in., że oprócz agenta w salonie (...) jest zatrudniona jeszcze jedna osoba, a agent ponosi koszty na składkę na ubezpieczenie agenta oraz składkę na ubezpieczenie osoby współpracującej.
Zatem sporny okres został zaliczony agentowi jako okres składkowy, a dokumenty potwierdzają okoliczność, że składki na ubezpieczoną były odprowadzane.
Wobec powyższego Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c., zmienił zaskarżone decyzje z dnia 8 grudnia 2022 roku oraz dnia 11 stycznia 2023 roku i ustalił wartość kapitału początkowego i emerytury M. P. przy uwzględnieniu dodatkowo okresu ubezpieczenia od dnia 1 września 1985 roku do dnia 28 lutego 1987 roku oraz od dnia 1 maja 1987 roku do dnia 31 maja 1990 roku.
Wnioskodawczyni reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika na rozprawie w dniu 12 stycznia 2024 roku wniosła o przeliczenie emerytury oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem wynagrodzeń dotyczących spornych okresów. Sąd Okręgowy, zgodnie z art. 477 10 § 2 k.p.c. przekazał przedmiotowy wniosek do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., o czym orzeczono, jak w punkcie 2 sentencji wyroku. Wniosek ten może być przedmiotem rozstrzygnięcia dopiero w kolejnej decyzji, a następnie ewentualnego odwołania. Należy bowiem wskazać, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie i tylko w tym zakresie podlega ona kontroli sądu zarówno pod względem jej formalnej poprawności jak i merytorycznej zasadności. (tak SA w Lublinie w wyroku z 18.03.2015 r, III AUa 15/15, Lex nr 1661234). Postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczenia społecznego wszczynane jest w rezultacie odwołania wniesionego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ma więc ono charakter odwoławczy. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpieczonego lub z urzędu. Nie ulega więc wątpliwości, że w toku postępowania zgodnie z art. 321 k.p.c., sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Przepis ten wyraża kardynalną zasadę wyrokowania dotyczącą przedmiotu orzekania, według której sąd związany jest żądaniem zgłoszonym przez powoda w powództwie (ne eat iudex ultra petita partium), a więc nie może wbrew żądaniu pozwu zasądzić czegoś jakościowo innego albo w większym rozmiarze lub uwzględnić powództwo na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda (por. A. Jakubecki Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, E. Gapska, J. Studzińska "Postępowanie nieprocesowe", Monografia Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego pod red. T. Erecińskiego, Tom II, Wydanie 4, Warszawa 2012 str. 38-41 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z 15.10.2010 r., III UK 20/10, z 2.12.2011 r., III CSK 136/11, z 25.06.2015 r., V CSK 612/14). Z ukształtowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego i poglądów doktryny wynika jednoznacznie, że odwołanie od decyzji organu rentowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pełni rolę pozwu i wszczyna postępowanie sądowe (tak postanowienie Sądu Najwyższego z 19.06.1998 r., II UK 105/98, OSNAPiUS 1999 Nr 16, poz. 529 oraz z 26.09.2005 r., II UZ 52/05, OSNP 2006 nr 15-16, poz. 254). Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji, a między stronami spornych; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć (por. wyroki Sądu Najwyższego z 13.05.1999 r., II UZ 52/99, OSNAPiUS 2000 Nr 15, poz. 601 oraz z 25.05.1999 r. II UKN 622/99, OSNAPiUS 2000 Nr 15, poz. 591). Przed sądem ubezpieczony może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, natomiast nie może żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Z tego względu odwołanie wnoszone od decyzji organu ubezpieczeń społecznych nie ma charakteru samodzielnego żądania, a jeżeli takie zostanie zgłoszone, sąd nie może go rozpoznać, lecz zobowiązany jest postąpić zgodnie z art. 477 10 § 2 k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9.09.2010 r., II UK 84/10). Z powyższego wynika, że kontrolna rola sądu musi korespondować z zakresem rozstrzygnięcia dokonanego w decyzji administracyjnej, bowiem zgodnie z systemem orzekania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 23.04.2010 r., II UK 309/09).
Sąd w punkcie 3 sentencji wyroku orzekł na podstawie zasady odpowiedzialności za wynik procesu, tj. art. 98 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. na rzecz M. P. kwotę 360 zł, tytułem zwrotu kosztów obydwu spraw. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił zgodnie z § 9 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z 2018 r. poz. 265.).
W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji.