UZASADNIENIE

wyroku z dnia 15 grudnia 2023 r.

Decyzją nr(...) z dnia 1 lutego 2022 r. Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji ( dalej również jako: „Organ” ) nałożył karę w wysokości 20 000,00 zł na (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. ( dalej również jako: „Nadawca” ) jako nadawcę programu pod nazwą (...), w związku ze stwierdzeniem naruszenia art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 2020 r. poz. 805, z 2021 r. poz. 1676, dalej jako: „u.r.t.”) oraz § 2 rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 23 czerwca 2005 r. w sprawie kwalifikowania audycji lub innych przekazów mogących mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny, psychiczny lub moralny rozwój małoletnich oraz audycji lub innych przekazów przeznaczonych dla danej kategorii wiekowej małoletnich, stosowania wzorów symboli graficznych i formuł zapowiedzi ( dalej jako: „Rozporządzenie KRRiT” ), poprzez rozpowszechnienie w dniu 20 lutego 2021 r. o godzinie 20:00 filmu pod tytułem (...) z oznaczeniem wiekowym „od lat 16” ( decyzja, k. 82-95).

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że w przedmiotowym filmie pojawiają się sceny przemocy i obrazy agresji, przedstawione w sposób naturalistyczny i brutalny. Film (...) nacechowany jest przemocą, agresją, wulgaryzmami i treściami obscenicznymi. Przedstawione sceny pokazane zostały w sposób tak dosłowny, realistyczny i wyraźny, że mogły oddziaływać na wyobraźnię młodego widza ze znaczną intensywnością. Dodatkowo niektóre wypowiedzi i oceny zawarte w filmie usprawiedliwiają stosowanie przemocy, podstępu czy działań przestępczych. Ponadto, w filmie znalazły się wulgarne i obsceniczne zwroty, których emisja stanowi dodatkowo naruszenie art. 18 ust. 7 ustawy r.t.v., nakładającego na nadawców obowiązek dbania o poprawność języka i przeciwdziałanie jego wulgaryzacji. Rozpowszechnianie przekazów zawierających wulgaryzmy w porze największej oglądalności programu prowadzi do propagowania niecenzuralnego słownictwa, sprzyja utrwalaniu nieakceptowanych zachowań, co w konsekwencji może powodować demoralizację wśród małoletnich widzów.

Dlatego jego emisja była niedopuszczalna w godzinach innych niż od 6:00 do 23:00, zgodnie z kryteriami kwalifikowania audycji lub innych przekazów przeznaczonych dla danej grupy wiekowej, zawartymi w załączniku nr 3 do Rozporządzenia. W następstwie niewłaściwej według Organu kwalifikacji przedmiotowej audycji jako należącej do IV kategorii wiekowej w rozumieniu § 5 ust. 4 Rozporządzenia KRRiT, film wyemitowany został o zbyt wczesnej porze, co stanowiło naruszenie art. 18 ust. 5 ustawy r.t.v. oraz § 2 Rozporządzenia KRRiT. Organ zwrócił przy tym uwagę, że celem oznakowania audycji zgodnie z kwalifikacją wiekową, jest dostarczanie rodzicom i opiekunom informacji dotyczącej charakteru przekazu i możliwego szkodliwego wpływu na małoletnich widzów. Osoby poniżej lat 18 nie powinni być narażone na odbiór tego typu przekazów, ponieważ może to zakłócić kształtujący się u nich porządek moralny oraz zacierać różnice między dobrem a złem. Ponadto, niebezpieczny i groźny dla młodych odbiorców jest relatywizm moralny, związany z niejednoznaczną oceną postępowania bohaterów. Odbiorca, szczególnie małoletni, traci poczucie bezpieczeństwa w związku z emocjami, jakie mu towarzyszą. Odbiór tego typu treści, może budzić lęk i mieć negatywny wpływ na dalszy rozwój psychiczny, moralny i fizyczny.

Jednocześnie Organ uznał, że nie zostały spełnione przesłanki odstąpienia od wymierzenia kary administracyjnej, ponieważ w przedmiotowej sprawie nie można mówić o znikomej wadze naruszenia, z uwagi na charakter dóbr, które zostały naruszone w wyniku działania Nadawcy, tj. prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży. Wysokość nałożonej kary została ustalona zgodnie z przesłankami określonymi w art. 53 ust. 1 u.r.t., tj. zakresem i stopniem szkodliwości naruszenia, dotychczasową działalnością Nadawcy oraz jego możliwościami finansowymi.

Od przedmiotowej decyzji (...) S.A. złożyło odwołanie ( k. 11-17), wnosząc o jej uchylenie w całości oraz umorzenie postępowania, ewentualnie zmianę decyzji poprzez zmniejszenie wysokości kary pieniężnej nałożonej na Nadawcę oraz zasądzenie na rzecz powoda kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Nadawca zarzucił przedmiotowemu rozstrzygnięciu:

1) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 5 u.r.t. oraz § 2 Rozporządzenia KRRiT w zw. z pkt I Załącznika nr 3 Rozporządzenia poprzez stwierdzenie, że rozpowszechniony w dniu 20 lutego 2021 r. o godz. 20.00 film pt. (...) z oznaczeniem wiekowym od „16 lat" zawierał sceny lub treści mogące mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny psychiczny lub moralny rozwój małoletnich, podczas gdy ww. film nie zawierał scen lub treści, mogących mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny psychiczny lub moralny rozwój małoletnich, w szczególności nie zawierał scen prezentujących obrazy agresji, zwłaszcza przedstawionej w sposób naturalistyczny i brutalny ani usprawiedliwiających przemocy, które powodowałyby, że audycja powinna była być rozpowszechniona wyłączenie w godzinach od 23:00 do 6:00, a zatem dokonał prawidłowej kwalifikacji wiekowej do IV kategorii z oznaczeniem od lat 16;

2) naruszenie art. 53 ust. 1 u.r.t. poprzez wymierzenie Nadawcy kary pieniężnej w wysokości 20 000,00 zł, w sytuacji, gdy nie doszło do naruszenia art. 18 ust. 5 ustawy u.r.t. oraz § 2 Rozporządzenia w zw. z pkt I Załącznika nr 3 Rozporządzenia KRRiT;

zaś w przypadku, gdyby w ocenie Sądu nałożenie kary okazało się zasadne:

3) naruszenie art. 53 ust. 1 u.r.t. poprzez wymierzenie Nadawcy zbyt wysokiej kary pieniężnej, bez uwzględnienia kryteriów określonych w art. 53 ust. 1 u.r.t.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 7 czerwca 2020 r. ( k. 3-10) Organ wniósł o oddalenie odwołania w całości oraz o zasądzenie od Nadawcy na rzecz Organu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., prowadzi działalność gospodarczą w przedmiocie nadawania programów telewizyjnych ogólnodostępnych i abonamentowych, w tym programu pod nazwą (...).

(odpis KRS nr (...) – k. 21-33; okoliczność bezsporna)

W programie (...) 20 lutego 2021 r. o godzinie 20:00 wyemitowano filmu pod tytułem (...) (1992) w reżyserii W. P. z oznaczeniem wiekowym „od lat 16”. Głównym bohaterem przedmiotowego filmu jest F. M., były funkcjonariusz Służby Bezpieczeństwa, który po przejściu weryfikacji zaczyna pracę w Policji. Akcja filmu toczy się w 1990 r., wkrótce po zmianie ustroju. Koledzy F. M., którzy nie przeszli weryfikacji, rozpoczynają współpracę ze środowiskiem przestępczym. Między nimi rozpoczyna się konflikt. Film w konwencji sensacyjno-kryminalnym przedstawia w gorzki sposób ciemne strony transformacji ustrojowej.

(okoliczność bezsporna)

W związku z emisją filmu (...) do Organu pismem z dnia 25 lutego 2021 r. wpłynęła skarga od widza, który wskazał, że: „Audycja zabierała wiele brutalnych scen, które mogą mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny, psychiczny i moralny rozwój małoletnich. Film powinien być wyemitowany dopiero po 23:00 i z inną kategorią wiekową”. Z związku ze skargą pismem z dnia 3 marca 2021 r. zwrócił się do Nadawcy, o przekazanie zapisu filmu pt. (...) oraz przedstawienie stanowiska w sprawie.

W dniu 17 marca 2021 r. do Organu wpłynęło pismo (oznaczone datą 16 marca 2021 r.), w którym Nadawca przesłał ww. materiały oraz przedstawił stanowisko w sprawie. Organ wszczął postępowanie w sprawie ukarana Nadawcy na podstawie art. 53 ust. 1 u.r.t. oraz dokonał analizy filmu (...).

(pismo z dnia 03.03.2021 r., k. 69; pismo z dnia 17.03.2021 r., k. 70; akta KRRiT – k. 73-77)

Decyzją nr (...) z dnia 1 lutego 2022 r. Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji na podstawie art. 53 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 5 u.r.t. oraz § 2 Rozporządzenia KRRiT, a także art. 104 i 107 k.p.a., po przeprowadzeniu postępowania wszczętego z urzędu nałożył karę w wysokości 20 000,00 zł na Nadawcę w związku ze stwierdzeniem naruszenia art. 18 ust. 5 u.r.t. oraz § 2 Rozporządzenia, poprzez rozpowszechnienie w dniu 20 lutego 2021 r. o godzinie 20:00 filmu pod tytułem (...) z oznaczeniem wiekowym „od lat 16”.

Jak wskazano w przedmiotowej decyzji, analiza filmu wykazała, że zostały w nim pokazane m.in. następujące sceny (pora emisji według zegara widocznego na nagraniu):

1. godz. 20:33 - scena torturowania Azjaty, który jest zawieszony do góry nogami, na głowie i torsie ma założony worek foliowy, jest bity i kopany; po kilku uderzeniach przezroczysty worek założony na ciało osoby torturowanej zmienia kolor na czerwony, napastnik podstawia pod worek foliowy z ciałem rondelek - krew z otworu w worku ścieka do naczynia; słychać głuchy dźwięk uderzeń oraz dźwięk ściekającej krwi do naczynia; krew bryzga także na napastnika, który słuchając muzyki przytrzymuje worek foliowy, aby krew spływała do naczynia; z dialogu bandytów podczas sceny topienia ciała osoby torturowanej dowiadujemy się także, że osoba ta była wcześniej torturowana prądem - „z akumulatorem na jajach jeszcze nikt nie kłamał”;

2. godz. 20:54 - scena, w której widać ciało zakrwawionego mężczyzny przywiązanego do krzesła (prawdopodobnie po torturowaniu), w usta mężczyzny włożony jest fragment materiału, na podłodze obok krzesła widać zakrwawione dwie gałki oczne; cały obraz zbrodni wygląda naturalistycznie (w innej scenie przytoczony jest słowny opis skutków torturowania: „rozpruli go, wyrwali mu język, wydłubali oczy”);

3. godz. 20:55 - scena morderstwa policjantów przy pomocy krótkiej broni palnej; widoczna jest bryzgająca krew po penetracji ciała przez pocisk z broni oraz realistyczne obrażenia; naturalistyczne ukazanie penetracji ciała przez pocisk - pocisk przelatuje na wylot ciała, wyrywa strzępy materiału marynarki, widać krew z rany wylotowej, wiszące fragmenty ciała z rany postrzałowej; dobijanie rannych policjantów przez gangsterów, po oddanym strzale ciało osoby postrzelonej (dobijanej) drga, oddawany jest kolejny strzał;

4. godz. 21:02 - scena ukazująca aktywność seksualną z niedoświadczoną, siedemnastoletnią partnerką głównego bohatera;

5. godz. 21:21 - scena wymuszania zeznań brutalnym biciem;

6. godz. 21:46 - brutalne morderstwo: strzał z bliskiej odległości do mężczyzny w bagażniku samochodu, nieskuteczny, gdyż mężczyzna zdołał wyjść z bagażnika, następnie polewanie cieczą z kanistra i dobicie mężczyzny strzałem; zabójstwo drugiego z gangsterów również strzałem z pistoletu;

7. godz. 22:07 - morderstwo przy użyciu pistoletu maszynowego (napotkawszy w hangarze O., F. bez skrupułów strzela doń z pistoletu maszynowego w głowę; widać skutki obrażeń tj. twarz O. z rozerwaną głową, usta jego drgają tuż przed śmiercią).

Ponadto, w Decyzji nr (...) wskazano, że w filmie (...) znalazły się wulgarne i obsceniczne zwroty, których emisja stanowi dodatkowo naruszenie art. 18 ust. 7 u.r.t., nakładającego na nadawców obowiązek dbania o poprawność języka i przeciwdziałanie jego wulgaryzacji. Rozpowszechnianie przekazów zawierających wulgaryzmy w porze największej oglądalności programu prowadzi bowiem do propagowania niecenzuralnego słownictwa, sprzyja utrwalaniu nieakceptowanych zachowań, co w konsekwencji może powodować demoralizację wśród małoletnich widzów.

W ocenie Organu nie można uznać, że istnieją inne okoliczności, które uzasadniałyby odstąpienie od nałożenia kary zgodnie z art. 189f k.p.a. Co do jej wysokości wskazano natomiast, że Organ nie zdecydował się na wymierzenie maksymalnej kary. Opłata za dysponowanie częstotliwością do nadawania programu w ramach (...) wynosi (...)zł, a co za tym idzie górna granica kary wynosi (...) zł.

Decyzję doręczono Nadawcy w dniu 3 lutego 2022 r.

(Decyzja nr (...), k. 82-95; płyta z nagraniem, k. 97; okoliczności bezsporne)

Od Decyzji nr (...) Nadawca złożył dnia 8 3 marca 2022 r. (data prezentaty Organu) odwołanie, wnosząc o jej uchylenie w całości oraz umorzenie postępowania, ewentualnie zmianę decyzji poprzez zmniejszenie wysokości kary pieniężnej nałożonej na spółkę oraz zasądzenie na rzecz powoda kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odwołanie, k. 11-17; okoliczności bezsporne )

Na załączonej do akt sprawy na karcie nr 97 płycie CD koloru niebieskiego opisanej czarnym markerem „(...) 20.02.2021 19-59-57 Film (...)” (część opisu nie czytelna) znajduje się zapis film (...), w którym zawierają się następujące sceny agresji:

1. godz. 20:22:31-20:24:41 – scena palenia akt operacyjnych przez byłych pracowników służby bezpieczeństwa na wysypisku śmieci; ppor. W. M. z ukrycia ze skarpy fotografuje palenie akt; od tyłu podchodzi O. i wyrywa mu aparat fotograficzny a następnie ciska nim o ziemię; ppor. W. M. mówi do O. „… kompletnie ci odbiło, Jezus, wy wszyscy jesteście pojebani, was nie można sądzić, was, was trzeba leczyć, aparat mi wyrzucił, kurw”, w tym momencie O. zachodzi od tyłu podporucznika i spycha go do przodu ze skarpy, ten turla się kilkukrotnie po skarpie i upada na brzuch; O. podchodzi do podporucznika, chwyta go prawą ręką za głowę lewą dusząc za szyję i mówi „co ty kurwa robisz, że to są żarty, że to jest jakaś gówniana gra o stołki? Co? Tu wale idzie o życie, rozumiesz. Ile ty masz lat, co? Co ty chcesz zrobić .Co chcesz zrobić? Zagazować 50 tys. agentów i informatorów? Tak? O to ci chodzi? Kły ci poodszywam gnoju jeden. Jak dorośniesz, to zrozumiesz, że polityka to nie jest dziennik telewizyjny. Polityka to jesteśmy my, tu na tym wysypisku śmieci albo stąd uda nam się wyjść albo tu zostaniemy na zawsze palancie. W tym czasie z ust podporucznika płynie krew, pluje krwią i śliną; podduszony ledwo oddycha dusi się. Na twarzy ppor. M. widać ból i strach. O. odpycha podporucznika kilka metrów przed siebie, wyciągu z wewnętrznej kieszeni kurtki broń, odbezpiecza ją i kieruje w stroną odwróconego plecami podporucznika. Ten odwraca się twarzą do O. i mówi „oszalałeś”. O. kilkukrotnie krzyczy na podporucznika, używając słowa „Rozumiesz? Rozumiesz kurwo, czy nie?” Po czym pada strzał w kierunku podporucznika M. (szczekają psy), który przerażony pada na kolanach na ziemię i zakrywa głowę rękami. W tym momencie nadbiegają pozostali funkcjonariusze mówiąc do O. „spudłowałeś z takiej odległości?” O. krzyczy do podporucznika „rozumiesz?” F. M. kieruje do podporucznika słowa „Co się tak kurwa patrzysz? Nas tu nie ma? Funkcjonariusze oraz O. odchodzą od podporucznika. Ten klęcząc na kolanach spogląda na O., nakłada okulary na nos i zakrwawionym podbródkiem, przerażony łkając mówi „Chyba już pójdę, nie? Co tu będę tak sam siedział?;

2. godz. 20:32:40 – 20:34.13 - scena torturowania mężczyzny o pochodzeniu azjatyckim, który jest zawieszony do góry nogami na łańcuchu przyczepionym na haku pod sufitem, widać część twarzy z profilu. M. G. dopytuje go w języku niemieckim o miejsce i datę odbioru amfetaminy? Przestępca zatrudniony przez majora G. zakłada torturowanego na głowę i tors worek foliowy po czym mówi do niego „Gadaj”. Azjata jest bity i kopany nogą napastnika. Widać sylwetkę ciała pomimo założonego worku. Drugi napastnik podstawia pod worek foliowy z ciałem rondelek. Pierwszy napastnik kontynuuje bicie Azjaty. Po kilku uderzeniach przezroczysty worek założony na ciało osoby torturowanej zmienia kolor na czerwony, - krew z otworu w worku ścieka do naczynia; słychać głuchy dźwięk uderzeń oraz dźwięk ściekającej krwi do naczynia; krew bryzga także na drugiego napastnika, który słuchając muzyki, uśmiecha się i przytrzymuje worek foliowy, aby krew spływała do naczynia; bandyci mówią do siebie „Byłyby jaja gdyby bambus nie znał niemieckiego”. Drugi bandyta odpowiada „Niech się bambus języka uczy, kurwa niech się uczy”, po czym używając słów „Ty bydlaku, ty bydlaku” kontynuuje z dużą agresją bicie pięścią korpusu osoby torturowanej wyprowadzając długie ciosy prawą ręką; słychać nadal głuchy dźwięk uderzeń.
W dalszej scenie drugi napastnik ma zamknięte oczy, krew ofiary na twarzy,
w tyle widać bujające się od uderzeń ciało ofiary;

3. godz. 20:34.15-20:35:05 – w dalszej części ww. sceny major G. z jednym
z bandytów topią w worku ciało ofiary w rzece, wrzucając je do wody po rozhuśtaniu; słychać plusk wody; z dialogu bandytów podczas sceny topienia ciała osoby torturowanej dowiadujemy się także, że osoba ta była wcześniej torturowana prądem – major G. na pytanie bandyty „Myślisz, że nie kłamał, odpowiada: „z akumulatorem na jajach jeszcze nikt nie kłamał”. Bandyta mówi Długo się trzymał, twardziel. Nie wypłynie?”. Major odpowiada: „Nigdy nie wypływali”;

4. godz. 20:54:37-20:55:20 – scena zatrzymania przemytników samochodów
z Niemiec w motelu; widać ciało zakrwawionego mężczyzny przywiązanego do krzesła (prawdopodobnie po torturowaniu), w usta mężczyzny włożony jest fragment zakrwawionego materiału, krew znajduje się na twarzy mężczyzny, na koszuli orz na widocznej prawej dłoni przywiązanej sznurem do krzesła; na podłodze widać plamy krwi, dalej na podłodze obok krzesła widać zakrwawione dwie gałki oczne z małymi kawałkami ciała; cały obraz zbrodni wygląda naturalistycznie (w innej scenie w min. 20:52:06 przytoczony jest słowny opis skutków torturowania: „facet którego obserwowaliśmy, rozpruli go, wyrwali mu język, wydłubali oczy”, „wiedzieli, że jesteśmy glinami, a mimo to strzelali do nas jak do psów”); scena morderstwa policjantów przy pomocy krótkiej broni palnej przez majora G.; postrzał pierwszego starszego policjanta z bliskiej odległości w szyję; widać miejsce wlotu kuli; siła postrzału odrzuca policjanta do tyłu; widoczna jest bryzgająca krew po penetracji ciała przez pocisk z broni na drzwiach oraz twarzy drugiego z policjantów oraz realistyczne obrażenia; policjant upada, widać zbliżenie na lewą część twarzy, na ranę postrzałową, zakrwawione ubrania; widać jak plama krwi na podłodze robi się coraz większa, słychać dźwięk kapiącej krwi; sprawca oddaje strzał do drugiego, młodszego policjanta, strzela w okolice serca - pocisk przelatuje na wylot ciała, wyrywa strzępy materiału marynarki, widać krew z rany wylotowej, wiszące fragmenty ciała z rany postrzałowej; następnie sprawca wychodzi na korytarz i oddaje cztery strzały w kierunku kolejnego policjanta znajdującego się na korytarzu; policjant osuwa się po ścianie;

5. godz. 20:59:16-20:59:43 scena wyjścia z hotelu przez bandytów; po wyjściu z hotelu major G. zauważając kolejnych policjantów przed hotelem wyciąga broń i strzela do jednego z policjantów; policjant nie posiada załadowanego magazynka w broni; sprawca oddaje strzał w kierunku policjanta, oddaje strzał w szyję, widać rozbryzgując się krew z miejsca postrzału; policjant pada na chodnik; sprawca goni drugiego z policjantów, który ucieka w stronę parku i oddaje strzał w plecy, policjant upada na brzuch, sprawca podbiega do leżącego policjanta, strzela ponownie w plecy z bliska, po czym sprawdza czy żyje i dobija go oddając kolejny strzał; po oddanym strzale ciało osoby postrzelonej (dobijanej) podskakuje do góry;

6. godz. 21:00:59-21:01:29 scena w której ppor. W. M. rzuca się na szpitalnym korytarzu na F. M. krzycząc „Zabiję cię ty skurwysynu” obwiniając go za śmierć policjantów; następnie chwyta za krzesło i rozbija niszcząc kilka szklanych gablot; podchodzi z krzesłem ze złością do M.
i trzymając krzesełko w ręku w pozycji jakby chciał go uderzyć krzyczy „Już nikt przez ciebie nie zginie, ubeku pierdolony, nikt więcej, nikt, kurwa nikt, nikt”. Złożę na ciebie raport”. Szef policjantów odpowiada „A ja go nie przyjmę.
W firmie nie donosi się na kolegów”. M. kwituje „Zrobię porządek, z wami wszystkimi kurwa”;

7. godz. 21:03:13-21:04:41 - scena ukazująca aktywność seksualną
z niedoświadczoną, siedemnastoletnią partnerką głównego bohatera;

8. godz. 21:21:01-21:21:59 – scena ukazująca zatrzymanie chemika B. przez policjantów; Policjant F. M. rzuca zatrzymanego na kartony leżące na podłodze, po czym brutalnie kopie go nogą; zatrzymany prosi „Ja mam chore serce, wezwij karetkę” Policjant podniesionym głosem krzyczy: ”Nie łżyj skurwysynu, ty nie masz serca, wysłałeś brata na szafot”. Drugi z policjantów zwraca się do F. M. aby zostawił zatrzymanego bo jest chory i wezwał karetkę. Zatrzymany wskazuje „Mam zawał, wezwij karetkę”. F. M. odpowiada „A zdychaj, kogo to obchodzi” i kontynuuje brutalne bicie zatrzymanego prawą pięścią w klatkę piersiową usiłując wymusić informacje od zatrzymanego na temat osoby, która wyciągnęła go z aresztu. Lewą ręką F. M. ściska szlafrok zatrzymanego w momencie wyprowadzania ciosów. Zatrzymany mówi „Jak powiem to mnie zabiją”. F. M. mówi ze złością „Jak nie powiesz, to ja cię zabiję”.;

9. godz. 21:46:45-21:47:37 – scena przedstawia brutalne morderstwo mężczyzny: sprawca otwiera bagażnik samochodu w którym leży mężczyzna, mężczyzna ma skrępowane ręce z tyłu za plecami; sprawca oddaje dwa strzały z bliskiej odległości do mężczyzny w bagażniku samochodu; strzały są nieskuteczny, gdyż mężczyzna zdołał wyjść z bagażnika; mężczyzna upada na bok, podnosi się na kolana i ze skrępowanymi z tyłu rękami próbuje uciec od sprawców na kolanach, upada; następnie drugi sprawca polewa go cieczą z kanistra; ofiara podnosi się na kolana i dalej z trudem ucieka od sprawcy w stronę jeziora; sprawca wciąż polewa go cieczą z kanistra śmiejąc się i chichocząc przy tym; pierwszy sprawca podchodzi do drugiego chichoczącego się sprawcy i oddaje strzał w jego plecy; widać rozrywane fragmenty marynarki, rozbryzg krwi; skrępowany mężczyzna postrzelony wcześniej w bagażniku ucieka dalej, przewraca się na plecy; następnie sprawca dobija postrzelonego mężczyznę trzema strzałami w górną część ciała; ciało ofiary podskakuje do góry w trakcie strzałów;

10. godz. 21:53:41-21:55:18 – scena w której policjant zadaje ból prokuratorowi Nawrockiemu w szpitalu; policjant przemocą próbuje wymusić na prokuratorze zeznania na temat osoby która zleciła mu wypuszczenie z aresztu chemika B.; policjant wielokrotnie zadaje pytanie „Kto” popychając kilka razy obiema rękami prokuratora w stronę łóżka szpitalnego; następnie chwyta go lewą ręką za szyję i przyciska jego głowę do łóżka, chwytając prawą dłonią nóż i zadając ciosy prokuratorowi prawdopodobnie w rękę (nie widać zranionej części ciała); prokurator krzyczy „Nie, nie, nie” oraz krzyczy z bólu po czym osuwa się na podłogę;

11. godz. 22:03:25-22:03:28 scena morderstwa przy użyciu pistoletu maszynowego, F. strzela wielokrotnie w plecy gangstera; w dolnej części pleców widać rozprutą marynarkę gangstera oraz krew; gangster pada zastrzelony;

12. godz. 22:07:11-22:07:36 – scena w hangarze; napotkawszy w hangarze O., F. bez skrupułów strzela do O. z karabinu maszynowego w głowę; przyczyną morderstwa jest odbycie stosunku seksualnego przez O. z partnerką F. M.; widać od tyłu części mózgu O. wybuchające w skutek postrzału; część krwi ląduje na twarzy F.; O. pada na plecy; F. kilkukrotnie pociąga za spust i dobija leżącego O.; kolejny kadr ukazuje zbliżenie na twarz O., widać zakrwawioną część jego mózgu; wokół głowy O. jest dużo krwi; usta O. drgają; F. przystawia lufę karabinu do szyi i pociąga za spust; broń nie strzela, ponieważ nie jest naładowana.

(zapis filmu na płycie CD, k. 97)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz nagrania załączonego na płycie CD. Strony nie kwestionowały znajomości treści zapisu obejmującego przedmiotowy film, co wynika także z treści zarówno decyzji organ, jak i odwołania skarżącego. Sąd zapoznał się z treści płyty CD zawierającej zapis filmu oraz nośnikiem pendrivem złożonym przez odwołującego się z zapisem innych audycji. Ustalenia faktyczne Sąd poczynił także w oparciu o okoliczności bezsporne, które na podstawie art. 230 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. zostały przyjęte za udowodnione.

W przedmiotowej sprawie pomiędzy stronami stan faktyczny był de facto niesporny. Strony różniły się natomiast w ocenie tego, czy film W. P. (...) zawierał treści, które w świetle art. 18 ust. 5 u.r.t. w zw. z § 2 oraz pkt I załącznika nr 3 Rozporządzenia KRRiT mogły zostać uznane za odpowiednie dla widzów małoletnich, powyżej 16 roku życia.

Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego psychologa celem wydania pisemnej opinii psychologicznej w przedmiocie:

a) wpływu całokształtu filmu W. P. (...) na szesnastoletniego widza;

b) umiejętności dokonywania przez małoletniego widza (w wieku od lat 16) prawidłowej oceny zachowań reprezentowanych w scenach zawartych w filmie.

Biegła M. O. w opinii z dnia 24 kwietnia 2023 r. ( k. 125-135) wskazała, że nastolatkowie w późnej fazie dojrzewania (m.in. 16-latkowie) wkraczają
w ostatnią fazę rozwoju moralnego – jest to poziom postkonwencjonalny (zwany też poziomem zasad moralnych), w którym przekonanie o bezwzględnym obowiązywaniu zasad moralnych (moralny pryncypializm) zajmuje moralny relatywizm wynikający z obserwacji, że bezwzględne stosowanie zasad moralnych może prowadzić do konfliktów, ponieważ sytuacje społeczne wymagają plastyczności działania. Pod koniec okresu adolescencji kształtuje się własny system wartości i zasady etyczne (oparte na prawdzie, sprawiedliwości
i szacunku dla innych) oraz sumienie. W 16. rok życia rozpoczyna się faza „kryzysu młodzieńczego” – co manifestuje się nasileniem problemów emocjonalnych, a nawet zaburzeń zachowania, często odbiegających od przyjętych norm społecznych. Największe nasilenie tej fazy przypada na czas 18-21 lat, kiedy to kształtuje się tożsamość i autonomia.
U szesnastolatków obserwuje się największe nasilenie neurotyczności i konfliktów
z rówieśnikami – skutkujące silniejszym doświadczaniem lęku, stresu i napięcia oraz zwiększoną wrażliwością na stresory i nadmiernym zamartwianiem się. Jednocześnie biegła podkreśliła, że przebieg dojrzewania moralnego jest uwarunkowany poziomem inteligencji i doświadczeniem życiowym jednostki. Postawy moralne kształtują się w oparciu o wpływy rodziny i grupy rówieśniczej. W okresie adolescencji, przyjmowane wzorce postępowania nie są trwałe, a hierarchia wartości dopiero kształtuje się.

Mając powyższe na uwadze, w zakresie odpowiedzi na pierwsze pytanie Sądu, biegła wskazała, że nie jest możliwe jednoznaczne ustalenie wpływu filmu W. P. (...) na szesnastoletniego widza. Wpływają na to indywidualne różnice w rozwoju poszczególnych sfer u nastolatka, różne warunki nabywania doświadczeń i możliwości ich przetwarzania. Jednocześnie, z punktu widzenia psychologicznego, obejrzenie filmu (...) przez typowo rozwijającego się szesnastolatka – mimo zawartych w nim brutalnych scen – nie niesie ze sobą niebezpieczeństwa zaburzenia ani też przyspieszenia rozwoju młodego człowieka. Biegła wskazała, że w psychologii rozwojowej osobę w wieku 16 lat umieszcza się w tym samym okresie rozwojowym (późny okres dojrzewania), co osobę w wieku 18/19 lat. Biegła wskazała, że obejrzenie filmu (...) przez typowo rozwijającego się szesnastolatka w żaden sposób nie wpływa na rozwój biologiczny małoletniego, osiągnięcia rozwojowe w sferze poznawczej umożliwiają małoletniemu krytyczne odniesienia się od postaw i działań bohaterów, intensywność emocji wywoływanych oglądaniem – w szczególności niektórych scen filmu, może u niektórych, szczególnie wrażliwych widzów pogłębiać – typową dla tego wieku – nasiloną neurotyczność, doświadczanie lęku, napięcia, strachu, złości, bezradności. Natomiast, co do umiejętności dokonywania przez małoletniego widza (w wieku od lat 16) prawidłowej oceny zachowań reprezentowanych w scenach zawartych w filmie, to w opinii biegłej, cechy - wskazane w odpowiedzi na pierwsze pytanie - typowo rozwijającego się, małoletniego widza w wieku od lat 16, predysponują go do dokonania oceny zachowań bohaterów filmu i uzasadnienia swojego stanowiska. Nie istnieje wzorzec „prawidłowej” oceny dzieła artystycznego tak, jak nie ma jednolitego stanowiska badaczy w kwestii wpływu oglądanych scen przemocy i agresji na zachowanie odbiorcy.

Opinię biegłej Sąd uznał za spójną, jasną i logiczną. Biegła odpowiedziała na postawione w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu pytania w sposób wyczerpujący oraz jasno przedstawiła swój tok rozumowania, powołując się na literaturę przedmiotu. Biegła nie mogła wydać kategorycznej opinii w zakresie wpływu filmu W. P. (...) na szesnastoletniego widza, ze względu na różnice w przebiegu dojrzewania moralnego nastolatków, związane z poziomem inteligencji i doświadczeniem życiowym jednostki. Co więcej, należy mieć na względzie, że opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne, nie może być natomiast sama źródłem materiału faktycznego sprawy ani tym bardziej stanowić podstawy ustalenia okoliczności będących przedmiotem oceny biegłego (m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 1969 r., ICR 140/69 OSNCP 1970, nr 5, poz. 85).

Z powyższych względów Sąd przyjął ustalenia poczynione przez biegłego za własne, jednocześnie uznając, że nie jest możliwe jednoznaczne ustalenie wpływu filmu W. P. (...) na szesnastoletniego widza. Pomimo, że biegła wskazała, iż przez typowo rozwijającego się małoletniego od lat 16. obejrzenie ww. filmu nie niesie ze sobą niebezpieczeństwa zaburzenia ani też przyspieszenia rozwoju młodego człowieka, należy mieć na względzie różnice na poziomie jednostki, przy czym jak słusznie podnosił Organ w toku postępowania, oznaczenia audycji dotyczące kategorii wiekowej, mają być wskazówką dla rodziców czy opiekunów małoletnich widzów, czy dany film jest odpowiedni.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie (...) S.A. od decyzji nr (...) z dnia 1 lutego 2022 r. podlegało oddaleniu w całości.

Odwołanie od decyzji Organu jest odpowiednikiem pozwu i pełni funkcję zbliżoną do powództwa. W związku z tym wniesienie odwołania od decyzji organu administracji publicznej, jakim jest Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji wszczyna cywilne postępowanie sądowe wchodzące w skład systemu postępowania cywilnego, do którego na podstawie art. 56 ust. 2 u.r.t. stosuje się odpowiednio przepisy art. 479²⁸ - 479³⁵ k.p.c., dotyczące procesowego postępowania odrębnego w sprawach z zakresu przeciwdziałania praktykom monopolistycznym. Po wniesieniu odwołania sąd rozpoznaje sprawę na nowo co do zasadności wymierzonej kary pieniężnej, jak i jej wysokości, w granicach zaskarżenia. Rozpoznanie sprawy następuje zgodnie z zasadą kontradyktoryjności. Natomiast zgodnie z treścią art. 479 ^31a § 1 k.p.c., sąd oddala odwołanie od decyzji, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.

Zgodnie z art. 53 ust. 1 u.r.t., jeżeli nadawca narusza obowiązek wynikający między innymi z przepisu art. 18 ust. 5 Przewodniczący Krajowej Rady wydaje decyzję nakładającą na nadawcę karę pieniężną w wysokości do 50% rocznej opłaty za prawo do dysponowania częstotliwością przeznaczoną do nadawania programu, a w przypadku, gdy nadawca nie uiszcza opłaty za prawo do dysponowania częstotliwością, karę pieniężną w wysokości do 10% przychodu nadawcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, uwzględniając zakres i stopień szkodliwości naruszenia, dotychczasową działalność nadawcy oraz jego możliwości finansowe.

Jednocześnie zgodnie z art. 56 ust. 1 i 2 u.r.t. od decyzji Przewodniczącego KRRiT wydanych na podstawie art. 10 ust. 4 oraz art. 53-54 u.r.t. służy odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu gospodarczego, który rozpatrując odwołanie, stosuje odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące spraw z zakresu przeciwdziałania praktykom monopolistycznym, tj. art. 479²⁸ -479³⁵ k.p.c.

Natomiast zgodnie z art. 479 ^31a k.p.c. zw. z art. 56 ust. 2 u.r.t. odwołanie od decyzji Przewodniczącego KRRiT wnosi się w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

W niniejszej sprawie nie było kwestionowane przez strony, że Nadawca odebrał Decyzję nr (...) w dniu 3 lutego 2022 r., natomiast odwołanie zostało wniesione
w dniu 3 marca 2022 r. ( k. 67). Dlatego Sąd uznał, że odwołanie zostało wniesione
w ustawowym terminie, co również stanowiło okoliczność bezsporną.

Ocenić należało zatem, czy nadawca, emitując film (...) o godz. 20.00, a zatem
w czasie chronionym i oznaczając go kategorią wiekową „od lat 16” naruszył dyspozycję art. 18 ust. 5 u.r.t.

Zgodnie z art. 18 ust. 4 u.r.t. zabronione jest rozpowszechnianie audycji lub innych przekazów zagrażających fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi małoletnich, w szczególności zawierających treści pornograficzne lub w sposób nieuzasadniony eksponujących przemoc. Z kolei zgodnie z art. 18 ust. 5 u.r.t. audycje lub inne przekazy, zawierające sceny lub treści mogące mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny, psychiczny lub moralny rozwój małoletnich, inne niż te, o których mowa w ust. 4, mogą być rozpowszechniane wyłącznie w godzinach od 23 do 6. Natomiast w art. 18 ust. 6 u.r.t. wskazano, że cechy oraz szczegółowe warunki kwalifikowania, rozpowszechniania i sposób zapowiadania audycji lub innych przekazów, podział małoletnich na kategorii wiekowe oraz szczegółowe warunki kwalifikowania i rozpowszechniania uwzględniając rodzaje treści mogących mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny, psychiczny lub moralny rozwój małoletnich zostaną określone w drodze rozporządzenia.

Tym samym Rozporządzenie KRRiT stanowi uzupełnienie regulacji ustawowych. Co więcej, należy wskazać, że zgodnie z art. 18 ust. 7 u.r.t. nadawcy mają obowiązek dbania
o poprawność języka swoich programów i przeciwdziałają jego wulgaryzacji.

W ocenie stwierdzenia ewentualnego naruszenia przez nadawcę art. 18 ust. 5 u.r.t. pomocne i niezbędne jest Rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 23 czerwca 2005 r. w sprawie kwalifikowania audycji lub innych przekazów mogących mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny, psychiczny lub moralny rozwój małoletnich oraz audycji lub innych przekazywanych dla danej kategorii wiekowej małoletnich, stosowania wzorów symboli graficznych i formuł zapowiedzi [Dz. U nr 130, poz. 1089 z dalszymi zm.] (w brzemieniu obowiązującym w dacie emisji audycji oraz wydania decyzji przez Organ – przedmiotowy akt prawny został bowiem uchylony dnia 1 maja 2022 r.) uchwalone na podstawie delegacji wynikającej z art. 18 ust. 6 u.r.t.

Rozporządzenie określa m.in. cechy oraz szczegółowe warunki kwalifikowania, rozpowszechniania audycji lub innych przekazów zawierających sceny lub treści mogące mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny, psychiczny lub moralny rozwój małoletnich, czy też podział małoletnich na kategorie wiekowe.

Zgodnie z § 2 ww. Rozporządzenia audycje lub inne przekazy zakwalifikowane, zgodnie z załącznikiem nr 3 pkt I do rozporządzenia, jako zawierające sceny lub treści mogące mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny, psychiczny lub moralny rozwój małoletnich – mogą być rozpowszechniane wyłącznie w godzinach od 23.00 do 6.00.

Ponadto, zgodnie z załącznikiem nr 3 pkt. I do ww. Rozporządzenia, zatytułowanym kryteria kwalifikowania audycji lub innych przekazów przeznaczonych dla danej kategorii wiekowej wskazano, że u małoletnich od 16 do 18 roku życia następuje stopniowa integracja funkcji psychicznych, kształtuje się większa samodzielność, tendencje do poznania siebie
i projektowanie swojego dorosłego życia. Jednakże małoletnich w tym wieku nadal cechuje duża wrażliwość i labilność emocjonalna, tendencja do przeceniania poziomu własnej dojrzałości, do podejmowania ważnych życiowo decyzji bez zrozumienia ich następstw
i konsekwencji oraz do uproszczonego rozstrzygania skomplikowanych spraw egzystencjonalnych.

Z powyższych względów ustalono, że małoletni poniżej lat 18 nie powinni oglądać audycji lub innych przekazów zawierających sceny lub treści:

(1) pokazujące jednostronnie przywileje życia dorosłych przy równoczesnym pomijaniu obowiązków, pracy, zobowiązań i ważnych życiowo decyzji przy pomijaniu ich konsekwencji, zawierające społeczne usprawiedliwianie agresji, wulgarności, uprzedzeń i negatywnych stereotypów społecznych, pokazywanie seksu, agresji i łamania norm moralnych jako źródła sukcesu życiowego;

(2) prezentujące wadliwy obraz natury ludzkiej polegający na szukaniu tylko egoistycznych przyjemności, dążeniu do sukcesu za wszelką cenę z wykorzystywaniem innych osób dla własnych celów, usprawiedliwiające przemoc, taktujące seks jako źródło dominacji;

(3) prezentujące obrazy naturalistycznego seksu zwłaszcza połączonego z przemocą
i przymusem, patologicznych form życia seksualnego, a także obrazy agresji, zwłaszcza przedstawionej w sposób naturalistyczny i brutalny;

(4) prezentujące postacie atrakcyjne (np. pod względem urody, bogactwa, sukcesu),
a postępujące w sposób moralnie naganny, agresywny, nieuczciwy i wulgarny, bez żadnej oceny niewłaściwości takiego zachowania oraz nagradzanie przejawów społecznej patologii.

W przedmiotowym punkcie Rozporządzenia KRRiT wskazano również, że należący do IV kategorii wiekowej (§ 5 ust. 4 pkt. 4 Rozporządzenia KRRiT) małoletni poniżej lat 16 nie powinni oglądać audycji lub innych przekazów:

(1) pokazujących wypaczone formy współżycia społecznego (albo koegzystencji ludzi) i sprowadzających wizję świata do przemocy i erotyki, a zwłaszcza prezentujących je
w sposób prymitywny i brutalny oraz ukazujący obrazy aktywności seksualnej w oderwaniu od uczuć wyższych;

(2) dających uproszczoną wizję dorosłości eksponującą nadmiernie: siłę fizyczną, używanie przemocy zwłaszcza demonstrowanej w rolach społecznych (nauczyciel, rodzice itp.), pokazujących moralnie naganne zachowania i postawy bez ocen etycznych oraz moralne obwinianie ofiary za to, że została skrzywdzona, a także przedstawiających nadmierną koncentrację na posiadaniu pieniędzy i dóbr materialnych;

(3) dostarczających silnych wrażeń i emocji związanych z przemocą i seksem,
a zwłaszcza przedstawiających obrazy agresji i okrucieństwa;

(4) mogące skłaniać do zachowań moralnie nagannych, przez prezentowanie postaci atrakcyjnych, a jednocześnie będących wzorcem zachowań negatywnych, np. picia alkoholu, używania wulgarnych wyrażeń i gestów, brutalności, zażywania narkotyków, przemocy itp.;

(5) zawierających treści wymienione w pkt I do załącznika.

Należy również wskazać, że zgodnie § 5 ust. 3 Rozporządzenia KRRiT nadawca kwalifikuje audycje lub inne przekazy do emisji w godzinach od 6:00 do 23:00 zgodnie
z kryterium kwalifikowania audycji lub innych przekazów przeznaczonych dla danej grupy wiekowej zawartymi w załączniku nr 3 do przedmiotowego rozporządzenia.

W ocenie Organu film “Psy” wyemitowany przez nadawcę niewątpliwie zawiera obrazy agresji, w tym przedstawionej w sposób naturalistyczny i brutalny. Natomiast nadawca w odwołaniu kwestionował, aby w wyemitowanym filmie (...) obecne były sceny i treści mogące mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny, psychiczny lub moralny rozwój małoletnich. W szczególności odwołujący zaprzeczył, że wspomniany film zawiera obraz agresji, zwłaszcza przedstawionej w sposób naturalistyczny i brutalny oraz sceny usprawiedliwiające agresję. Jednocześnie nadawca wskazał, że nie jest wystarczające do uznania, że rozpowszechnienie filmu było naruszeniem przepisów art. 18 ust. 5 u.r.t. oraz § 2 Rozporządzenia KRRiT, ale konieczne jest stwierdzenie, iż dana audycja zawiera treści, wskazane w załączniku nr 3 Rozporządzenia KRRiT. Ponadto Nadawca wskazał, że zdecydowana większość produkcji filmowych, podejmujących tematykę kryminalną emitowana jest przez nadawców telewizyjnych lub podmioty świadczące audiowizualne usługi na żądanie z oznaczeniem wiekowym „od lat 16". Wynika to z tego faktu, że szesnastolatkowie są w stanie odróżnić kreację twórców filmowych od otaczającej ich rzeczywistości i realiów życia codziennego. Mają rozwinięte zdolności abstrakcyjnego myślenia. Mimo, że ich system wartości wciąż jest intensywnie kształtowany, potrafią dokonywać oceny zachowań, nawiązywać i rozwijać relacje społeczne, budować więzi emocjonalne. Wiele filmów lub seriali opowiadających o świecie przestępczym, choć podejmują niełatwą i nieprzyjemną tematykę, ukazują one pewien fragment rzeczywistości.

Sąd nie podzielił stanowiska skarżącego, jakoby przedmiotowy film nie zawierał obrazów agresji zwłaszcza przedstawionej w sposób naturalistyczny i brutalny. Z ustalonego przez sąd stanu faktycznego, jak i z analizy zapisu filmu na załączonej płycie CD wynikają okoliczności wręcz przeciwne. Film zawiera wiele scen przedstawiających brutalne oraz naturalistyczne obrazy agresji, przemocy, w tym sceny morderstw, wymuszeń, zagrożeń
i zastraszeń.

Zgodzić się natomiast należało z nadawcą, że nie jest wystarczające do uznania, że rozpowszechnienie filmu było naruszeniem przepisów art. 18 ust. 5 u.r.t. oraz § 2 Rozporządzenia KRRiT, ale konieczne jest stwierdzenie, iż dana audycja zawiera treści, wskazane w załączniku nr 3 do ww. Rozporządzenia KRRiT. W ocenie Sądu przedmiotowy film zawiera jednak szereg treści i scen o których mowa w załączniku nr 3 do ww. rozporządzenia, w tym sceny przemocy, obrazy agresji ukazanej w sposób naturalistyczny
i brutalny, a więc treści określonych przez ustawodawcę.

Przytoczyć tu należy wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 maja 2022 r. (sygn. akt VII AGa 1003/21, LEX nr 3452778) z którym tut. Sąd w pełni się zgadza.
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że "Przepisy art. 18 ust. 5 ustawy oraz § 2 rozporządzenia i załącznika nr 3 pkt I do rozporządzenia określają łącznie wzorzec normatywny audycji, której treść podlega ocenie sądu pod kątem przesłanek szczegółowo opisanych przez ustawodawcę. Ów wzorzec normatywny kwalifikuje określone treści z uwagi na opisaną normatywnie zawartość audycji. Stwierdzenie zatem, że audycja zawiera treść, która została normatywnie określona przez ustawodawcę, nie wymaga wiadomości specjalnych. Oceny takiej dokonuje sąd z urzędu z uwagi na to, że przesłanki te mieszczą się w prawie materialnym. Obalenie domniemania prawnego następuje przez wykazanie, że audycja nie zawiera treści objętych normatywnym zakazem względnym”. Powyższe znajduje potwierdzenie również w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2004 r. (sygn. akt III SK 11/04, OSNP 2004, nr 22, poz. 393), w który wyraźnie wskazano, że zakaz rozpowszechniania audycji lub innych przekazów, które mogą zagrażać rozwojowi niepełnoletnich określony w art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii
i telewizji (jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 101, poz. 1114 ze zm.) dotyczy sytuacji,
w których zagrożenie to jest prawdopodobne. Pogląd ten Sąd Okręgowy w pełni podziela
i przyjmuje za własny. Dlatego w przypadku stwierdzenia, że treści wymienione w ww. przepisach są obecne w audycji, jest wystarczające dla stwierdzenia, że powinny być przez nadawcę wyemitowane w kategorii wiekowej od lat 18 w godz. 23.00-6.00.

Innymi słowy, wbrew twierdzeniu odwołującego, przesłanką nałożenia na nadawcę telewizyjnego lub radiowego kary finansowej w drodze decyzji wydanej przez Organ, nie jest wyemitowanie audycji, która rzeczywiście zagraża rozwojowi małoletnich, czy też ma na nich negatywny wpływ, lecz występowanie w niej treści wskazanych w Rozporządzeniu KRRiT.

Art. 18 ust. 5 u.r.t. w zw. z pkt. I załącznika nr 3 do ww. Rozporządzenia KRRiT stanowi wzór normatywny treści nieodpowiednich dla widzów małoletnich.
W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie Organ prawidłowo ustalił, że sceny opisane
w uzasadnieniu Decyzji nr (...), zawierają sceny przemocy oraz obrazy agresji, przedstawione w istocie w sposób naturalistyczny i brutalny (k. 89), a film (...) nacechowany jest przemocą, agresją i wulgaryzmami. Co więcej, przedmiotowy film zawiera takich scen znacznie więcej, co zostało przez Sąd ustalone w stanie faktycznym w wyniku skrupulatnej oceny filmu w kontekście regulacji ujętej w ustawie i rozporządzeniu.

Po dokonaniu przez Sąd analizy filmu (...) W. P., nie sposób nie zgodzić się z Organem, że zawiera on liczne sceny agresji, przemocy i brutalnych zachowań, po obu stronach konfliktu ukazanego w fabule filmu. Dodatkowo film ma nihilistyczny wydźwięk, bowiem zarówno gangsterzy, jak i byli funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa, mający za zadanie ich złapać, są osobami nieetycznymi, uwikłanymi
w nielegalne działania i łamiącymi prawo.

Przede wszystkim organ w decyzji skupił się jednak na kwestii sposobu ukazania obrazów agresji i przemocy, przedstawionej w sposób naturalistyczny i brutalny. Dlatego też, Sąd dokonując oceny decyzji i odwołania skupił się w znacznej mierze na tym aspekcie. Jak wskazano powyżej, art. 18 ust. 5 u.r.t. w zw. z pkt. I załącznika nr 3 do ww. Rozporządzenia KRRiT stanowi wzór normatywny treści nieodpowiednich dla widzów małoletnich. Załącznik nr 3 w pkt I wskazuje m.in., że małoletni poniżej 18 lat nie powinni oglądać audycji lub innych przekazów zawierających sceny lub treści prezentujące obrazy agresji, zwłaszcza przedstawionej w sposób naturalistyczny i brutalny.

Ustalić należało zatem, czy przedmiotowy film zawierał obrazy agresji. Już w tym miejscu wskazać należy, że ustawodawca precyzując wzorzec normatywny treści nieodpowiednich da osób małoletnich zawarł szereg przykładów treści, które mogą nie być odpowiednie dla małoletnich widzów. Ukazanie chociażby jednej z wymienionych w pkt I załącznika nr 3 treści oznacza naruszenie norm Rozporządzenia. Ustawodawca nie wymaga zatem występowania w jednej audycji czy przekazie kilku czy wszystkich przykładów niewłaściwych treści. Rodzaj i ilość naruszeń ww. normy może ewentualnie wpływać na wysokość kary administracyjnej nałożonej na nadawcę.

Dla oceny zasadności nałożenia przez organ na nadawcę przedmiotowej kary wystarczające jest bowiem nawet stwierdzenie, że audycja wyemitowana pomiędzy godz. 6 a 23 zawierała przynajmniej jedną scenę zawierającą treść określoną w pkt I załącznika nr 3 do ww. Rozporządzenia.

W pierwszej kolejności ustalić należało jednak znaczenie terminu „agresja”.

Agresja (łac. aggresio – napaść) – zespół zachowań zmierzających do zmuszenia przeciwnika do odstąpienia od swoich zamiarów lub praw (np. chęć zawładnięcia terytorium lub zdobyczą). Agresja może stać się aktem fizycznej przemocy wobec przeciwnika (ofiary agresji) lub jedynie sygnalizacją możliwości dokonania takiego aktu. Na agresję składa się wiele różnych wzorców zachowań.

Formy i źródła agresji mają różne nasilenie w zależności od kategorii. Agresja jest definiowana w wielu kategoriach: biologicznych, społecznych i psychologicznych i trudno jest jednoznaczne nakreślić najważniejszą teorię tego zjawiska. Pojęcie agresji nie pozostawia jednak wątpliwości, że jest to działanie zamierzone, mające na celu wyrządzenie komuś krzywdy lub sprawienie bólu (por. Teorie agresji – prawdy czy mity? Krystyna Kowalczuk, Barbara Jankowiak, Elżbieta Krajewska-Kułak, Hanna Rolka, Matylda Sierakowska; Problemy Pielęgniarstwa 2011; 19 (3): str. 396–400, Wydawnictwo Via Medica).

Zauważyć należy, że ustawodawca używając słowa agresja nie posłużył się jedynie słowem agresja fizyczna, co oznacza, że przez agresję rozumieć należy zarówno agresję fizyczną i psychiczną. Wynika to chociażby z tego, że w nowelizacji Rozporządzenia z dnia 13 kwietnia 2022 r. w pkt 4 ppkt 4 załącznika nr 4 ustawodawca posłużył się już sformułowaniem „agresja fizyczna”.

W ocenie Sądu, sceny agresji wskazane w stanie faktycznym, jak i w decyzji organu zostały pokazane w sposób tak dosłowny, realistyczny i wyraźny, że mogły oddziaływać na wyobraźnię młodego widza ze znaczną intensywnością, biorąc przy tym pod uwagę ich brutalność.

Sceny wskazane w filmie, przytoczone w decyzji organu czy też wskazane w stanie faktycznym zawierają szereg obrazów agresji oraz przemocy, ukazanej w sposób naturalistyczny i brutalny, mogą dostarczać silnych wrażeń i emocji związanych z przemocą i okrucieństwem. Film wyemitowany przez skarżącego o godz. 20 z oznaczeniem wiekowym „dla widzów od 16 lat” zawierał wiele scen agresji, przemocy i okrucieństwa. Jako przykład należy wskazać sceny torturowania Azjaty. Jest to scena na której widać kopanie nogą, brutalne bicie pięścią ofiary połączone z chichotem sprawców. Ofiara została przykryta foliowym workiem, co dodatkowo ją dehumanizuje a następnie pod ciało podstawiono naczynie do którego ścieka krew z torturowanego ciała. Worek jest foliowy, widać sylwetkę i ciało ofiary. Słuchać głuchy dźwięk uderzeń. Obrazy agresji i przemocy, a także okrucieństwa zawiera scena w motelu z akcji pojmania złodziei samochodów, ukazująca ciało mężczyzny po torturach. Ciało jest zakrwawione, przywiązane sznurem do fotela, widać, że ofiara była wcześniej torturowana, na twarzy , koszuli oraz rękach widać krew, w ustach ofiara ma wsadzony kawałek materiału, obok leżą wydłubane oczy. Po chwili sprawca strzela do policjantów. Scena jest ukazana w sposób realistyczny. W kadrze ukazana jest rana ofiary, widać miejsce postrzału, krew otaczającą sprawcę ofiary. Dochodzi do postrzelenia drugiego z policjantów. Kamera ukazuje ofiarę od tyłu, widać miejsce postrzału, kawałek marynarki policjanta jest oberwany. Następnie sprawca – gangster wybiega z motelu i zabija kolejnych dwóch policjantów. Podbiega do drugiego z nich i z bliska dwukrotnie go dobija. W filmie zawarte są także dwie sceny wymuszenia przez policjanta F. M. informacji od chemika B. i prokuratora Nawrockiego. Sceny trwają kilkanaście sekund, nie są ukazane przez ułamek sekundy Policjant używa przemocy wobec pokrzywdzonego, który z bólu i przerażenia krzyczy, że potrzebuje pomocy i wezwania karetki z uwagi na zawał serca; drugi policjant prosi o zaprzestanie kopania i bicia. Policjant dalej kontynuuje bicie
i kopanie ofiary. W przypadku prokuratora Nawrockiego policjant napada na niego
w szpitalu i z agresją, podduszając i dźgając nożem prawdopodobnie w rękę próbuje wymusić na nim przekazanie informacji. Film zawiera także scenę ukazującą zabójstwo z bliskiej odległości O. przez F. M.. W kadrze widać początkowo strzał w głowę, rozbryzgujące się kawałki mózgu, następnie ukazano twarz ofiary. Widać fragmenty mózgu, usta ofiary drgają. Sprawca jeszcze dobija ofiarę wielokrotnie z karabinu maszynowego. Scena ukazuje brutalne morderstwo z bliskiej odległości kolegi przez kolegę z którym policjant w przeszłości służył w strukturach służby bezpieczeństwa. Jak pokazują liczne sceny przedmiotowego filmu zachowania tego bohatera są nacechowane agresją (wobec chemika B., prokuratora Nawrockiego) . Morduje on dawnego kolegę „w imię zasad” – co nie odnosi się do obrony moralności, lecz stanowi karę wymierzoną koledze za uprawianie seksu z cudzą kobietą.

Większość scen przytoczonych w stanie faktycznym jest brutalna, bardzo naturalistyczna i krwawa. Sceny te nie trwają kilku sekund, nie stanowią tła dla filmu, lecz czasem ich obraz ukazywany jest przez kilkadziesiąt sekund. Obrazy agresji ukazują cierpienie i ból ofiar. Sceny zawierają wydłużone przykłady agresji, przemocy i okrucieństwa. Nie pokazują, jak wskazał skarżący ofiar w tle, z daleka, lecz najczęściej prezentują je
w sposób wyraźny, z bliska rany ofiar, ukazując obrażenia, które dostarczają silnych wrażeń
i emocji (wydłubane oczy, ukazanie rany postrzałowej z bliska, widok postrzelonej głowy
z częścią mózgu, dobijanie ofiar, polewanie związanej ofiary kanistrem z cieczą). Sceny te ukazują brutalność i bezwzględność w sposób bardzo realistyczny i niewątpliwie mogą oddziaływać na wyobraźnię 16 letniego widza ze znaczną intensywnością wywołując w nim lek, obawę czy strach.

Treści i sceny zaprezentowane w filmie, pomimo kryminalnego charakteru filmu są bardziej drastyczne i brutalne niż w filmach o podobnej tematyce. Co więcej, jak wskazano powyżej, film zawiera szereg scen z obrazami agresji i przemocy, które nie są tylko niezbędnym elementem filmu kryminalnego (a więc np. elementy pościgu, strzelaniny, pogodni, wymuszenia) lecz treści i długie sceny ukazane w sposób wyraźny, często ze zbliżeniami ukazujące momenty brutalnych mordów, czy też agresywnego zachowania w celu uzyskania określonych zeznań, informacji. Zauważyć należy, że pomimo postępującej brutalizacji życia społecznego, zwiększenia dostępu małoletnich do niedozwolonych treści morderstwa, brutalne wymuszenia, zastraszanie ukazywane w naturalistyczny sposób nie są zjawiskiem powszechnym do którego nawykł, bądź przywyknąć powinien poprzez oglądanie takich treści małoletni.

Sąd nie podziela stanowiska odwołującego zaprezentowanego w odwołaniu, iż film nie zawiera pokazywania agresji w sposób naturalistyczny i brutalny, jak też, że pokazane sceny mają na celu zasymbolizowanie okrucieństwa i agresji, a nie pokazywanie ich w sposób naturalistyczny. Jak wynika z treści pkt I ppkt 3 załącznika nr 3 do Rozporządzenia KRRiT ustawodawca za naruszenie § 2 ww. Rozporządzenia uznał samo zaprezentowanie w audycji lub przekazie obrazów agresji. Zatem dla uznania, że nadawca emitując audycję po godz. 20
z oznaczeniem dla widzów wieku 16 lat narusza ww. przepisy wystarczające jest ustalenie, iż audycja zawiera obrazy agresji. Dopiero w dalszej części ww. jednostki wskazano „zwłaszcza przedstawionej w sposób naturalistyczny i brutalny”. Przedmiotowy film zawiera nie tylko wiele obrazów agresji, ale ukazuje ją także w sposób brutalny i naturalistyczny. Znaczna część obrazów agresji okraszona jest wulgaryzmami, podniesionym głosem, krzykami i zastraszaniem.

Mając zatem na względzie, że to kryteria wskazane w ustawie oraz w rozporządzeniu wydanym w oparciu o jej delegację wskazują na treści nieodpowiednie dla widza 16 letniego, Sąd jest w pełni związany tymi normami i zobligowany do ich oceny w kontekście treści przedmiotowego filmu. Analiza filmu (...) doprowadziła Sąd do przekonania, że zawierał on treści wskazane w pkt I załącznika nr 3 do przedmiotowego Rozporządzenia i w oparciu
o § 2 Rozporządzenia mógł być rozpowszechniony w godzinach od 23.00 do 6.00.

Zważyć należy w tym aspekcie, że w załączniku nr 3 pkt. I do ww. Rozporządzenia, wskazano, że u małoletnich od 16 do 18 roku życia następuje wprawdzie stopniowa integracja funkcji psychicznych, kształtuje się większa samodzielność, tendencje do poznania siebie
i projektowanie swojego dorosłego życia, jednakże małoletnich w tym wieku nadal cechuje duża wrażliwość i labilność emocjonalna, tendencja do przeceniania poziomu własnej dojrzałości, do podejmowania ważnych życiowo decyzji bez zrozumienia ich następstw
i konsekwencji oraz do uproszczonego rozstrzygania skomplikowanych spraw egzystencjonalnych.

Film, zdaniem Sądu nacechowany jest przemocą, agresją, wulgaryzmami. Przedstawione sceny pokazane zostały w sposób tak dosłowny, realistyczny i wyraźny, że mogły oddziaływać na wyobraźnię młodego widza ze znaczną intensywnością.

Nie zasługuje na uwzględnienie argument nadawcy, że obecnie młodzież inaczej postrzega pewne kategorie przemocy lub agresji niż miało to miejsce przed kilku laty, ponieważ małoletni mają obecnie dostęp do gier komputerowych, które mimo rozbudowanej, ciekawej fabuły bardzo często są okraszone dużą ilością krwawych i brutalnych scen, obrazowaniem i stosowaniem przemocy na ekranie, a jednocześnie potrafią właściwie ocenić płynący stamtąd przekaz i oddzielić rozrywkę od bezmyślnego przejmowania wzorców.

Abstrahując od oceny zasadności takiego poglądu skarżącego, z którym Sąd się nie zgadza, mając na względzie chociażby regularnie podawane do wiadomości publicznej zdarzenia przemocowe, o charakterze kryminalnym, w tym pobicia, bójki, włamania, wymuszenia z udziałem małoletnich, wydaje się, że takiego stanowiska nie podzielił także
i ustawodawca. Zauważyć należy, że w dniu 1 maja 2022 r. weszło w życie nowe Rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 13 kwietnia 2022 r. w sprawie kwalifikowania, rozpowszechniania i sposobu zapowiadania audycji lub innych przekazów mogących mieć negatywny wpływ na rozwój małoletnich (Dz. U. z 2022, poz. 938) w którym to pkt 4 załącznika nr 4 ustawodawca zdecydował się na znaczne rozszerzenie treści lub scen nieadekwatnych do małoletnich w wieku od 16 lat z 4 do 9 w stosunku do poprzedniego rozporządzenia.

Sąd nie podzielił także kolejnego zarzutu skarżącego, jakoby również inni nadawcy uznawali film “Psy” za należący do IV kategorii zgodnie z Rozporządzeniem KRRiT, co przemawiać miałoby za uwzględnieniem odwołania. Sąd zapoznał się z wykazem czasu emisji przedmiotowego filmu także przez innych nadawców od 2016 r.
(płyta CD, k. 97). Z treści tego wykazu wynika, że film był wielokrotnie emitowany przez różnych nadawców na przestrzeni ostatnich lat, w tym także (lecz rzadko) po godz. 20. Okoliczność ta jest jednak okolicznością irrelewantną dla niniejszej sprawy, ponieważ jak słusznie wskazał Organ w Decyzji nr (...) zgodnie z § 5 ust. 3 Rozporządzenia KRRiT każdy nadawca jest zobowiązany samodzielnie kwalifikować audycje do danej grupy wiekowej, a nadawca niezależnie powinien decydować o dopuszczeniu do emisji na antenie określonych audycji, gdyż zgodnie z art. 13 ust. 1 u.r.t., kształtuje on program samodzielnie
i jest odpowiedzialny za jego treść. W tym kontekście, niewłaściwe postępowanie innych nadawców – nie ukaranych przez organ karą administracyjną nie może stanowić podstawy do uwzględnienia jego odwołania.

Skarżący dla wykazania zasadności swojego stanowiska powołał się także na fakt, że film (...) jest szczególnym i ważnym utworem w polskiej kinematografii, w którym pokazano „jak ludzie powiązani z władzą komunistyczną nie zostają ukarani. Podał, że film ukazuje, jak polskie społeczeństwo zostaje zdradzone na rzecz układów politycznych pomiędzy ludźmi dotychczas trzymającymi władzę a tymi, ogłaszanymi jako bohaterowie upadku komunizmu”. Wskazał także, że film był pierwszym filmem z polskiego nurtu bandyckiego lat 90’ XX. Pomimo rozdźwięku wśród krytyków oraz ich ocen stawianych (...), z czasem dostrzeżono, jak dużą siłę oddziaływania na polską widownię miał ten film. Powołując się na recenzje i artykuły w tygodniu (...) oraz magazynie (...) przytoczył, że pierwsza część filmu przyciągnęła przed ekrany (rekordową jak na ówczesną oglądalność polskich filmów) liczbę 400 tysięcy widzów. Co więcej, w raporcie stworzonym dla (...) o najważniejszych wydarzeniach w Polsce 1998-99, uznano (...) za jeden z najważniejszych filmów, które miały wpływ na mentalność Polaków. „Patrząc całościowo na życie ów bohatera opowiedziane w filmie bez wątpienia stwierdzić można, że jego historia nie jest przepełniona sukcesami życiowymi wynikającymi z nagannego, agresywnego postępowania i łamania norm moralnych”.

W ocenie Sądu kwestia oceny warstwy merytorycznej i artystycznej filmu jest całkowicie poza zasięgiem oceny nie tylko organu, ale i sądu rozpoznającego przedmiotowe odwołanie. Kwestię tę należy bowiem pozostawić krytykom filmowym, filmoznawcom oraz miłośników kinomatografii. Sąd zobowiązany jest bowiem dokonać analizy scen lub treści
w nim zawartych w kontekście naruszenia art. 18 ust. 5 u.r.t. oraz § 2 Rozporządzenia w zw.
z pkt I Załącznika nr 3 do Rozporządzenia.

W tym kontekście zgodzić należy się ze stanowiskiem organu wyrażonym
w odpowiedzi na odwołanie, iż nie można również skutecznie odwoływać się do tematyki do jakiej nawiązywał film, aby uznać za usprawiedliwione zakwalifikowanie przedmiotowej audycji jako odpowiedniej dla widzów małoletnich. Tematyka filmu, trafność czy doniosłość podnoszonych tam problemów nie są wyznacznikiem określenia kwalifikacji audycji z punktu widzenia art. 18 ust. 5 u.r.t. w zw. z rozporządzeniem KRRiT. Obecność treści wskazanych
w rozporządzeniu jako nieodpowiednich dla widzów małoletnich przesądza o konieczności zakwalifikowania audycji jako odpowiedniej dla widzów dorosłych z jednoczesną emisją audycji w godzinach 23.00-6.00.

Organ po zapoznaniu się z całością audycji, stwierdził, iż obecność ww. scen w świetle pkt. I ppkt. 3 załącznika nr 3 do rozporządzenia KRRiT w zw. z art. 18 ust. 5 u.r.t. oraz § 2 rozporządzenia KRRiT przesądza o konieczności zakwalifikowania przedmiotowej audycji jako odpowiedniej dla widzów dorosłych. Stanowisko to Sąd Okręgowy podziela. Innymi słowy, walory artystyczne filmu nie mają wpływu na jego ocenę w świetle regulacji zawartej w art. 18 u.r.t. oraz ww. Rozporządzenia.

Sąd za niezasadny uznał także zarzut skarżącego, że film był prezentowany przez innych nadawców z oznaczeniem wiekowym dla widzów powyżej 16 roku życia - co zdaniem skarżącego usprawiedliwia przyjętą przez niego kwalifikację wiekową oraz porę emisji.
W ocenie Sądu, ponownie w tym miejscu podkreślić należy, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 u.r.t. nadawca samodzielnie kształtuje program i odpowiada za jego treść, zatem nie jest uprawnione powoływanie się na działania innych nadawców w tym zakresie. Naruszanie ww. regulacji przez innych nadawców nie uzasadnia takiego zachowania po stronie skarżącego.

Z ww. powodu, nie jest również zasadne powoływanie się przez skarżącego na inne audycje (wymienione w odwołaniu czy przy piśmie z dnia 15 września 2023 r. (k. 170-194), które w jego ocenie również zwierają sceny agresji i zostały zakwalifikowane również jako odpowiednie dla widzów w wieku od lat 16.

Kwestia ta była przedmiotem oceny Sądu Apelacyjnego w Warszawie, który m.in.
w wyroku z dnia 6 października 2023 r. (sygn. akt VII AGa 1530/22) wskazał, że zgodnie
z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji nadawca samodzielnie kształtuje program i odpowiada za jego treść, zatem nie jest uprawnione powoływanie się na działania innych nadawców w tym zakresie. Podstawą kwalifikowania audycji do odpowiadającej kategorii wiekowej przez nadawcę są właściwe przepisy prawa powszechnie obowiązującego, a nie działania innych nadawców czy dostawców audiowizualnych usług medialnych na żądanie. Ponadto zauważyć należy także, że część audycji wskazywanych przez skarżącego w ww. piśmie dotyczy audycji dostępnych w serwisie (...), która to usługa nie jest świadczona przez podmiot podlegający polskiemu prawu. Zaś inne wskazane w tym piśmie, zgodnie z twierdzeniem skarżącego były obecne w serwisach audiowizualnych usług medialnych na żądanie (vod) a nie w programie. Organ zatem nie ma możliwości nałożenia na te podmioty stosownej kary.

W ocenie Sądu, brak było także podstaw do zmiany decyzji poprzez zmniejszenie nałożonej kary. Wysokość nałożonej kary została ustalona zgodnie z przesłankami określonymi w art. 53 ust. 1 u.r.t., tj. zakresem i stopniem szkodliwości naruszenia, dotychczasową działalnością Nadawcy oraz jego możliwościami finansowymi.

Zgodnie z art. 53 ust. 1 u.r.t. jeżeli nadawca narusza obowiązek wynikający
z przepisów art. 14a ust. 1-2, art. 15 ust. 1, 2 i 3, art. 15a ust. 1, art. 16 ust. 1-6, art. 16a, art. 16b ust. 1-3, art. 16c, art. 17 ust. 1-7, art. 17a ust. 1-7, art. 18 ust. 1-5b i 7, art. 18a ust. 1
i 1a, art. 20 ust. 1, art. 20b ust. 1 i 6, art. 20c ust. 1-5, art. 37c ust. 1 i 2, art. 43 ust. 2 lub art. 43a ust. 1 lub z przepisów wydanych na podstawie art. 14a ust. 3, art. 15 ust. 4, art. 15a ust. 6 i 7, art. 16 ust. 7, art. 16b ust. 3b, art. 17 ust. 8, art. 17a ust. 9, art. 18 ust. 6, art. 18a ust. 2 lub art. 37c ust. 3 lub nie zastosował się do wezwania, o którym mowa w art. 43a ust. 2, Przewodniczący Krajowej Rady wydaje decyzję nakładającą na nadawcę karę pieniężną
w wysokości do 50% rocznej opłaty za prawo do dysponowania częstotliwością przeznaczoną do rozpowszechniania programu drogą rozsiewczą naziemną, a w przypadku gdy nadawca nie uiszcza opłaty za prawo do dysponowania taką częstotliwością, karę pieniężną w wysokości do 10% przychodu nadawcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, uwzględniając zakres i stopień szkodliwości naruszenia, dotychczasową działalność nadawcy oraz jego możliwości finansowe.

Nie zostały spełnione przesłanki odstąpienia od wymierzenia kary administracyjnej, ponieważ w przedmiotowej sprawie nie można mówić o znikomej wadze naruszenia, z uwagi na charakter dóbr, które zostały naruszone w wyniku działania nadawcy, tj. prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży. Dobro to ma szczególne znaczenie dla ustawodawcy, dlatego też jest chronione ustawowo. W ocenie Sądu, niektóre sceny filmu (wskazane w stanie faktycznym) mogą u niektórych, szczególnie wrażliwych małoletnich widzów pogłębiać – typową dla tego wieku – nasiloną neurotyczność, doświadczanie lęku, napięcia, strachu, złości, bezradności. Jak wskazano w ww. Rozporządzeniu małoletnich w tym wieku (od 16 do 18 roku życia) nadal cechuje duża wrażliwość i labilność emocjonalna, tendencja do przeceniania poziomu własnej dojrzałości, do podejmowania ważnych życiowo decyzji bez zrozumienia ich następstw i konsekwencji oraz do uproszczonego rozstrzygania skomplikowanych spraw egzystencjonalnych. Pomimo zatem stopniowej integracji funkcji psychicznych, kształtowania się większej samodzielności, tendencji do poznania siebie
i projektowania swojego dorosłego życia treści i sceny zawarte w filmie mogą mieć negatywny wpływ na psychiczny, fizyczny czy moralny rozwój małoletnich. Dlatego też Sąd uznał, że zakres i stopień szkodliwości naruszenia był znaczny i uzasadniał nałożenie kary
w przedmiotowej wysokości. W tym miejscu zauważyć także należy, że organ nie zdecydował się na wymierzenie maksymalnej kary. Opłata za dysponowanie częstotliwością do nadawania programu w ramach (...) – od której zależy wysokość kary - wynosi (...) zł, a co za tym idzie górna granica kary mogła wynosić nawet (...) zł. Kapitał zakładowy (...) S.A. wynosi (...) zł i został opłacony w całości (k. 78), co sugeruje, że możliwości finansowe nadawcy pozwalają mu na uiszczenie przedmiotowej kary.

W tym miejscu, w kontekście stopnia szkodliwości ww. naruszenia wskazać należy także na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2019 r. (sygn. akt I NSK 60/18),
w którym wskazano, że „Ochrona dziecka przed demoralizującym wpływem środków masowego przekazu może stanowić podstawę do ograniczenia wolności wypowiedzi czy wolności gospodarczej. Ustawodawca ma obowiązek ustanowić procedurę egzekwowania prawa dziecka do ochrony przed demoralizacją i innymi patologicznymi zjawiskami. Poszanowania tego prawa domagać się może nie tylko samo dziecko i jego rodzice, ale każdy - ma ono rangę uprawnienia o charakterze actio popularis, ponieważ ochrona małoletnich przed demoralizacją oraz innymi patologiami stanowi wartość o fundamentalnym znaczeniu dla całego społeczeństwa. Można więc powiedzieć, że art. 72 ust. 1 Konstytucji RP stanowi klauzulę zabezpieczającą prawidłowe wychowanie dziecka przez rodziców oraz dobro tego dziecka w procesie wychowania. Zakaz emisji przekazów medialnych zawierających treści mogących negatywnie wpłynąć na rozwój małoletnich, zabezpieczony sankcją w postaci administracyjnej kary pieniężnej nakładanej przez Przewodniczącego KRRiT, stanowi adekwatną realizację prawnego obowiązku ciążącego na ustawodawcy na mocy Konstytucji RP. Służy on w szczególności ochronie małoletnich przed demoralizacją - czyli destrukcyjnym wpływem przekazów medialnych na wyobrażenie o tym, co jest dobre i przyzwoite, a co złe. W dobie powszechnej dostępności środków masowego przekazu rodzice mogą nie być w stanie sprawować pełnej pieczy nad programami telewizyjnymi, z którymi zapoznają się ich dzieci. Z tego powodu również państwo, z poszanowaniem zasady pomocniczości i proporcjonalności, powinno wspierać rodziców w ochronie małoletnich przed demoralizującym wpływem niektórych przekazów medialnych.”

Mając na uwadze powyższe, odwołanie od Decyzji nr (...) z dnia 1 lutego 2022 r. podlegało oddaleniu w całości.

Jedynie na marginesie wskazać należy, że w ocenie Sądu film nie ukazuje pokazywanie seksu w sposób opisany w pkt I załącznika nr 3 do Rozporządzenia. Scena aktywności seksualnej wskazana w stanie faktycznym oraz decyzji organu nie zawierała pokazania nagich ciał obu partnerów w trakcie odbywania stosunku seksualnego, a skupiała się na twarzy bohaterów.

Film zawiera także wiele wulgarnych i obscenicznych zwrotów, których emisja mogłaby stanowić naruszenie art. 18 ust. 7 u.r.t., jednakże jak wynika z decyzji organu przepis ten nie znalazł zastosowania w podstawie nałożenia na nadawcę kary (a tylko
w uzasadnieniu), dlatego też Sąd nie dokonuje w tym zakresie bliższe analizy.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z którym Sąd obciążył odwołującego, jako stronę przegrywającą, kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego i zasądził kwotę 3.617,00 zł w oparciu o § 2 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804), wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (art. 98 § 1¹ k.p.c.) oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa

sędzia Paweł Stosio

Przewodniczący:	sędzia Paweł Stosio
Protokolant:	Sylwia Żurek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE