UZASADNIENIE

wyroku z dnia 5 lipca 2024 roku

A. A. wniosła o zasądzenie od B. (...) z siedzibą w R. (Łotwa) kwoty 10 015 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi w stosunku rocznym, od kwot:

- 9 400 zł od dnia 25 lipca 2020 r. do dnia zapłaty,

- 615 zł od dnia 21 września 2020 r. do dnia zapłaty

i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powódka podniosła, że 17 czerwca 2020 r. doszło do kolizji drogowej, na skutek której uszkodzeniu uległ należący do niej pojazd marki R. (...) o nr rej. (...). Sprawca kolizji legitymował się umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego u pozwanego ubezpieczyciela. Ubezpieczyciel przyjął odpowiedzialność za szkodę i wypłacił z tego tytułu świadczenie w kwocie 3 510,39 zł. Powódka nie zgodziła się z wysokością szkody ustaloną przez ubezpieczyciela i zleciła ustalenie kosztów naprawy pojazdu rzeczoznawcy M. M.. Rzeczoznawca ustalił koszty naprawy pojazdu na kwotę 35 244,65 zł. Za sporządzenie kalkulacji naprawy powódka zapłaciła 615 zł. Pozwany odmówił uzupełnienia odszkodowania i zwrotu kosztów sporządzenia kalkulacji naprawy.

Powódka domaga się zatem zapłaty kwoty 9 400 zł tytułem części kosztów naprawy pojazdu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następnego po wydaniu decyzji o przyjęciu odpowiedzialności za szkodę w pojeździe i kwoty 615 zł tytułem zwrotu kosztów sporządzenia na jej zlecenie kalkulacji naprawy pojazdu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następnego po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia roszczenia w tym zakresie.

W odpowiedzi na pozwem B. (...) z siedzibą w R. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany przyznał, że ponosi odpowiedzialność za szkodę w pojeździe powódki, a także że wypłacił z tego tytułu kwotę 3 510,39 zł. Kwota ta, w ocenie ubezpieczyciela, zapewnienia przywrócenie pojazdu do stanu sprzed powstania szkody. Możliwe jest dokonanie naprawy pojazdu za ww. kwotę za pośrednictwem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który to podmiot gwarantuje dokonanie naprawy pojazdu zgodnie z technologią producenta pojazdu przy uwzględnieniu preferencyjnych warunków, przede wszystkim rabatów na oryginalne części zamienne oraz niższą stawkę za roboczogodzinę prac naprawczych. Poszkodowana została poinformowana o możliwości dokonania naprawy w warsztatach sieci partnerskiej współpracującej z ubezpieczycielem oraz że dokonanie naprawy w innym warsztacie za kwotę wyższą niż wynikająca z kosztorysu, będzie uznane za zwiększenie rozmiaru szkody.

W piśmie z dnia 18 sierpnia 2023 r. powódka, powołując się na treść złożonej w toku procesu opinii biegłego sądowego R. S. z dnia 3 lipca 2023 r., rozszerzyła żądanie pozwu i wniosła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 31 800,81 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi w stosunku rocznym, od kwot:

- 31 185,81 zł od dnia 25 lipca 2020 r. do dnia zapłaty,

- 615 zł od dnia 21 września 2020 r.

i kosztami procesu według norm przepisanych.

Pozwana wniosła o oddalenie rozszerzonego powództwa, podnosząc argumenty podniesione w odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

17 czerwca 2020 r. A. A. poruszała się należącym do niej pojazdem marki R. (...) o nr rej. (...).

Na skrzyżowaniu al. (...) i ul. (...) doszło do kolizji z pojazdem marki F. (...) o nr rej. (...).

Sprawcą kolizji był kierujący pojazdem marki F..

Sprawca kolizji legitymował się umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego w B. (...) z siedzibą w R..

Niesporne.

Do dnia 17 czerwca 2020 r. należący do powódki pojazd brał udział w jednej kolizji drogowej.

Dowód:

- informacja Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 01.07.2020 r.

Pojazd nie posiadał żadnych nieprawionych uszkodzeń nadwozia. Nie był poddawany pracom blacharsko – lakierniczym. Pojazd był serwisowany u autoryzowanych partnerów marki L. (...). Do napraw używane były części zamienne stosowane przez producenta pojazdu.

Dowód:

- zeznania świadka J. A. k. 145 – 149,

- zeznania powódki A. A. w charakterze strony k. 119 – 122.

A. A. zgłosiła szkodę B. (...) z siedzibą w R. telefonicznie.

Tego samego dnia otrzymała wiadomość e – mailową wraz z formularzem uzupełniającym do zgłoszenia szkody oraz informacją o zasadach likwidacji szkód komunikacyjnych.

W informacji o zasadach likwidacji szkód komunikacyjnych zdefiniowano pojęcie szkody częściowej i szkody całkowitej. W odniesieniu do szkody częściowej wskazano na dwie metody ustalania kosztów naprawy: metodę serwisową opartą o fakturę lub rachunek wystawiony przez warsztat, który dokonał naprawy oraz metodę kosztorysową opartą o przyjętą przez ubezpieczyciela kalkulację, określającą planowany koszt naprawy pojazdu. Sporządzenie kalkulacji odbywa się w programie eksperckim i zakłada posługiwanie się parametrami najbardziej zobiektywizowanymi z punktu widzenia obrotu gospodarczego. Kosztorysowy sposób likwidacji szkody częściowej w żaden sposób nie ogranicza uprawnionemu swobody wyboru co do możliwości i sposobu naprawy pojazdu.

Dowód:

- wiadomość e – mailowa z dnia 17.06.2020 r. k. 52,

- informacja o zasadach likwidacji szkód w umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych k. 54 – 56.

W treści formularza uzupełniającego do telefonicznego zgłoszenia szkody w opisie zdarzenia powódka wskazała, że wjeżdżając na zielonym świetle na skrzyżowanie została uderzona z lewej strony przez ten pojazd. Uszkodzeniu uległy następujące elementy należącego do niej pojazdu: zderzak przedni, felga lewa, felga prawa, przekładnica, kierownica z drążkami, zawieszenie lewego koła – do sprawdzenie, reflektor prawy.

W toku postępowania likwidacyjnego, w odniesieniu do uszkodzeń felgi prawej, A. A. wyjaśniła, że do uszkodzenia felgi przedniej prawej doszło w wyniku uderzenie o krawężnik po uprzedniej utracie sterowności pojazdu.

Dowód:

- formularz uzupełniający do telefonicznego zgłoszenia szkody k. 13,

- wiadomość e – mailowa z 20.06.2020 r. w aktach szkodowych płyta w kopercie na k. 62.

W protokole szkody w pojeździe sporządzonym w toku postępowania likwidacyjnego odnotowano, że uszkodzeniu uległy następujące elementy:

- drążek poprzeczny lewy – do wymiany,

- przegub kulowy drążka poprzecznego lewego – do wymiany,

- tarcza koła aluminiowego przedniego lewego – do wymiany,

- zderzak przedni k/d-e – lakierowanie,

- poj.przód/tył zmierz. i ustaw. – regulacja.

W pojeździe nie stwierdzono uszkodzeń nie związanych ze zgłoszoną szkodą.

Dowód:

- protokół szkody w pojeździe k. 12 v.

Ubezpieczyciel sporządził kosztorys kosztów naprawy pojazdu na kwotę 3 510,39 zł brutto.

Kosztorys został wykonany w programie (...) w oparciu o technologię naprawy pojazdu określoną przez producenta pojazdu dostępną w oprogramowaniu firm eksperckich z uwzględnieniem:

- średniej stawki za roboczogodzinę ustalonej przez ubezpieczyciela na podstawie cen stosowanych przez warsztaty naprawcze działające na terenie miejsca zamieszkania uprawnionego lub miejsca naprawy pojazdu na poziomie 55 zł netto,

- cen materiałów lakierniczych występujących na polskim rynku, których wartość pomniejszono o 45% w stosunku do norm producenta i standardów lakierniczych opracowanych przez wyspecjalizowane instytuty,

- cen części zamiennych pochodzących od producentów i importerów pojazdów oraz od dostawców niezależnych, przy czym wartość części oryginalnych serwisowych pomniejszono o 20%

Zastosowano części zamienne Q (części zamienne o tej samej jakości jak części oryginalne oznaczone logo producenta dostarczającego części na pierwszy montaż pojazdu) oraz części zamienne P (części zamienne porównywalnej jakości, których producent zaświadczy, że są one tej samej jakości co komponenty, które są lub były stosowane do montażu danych pojazdów). Zastosowanie tych części uzasadnia wiek pojazdu powyżej 8 lat oraz cechy części, tj. fakt, że są to części o nieskomplikowanej konstrukcji (drążek poprzeczny i przegub kulowy drążka poprzecznego).

Zastosowano rabaty na części zamienne L. (...) w wysokości 20%.

W treści kosztorysu zawarto informację, że wskazana wysokość odszkodowania zapewni możliwość przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody. Zachęcamy do skorzystania z usług współpracującej z nami sieci warsztatów naprawczych, w skład której wchodzą wysoko wykwalifikowane warsztaty gwarantujące naprawę najwyższej jakości. W przypadku zainteresowania zorganizowaniem naprawy oraz zakupem części zamiennych, wskazano dane kontaktowe (e – mail i nr tel.).

Dowód:

- kosztorys k. 11 – 12, k. 57 – 58.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zarządza jedną z międzynarodowych sieci naprawczych pojazdów. Spółka ta zawarła z B. (...) z siedzibą w R. oraz jej spółką serwisową (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. umowę o współpracy zapewniającą organizację usługi napraw pojazdów w programie (...) w ogólnopolskiej sieci naprawczej na podstawie kalkulacji (kosztorysów) naprawy sporządzanych przez B. (...)/ (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w ramach Programu (...) gwarantuje przeprowadzenie naprawy:

- zgodnie z zaleconą przez producenta technologią naprawy pojazdu danej marki, na podstawie kosztorysu B. (...)/ (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, z uwzględnieniem zakresu i kosztu naprawy w nim wskazanym,

- w dowolnym warsztacie naprawczym należącym do sieci naprawczej,

- z uwzględnieniem stawki roboczogodziny prac blacharskich, lakierniczych i mechanicznych, z zastrzeżeniem, że są one uzależnione od serwisu i jego lokalizacji (regionu), przy czym koszt roboczogodziny zawiera się w przedziale od 52 zł do 60 zł netto,

- z uwzględnieniem rabatu na części oryginalne (O) w wysokości uzależnionej od rabatów stosowanych przez poszczególnych dystrybutorów pojazdów i części zamiennych, zgodnie z załącznikiem nr 1; rabatu na części od dystrybutorów niezależnych (Q i P) w wysokości 20% od ceny detalicznej oraz rabatu na materiały lakiernicze w wysokości 33% od ceny detalicznej podawanej w kalkulacyjnych systemach eksperckich A./E..

Dowód:

- zaświadczenie z dnia 09.05.2017 r. k. 59 – 60.

Decyzją z dnia 24 czerwca 2020 r. ubezpieczyciel przyznał powódce odszkodowanie obejmujące koszty naprawy pojazdu w kwocie 3 510,39 zł. Kwota ta została wypłacona.

Niesporne, a nadto dowód:

- powiadomienie o decyzji k. 14, k. 51,

A. A. zleciła ustalenie kosztów naprawy pojazdu rzeczoznawcy z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego M. M..

Rzeczoznawca ustalił koszt naprawy pojazdu na kwotę 35 244,65 zł brutto.

Za sporządzenie kalkulacji naprawy powódka zapłaciła 615 zł.

Dowód:

- opinia techniczna k. 15 – 16,

- kalkulacja naprawy k. 17 – 19,

- faktura /metoda kasowa/nr (...) k. 19 v.

Pismem z dnia 23 lipca 2020 r. powódka, powołując się na kalkulację naprawy pojazdu sporządzoną przez rzeczoznawcę M. M., wezwała ubezpieczyciela do zapłaty kwoty 31 734,26 złotych tytułem uzupełnienia odszkodowania oraz kwoty 615 zł tytułem zwrotu kosztów sporządzenia opinii rzeczoznawcy, w terminie 14 dni od otrzymania wezwania do zapłaty.

Pismem z dnia 21 sierpnia 2020 r. ubezpieczyciel odmówił uzupełnienia odszkodowania.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k. 20,

- pismo z dnia 21.08.2020 r. k. 21 – 22.

Po kolizji pojazd został naprawiony prowizorycznie, przy użyciu używanych części zamiennych. Części zostały nabyte od osoby prywatnej bez rachunku.

Dowód:

- zeznania świadka J. A. k. 145 – 149,

- zeznania powódki w charakterze strony k. 119 – 122.

Na skutek kolizji z dnia 17 czerwca 2020 r. w pojeździe należącym do powódki uszkodzeniu uległa okładzina zderzaka przedniego, elementy układu jezdnego oraz kierowniczego takie jak: felga przednia lewa, felga przednia prawa, przekładnia kierownicza, drążek kierownicy lewy, główka drążka kierowniczego i zderzak przedni.

Podczas kolizji z dnia 17 czerwca 2020 r. mogło dojść do uszkodzenia felgi przedniej prawej. W toku postępowania likwidacyjnego powódka wyjaśniła, że do uszkodzenia felgi przedniej prawej doszło w wyniku uderzenie o krawężnik po uprzedniej utracie sterowności związanej z przerwaniem ciągłości drążka kierowniczego lewego. W efekcie ruchu pojazdu po zderzeniu z pojazdem marki F. (...), pojazd powódki mógł przemieścić się w taki sposób, że przednim prawym kołem najechał na wysepkę zlokalizowaną w obrębie skrzyżowania. Taki przebieg zdarzenia deklarowany przez powódkę jest wysoce prawdopodobny. Przeprowadzenie symulacji co do tego, czy do uszkodzenia felgi przedniej prawej mogło dojść podczas kolizji byłoby utrudnione z uwagi na fakt, że relacje uczestników zdarzenie nie precyzują dokładnie toru ruchu pojazdów, a jedynie kierunki, z których się poruszały. Symulacja nie dałaby zatem precyzyjnej odpowiedzi na to pytanie.

Zakres naprawy pojazdu należącego do powódki obejmuje:

- wymianę zestawu mocowań zderzak przedniego – w związku z lakierowaniem okładziny zderzaka przedniego konieczny był jej demontaż, zaś do ponownego montażu uzasadnione jest zastosowanie nowego zestawu mocowań, który jest komponentem jednorazowego użycia,

- wymianę felgi przedniej lewej ,

- wymianę felgi przedniej prawej,

- wymianę przekładni kierowniczej,

- wymianę drążka kierownicy lewego,

- wymianę główki drążka kierowniczego lewego,

- lakierowanie zderzaka przedniego.

Podczas zdarzenia doszło do złamania drążka kierowniczego lewego, który jest bezpośrednio połączony z przekładnią kierowniczą, co musiało być wywołane przez działanie dużych sił kolizyjnych. W takim przypadku z dużym prawdopodobieństwem doszło do uszkodzenia przekładni kierowniczej. W przypadku stwierdzenia trwałej deformacji elementów osi przedniej pojazdu, przekładni kierowniczej lub zespołu drążków kierowniczych, producent zaleca wymianę przekładni kierowniczej ze względów bezpieczeństwa. Przyłożenie powstałe podczas zdarzenia drogowego, którego siła została przeniesiona na przekładnię kierowniczą mogło spowodować uszkodzenia nierozpoznawalne z zewnątrz. Ewentualne sprawdzenie czy weryfikacja stanu zespołu jest nieopłacalna.

Wymianę felgi prawej przedniej przewiduje kalkulacja naprawy pojazdu sporządzona na zlecenie powódki przez rzeczoznawcę M. M..

Dokumentacja zgromadzona w postępowaniu likwidacyjnym nie wskazuje, aby zakwalifikowane do wymiany części i elementy posiadały wcześniejsze uszkodzenia niezwiązane ze zdarzeniem z dnia 17 czerwca 2020 r. lub też były poddawana w przeszłości naprawom o charakterze blacharsko – lakierniczym.

Po kolizji pojazd został poddany naprawie mającej charakter częściowy i prowizoryczny. Dokonano wymiany drążka kierowniczego lewego wraz ze sworzniem oraz usunięto uszkodzenia obręczy kół przednich, natomiast nie odtworzono powłoki lakierowej okładziny zderzaka przedniego. W odniesieniu do przekładni kierowniczej, wobec braku możliwości jej demontażu, nie ma możliwości potwierdzenia jej wymiany. Ani świadek J. A. ani powódka nie są w stanie wskazać gdzie i za ile nabyli części, które zostały zamontowane w pojeździe po kolizji. Z powyższych względów nie było możliwe ustalenie rzeczywistych kosztów prowizorycznej naprawy.

Koszt naprawy pojazdu w nieautoryzowanych warsztatach naprawczych, przy uwzględnieniu powyższego zakresu prac naprawczych, zgodnie z technologią producenta pojazdu oraz zastosowaniu części zamiennych oryginalnych, sygnowanych logo producenta, i średnich stawek naprawczych na terenie miejsca zamieszkania powódki na poziomie 134,58 zł (prace blacharskie i mechaniczne) oraz 139,17 zł (prace lakiernicze) wynosi 34 696,20 zł brutto.

Dokumentacja zgromadzona w postępowaniu likwidacyjnym nie wskazuje, aby w pojeździe przed powstaniem szkody zamontowane były oprócz elementów oryginalnych serwisowych sygnowanych logo producenta pojazdu, jakiekolwiek alternatywne części zamienne.

W bazie danych zawartych w module AudaOptima stanowiącym człon systemu kalkulacyjnego A., wśród części zamiennych niezbędnych do wykonania naprawy pojazdu nie było dostępnych elementów alternatywnych o jakości Q. Nie było zatem możliwości przeprowadzenia naprawy pojazdu przy użyciu tego rodzaju części zamiennych.

W bazie danych dostępne były części alternatywne o jakości PC, PT, PJ i P, jednakże do naprawy pojazdu celowe jest zastosowanie części zamiennych posiadających akceptację wytwórcy pojazdu, a zatem oryginalnych, gdyż takie części dają gwarancję zgodności ich cech i własności z wymogami przewidzianymi przez producenta pojazdu. Zastosowanie do naprawy elementów o innej charakterystyce niż przewidziana przez producenta, bądź innych właściwościach, może negatywnie wpływać na działanie systemów bezpieczeństwa biernego, a zatem może stanowić potencjalne zagrożenie dla osób podróżujących pojazdem w przypadku kolejnej kolizji. Użycie do naprawy pojazdu części alternatywnych nieoryginalnych z zasady nie przywraca pojazdowi jego wartości sprzed zdarzenia, z uwagi na ich niejednokrotnie niską jakość oraz widoczne różnice w stosunku do komponentów oryginalnych, zaś złe dopasowanie części może powodować wydłużenie czasu naprawy, nie dając możliwości uzyskania zadowalającego efektu.

Wykonanie naprawy pojazdu przy użyciu nowych oryginalnych części, które przy normalne eksploatacji nie wymagają wymiany przez cały okres użytkowania pojazdu, nie spowoduje zwiększenia jego wartości, bowiem taka naprawa odtwarza co najwyżej stan pojazdu zbliżony do tego sprzed zdarzenia. Podwyższenie wartości pojazdu może wynikać z wymiany na nowe części i zespołów zużywających się procesie eksploatacji (np. elementy układu hamulcowego, wydechowego, opony, pod warunkiem, że przed szkodą były one zużyte w stopniu większym niż przeciętny, a także na skutek wymiany na nowe części, które przed szkodą nie miały pełnej wartości technicznej (nosiły ślady napraw, były uszkodzone lub znacznie zużyte np. korozyjnie lub eksploatacyjnie). Zgromadzony materiał dowodowy nie wskazuje, aby elementy uszkodzone na skutek kolizji i zakwalifikowane do wymiany nie były częściami oryginalnymi serwisowymi lub też aby nosiły ślady wcześniejszych napraw czy też uszkodzeń, tak więc wymiana tych elementów na nowe, sygnowane logo producenta, nie spowodowałoby wzrostu wartości pojazdu do stanu sprzed powstania szkody, a zatem nie doprowadziłby do wzbogacenia powódki.

Przyznane powódce odszkodowanie nie było wystarczające do dokonania naprawy pojazdu przywracającej go do stanu sprzed powstania szkody zarówno pod względem technicznym jak i estetycznym. Zastosowanie potrąceń ceny części zamiennych oraz materiałów lakierniczych nie wynikające z występowania wcześniejszych napraw lub uszkodzeń, niezależnie od wieku pojazdu oraz sposobu jego eksploatacji, z technicznego punktu widzenia jest nieuzasadnione. Z danych opublikowanych przez Stowarzyszenie (...) Oddział w S., wynika, że średnie stawki za roboczogodzinę prac blacharskich i mechanicznych wynosiły 134,59 zł netto, a prac lakierniczych – 139,17 zł.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej R. S. k. 159 – 197,

- uzupełniająca opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej R. S. k. 226 – 231,

- uzupełniające ustne wyjaśnienia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej R. S. na rozprawie w dniu 14 czerwca 2024 r. k. 262 – 263.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w całości.

Na wstępie wskazać należy, że sprawa niniejsza nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym.

Zgodnie z art. 505 (1) § 1 k.p.c. w postępowaniu uproszczonym rozpoznaje się sprawy o świadczenie, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia z rękojmi lub gwarancji - jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty. Zgodnie natomiast z art. 505 (3) § 3 k.p.c. jeżeli powód dochodzi części roszczenia, sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu przewidzianym w niniejszym rozdziale tylko wtedy, gdy postępowanie to byłoby właściwe dla całego roszczenia wynikającego z faktów przytoczonych przez powoda. W przeciwnym wypadku sprawa rozpoznawana jest z pominięciem przepisów niniejszego rozdziału.

Sprawa podlega rozpoznaniu w ramach postępowania uproszczonego tylko wówczas, gdy postępowanie to byłoby właściwe dla całego roszczenia wynikającego z faktów przytoczonych przez powoda. W przeciwnym razie sprawa rozpoznawana jest z pominięciem przepisów regulujących postępowanie uproszczone. W rozumieniu zatem art. 505³ § 3 dochodzenie roszczenia w części oznacza dochodzenie części roszczenia, które przysługuje powodowi przeciwko pozwanemu według faktów przytoczonych w pozwie, a nie części roszczenia, która w ramach danego stosunku prawnego w ogóle przysługiwała powodowi i pozostała po zaspokojeniu reszty.

Z uzasadnienia żądania pozwu wynika jednoznacznie, że w świetle kalkulacji naprawy pojazdu sporządzonej na zlecenie powódki przez rzeczoznawcę M. M., przysługuje jej roszczenie o naprawienie szkody obejmujące koszty naprawy pojazdu w kwocie 35 244,65 zł. Roszczenie to zostało zaspokojone w części co do kwoty 3 510,39 zł, a zatem do zapłaty pozostała kwota 31 734,26 zł. W niniejszej sprawie powódka domaga się zapłaty części tego roszczenia w kwocie 9 400 zł. Roszczenie przysługujące stronie powodowej według twierdzeń pozwu przekracza 20 000 zł, a zatem sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowią przepisy art. 822 § 1 i 2 k.c., art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (teks jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 ze zmianami) oraz art. 436 § 1 k.c. i 415 k.c.

Przepis art. 822 § 1 i 2 k.c. stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (§ 1 ). Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Zgodnie natomiast z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Stosownie zaś do treści przepisu art. 436 § 1 k.c. odpowiedzialność przewidzianą w przepisie art. 435 k.c. ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Jednakże gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny. Przepis art. 415 k.c. stanowi natomiast, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Okoliczności kolizji z dnia 17 czerwca 2020 r. nie były pomiędzy stronami sporne. Również legitymacja czynna po stronie powódki i bierna pozwanego B. (...) z siedzibą w R. do występowania w niniejszym procesie nie budziły wątpliwości.

Legitymacja bierna pozwanego ubezpieczyciela wynika z przepisu art. 19 ust. 1 zdanie pierwsze przywołanej wyżej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), zgodnie z treścią którego poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Było bowiem okolicznością niekwestionowaną, iż sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego ubezpieczyciela.

Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności za szkodę powstałą w pojeździe należącym do powódki i wypłacił odszkodowanie w kwocie 3 510,39 zł. Nie budziło bowiem wątpliwości, iż do przedmiotowego zdarzenia drogowego doszło na skutek zawinionego działania uczestnika ruchu drogowego posiadającego polisę w zakresie odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego u pozwanego ubezpieczyciela.

Niesporne było pomiędzy stronami również i to, że szkoda w pojeździe wyraża się w kosztach jego przywrócenia do stanu poprzedniego.

Przedmiotem sporu jest natomiast – zważywszy na stanowisko strony pozwanej wyrażone w odpowiedzi na pozew oraz w zarzutach do opinii biegłego sądowego R. S. – czy na skutek kolizji z dnia 17 czerwca 2020 r. doszło do uszkodzenia felgi prawej przedniej, czy przywrócenie pojazdu do stanu sprzed powstania szkody wymaga wymiany felg i przekładni kierowniczej oraz zważywszy na wiek pojazdu i fakt, że do wymiany zakwalifikowane zostały części o nieskomplikowanej konstrukcji (drążek poprzeczny, przegub kulowy drążka poprzecznego) konieczne jest zastosowanie oryginalnych części zamiennych jakości O. Nadto strona pozwana powoływała się na fakt możliwości dokonania naprawy pojazdu w warsztacie współpracującym z ubezpieczycielem.

Stan faktyczny sprawy w zakresie, w jakim był sporny, Sąd ustalił na podstawie dokumentów i wydruków wiadomości e – mailowych, zeznaniach świadka J. A. oraz zeznaniach powódki w charakterze strony, co prawdziwości i wiarygodności których Sąd nie powziął zastrzeżeń. Ustalenia faktyczne w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych Sąd poczynił na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego R. S. oraz złożonej przez niego opinii uzupełniającej i ustnych wyjaśnień do opinii złożonych na rozprawie w dniu 14 czerwca 2024 r. w zakresie wskazanym w dalszej części rozważań. Żadna ze stron nie podważała prawdziwości ani wartości dowodowej dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach szkodowych, na których biegły oparł swoje ustalenia, a i Sąd nie stwierdził okoliczności podważających ich wartość dowodową. Podniesione zaś przez stronę pozwaną zastrzeżenia co do zakresu powstałych w pojeździe uszkodzeń i sposobu przywrócenia pojazdu do stanu sprzed powstania szkody, a także zasadności użycia do naprawy części zamiennych jakości O zostały przez biegłego w wystarczającym stopniu wyjaśnione. Dlatego też Sąd mając na uwadze, że opinia została sporządzona zgodnie ze zleceniem, a także że jej treść wskazuje, że twierdzenia i wnioski biegłego znajdują oparcie w materiale dowodowym sprawy i nie stoją w sprzeczności z zasadami logiki, uznał opinię za przydatną do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

Na wstępie wskazać należy, że świadczenie ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia majątkowego ma charakter odszkodowawczy i ta funkcja kompensacyjna determinuje podstawową treść pojęciową, zakres i poziom odszkodowania. Odpowiedzialność natomiast zakładu ubezpieczeń jest szczególną postacią odpowiedzialności cywilnej, a prawo ubezpieczeń majątkowych jest częścią prawa odszkodowawczego. Pojęcie szkody w ubezpieczeniach jest zatem takie samo jak w innych działach prawa odszkodowawczego, zasada odszkodowania nie może być bowiem traktowana w oderwaniu od ogólnych zasad odszkodowawczych, które znalazły wyraz i zostały uregulowanie w kodeksie cywilnym. Dotyczy to samych pojęć szkody i odszkodowania. Wskazać przy tym należy, że zakład ubezpieczeń obowiązany jest do naprawienia szkody tylko w formie wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej, nie zaś wedle wyboru poszkodowanego także przez przywrócenie stanu poprzedniego, co wyłącza stosowanie w tych okolicznościach art. 363 § 1 k.c. Niezależnie od tego, czy poszkodowany naprawił, uszkodzoną rzecz, należy mu się od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie ustalone według zasad art. 363 § 2 k.c., w związku z art. 361 § 2 k.c., co oznacza, że jego wysokość ma odpowiadać kosztom przywrócenia rzeczy jej wartości sprzed wypadku.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W literaturze dominującą jest teoria adekwatnego związku przyczynowego, od której odstępstwa mogą wystąpić w warunkach opisanych w art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym granicach określonych w art. 361 § 1 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Co do zasady normalny związek przyczynowy pełni zatem w prawie cywilnym funkcję przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, a nadto wyznacza jej granice w tym sensie, że zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa zdarzeń, z którymi ustawa łączy jego obowiązek odszkodowawczy. Skutki zaś pozostające poza granicami adekwatnej przyczynowości nie są objęte takim obowiązkiem. Adekwatny związek przyczynowy pozwala na uznanie prawnej doniosłości tych skutków, które są dla badanego zdarzenia zwykłe (typowe, normalne), a na odrzucenie takich, które oceniamy jako niezwykłe, nietypowe, nienormalne. Następstwo zdarzenia ma zaś normalny charakter wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest następstwem danego zdarzenia lub gdy zazwyczaj, w zwykłym porządku rzeczy jest konsekwencją danego zdarzenia ( por. wyrok SN z dnia 11.09.2003 r., sygn. III CKN 473/01 oraz wyrok SN z dnia 26.01.2006 r., II CK 372/05). W świetle powyższego przepisu wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego świadczonego z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego jest zakreślona granicami odpowiedzialności cywilnej posiadacza, kierowcy samochodu. Reguła płynąca z przywołanego przepisu nakazuje także przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach wspomnianego adekwatnego związku przyczynowego. Podstawową bowiem funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody.

Odnosząc się do żądania zwrotu kosztów naprawy pojazdu wskazać należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Z przepisu art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (...) wynika natomiast, że odszkodowanie, które zakład ubezpieczeń, w ramach odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zobowiązany jest wypłacić poszkodowanemu, ustala się w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, jeżeli są oni zobowiązani do odszkodowania za szkodę wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu. Zgodnie natomiast z art. 363 § 1 k.c., naprawienie szkody, jeżeli taki jest wybór poszkodowanego, powinno nastąpić przez przywrócenie stanu poprzedniego. Odszkodowanie, jakie zobowiązany jest w takiej sytuacji wypłacić zakład ubezpieczeń, obejmuje wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy. Przywrócenie uszkodzonej rzeczy do stanu poprzedniego oznacza zaś doprowadzenie jej do stanu używalności i jakości w zakresie istniejącym przed wypadkiem; w razie uszkodzenia pojazdu mechanicznego chodzi o przywrócenie mu sprawności technicznej, zapewniającej bezpieczeństwo kierowcy i innych uczestników ruchu, oraz wyglądu sprzed wypadku ( por. uchwałę SN z dnia 12.04.2012 r., II CZP 80/11). Podkreślenia wymaga, że poszkodowanemu w związku z ruchem pojazdu mechanicznego przysługuje w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie odszkodowawcze z chwilą powstania obowiązku naprawienia szkody, a nie gdy powstaną koszty naprawy pojazdu. W myśl przepisów Kodeksu cywilnego i istoty instytucji odszkodowania, roszczenie i świadczenie odszkodowawcze jest niezależne od tego, czy naprawa została dokonana. Wysokość świadczeń należy obliczać na podstawie ustaleń co do zakresu uszkodzeń i technicznie uzasadnionych sposobów naprawy, przy przyjęciu przewidzianych kosztów niezbędnych materiałów i robocizny według cen z daty ich ustalenia, a naprawa pojazdu przed uzyskaniem świadczeń z zakładu ubezpieczeń i jej faktyczny zakres, nie ma zasadniczego wpływu na powyższy sposób ustalania ich wysokości. Zastosowanie takiego miernika dla ustalenia wysokości odszkodowania wymaga przede wszystkim jego kompensacyjna funkcja. Powstanie roszczenia w stosunku do ubezpieczyciela o zapłatę odszkodowania, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał (w ogóle lub w części) restytucji i czy ma taki zamiar. Dla powstania roszczenia o naprawienie szkody w postaci kosztów naprawy pojazdu nie mają również znaczenia późniejsze zdarzenia, choćby w postaci sprzedaży uszkodzonego lub już naprawionego pojazdu. Zbycie rzeczy jest uprawnieniem właściciela tak samo, jak korzystanie z niej. Skorzystanie z tego uprawnienia nie może ograniczać wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania; ubezpieczyciel sprawcy szkody powinien bowiem wyrównać uszczerbek w majątku poszkodowanego do pełnej wysokości szkody ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2021 r., I NSNc 150/20 i przywołane tam orzecznictwo).

Na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego R. S. Sąd ustalił, że na skutek kolizji z dnia 17 czerwca 2020 r. w pojeździe należącym do powódki uszkodzeniu uległa okładzina zderzaka przedniego, elementy układu jezdnego oraz kierowniczego takie jak: felga przednia lewa, felga przednia prawa, przekładnia kierownicza, drążek kierownicy lewy, główka drążka kierowniczego i zderzak przedni. Ustalenia co do tego, że doszło również i do uszkodzenia felgi prawej przedniej biegły oparł na materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu likwidacyjnym. W formularzu uzupełniającym do telefonicznego zgłoszenia szkody powódka wskazała, że w pojeździe uszkodzeniu uległa również felga przednia. Następnie w wiadomości e – mailowej z dnia 20 czerwca 2020 r. powódka wyjaśniła, że do uszkodzenia felgi przedniej prawej doszło w wyniku uderzenie o krawężnik po uprzedniej utracie sterowności związanej z przerwaniem ciągłości drążka kierowniczego lewego. W ocenie biegłego, zważywszy na przytoczone przez uczestników zdarzenia okoliczności kolizji, w efekcie ruchu pojazdu powódki po zderzeniu z pojazdem marki F. (...), pojazd powódki mógł przemieścić się w taki sposób, że przednim prawym kołem najechał na wysepkę zlokalizowaną w obrębie skrzyżowania. Taki przebieg zdarzenia deklarowany przez powódkę jest wysoce prawdopodobny. Przeprowadzenie zaś symulacji co do tego, czy do uszkodzenia felgi przedniej prawej mogło dojść podczas kolizji byłoby utrudnione z uwagi na fakt, że relacje uczestników zdarzenie nie precyzują dokładnie toru ruchu pojazdów, a jedynie kierunki, z których się poruszały. Symulacja nie dałaby zatem precyzyjnej odpowiedzi na to pytanie. Z protokołu oględzin pojazdu sporządzonego w toku postępowania likwidacyjnego

W odniesieniu do tego, czy pojazd został po kolizji przywrócony do stanu poprzedniego oraz jakie są koszty wykonanych prac naprawczych, Sąd ustalił, opierając się na opinii biegłego, że po kolizji pojazd został poddany naprawie mającej charakter częściowy i prowizoryczny. Dokonano wymiany drążka kierowniczego lewego wraz ze sworzniem oraz usunięto uszkodzenia obręczy kół przednich, natomiast nie odtworzono powłoki lakierowej okładziny zderzaka przedniego. Z zeznań natomiast świadka J. A. i powódki w charakterze strony wynika, ze do naprawy użyto używanych części zamiennych, zakupionych od osoby prywatnej. W odniesieniu do przekładni kierowniczej, wobec braku możliwości jej demontażu, nie ma możliwości potwierdzenia jej wymiany. Pojazd nie został zatem przywrócony do stanu sprzed kolizji, o czym poniżej. Materiał dowodowy sprawy nie dał natomiast żadnych podstaw do ustalenia wartości przeprowadzonych prac naprawczych. Ani świadek J. A. ani powódka nie są w stanie wskazać gdzie i za ile nabyli części, które zostały zamontowane w pojeździe po kolizji.

Zakres naprawy pojazdu należącego do powódki obejmuje:

- wymianę felgi przedniej lewej ,

- wymianę felgi przedniej prawej,

- wymianę przekładni kierowniczej,

- wymianę drążka kierownicy lewego,

- wymianę główki drążka kierowniczego lewego,

- lakierowanie zderzaka przedniego.

Charakter uszkodzeń obręczy kół w postaci głębokich zarysowań ze znacznymi ubytkami materiału uzasadnia zakwalifikowanie felg do wymiany. Producent pojazdu nie przewiduje naprawy felg ze względów bezpieczeństwa. Podczas zdarzenia doszło do złamania drążka kierowniczego lewego, który jest bezpośrednio połączony z przekładnią kierowniczą, co musiało być wywołane przez działanie dużych sił kolizyjnych. W takim przypadku z dużym prawdopodobieństwem doszło do uszkodzenia przekładni kierowniczej. W przypadku stwierdzenia trwałej deformacji elementów osi przedniej pojazdu, przekładni kierowniczej lub zespołu drążków kierowniczych, producent zaleca wymianę przekładni kierowniczej ze względów bezpieczeństwa. Przyłożenie powstałe podczas zdarzenia drogowego, którego siła została przeniesiona na przekładnię kierowniczą mogło spowodować uszkodzenia nierozpoznawalne z zewnątrz. Ewentualne sprawdzenie czy weryfikacja stanu zespołu jest nieopłacalna.

Sąd ustalił, że do naprawy pojazdu celowe jest zastosowanie części zamiennych posiadających akceptację wytwórcy pojazdu, a zatem oryginalnych, gdyż takie części dają gwarancję zgodności ich cech i własności z wymogami przewidzianymi przez producenta pojazdu. Biegły wyjaśnił, że zastosowanie do naprawy elementów o innej charakterystyce niż przewidziana przez producenta, bądź innych właściwościach, może negatywnie wpływać na działanie systemów bezpieczeństwa biernego, a zatem może stanowić potencjalne zagrożenie dla osób podróżujących pojazdem w przypadku kolejnej kolizji. Użycie do naprawy pojazdu części alternatywnych nieoryginalnych z zasady nie przywraca pojazdowi jego wartości sprzed zdarzenia, z uwagi na ich niejednokrotnie niską jakość oraz widoczne różnice w stosunku do komponentów oryginalnych, zaś złe dopasowanie części może powodować wydłużenie czasu naprawy, nie dając możliwości uzyskania zadowalającego efektu. Wykonanie naprawy pojazdu przy użyciu nowych oryginalnych części, które przy normalne eksploatacji nie wymagają wymiany przez cały okres użytkowania pojazdu, nie spowoduje zwiększenia jego wartości, bowiem taka naprawa odtwarza co najwyżej stan pojazdu zbliżony do tego sprzed zdarzenia. Zgromadzony materiał dowodowy nie wskazuje, aby elementy uszkodzone na skutek kolizji i zakwalifikowane do wymiany nie były częściami oryginalnymi serwisowymi lub też aby nosiły ślady wcześniejszych napraw czy też uszkodzeń, tak więc wymiana tych elementów na nowe, sygnowane logo producenta, nie spowodowałoby wzrostu wartości pojazdu do stanu sprzed powstania szkody, a zatem nie doprowadziłby do wzbogacenia powódki.

Ustalenie wysokości szkody obejmującej koszty naprawy pojazdu wymaga wiadomości specjalnych, a zatem obliguje Sąd do zasięgnięcia opinii biegłego sądowego (art. 278 par. 1 k.p.c.). Sąd, na wniosek strony powodowej, opinii takiej zasięgnął i na jej podstawie ustalił, że przywrócenie pojazdu do stanu sprzed powstania szkody wymaga zastosowania części zamiennych oryginalnych jakości O. Materiał zgromadzony przez ubezpieczyciela w toku postępowania likwidacyjnego nie dał bowiem żadnych podstaw do zdyskwalifikowania ustaleń poczynionych w tym zakresie przez biegłego. Fakt bowiem, że w dacie szkody dostępne były części alternatywne jakości P, który stał się przesłanką do ustalenia przez ubezpieczyciela kosztów naprawy pojazdu przy użyciu takich części zamiennych, nie może stanowić podstawy do przyjęcia, wbrew stanowisku wyrażonemu przez biegłego, a opartemu na posiadanych przez niego wiadomości specjalnych i doświadczeniu życiowemu, że użycie takich części przywróci pojazd do stanu sprzed powstania szkody. Strona pozwana nie naprowadziła również żadnego dowodu pozwalającego na ustalenie, że przy uwzględnieniu wieku pojazdu w chwili zdarzenia (6 lat) oraz faktu uprzednich jego napraw, celowe i ekonomicznie uzasadnione byłoby użycie alternatywnych części zamiennych. Zakres praw i obowiązków stron w postępowaniu cywilnym został określony przez ustawodawcę. Jednym z podstawowych obowiązków strony, która z danego faktu wywodzi skutki prawne, jest jego udowodnienie (art. 6 k.c.). Ponadto, stosownie do art. 3 k.p.c., strony obowiązane są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Przepis ten nakłada na strony określone w nim obowiązki o charakterze moralnym, etycznym oraz procesowym i przenosi na strony obowiązek dążenia do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Rolą sądu jest zatem jedynie ocena stanowisk i materiału dowodowego zaoferowanego przez strony. Sąd nie może domyślać się, jakie są faktycznie intencje strony, czy też korygować formułowane przez stronę tezy dowodowe, tak aby zgłaszane dowody stały się przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd nie może bowiem w toku postępowania wchodzić w zakres kompetencji stron sporu i podejmować działań zmierzających do udowodnienia zasadności roszczenia. Takie czynności sądu byłyby oczywiście sprzeczne z zasadami kontradyktoryjności sporu i równości stron postępowania ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2022 r., I CSK 1298/22). W świetle powyższego na pozwanym spoczywał ciężar dowodu co do faktów mających wpływ na ustalenie wysokości odszkodowania nas poziomie nie przekraczającym kwoty wskazanej w kalkulacji naprawy sporządzonej przez nią w postępowaniu likwidacyjnym. Takie dowody nie zostały zaoferowane.

W odniesieniu natomiast do twierdzeń, że poszkodowana winna dokonać naprawy pojazdu w warsztacie współpracującym z ubezpieczycielem wskazać należy, że zarówno sprawca szkody jak i ubezpieczyciel nie są uprawnieni do ingerowania w to w jakim warsztacie poszkodowany dokona naprawy pojazdu i fakt, że wybrał, czy też zamierza wybrać warsztat, który stosuje ceny części zamiennych i stawki za roboczogodziny prac blacharskich i lakierniczych wyższe niż te, które ubezpieczyciel byłby skłonny zaakceptować, nie zwalnia ani sprawcy szkody ani ubezpieczyciela z obowiązku zwrotu tych kosztów, o ile były one celowe i ekonomicznie uzasadnione w celu przywrócenia stanu poprzedniego pojazdu. Poszkodowany nie jest również zobowiązany do dokonywania naprawy pojazdu w warsztacie, który oferuje najniższe ceny za tego rodzaju usługi, ani też w warsztacie współpracującym z ubezpieczycielem. W szczególności w sytuacji, kiedy z ustaleń poczynionych w postępowaniu sądowym na podstawie opinii biegłego sądowego, jednoznacznie wynika, że ustalenia ubezpieczyciela co do wysokości szkody oparte były nie tyle na ustaleniach co do rzeczywistego stanu uszkodzonego pojazdu (rodzaju części zamiennych w jakie jest wyposażony), lecz na samym fakcie dostępności innych części zamiennych niż te, w które wyposażony był pojazd oraz przy uwzględnieniu jego wieku. Obowiązku ubezpieczonego zmniejszenia rozmiaru szkody nie można utożsamiać z koniecznością poszukiwania przez niego najtańszych ofert materiałów czy robocizny niezbędnych do naprawy przedmiotu ubezpieczenia, a nawet ofert proponujących ceny uśrednione. W tym bowiem przypadku celowość i ekonomiczność wydatków służących bezpośrednio restytucji jest kontrolowana co do zasady tylko w wąskich granicach określonych w art. 363 § 1 zd. 2 k.c. ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 stycznia 2019 r., V ACa 754/18). Tym samym spoczywający na poszkodowanym obowiązek minimalizacji szkody nie może być rozumiany jako obowiązek przyjęcia świadczenia, które nie rekompensuje uszczerbku w jego majątku na skutek zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową. Ubezpieczyciel byłby zwolniony z obowiązku wypłaty odszkodowania jedynie w takim zakresie, w jakim poniesione koszty naprawy pojazdu prowadziłyby do wzbogacenia poszkodowanego, jednakże ciężar wykazania tej okoliczności, tj. wzbogacenia poszkodowanego, spoczywa na pozwanym, który z faktu tego wywodzi skutki prawne. Faktu tego pozwana w toku procesu nie wykazała. Na podstawie opinii biegłego sądowego Sąd ustalił natomiast, że przyznane powódce odszkodowanie nie było wystarczające do dokonania naprawy pojazdu przywracającej go do stanu sprzed powstania szkody zarówno pod względem technicznym jak i estetycznym. Zastosowanie potrąceń ceny części zamiennych oraz materiałów lakierniczych nie wynikające z występowania wcześniejszych napraw lub uszkodzeń, niezależnie od wieku pojazdu oraz sposobu jego eksploatacji, z technicznego punktu widzenia jest nieuzasadnione. Z danych opublikowanych przez Stowarzyszenie (...) Oddział w S., wynika, że średnie stawki za roboczogodzinę prac blacharskich i mechanicznych wynosiły 134,59 zł netto, a prac lakierniczych – 139,17 zł.

Szkoda, jaką powódka poniosła na skutek kolizji z dnia 17 czerwca 2020 r. wynosi 34 696,20 zł brutto. Pozwany przed wytoczeniem powództwa zapłacił powódce kwotę 3 510,39 zł. Do zapłaty pozostała zatem z tego tytułu kwota 31 185,81 zł (34 696,20 zł – 3 510,39 zł). Powódka, opierając się na opinii biegłego sądowego R. S., domagała się zapłaty kwoty 31 185,81 i żądanie w tym zakresie jest uzasadnione.

Uzasadnione okazało się również żądanie zapłaty kwoty 615 złotych tytułem kosztów sporządzenia kalkulacji naprawy pojazdu przed skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego. Odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia może - stosownie do okoliczności sprawy - obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego ( por. uchwałę SN z dnia 18.05.2004r. , III CZP 24/04, opubl. OSNC 2005/7-8/117). W uchwale tej Sąd Najwyższy wskazał, że o tym, czy koszty ekspertyzy powypadkowej poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu likwidacyjnym mieszczą się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego winna być dokonywana na podstawie konkretnych okoliczności sprawy, a w szczególności po dokonaniu oceny, czy poniesienie tego wydatku było obiektywnie uzasadnione i konieczne. Zważywszy na ustaloną przez pozwaną wysokość szkody, zlecenie przez powoda sporządzenia kalkulacji kosztów naprawy pojazdu przez rzeczoznawcę niezależnego od ubezpieczyciela, należy uznać za uzasadnione i konieczne dla ustalenia czy w ogóle i w jakim zakresie powód może domagać się uzupełnienia wypłaconego odszkodowana. Nadto ustalenia co do kosztów naprawy pojazdu poczynione przez rzeczoznawcę M. M. na zlecenie powódki nie odbiegają znacząco od ustaleń poczynionych w toku procesu na podstawie opinii biegłego sądowego. Stąd też pozwany winien zwrócić powódce poniesione z tego tytułu koszty. Wysokość wydatków z tego tytułu wynika z dokumentu prywatnego w postaci faktury VAT nr (...). Prawdziwość i wiarygodność tego dokumentu nie była przez pozwanego kwestionowana, a i Sąd nie dopatrzył się okoliczności dyskwalifikujących jej przydatność do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie I wyroku uwzględnił powództwo w całości i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 31 800,81 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi w stosunku rocznym od kwot:

- 31 185,81 zł od dnia 25 lipca 2020 r. do dnia zapłaty,

- 615 zł od dnia 21 września 2020 r. do dnia zapłaty.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c., art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych (…). Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02). Ubezpieczyciel, stosownie do treści art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), który stanowi, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Zgodnie natomiast z ust. 2 tego przepisu, w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania. Świadczenie ubezpieczyciela ma zatem charakter terminowy, a spełnienie świadczenia w terminie późniejszym niż wynikający z cytowanego przepisu może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel wykaże istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych z wymaganą od niego starannością profesjonalisty, według standardu, którego reguły wyznacza przepis art. 355 par. 2 k.c.

Powódka domagała się zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 31 185,81 zł od dnia następnego po upływie 30 dni, licząc od dnia sporządzenia adresowanego do niej pisma – powiadomienia o decyzji datowanego na 24 czerwca 2020 r. Zgłoszenie szkody nastąpiło w dniu 17 czerwca 2020 r. a zatem okres 30 dni upłynął 17 lipca 2020 r. W świetle powyższego ubezpieczyciel niewątpliwie winien spełnić świadczenia do dnia 17 lipca 2020 r. Pozwany nie podniósł przy tym, ani nie udowodnił, aby w terminie zakreślonym przepisem art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), nie było możliwe wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia. Wysokość zaś szkody powstałej w pojeździe powódki została ustalona w toku niniejszego procesu tylko i wyłącznie na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu likwidacyjnym, a więc na podstawie okoliczności istniejących i znanych pozwanej w postępowaniu likwidacyjnym jeszcze przed dniem skierowania wezwania do uzupełnienia odszkodowania i wytoczenia powództwa. Skoro zatem pozwany nie spełnił świadczenia z tytułu naprawienia szkody w pełnej wysokości do dnia 17 lipca 2020 r., od tego dnia pozostaje w opóźnieniu, co uzasadnia zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty uzupełniającej odszkodowanie od dnia wskazanego w pozwie, tj. 25 lipca 2020 r.

W odniesieniu natomiast do żądania zapłaty kwoty 615 zł wskazać należy, że powódka roszczenie w tym zakresie zgłosiła w piśmie z dnia 23 lipca 2020 r. Decyzję co do tego roszczenia (odmowa przyznania świadczenia), pozwany podjął 21 sierpnia 2020 r. Stąd też żądanie zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od tej kwoty od dnia 21 września 2020 r. należy uznać za uzasadnione.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 98 § 1 k.p.c. , który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Zgodnie z przepisem art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Powódce należy się tytułem zwrotu kosztów procesu kwota 5 708 zł, na którą składają się:

1) opłata od pozwu w kwocie 1 591 zł,

2) zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego w kwocie 500 z,

3) wynagrodzenie pełnomocnika powoda, które zgodnie z przepisem art. § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2022 roku, poz. 2726) wynosi 3 600 zł,

4) opłata skarbowa od złożonego dokumentu pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 zł.

O nieuiszczonych kosztach sądowych, na które składa się kwota 1 167,26 zł tytułem wyłożonego tymczasowo przez Skarb Państwa wynagrodzenia biegłego sądowego R. S., Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 300 ze zm.). Zważywszy że, stosownie do treści przywołanego przepisu, przy rozstrzyganiu o obowiązku ponoszenia kosztów sądowych należy stosować zasady obowiązujące przy zwrocie kosztów procesu, kosztami tymi należało obciążyć pozwaną, jako stronę przegrywająca sprawę, o czym Sąd orzekł w punkcie III wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE