UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 28 maja 2024r. sygn. akt II W 749/23 W. C. uniewinniono od zarzutu popełnienia wykroczenia polegającego na tym, że w dniu 17 września 2023r., w B., jako Prezes Zarządu (...) sp. z o.o. z siedzibą w B., wbrew zakazowi, powierzył wykonywanie pracy w handlu oraz wykonywanie czynności związanych z handlem (powierzenie sprzedaży) w placówce handlowej (w sklepie występującym pod szyldem (...) w B. przy ulicy (...). W. A. (...)) 9 zatrudnionym osobom tj.: J. M., L. P., O. L., I. G., R. P., G. S., J. R., I. J., M. K., kwalifikowanego jako czyn z art. 10 ust. 1 w zw. z art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz.U. z 2023r, poz. 158).

W konsekwencji orzeczenia uniewinniającego w pkt. II dyspozycji wyroku na podstawie art. 119 § 2 k.p.w. stwierdzono, że koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

Z wyrokiem tym nie pogodził się oskarżyciel publiczny Państwowa Inspekcji Pracy Inspektor Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy we W..

Apelujący wyrokowi temu zarzucił:

1) na podstawie art. 438 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 109 § 2 k.p.w. obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (zwanej dalej ustawą), polegającą na błędnej jego wykładni poprzez przyjęcie przez Sąd, że ustawodawca nie wskazał na jakikolwiek związek funkcjonalny czy organizacyjny, jaki ma istnieć pomiędzy placówką handlową a działalnością kulturalną zakładu, co skutkowało oceną, że brak jest podstaw do przypisania obwinionemu zachowania wyczerpującego znamiona zarzucanego mu wykroczenia czyli błędne przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie przepis ten pozwolił na to, aby w dniu 17 września 2023r. w B., legalnie powierzono wykonywanie pracy w handlu oraz wykonywanie czynności związanych z handlem (powierzenie sprzedaży), w placówce handlowej (w sklepie występującym pod szyldem (...) w B. przy ul. (...). W. A. (...)) dziewięciu zatrudnionym osobom tj. J. M., L. P., O. L., I. G., R. P., G. S., J. R., I. J. i M. K.. W konsekwencji Sąd przyjął, że ww. powierzenie było legalne zatem nie doszło do popełnienia wykroczenia z art. 10 ust. 1 w zw. z art. 5 pkt. 2 § 1 ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (zwanej dalej ustawą);

2) . na podstawie art. 438 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 109 § 2 k.p.w. obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 7 § 1 k.w. polegającego na błędnej jego wykładni poprzez przyjęcie, że obwiniony działał w usprawiedliwionym błędzie.

Apelujący w oparciu o powyżej przytoczone zarzuty na podstawie art. 109 k.p.w. w zw. z art. 427 § 1 k.p.k. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w punkcie pierwszym i przekazanie w uchylonym zakresie sprawy sądowi I instancji do ponownego jej rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje;

Tylko pierwszy z zarzutów apelacji okazał się słuszny, ale nie mógł doprowadzić do postulowanego orzeczenia kasatoryjnego.

Zarzut obrazy prawa materialnego może być skuteczną podstawą odwoławczą tylko wówczas, gdy apelujący aprobuje ustalenia faktyczne wyroku ale kwestionuje prawidłowość stosowania prawa materialnego, które zostało wadliwie zinterpretowane przez sąd I instancji, to jest gdy sąd ten wadliwie zastosował przepis prawa materialnego pomimo, że w układzie okoliczności sprawy nie było to dopuszczalne, bądź wówczas, gdy sąd nie zastosował przepisu prawa materialnego pomimo, iż w konkretnym układzie było to obligatoryjne. Tym samym zarzut obrazy prawa materialnego może być zasadny tylko wtedy, gdy dotyczy zastosowania lub nie zastosowania przepisu zobowiązującego sąd do jego bezwzględnego respektowania.

Ad. zarzutu 1) - Taki właśnie słuszny zarzut wywiedziono w odniesieniu do poczynionej przez sąd I instancji wykładni przepisów art. 10 ust. 1 w zw. z art. 5 pkt 2 i art. 6 ust. 1 pkt. 10 ) ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz.U. z 2023r, poz. 158). Oczywiście trafnie apelujący podnosi wadliwość tej wykładni przez uznanie, iż ustawodawca nie wskazał na jakikolwiek związek funkcjonalny czy organizacyjny, jaki ma istnieć pomiędzy placówką handlową a działalnością kulturalną zakładu, co skutkowało kolejną oceną, że brak jest podstaw do przypisania obwinionemu zachowania wyczerpującego znamiona zarzucanego mu czynu i w konsekwencji błędne wnioskowanie, że w przedmiotowej sprawie przepis ten pozwalał obwinionemu na legalne powierzenie wykonywania pracy w niedziele i święta w handlu oraz wykonywanie czynności związanych z handlem (powierzenie sprzedaży), w tym przypadku w placówce handlowej w sklepie występującym pod szyldem (...) w B..

Mimo – jak się wydaje – wyraźnego brzmienia przedmiotowych uregulowań przepisów art. 6 ust. 1 pkt. 10 ) w zw. z art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni była w niniejszej sprawie forsowana nieprawidłowa wykładnia przepisów tej ustawy, zmierzająca do umożliwienia niektórym placówkom handlowym sprzedaży towarów w niedziele i święta ( m. in. w przywołanym wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy pod sygn. akt IV Ka 106/23), wynikająca z błędnego odkodowania treści przepisu art. 6 ust. 1 pkt.10), tj. że zakaz handlu nie obowiązuje w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku, i przyjęcie wniosku, że dla uznania za placówkę o takim charakterze wystarczające jest uruchomienie na jej terenie „(...)”, jak w niniejszej sprawie.

W realiach faktycznych sprawy bezspornie ustalono, że obwiniony jest wspólnikiem i pełni funkcję prezesa w jednoosobowym zarządzie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B., która w ramach działalności gospodarczej prowadzi placówkę handlową (...) w B.. Z dniem 1 lipca 2023r. Zarząd (...) Sp. z o.o. reprezentowany przez obwinionego W. C., po uzyskaniu opinii prawnej przygotowanej przez kancelarię prawną w T., dotyczącej sytuacji prawnej placówek handlowych w zakładach prowadzących także działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku w świetle Ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, a także po uzyskaniu wiedzy dotyczącej podobnej działalności w placówce handlowej działającej pod szyldem (...) w D. i orzecznictwa sądowego w tych sprawach, podjął uchwałę o uruchomieniu z dniem 1 lipca 2023r. „(...)” z siedzibą w (...) Sp. z o.o. D., działającego na podstawie stworzonego dla jego celów Regulaminu udostępniania zbiorów „(...)”.

Realizując podjętą uchwałę obwiniony na terenie sklepu wyodrębnił powierzchnię, którą wyposażono w sprzęty umożliwiające osobom zainteresowanym czytanie dostępnych książek i czasopism na miejscu, zapoznanie się z ofertą i wypożyczanie książek za symboliczną odpłatnością a także kupowanie ich na preferencyjnych warunkach przez osoby, które przystąpiły do „(...)”, nadto zostały zainstalowane w kasach sklepowych oprogramowania pozwalające na prowadzenie działalności w zakresie wypożyczania książek. Pracownicy sklepu obsługujący kasy byli przeszkoleni w zakresie obsługi „(...)”.

Rzecz jednak w tym, że sklep (...) to wielkopowierzchniowa placówka handlowa, oferująca szeroką gamę artykułów spożywczych, chemii gospodarczej i innych przemysłowych, nie jest zatem zakładem prowadzącym działalność w zakresie kultury czy oświaty, przez co w żadnej mierze nie sposób uznać, że utworzenie „(...)” uczyniło z tego sklepu „zakład prowadzący działalność w zakresie kultury”, o jakim mowa w przytoczonym już art. art. 6 ust. 1 pkt.10) ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni.

Wykładnia sądowa omawianego przepisu została już wielokrotnie i jednoznaczne dokonana w obszernym orzecznictwie Sądu Najwyższego, nie tylko w judykatach wskazanych w apelacji, tj. z dnia 18.10.2023r. (sygn. akt III KK 57/23) i 21.05.2024r. (sygn. akt III KK 121/24), ale także w innych, np. w sprawach pod sygn. III KK 155/23, III KK 440/23, I KK 346/23, V KK 9/24 czy I KK 142/24.

Dla przykładu, pierwsza istotna wykładnia została zawarta w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2023 r. sygn. III KK 155/23, OSNK 2024/2/12 ( baza danych LEX3604379) O zakładzie prowadzącym działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku (art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. z 2021 r. poz. 936) można twierdzić wówczas, gdy zespół wyodrębnionych obiektów materialnych przedsiębiorstwa wiąże się z działalnością kulturalną, sportową, oświatową, turystyczną lub wypoczynkową. Umieszczenie określonych sprzętów w placówce handlowej nie czyni z niej "zakładu prowadzącego działalność sportową" w rozumieniu ww. przepisu. … Zakład, o jakim mowa wyżej ma być jednostką główną, a placówka handlowa korzystająca ze zwolnienia z zakazu prowadzenia handlu w niedziele i święta powinna się mieścić w ramach tego zakładu - nie odwrotnie ( podkr. SO).

W innym postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2024 r. V KK 9/24 (LEX nr 3721297) konsekwentnie wskazano iż O zakładzie prowadzącym działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku można twierdzić wówczas, gdy zespół wyodrębnionych obiektów materialnych przedsiębiorstwa wiąże się z działalnością kulturalną, sportową, oświatową, turystyczną lub wypoczynkową. Nie można twierdzić, że prowadzenie działalności sportowej polegające na umieszczeniu określonych sprzętów do placówki handlowej czyni z niej "zakład prowadzący działalność sportową”.

Z uzasadnienia tego postanowienia: Nie są zatem objęte tym zakazem zakłady prowadzące działalność m in. w zakresie kultury, na których terenie znajdują się placówki handlowe. Na takie brzmienie tego przepisu jednoznacznie wskazuje brak rozdzielenia znakiem interpunkcyjnym (przecinkiem) pojęć - "placówka handlowa" i "zakład prowadzący działalność" oraz jednoznaczne wskazanie, że placówki te mają być częścią owych zakładów - znajdować się w nich. Dotyczy to zatem sklepików na terenie muzeów, teatrów, oper, stadionów, hal sportowych i innych tym podobnych obiektów wykonujących działalność z zakresu kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku.( podkr. SO.)

Wykluczyć zatem należy, że przepis ów pozwala na odwrócenie omawianej sytuacji, a więc na wyłączenie zakazu w stosunku do placówek handlowych, na terenie których znajdują się zakłady prowadzące działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku. Spod działania zakazu nie są zatem wyłączone sklepy, centra handlowe, hale, które prowadzą działalność handlową i na terenie których znajdują się czytelnie, punkty biblioteczne, biura turystyczne, warsztaty naprawy sprzętu sportowego itp.

W najnowszym postanowieniu z dnia 23 lipca 2024 r. I KK 142/24 (LEX nr 3738955 ) Sąd Najwyższy wskazał cyt. Mając na względzie brzmienie przepisu art. 6 ust. 1 ustawy z 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, stwierdzić należy, iż zarówno z punktu widzenia wykładni językowej, jak i celowościowej, użycie przez ustawodawcę przyimka "w" w odniesieniu do placówek handlowych zwolnionych z zakazu handlu z racji miejsca ich usytuowania, z jednej strony wskazuje na relacje przestrzenne, a z drugiej strony na swoistą zależność placówki handlowej od zakładu (obiektu) jednostki, na terenie którego się ona znajduje, stanowiąc jednocześnie o jej subsydiarnym charakterze.

Ad. zarzutu 2) - w tym zakresie nie można podzielić słuszności zarzutu apelacji co do błędnej wykładni art. 7§ 1 kw poprzez przyjęcie, że obwiniony działał w usprawiedliwionym błędzie. Ustalił sąd I instancji, iż obwiniony planując zmiany w sklepie (...) przez utworzenie „(...)” korzystał z opinii prawnej przygotowanej przez kancelarię prawną w T., dotyczącej sytuacji prawnej placówek handlowych w zakładach prowadzących także działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku w świetle Ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, a także uzyskał wiedzę dotyczącą podobnej działalności w placówce handlowej działającej pod szyldem (...) w D. i orzecznictwie sądowym, m.in. tut. Sądu Okręgowego w analogicznym stanie faktycznym. Zatem dołożył starań obwiniony, by błędu uniknąć.

Ponieważ jednoznaczna interpretacja przepisów art. art. 6 ust. 1 pkt. 10 ) w zw. z art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni została wyrażona w cytowanym już wyżej wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2023 r. sygn. III KK 155/23, zatem 4 dni przed od datą czynu zarzucanego ( w dniu 17 września 2023r.), to zgodzić się należy, iż w tak ustalonych okolicznościach postępowania obwinionego w dacie czynu za słuszny należało przyjąć alternatywny wniosek sądu I instancji, że obwiniony pozostawał w usprawiedliwionym błędzie co do karalności przedmiotowego czynu, co wyłącza jego odpowiedzialność za ten czyn w rozumieniu art. 7 § 1 k.w.

Wobec niekwestionowanych ustaleń faktycznych wyroku i zaprezentowanej wyżej oceny skuteczności zarzutów apelacji, nie występują w sprawie uzasadnione podstawy faktyczne ani procesowe do uchylenia zaskarżonego wyroku i skierowania sprawy do jej ponownego rozpoznania przez sąd I instancji w rozumieniu art. 109 § 2 k.p.w w zw. z art. 437 § 2 k.p.k.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 118 § 2 k.p.w. , stwierdzając ich poniesienie przez Skarb Państwa.

Ponieważ apelacja oskarżyciela publicznego nie została uwzględniona, to na podstawie art. 119 k.p.w. w zw. z art. 632 pkt. 2 k.p.k. należało przyznać obwinionemu zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wedle wnioskowanej przez obrońcę stawki taryfowej minimalnej ( zgodnie z uregulowaniem § 11 ust 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie Dz.U.2015.1800)

SSO Ewa Rusin

Przewodnicząca:	SSO Ewa Rusin
Protokolant:	Magdalena Telesz

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE