UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 czerwca 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ustalenia K. R. prawa do emerytury wskazując, że nie udowodnił on wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach, lecz jedynie 12 lat, 1 miesiąc i 21 dni pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł K. R. domagając się ustalenia mu prawa do emerytury w wieku obniżonym z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

W uzasadnieniu ubezpieczony podniósł, że pracował w okresach: od dnia 05 sierpnia 1986 r. do dnia 20 listopada 1992 r. i od dnia 06 stycznia 1994 r. do dnia 25 lutego 1995 r. w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w C. w warunkach szkodliwych, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku traktorzysty.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie wskazując, że nie uznał za okresy pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia wnioskodawcy w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w C.: od dnia 05 sierpnia 1986 r. do dnia 20 listopada 1992 r. i od dnia 06 stycznia 1994 r. do dnia 25 lutego 1995 r. w charakterze traktorzysty, albowiem wykonywał on pracę w charakterze członka spółdzielni.

W toku postępowania ubezpieczony podnosił, iż pracował także w (...) S.A. w okresie od dnia 15 września 1972 r. do dnia 24 kwietnia 1974 r., jako spawacz oraz w PGR w T. w okresie od dnia 10 czerwca 1974 r. do dnia 11 grudnia 1975 r., jako traktorzysta.

Wyrokiem z dnia 24 listopada 2011 r. w sprawie VI U 1971/11 Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy:

1. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 29 czerwca 2011 r. w ten sposób, iż ustalił K. R. prawo do emerytury od dnia 17 lipca 2011 r.

2. stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

T. R.w dniu (...). ukończył 60 lat. Do dnia 01 stycznia 1999 r. wykazał łącznie 26 lat, 7 miesięcy i 3 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Obecnie nie pracuje, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył mu okres 12 lat, 1 miesiąca i 21 dni.

W okresie od dnia 15 września 1972 r. do dnia 24 kwietnia 1974 r. (1 rok, 7 miesięcy i 10 dni) ubezpieczony był zatrudniony w (...) Zakładach (...) Zakładzie (...) w C. (jego następcą prawnym jest Zakład (...) S.A. w C.), gdzie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w charakterze spawacza. Jego praca polegała na spawaniu elektrycznym różnego rodzaju urządzeń i konstrukcji, np. beczkowozów, przyczep, zarówno w warsztacie, jak i na terenie całego Gospodarstwa.

W okresie od dnia 10 czerwca 1974 r. do dnia 11 grudnia 1975 r. (1 rok, 6 miesięcy i 2 dni) K. R. był zatrudniony w Państwowym Gospodarstwie Rolnym Zakładzie (...) w T., gdzie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w charakterze traktorzysty.

W okresach: od dnia 05 sierpnia 1986 r. do dnia 20 listopada 1992 r. i od dnia 06 stycznia 1994 r. do dnia 25 lutego 1995 r. ubezpieczony był członkiem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w C., pracując w niej w charakterze traktorzysty.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, aktach ZUS oraz aktach osobowych ubezpieczonego, których prawdziwości i wiarygodności strony w toku procesu nie kwestionowały, a także na podstawie zeznań świadków: Z. H., A. Z., C. U. i Z. Z. oraz przesłuchania samego ubezpieczonego, które okazały się jasne, logiczne, spójne i korelowały z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd ten zauważył, iż przesłuchani w sprawie świadkowie pracowali w spornych okresach wspólnie z K. R. zarówno w (...) Zakładach (...) Zakładzie (...) w C., jak i w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w C., a więc musieli mieć pełną świadomość wykonywanych przez niego czynności i zakresu obowiązków tych zakładach. Stwierdził, że nie ma żadnych podstaw, aby kwestionować te zeznania, tym bardziej, że świadkowie nie mieli żadnego interesu zeznawać w sposób korzystny dla ubezpieczonego.

Sąd I instancji wywodził dalej, że zeznania te znajdują przy tym potwierdzenie w dokumentach pracowniczych ubezpieczonego przedłożonych przez strony w toku procesu, w tym zwłaszcza w świadectwach pracy i świadectwach wykonywania pracy w warunkach szczególnych, które były kwestionowane przez organ rentowy. Sąd ten zauważył przy tym, iż zarówno sam ubezpieczony, jak i świadkowie: A. Z., C. U. i Z. Z. zeznali jednoznacznie, iż w okresach świadczenia pracy w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w C., był on jej członkiem.

Sąd Okręgowy wskazał, że stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływanej dalej jako „ustawa”):

ust. 1. ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po
osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy
osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

ust. 2. emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do
otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu,
na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego
będącego pracownikiem.

Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna, który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1).

Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Sąd I instancji zważył, że w niniejszej sprawie spornym dla przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy okazało się kwestionowane przez organ rentowy wykonywanie przez niego pracy w warunkach szczególnych: w okresie od dnia 15 września 1972 r. do dnia 24 kwietnia 1974 r. (1 rok, 7 miesięcy i 10 dni) w (...) Zakładach (...) Zakładzie (...) w C. w charakterze spawacza oraz w okresie od dnia 10 czerwca 1974 r. do dnia 11 grudnia 1975 r. (1 rok, 6 miesięcy i 2 dni) w Państwowym Gospodarstwie Rolnym Zakładzie (...) w T., w charakterze kierowcy ciągnika (traktorzysty).

Sąd ten stwierdził, że prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, to m.in. stosownie do wykazu A, działu VIII, pozycji 3 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. - prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych, a stosownie do wykazu A, działu XIV, pozycji 12 załącznika - prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo wodorowym.

Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 04 listopada 2008 r. w sprawie III AUa 3113/08, publik. LEX nr 552003 „Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z F.U.S. W sytuacji, kiedy brak wymaganego świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawionego przez pracodawcę, Sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia, czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.”

Takie też postępowanie należy prowadzić, kiedy organ rentowy zakwestionuje fakty wskazane w tego rodzaju świadectwie (por. wyrok S.N. z dnia 04 sierpnia 2009 r. w sprawie I UK 77/09, publik. LEX nr 558288).

Przy ustalaniu długości wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ZUS uwzględnia tylko te okresy, wskazane w świadectwie pracy, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody (por. orzeczenie S.N. z dnia 21 września 1984 r. w sprawie III UZP 48/84, publik. LEX nr 14630).

Przeprowadzenie innych dowodów przewidzianych na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego na okoliczność pracy w warunkach szczególnych dopuszczalne jest, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy, a ZUS kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument ten nie może zostać sporządzony. Postępowanie przed sądem (na skutek odwołania od decyzji organu rentowego) nie podlega ograniczeniom dowodowym, co wynika wprost z art. 473 k.p.c., zatem każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, przy czym Sąd nie jest związany środkami dowodowymi dopuszczalnymi przed organami rentowymi (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08 kwietnia 1999 r. w sprawie II UKN 69/98, publik. OSNP 2000/11/439).

Sąd Okręgowy zauważył, że w judykaturze Sądu Najwyższego podkreśla się jednolicie, iż przewidziane w art. 32 i 184 ustawy prawo do emerytury w niższym niż określony w art. 27 ustawy wieku emerytalnym jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (por. między innymi wyroki S.N.: z dnia 22 lutego 2007 roku w sprawie I UK 258/06, publik. OSNP 2008/5-6/81; z dnia 17 września 2007 r. w sprawie III UK 51/07, publik. OSNP 2008/21-22/328; z dnia 06 grudnia 2007 r. w sprawie III UK 62/07, publik. LEX nr 375653; z dnia 06 grudnia 2007 r. w sprawie III UK 66/07, publik. LEX nr 483283; z dnia 13 listopada 2008 r. w sprawie II UK 88/08, niepublikowany; z dnia 05 maja 2009 r. w sprawie I UK 4/09, publik. LEX nr 509022).

Podzielając takie rozumienie instytucji emerytury z art. 32 i 184 ustawy, Sąd I instancji stwierdził, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie przemawia za uznaniem, iż ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych, stale i w pełnym wymiarze czasu w okresach: od dnia 15 września 1972 r. do dnia 24 kwietnia 1974 r. (1 rok, 7 miesięcy i 10 dni) w (...) Zakładach (...) Zakładzie (...) w C. oraz od dnia 10 czerwca 1974 r. do dnia 11 grudnia 1975 r. (1 rok, 6 miesięcy i 2 dni) w Państwowym Gospodarstwie Rolnym Zakładzie (...) w T., w charakterze kierowcy ciągnika (traktorzysty).

Sąd ten podkreślił przy tym, iż okoliczności te zostały potwierdzone nie tylko zeznaniami świadków, samego ubezpieczonego i dokumentami z jego akt osobowych, ale także świadectwami wykonywania pracy w warunkach szczególnych, które choć częściowo błędnie wskazywały pozycje wynikające z zarządzeń resortowych, to jednakże w kontekście całego zebranego materiału potwierdzają także sporne okoliczności wykonywania przez K. R. pracy w warunkach szczególnych w wymiarze przekraczającym 15 lat (łącznie z zaliczony przez organ okresem 12 lat, 1 miesiąca i 21 dni, dają one 15 lat, 3 miesiące i 3 dni).

W ocenie Sądu Okręgowego do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych można było również zaliczyć okresy: od dnia 05 sierpnia 1986 r. do dnia 20 listopada 1992 r. i od dnia 06 stycznia 1994 r. do dnia 25 lutego 1995 r., kiedy to ubezpieczony był członkiem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w C.. Sąd ten zaznaczył, że o pracowniczym charakterze zatrudnienia decyduje nie nazwa umowy, a faktyczny sposób jej realizacji. Jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r. w sprawie I UK 142/04, jeżeli członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej wykonuje swą pracę w reżimie ściśle takim, jaki jest przewidziany w stosunku pracy to mimo istniejącego członkostwa należałoby ją kwalifikować jako wykonywana w ramach stosunku pracy.

Odnosząc powyższe do ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego, Sąd I instancji stwierdził, że z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, iż ubezpieczony wykonywał powierzone mu obowiązki (kierowcy ciągnika) na zasadach charakterystycznych dla stosunku pracy: obowiązywała zasada osobistego świadczenia pracy, w warunkach hierarchicznego podporządkowania. Ubezpieczony każdorazowo wykonywał pracę zleconą przez bezpośredniego przełożonego, który decydował jakie prace mają być wykonywane, miał ustalone godziny pracy, otrzymywał ustalone wynagrodzenie (rozliczane w formie dniówki obrachunkowej).

W związku z powyższym Sąd ten na mocy art. 477 (14) § 2 k.p.c. orzekł, jak w pkt 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd Okręgowy stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Stosownie bowiem do art. 118 ust. l a ustawy w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji; organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Zgodnie z § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W myśl zaś § 21 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) środkiem dowodowym, stwierdzającym okresy zatrudnienia, są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia (ust. 1); jeżeli pracownik ubiega się o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty (ust. 4).

Skoro w toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony nie przedstawił właściwych dokumentów wystawionych przez pracodawcę, a okresy pracy w warunkach szczególnych udowodnił także m.in. zeznaniami świadków, to organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za wydanie błędnej decyzji odmawiającej prawa do emerytury, albowiem nie mógł przeprowadzić tych właśnie dowodów w trakcie prowadzonego przez siebie postępowania administracyjnego.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. zaskarżając powyższy wyrok w części dotyczącej daty przyznania świadczenia, zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) poprzez ustalenie ubezpieczonemu prawa do emerytury w dacie, w której nie spełniał on łącznie wszystkich wymaganych warunków, określonych w wyżej wskazanym przepisie.

W uzasadnieniu apelacji organ dokonał streszczenia postępowania sądowego-pierwszoinstancyjnego w niniejszej sprawie, powołał się na treść przepisów art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, jak również § 4 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego oraz wskazał, że zaskarżonym wyrokiem Sąd I instancji ustalił K. R. prawo do emerytury od dnia 17 lipca 2011 r., podczas gdy wnioskodawca wszystkie ustawowe przesłanki do tego świadczenia spełnia na dzień 19 lipca 2011 r. (tj. od dnia, w którym ukończył wymagany 60 rok życia).

W konkluzji apelacji organ rentowy wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej daty przyznania świadczenia, poprzez ustalenie prawa do emerytury od dnia 19 lipca 2011 r., tj. od dnia spełnienia wszystkich przesłanek z art. 184 powołanej ustawy;

2) zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pismem procesowym z dnia 27 stycznia 2012 r., mieszcząc się w ustawowym terminie do wniesienia odpowiedzi na apelację organu rentowego, wnioskodawca nie wniósł zastrzeżeń do stanowiska apelującego w przedmiocie daty przyznania emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. zasługiwała na uwzględnienie w sposób skutkujący zmianą zaskarżonego wyroku w pkt 1, poprzez ustalenie K. R. prawa do emerytury od dnia 19 lipca 2011 r.

Z treści tej apelacji wynika, że organ rentowy kwestionował przyjęcie przez Sąd I instancji, że w okresie od dnia 17 lipca 2011 r. do dnia 18 lipca 2011 r. wnioskodawca spełniał łącznie wszystkie, wynikające z treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną), przesłanki ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a w szczególności przesłankę osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego 60 lat – dla mężczyzn.

Nie były sporne pozostałe, stanowione przez art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej przesłanki ustalenia wnioskodawcy prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w postaci: osiągnięcia w dniu wejścia ustawy emerytalnej w życie: okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym (co najmniej 15 lat - § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego) oraz okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej (co najmniej 25 letni), jak również nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego i rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Stosownie do treści art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko organu rentowego, zgodnie z którym w okresie od dnia 17 lipca 2011 r. do dnia 18 lipca 2011 r. wnioskodawca nie spełniał wymogu ustalenia mu prawa do emerytury z art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej w postaci osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej, wynoszącego 60 lat dla mężczyzn, zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Powyższa okoliczność znajduje potwierdzenie w treści dokumentu w postaci, podpisanego przez T. R., wniosku o emeryturę ZUS Rp-1E (k. 1-3 akt ZUS), z którego wynika, że ubezpieczony urodził się w dniu 19 lipca 1951 r., a zatem wiek emerytalny 60 lat ukończył dopiero w dniu 19 lipca 2011 r.

Ponieważ w myśl art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, a zatem stwierdzić należy, że prawo T. R. do emerytury w wieku obniżonym z art. 184 ustawy emerytalnej powstało dopiero w dniu 19 lipca 2011 r., tj. w dniu spełnienia przesłanki w postaci osiągnięcia wymaganego dla mężczyzn wieku emerytalnego 60 lat.

Tym samym stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy ustalając wnioskodawcy prawo do emerytury w wieku obniżonym w okresie od dnia 17 lipca 2011 r. do dnia 18 lipca 2011 r. naruszył prawo materialne, a w szczególności art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej w zw. z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Przepis art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Stosownie zatem do treści art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, w przedmiotowej sprawie, emeryturę należy zatem wypłacić wnioskodawcy, poczynając od dnia powstania prawa do tego świadczenia, tj. od dnia 19 lipca 2011 r.

W konsekwencji, Sąd Okręgowy ustalając T. R. prawo do emerytury w wieku obniżonym już od dnia 17 lipca 2011 r. dopuścił się również naruszenia art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Sąd II instancji zauważył na marginesie, że zawarte w apelacji żądanie - zmiany zaskarżonego wyroku w części dotyczącej daty przyznania świadczenia poprzez ustalenie ubezpieczonemu prawa do emerytury od dnia 19 lipca 2011 r., tj. od dnia spełnienia wszystkich przesłanek z art. 184 ustawy emerytalnej, jest wadliwie sformułowane, ponieważ zaskarżony wyrok, co do jego prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym od dnia 19 lipca 2011 r., wobec jego nie zaskarżenia uprawomocnił się, a zatem niedopuszczalne jest w świetle przepisu art. 365 § 1 k.p.c. przeprowadzanie postępowania dowodowego w tej kwestii, nie tylko zaś dokonywanie ustaleń sprzecznych (por. wyrok S.N. z dnia 04 marca 2008 r. w sprawie IV CSK 441/07, publik. LEX nr 376385).

Stosownie do treści art. 386 § 1 k.p.c. w razie uwzględnienia apelacji sąd drugiej instancji zmienia zaskarżony wyrok i orzeka, co do istoty sprawy.

Mając na względzie powyższe, działając na mocy art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE