UZASADNIENIE

Prokurator Okręgowy we Wrocławiu oskarżył S. G. o to, że:

w dniach 24 lutego 2011 r. oraz 12 maja 2011 r. we W., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, będąc uczestnikiem organizowanego przez (...) Skarbu (...) we W. przetargu publicznego, ograniczonego - na sprzedaż nieruchomości wchodzących w skład (...) Skarbu Państwa, położonych w L. - działki (...), (...), oraz w P. - działki (...), (...) AM 2 - w zamiarze wejścia w porozumienie z innym uczestnikiem przetargu - A. D. co do wyniku przetargu, dwukrotnie nakłaniał ją do wzięcia udziału w zmowie przetargowej, polegającej na uprzednim uzgodnieniu - kto ma zostać wyłonionym nabywcą poszczególnych działek, a następnie, stosownie do uzgodnień, powstrzymaniu się od wzajemnego podbijania ceny w drodze licytacji i w konsekwencji doprowadzeniu do nabycia wystawionych na przetarg nieruchomości po najniższej cenie, czym działał na szkodę właściciela - Skarbu Państwa reprezentowanego przez (...) Skarbu Państwa (...) we W., lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na odmowę A. D. udziału w zmowie przetargowej,

\to jest o czyn z art.13§1 kk. w zw. z art.305§1 kk. w zw. z art.12 kk.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej Wyrokiem z dnia 23 grudnia 2013 r., sygn. akt II K 144/12,:

I. na podstawie art.66§ 1 i 2 kk. i art.67§1 kk. postępowanie karne wobec oskarżonego S. G., co do czynu opisanego w części wstępnej wyroku, warunkowo umorzył na 2 (dwa) lata okresu próby;

II. na podstawie art.67§3 kk. orzekł od oskarżonego S. G. świadczenie pieniężne w kwocie 2500 (dwa tysiące pięćset) złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej;

III. zasądził od oskarżonego S. G. na rzecz pokrzywdzonego (...)Oddział Terenowy we W. kwotę (...) (tysiąc pięćset dziewięćdziesiąt sześć) złotych tytułem zwrotu poniesionych kosztów zastępstwa procesowego;

IV. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu w kwocie 90 (dziewięćdziesiąt) złotych oraz opłatę sadową w kwocie 100 (sto) złotych.

Wyrok ten zaskarżył w całości na niekorzyść oskarżonego pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego i zarzucił:

I. błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mające wpływ na jego treść, polegające na tym, że:

a) Sąd ustalił nieznaczność społecznej szkodliwości czynu, podczas gdy ze względu na rodzaj naruszonego dobra, rozmiar grożącej szkody, postać zamiaru i motywacji oskarżonego, społeczna szkodliwość czynu była znaczna;

b) Sąd ustalił pozytywną prognozę kryminologiczną, podczas gdy zachowanie oskarżonego po popełnieniu zarzucanego mu czynu nie daje ku temu podstaw;

c) Sąd ustalił nieznaczność winy oskarżonego, podczas gdy stopień winy oskarżonego był znaczny;

II. naruszenie przepisu art.424§1 pkt.2 kpk. polegające na nie przedstawieniu przez Sąd I instancji, jakie ustalone przezeń okoliczności przemawiały za uznaniem, że wina oskarżonego nie jest znaczna.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja jako oczywiście bezzasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe z niezbędną wnikliwością, wyczerpując wszystkie możliwości dowodowe w granicach koniecznych dla ustalenia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia zarówno w kwestii sprawstwa, jak też winy i kwalifikacji prawej czynu przypisanego S. G.. Przy rozpatrywaniu sprawy Sąd Rejonowy respektował wszelkie zasady procesowe i nie dopuścił się obrazy przepisów prawa procesowego, w tym dokonał właściwej i szczegółowej oceny dowodów, co znalazło swój wyraz w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku.

Podzielić zatem należało dokonane przez Sąd meriti ustalenia faktyczne, które poczyniono bez naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wynikającej z art.7 kpk.

Ocenę dokonaną przez Sąd I instancji uznać należy za logiczną i zgodną z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego.

Istota wywiedzionej przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego apelacji sprowadza się do kwestionowania trafności rozumowania Sądu I instancji w zakresie oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego, a także w zakresie oceny jego zawinienia, a co za tym idzie spełnienia przesłanek do warunkowego umorzenia postępowania.

W świetle powyższego przypomnieć wypada, że zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania uregulowanej w art.66 kk. uzależnione jest od kumulatywnego spełnienia następujących przesłanek: wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

W rozpoznawanej sprawie szczególną uwagę zwraca kwestia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu. O jej stopniu decydują okoliczności określone w art.115§2 kk. Są to okoliczności zarówno natury przedmiotowej (rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, waga naruszonych przez sprawcę obowiązków, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia), jak i podmiotowej (postać zamiaru, motywacja sprawcy). Nie wpływają natomiast na stopień społecznej szkodliwości czynu właściwości i warunki osobiste sprawcy, a także opinia o nim i dotychczasowy tryb życia. Te okoliczności decydować będą bowiem dopiero przy ustalaniu prognozy kryminologicznej (Komentarz do art. 66 kodeksu karnego [w:] G. Bogdan, Z. Ćwiąkalski, P. Kardas, J. Majewski, J. Raglewski, M. Szewczyk, W. Wróbel, A. Zoll, Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Tom I. Komentarz do art.1-116 kk, Zakamycze, 2004, wyd. II). Treść art.115§2 kk., stanowiąca zamknięty katalog kryteriów właściwych do oceny omawianego stopnia, nie pozostawia wątpliwości, że dominujące znaczenie mają okoliczności z zakresu strony przedmiotowej, do której dołączono tylko dwie przesłanki strony podmiotowej (postać zamiaru i motywację sprawcy), pominięto zaś okoliczności związane z samym podmiotem czynu (tj. sprawcą) takie, jak: jego wiek, opinię, właściwości i warunki osobiste (por. postanowienie SN z 25.06.2008 r., sygn. akt V KK 1/08, Biul. PK 2008/10/40).

W świetle powyższego zwrócić należy uwagę na następujące okoliczności uzasadniające przekonanie, iż czyn przypisany S. G. nie charakteryzował się znacznym stopniem winy i społecznej szkodliwości.

W pierwszej kolejności podkreślić trzeba, że S. G. dopuścił się przypisanego mu czynu w formie usiłowania, przy którym stopień społecznej szkodliwości jest zazwyczaj niższy (np. z uwagi na brak skutku).Wprawdzie do zmowy przetargowej nie doszło wobec postawy A. D., nie zmienia to jednak faktu, że szkoda nie została faktycznie wyrządzona a przetarg odbył się zgodnie z procedurą: A. D. zaoferowała najwyższe ceny za działki będące przedmiotem licytacji i została wyłoniona w przetargu jako nabywca nieruchomości. Wysokość grożącej szkody, którą zdaniem pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego stanowi różnica między kwotą uzyskaną w wyniku przetargu a kwotą stanowiącą cenę wywoławczą, jakkolwiek jest sumą wysoką, jednak sama ta wartość nie przesądza o wysokim stopniu społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu.

Wskazać przy tym należy, że poza rozmową z uczestnikiem przetargu A. D. i podjęciem dwukrotnej próby doprowadzenia do zmowy przetargowej odnośnie podziału licytowanych gruntów, co jest oczywiście naganne, S. G. nie podjął żadnych innych działań zmierzających do bezprawnego zakłócenia procedury przetargowej.

Na podkreślenie zasługuje fakt, że Sąd I instancji trafnie zaakcentował, iż jeżeli chodzi o motywację i cel działania oskarżonego, to niewątpliwie wpływ na nie miały emocje towarzyszące przetargowi, wątpliwości oskarżonego co do możliwości udziału w przetargu A. D. a w konsekwencji determinacja i napięta atmosfera panująca między rolnikami. Oskarżony doskonale zdawał sobie sprawę z potencjału finansowego A. D. i jego zachowanie, choć bez wątpienia wymierzone przeciwko obrotowi gospodarczemu, w pewnym stopniu było wyrazem nieprzychylnego nastawienia do wykupu ziemi przez obcokrajowca. Wbrew zatem zarzutom skarżącego Sąd I instancji wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, jakie okoliczności przemawiały za uznaniem, że wina oskarżonego nie jest znaczna. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynikało ponadto, aby oskarżony przygotowywał się w szczególny sposób do popełnienia przypisanego mu czynu a jego zachowania nie cechowała premedytacja czy upór.

W tym stanie rzeczy przytoczone okoliczności prowadzą do wniosku, że wina i stopień szkodliwości społecznej występku oskarżonego nie były znaczne i spełniały kryteria określone w art.66 kk.

Również ustalenia poczynione przez Sąd I instancji, a dotyczące pozytywnej prognozy kryminologicznej odnośnie oskarżonego, nie nasuwają żadnych zastrzeżeń.

Zauważyć wypada, że oskarżony nie był wcześniej karany i choć powinno to stanowić normę społeczną, to jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia tworzą obraz oskarżonego jako osoby, dla której przypisany w sprawie czyn miał charakter incydentalny. Popełnienie przez S. G. czynu zabronionego było zdarzeniem epizodycznym, a nie wynikiem ugruntowanej niewłaściwej postawy, brak jest zatem potrzeby oddziaływania w kierunku jej zmiany.

Sąd Okręgowy nie podziela zarzutu apelującego, że skoro S. G. złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa zmowy przetargowej przez pracowników Agencji Nieruchomości Rolnych i A. D., to tym samym prezentuje on niewłaściwy stosunek do popełnionego przez siebie czynu i stanowi to przeszkodę do przyjęcia pozytywnej prognozy kryminologicznej. Korzystanie z przysługujących uprawnień i obrona przed zarzutami nie mogą być okolicznościami obciążającymi. Oskarżony nie jest osobą zdemoralizowaną i prawidłowo funkcjonuje w społeczeństwie. Wypada zaznaczyć, że od zdarzenia minęły już ponad 3 lata i w tym czasie oskarżony nie wszedł w konflikt z prawem.

Przedstawione wyżej okoliczności uzasadniają przypuszczenie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. W związku z tym nie ma potrzeby stosowania wobec niego środków surowej represji karnej. Nie bez znaczenia jest także fakt, że oskarżony jest rolnikiem i na utrzymaniu ma dwoje dzieci, a zatem potrzeba roztoczenia nad nimi pieczy oraz właściwego i niezakłóconego wykonywania obowiązków związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego będzie motywować oskarżonego do poszanowania norm prawnych. Świadomość, iż umorzenie przedmiotowego postępowania ma jedynie charakter warunkowy i w przypadku nagannego zachowania oskarżonego w okresie próby może ono zostać podjęte, przy uwzględnieniu warunków osobistych S. G., uzasadnia pozytywną prognozę. Zakreślony okres próby jest wystarczający dla osiągnięcia wobec oskarżonego celów kary, a zwłaszcza dla spełnienia jej funkcji resocjalizacyjnej i prewencyjnej.

Reasumując, wbrew zarzutom apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, wszystkie wymogi warunkowego umorzenia postępowania zostały w rozpoznawanej sprawie spełnione. Stanowisko przedstawione przez skarżącego w złożonym przez niego środku odwoławczym stanowi jedynie polemikę z Sądem I instancji, który szczegółowo uargumentował swoje twierdzenia oraz przedstawił sposób rozumowania i dojścia do przedstawionych, a zaskarżonych przez apelującego wniosków. Strona skarżąca nie przedstawiła przy tym żadnych innych, nie rozważonych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku okoliczności.

Sąd Okręgowy podzielił zatem stanowisko Sądu Rejonowego co do spełnienia w sprawie przesłanek warunkowego umorzenia postępowania wobec S. G. i utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Orzeczenie zawarte w punkcie II niniejszego wyroku znajduje uzasadnienie w treści art.636§1 kpk. oraz art.624§1 kpk. i art.17 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE